NIEDOKRWISTOŚCI

NIEDOKRWISTOŚCI

NIEDOKRWISTOŚĆ

NIEDOKRWISTOŚĆ

Z NIEDOBORU ŻELAZA

Z NIEDOBORU ŻELAZA

Dr n. med. Krzysztof

Dr n. med. Krzysztof

Gutkowski

Gutkowski

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚCI - DEFINICJA

STOŚCI - DEFINICJA

Niedokrwistość jest to zmniejszenie

stężenia
hemoglobiny
hematokrytu
lub liczby erytrocytów
poniżej wartości
prawidłowych.

‼

 

I.Upośledzenie
wytwarzania
(erytrocytów lub hemo
–
globiny)

 

 
1.Upośledzenie proliferacji i
różnicowania komórek pnia
erytropoetycznego
2.Upośledzenie dojrzewania
zróżnicowanych komórek
erytropoezy
3.Upośledzenie wytwarzania
hemoglobiny
4.Niedobór erytropoetyny

 
-

Niedokrwistości aplastyczne

-Zespół mielodysplastyczny
-Niedokrwistości megaloblastyczne
spowodowane niedoborem
witaminyB12 lub kwasu foliowego
-Niedokrwistość syderopeniczna (
z niedoboru żelaza)
-Niedokrwistość nerkopochodna (u
chorych na przewlekłą mocznicę)

 

II.Zwiększony rozpad
erytrocytów
 

 

 
1.Defekt w obrębie samej
krwinki
czerwonej
 
 
 
2.Defekt wywołany czynnikami
pozakrwinkowymi

 

Niedokrwistości hemolityczne
wywołane
czynnikami wewnątrzkrwinkowymi
-defekty budowy błony komórkowej
-defekty budowy hemoglobiny
-enzymopatie
Niedokrwistości hemolityczne
wywołane
czynnikami pozakrwinkowymi
-izo/autoprzeciwciała
-leki
-zakażenie-toksyny chemiczne i
fizyczne
-zaburzenia przemiany materii
-inne rzadkie przyczyny

 

III.Utrata erytrocytów

 

 

Krwawienia

 

Niedokrwistość pokrwotoczna

 

IV.Zaburzenia podziału
puli erytrocytów

 

 

Nadmierne gromadzenie

erytrocytów w powiększonej
śledzionie

 
Zespół dużej śledziony
(hipersplenizm)

PRZYCZYNA ETIOLOGIA POSTACIE

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚCI - PODZIAŁ

STOŚCI - PODZIAŁ

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA- GOSPODARKA ŻELAZEM

ŻELAZA- GOSPODARKA ŻELAZEM

Dobowa utrata żelaza

Mężczyźni – 1 mg
-    Kobiety miesiączkujące – 2 mg
-    Kobiety ciężarne – 3 mg

Organizm dorosłego mężczyzny o wadze 70 kg
zawiera 3,5 g żelaza
Organizm dorosłej kobiety o wadze 60 kg
zawiera 2,1 g żelaza

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

 

Podział ogólnoustrojowej puli żelaza:

► związane z hemoglobiną ( 70% )

► zapasowe, związane z ferrytyną lub

hemosyderyną,
zlokalizowane wewnątrzkomórkowo ( 18% )
► czynnościowe związane z mioglobiną i
enzymami ( 12% )
► transportowe związane z transferyną (0,1%)

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Homeostaza w zakresie gospodarki
żelazem :

► Odzyskiwanie przez makrofagi żelaza
uwolnionego z
hemoglobiny, mioglobiny, i enzymów. Uwolnione
żelazo
może wiązać się z ferrytyną lub hemosyderyną
stając się żelazem zapasowym lub bezpośrednio
wiązać
się z transferyną krwi.

► Jelitowe wchłanianie żelaza. Możliwość regulacji
w
ograniczonym zakresie wchłaniania żelaza w
początkowym odcinku jelita cienkiego

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA - KRĄŻENIE ŻELAZA W

ŻELAZA - KRĄŻENIE ŻELAZA W

USTROJU

USTROJU

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Występowanie

Europa ok. 10 % a w krajach rozwijających

się około
50 % kobiet w wieku rozrodczym
( menstruacja, ciąża,
laktacja ).
Stanowi 80% wszystkich
niedokrwistości.

Et

Etiologia

1. Niewystarczająca podaż ,

2. Upośledzone wchłanianie ( stan po resekcji
żołądka ,
zespoły złego wchłaniania ),
         3. Wzmożone zapotrzebowanie ( okres
wzrostu, ciąża, okres
karmienia piersią, intensywny wysiłek
fizyczny, leczenie
wit. B12),
4. Utrata wskutek przewlekłych krwawień
( 80% wszystkich
przypadków). Krwawienia z przewodu
pokarmowego, z
dróg rodnych, z dróg moczowo –
płciowych, utrata krwi
spowodowana skazą krwotoczną, , zabieg
operacyjny,
uraz.

