PRAWO WŁASNOŚCI

PRAWO WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

INTELEKTUALNEJ

• 1. PRAWO WŁASNOŚCI LITERACKIEJ,

ARTYSTYCZNEJ I NAUKOWEJ:

• A) prawo autorskie;
• B) prawa pokrewne;
• C) ochrona baz danych
• 2. PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ:
• A) prawo projektów wynalazczych;
• - prawo patentowe;
• - prawo wzorów przemysłowych i użytkowych;
• - prawo topografii układów scalonych

PRAWO WŁASNOŚCI

PRAWO WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

INTELEKTUALNEJ

• 2. PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ:
• A) prawo oznaczeń odróżniających;
• - prawo znaków towarowych;
• - prawo oznaczeń geograficznych;

• 3 . PRAWO (ZWALCZANIA NIEUCZCIWEJ)

KONKURENCJI:

• - ochrona prawna w relacjach business-to-business;
• - ochrona prawna w relacjach business-to-

consumer.

MODELE OCHRONY DÓBR

INTELEKTUALNYCH

• - OCHRONA AUTORSKOPRAWNA –

POWSTAJE SAMOCZYNNIE NA SKUTEK

STWORZENIA KONKRETNEGO UTWORU, BEZ

POTRZEBY DOKONYWANIA REJESTRACJI –ART.

1 PRAWA AUTORSKIEGO

• - OCHRONA PATENTOWA -

POWSTAJE NA

SKUTEK DECYZJI OGRANU PAŃSTWEGO (W

POLSCE TO URZĄD PATENTOWY RP) , KTÓRY

UDZIELA OCHRONY (PATENTU,

PRAWAOCHRONNEGO)

FUNKCJE OCHRONY WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• 1. FUNKCJA WŁASNOŚCIOWA

• 2. FUNKCJA MONOPOLIZUJĄCA

• 3. FUNKCJA WYNAGRADZAJĄCA

ŹRÓDŁA PRAWA WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• 1. ŹRÓDŁA KRAJOWE – ART. 87 UST. 1 KONSTYTUCJI RP:
• - ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z

16.04.1993 r.

• - ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z

04.07.1994 r.

• - ustawa prawo własności przemysłowej z 30.06.2000 r.
• - ustawa o ochronie baz danych z 27.07.2001 r.
• - ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z

16.02.2007r.

• - ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom

rynkowym z 23.08.2007 r.

ŹRÓDŁA PRAWA WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• 2. ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO:

• - Konwencja Paryska o ochronie własności

przemysłowej z 20.03.1883 r. – obowiązujący
aktualnie Akt Sztokholmski z 14.07.1967 r.

• - Konwencja Berneńska o ochronie dzieł

literackich i artystycznych z 09.09.1886 r. –
obowiązujący obecnie Akt Paryski z 24.07.1971 r.

• - Porozumienie Madryckie o międzynarodowej

rejestracji znaków z 14.04.1891 r.

• Powszechna Konwencja Genewska o prawie

autorskim z 06.09.1952 r.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY

PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 1. PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

• UTWÓR

–

art. 1 Prawa autorskiego: „Przedmiotem

prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności
twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w
jakiejkolwiek

postaci,

niezależnie

od

wartości,

przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).”

• 2.

PRZEDMIOT

PRAWA

WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

•

- WYNALAZEK – „wynalazkiem jest coś, co zostało

wymyślone i skonstruowane, w przeciwieństwie do
odkrycia czegoś, co już istniało, lecz nie było znane.” –
Lionel Beder.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY

PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 2. PRZEDMIOT PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

•

- WZÓR UŻYTKOWY - art. 94 ustawy o własności
przemysłowej: „wzorem użytkowym jest nowe,
użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym,
dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu
o trwałej postaci.”

•

- WZÓR PRZEMYSŁOWY – Dyrektywa nr 98/71: „przez
wzór przemysłowy należy rozumieć całkowitą lub
częściową postać produktu, wynikającą w szczególności
z elementów linii, konturów, kolorystyki, tekstury i/lub
materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji”.

ZAKRES PRZEDMIOTOWY

PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 2. PRZEDMIOT PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

•

- ZNAK TOWAROWY – Dyrektywa nr 89/104: „znak
towarowy może się składać z jakiegokolwiek oznaczenia,
które można przedstawić w formie graficznej, w
szczególności z wyrazów (łącznie z nazwiskami),
rysunków, liter, cyfr, kształtów towarów lub ich opakowań,
pod warunkiem, że oznaczenia takie umożliwiają
odróżnienie towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od
towarów lub usług innego przedsiębiorcy”.

• (Wspólny znak towarowy, wspólny znak towarowy gwarancyjny)

•

- NIEUCZCIWA KONKURENCJA

ZAKRES PODMOTOWY

PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• PRAWA OSOBISTE I PRAWA

MAJĄTKOWE

• 1. PODMIOTY PRAWA AUTORSKIEGO:

- TWÓRCA – OSOBA FIZYCZNA (WYJĄTKI:

ENCYKOLPEDIE, UMOWA O PRACĘ)

• 2. PODMIOTY PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ:

PRAWO AUTORSKIE

POWSTANIE OCHRONY PRAW

WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 1. POWSTANIE OCHRONY W PRAWIE AUTORSKIM
• Art. 1 ust. 3 Prawa autorskiego: „Utwór jest

przedmiotem prawa autorskiego od chwili
ustalenia,

chociażby

miał

postać

nieukończoną.”

• UTWÓR

–

art. 1 Prawa autorskiego:

„Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy
przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci,
niezależnie od wartości, przeznaczenia i
sposobu wyrażenia (utwór).”