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Klinika

1. Objawy na skórze i błonach śluzowych :

- podłużne prążkowanie - atrofia błon śluzowych języka,
gardła, przełyku
płytek paznokciowych, powodująca dysfagię i uczucie
pieczenia przy
- łamliwość paznokci połykaniu,
- zajady w kącikach ust

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Klinika

2. Łamliwość włosów
Wysuszenie skóry

 
3. Nieswoiste zaburzenia psychiczne lub neurologiczne
-         bóle głowy
-   zaburzenia koncentracji uwagi
-         drażliwość
-         zespół „niespokojnych nóg’’
-         niezwykłe zachcianki smakowe ( pica )
4. Bladość powłok

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Badania laboratoryjne

● przedutajony niedobór żelaza

( niedobór żelaza
zapasowego) – zmniejszenie
stężenia ferrytyny
w surowicy krwi i zawartości żelaza
w szpiku
kostnym - zwiększenie wchłaniania
żelaza
● utajony niedobór żelaza (w
procesie erytropoezy
zużywane jest żelazo zapasowe) –
oprócz ww.
objawów zmniejsza się stężenie
żelaza w
surowicy krwi, zwiększa się
stężenie transferyny

● klinicznie jawny niedobór żelaza

(niedokrwistość
z niedoboru żelaza) – oprócz ww.
objawów
zmniejsza się stężenie
hemoglobiny, liczba
erytrocytów i wartość
hematokrytu.

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Niedokrwistości z niedoboru żelaza powodują pierwotnie

zahamowanie
wytwarzania hemoglobiny, natomiast w mniejszym
stopniu
wytwarzania
erytrocytów. Dlatego zmniejszeniu stężenia
hemoglobiny może
początkowo towarzyszyć prawidłowa liczba erytrocytów.

● obraz morfologii krwi :

poikolicytoza
-         anizocytoza
-         mikrocytoza – zmniejszenie średniej
objętości
krwinki czerwonej
poniżej 80 fl (MCV)
Niedobarwliwość – zmniejszenie
średniej zawartości
hemoglobiny w
erytrocycie poniżej
28pg (MCH)

Badania laboratoryjne

c.d.

WAŻNE:

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Rozpoznanie

► wywiad i obraz kliniczny
► wyniki badań laboratoryjnych ( Hb, Ery,
Fe,
ferrytyna ↓, transferyna ↑ )
► ustalenie przyczyn ( przewód
pokarmowy, górny ,
dolny odcinek, drogi moczowo –
płciowe, inne
miejsca krwawienia
► wykluczyć upośledzenie wchłaniania
żelaza – test
wchłaniania żelaza – polega na
określenieu
stężenia żelaza w surowicy krwi przed
i po podaniu
100 mg dwuwartościowego Fe - w
warunkach
prawidłowych w dwie godziny po
podaniu Fe
obserwuje się dwukrotny wzrost tej
wartości.

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Leczenie

► przyczynowe

► objawowe - uzupełnienie niedoborów żelaza należy

stosować głównie doustne preparaty żelaza

dwuwartościowego
, leczenie pozajelitowe stosować wyjątkowo w
chorobach
zapalnych żołądka i jelit , zespole złego
wchłaniania,
poważnych powikłaniach leczenia doustnego np.
wrzód
żołądka

Działania niepożądane

► leczenie doustne - ciemne zabarwienie stolca,
zaburzenia
dystpeptyczne,
► leczenie pozajelitowe - zła tolerancja w łożysku
naczyniowym –
bóle głowy, uczucie gorąca, nudności, wymioty,
mataliczny
smak w ustach, omdlenia, wstrząs anafilaktyczny
zapalenie żył.

NIEDOKRWI

NIEDOKRWI

STOŚĆ Z NIEDOBORU

STOŚĆ Z NIEDOBORU

ŻELAZA

ŻELAZA

Dawkowanie

► Leczenie doustne – 100 – 200 mg Fe

2+

w dwóch

dawkach
podzielonych. Tylko Fe

2+

wchłania się w

wystarczającym
stopniu z przewodu pokarmowego ( w około 20% )
Należy podawać lek co najmniej 3 miesiące aby
uzupełnić
niedobory żelaza zapasowego
► Leczenie pozajelitowe - pozajelitowo podaje się tylko
żelazo trójwartościowe.

Ważne: nie wolno mieszać w strzykawce żelaza z innymi
lekami,
szczególnie z substancjami redukującymi jak np.
witamina C

Maksymalne zapotrzebowanie oblicza się wg wzoru:

Niedobór Hb ( (g/dl) x 250 = dawka ogólna żelaza w mg

Zapobieganie

► profilaktyczne podawanie preparatów żelaza
kobietom ciężarnym

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