• Na powstanie prawnoautorskiej ochrony oraz na jej

zakres nie ma wpływu wartość utworu (artystyczna,
ideowa, estetyczna, naukowa lub inna) oraz jego
przeznaczenie (por. art. 1 ust. 1 PrAut in fine).

• Z punktu widzenia prawa autorskiego ochrona ta jest tak

samo intensywna w wypadku rysunku małego dziecka,
co obrazu stworzonego ręką uznanego malarza.

• Cel, do jakiego utwór został stworzony oraz jego

przydatność również pozostają tu obojętne.
Wytwory o użytkowym czy nawet czysto praktycznym
charakterze będą od chwili ustalenia przedmiotem prawa
autorskiego, o ile stanowią przejaw działalności twórczej
o indywidualnym charakterze.

•

Utwór choreograficzny jako

przedmiot prawa autorskiego

•

wyrok AP Poznań z 2010-12-29 I ACa 975/10 Legalis

•

Utwór choreograficzny może być przedmiotem prawa
autorskiego, co wynika wprost z art. 1 ust. 2 pkt 8 ustawy z
dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.).
Jednakże

by

podlegał

ochronie

prawa

autorskiego,

niewątpliwie

musi

posiadać

cechę

oryginalności

i

indywidualności. Nawet zresztą uznanie, iż dany rezultat
korzysta z autorskoprawnej ochrony, nie oznacza, że ochroną
tą objęte są wszystkie jego elementy (składniki). Dany utwór
chroniony

jest

wyłącznie

w

zakresie

elementów

indywidualnych i oryginalnych. Pozostałe składniki utworu nie
wykazujące cechy twórczości, mimo że występują w
chronionym utworze, same nie są przedmiotem prawa
autorskiego. Inaczej ujmując: dzieła podlegają ochronie tylko
w tym zakresie, w jakim są twórcze.

Tłumaczenie z języka obcego

na język polski jako utwór

• wyrok SN z 2009-07-24 II CSK 66/09
• Tłumaczenie z języka obcego na język

polski może być utworem w rozumieniu
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U.
z 2006 r., Nr 90, poz. 631 ze zm.) jeżeli
zawiera niezbędne cechy, które musi
posiadać każdy utwór, musi być to przejaw
działalności twórczej, która ma
indywidualny charakter.

Utwór jako kompilacja

wykorzystująca dane powszechnie

dostępne

• wyrok SN z 2006-01-25 I CK 281/05

Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna
2006/11/186/64

• Wymaganie nowości nie jest niezbędną cechą

twórczości jako przejawu intelektualnej działalności
człowieka. Utworem w rozumieniu art. 1 ustawy z
dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 ze
zm.) może być kompilacja wykorzystująca dane
powszechnie dostępne pod warunkiem, że ich
wybór, segregacja, sposób przedstawienia ma
znamiona oryginalności.

OCHRONA PRAWA NA GRUNCIE PRAWA

AUTORSKIEGO

• - uprawnienia osobiste – art. 16 prawa autorskiego

• Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste

chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się
lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

• 1) autorstwa utworu;
• 2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo

do udostępniania go anonimowo;

• 3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego

wykorzystania;

• 4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
• 5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

OCHRONA PRAWA NA GRUNCIE PRAWA

AUTORSKIEGO

• - uprawnienia majątkowe – art. 17 prawa

autorskiego

•

„Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje
wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania
nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do
wynagrodzenia za korzystanie z utworu.”

•

1. definitywne rozporządzenie;

•

2. upoważnienie innego podmiotu do korzystania z dobra:

•

a) umowa licencyjna: właściwa – sublicencja;
wyłączna – niewyłączna; pełna – niepełna;
ustawowa (użytek prywatny lub publiczny)

•

b) użytkowanie – ograniczone prawo rzeczowe.

OCHRONA PRAWA NA GRUNCIE PRAWA

AUTORSKIEGO

• Art. 50 prawa autorskiego
• Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:
• 1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie

określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską,
reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

• 2) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór

utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo
egzemplarzy;

• 3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w

pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie
oraz

• nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w

taki

• sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez
• siebie wybranym.

KORZYSTANIE Z PRAW WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• Dozwolony użytek publiczny:

• - w celu informacyjnym – art. 25, 26, 33 pkt 2

prawa autorskiego;

• - w celu dydaktycznym oświatowym, naukowym

lub dokumentacyjnym - art. 27-30;

• - w celu uświetnienia wydarzeń publicznych – art.

31;

• - w celu propagowania utworów plastycznych – art.

32-33 prawa autorskiego;

• Dozwolony użytek prywatny –

za zgodą autora

lub udostępniony publicznie

Udostępnienie informacji o środowisku

a ochrona praw autorskich

• decyzja SKO z 2005-05-19 SKO 4542/2/05 Orzecznictwo w

Sprawach Gospodarczych 2006/4/46/66

• Skoro - zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 4.2.1994 r. o prawie

autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904
ze zm.) - bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z
już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku
osobistego, tam gdzie przepisy ustawy z dnia 27.4.2001 r. -
Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.)
przewidują publiczną dostępność pewnych dokumentów objętych
prawem autorskim, złożenie ich przez autorów stanowi zgodę na
ich dalsze udostępnianie społeczeństwu, przy czym żądający
informacji o środowisku mają prawo do ich wykorzystania jedynie
w celach własnego użytku osobistego (tzn. składania uwag w
toku postępowania lub np. wniosków o podjęcie kontroli w
stosunku do danego podmiotu).

Art. 29. [Cytowanie]

• Przytoczenie w całości cudzego utworu
• wyrok SN z 2004-11-23 I CK 232/04

Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna
2005/11/195/87

• Przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest

dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w
art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 4.2.1994 r. o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (jedn. tekst: Dz.U.
z 2000 r. Nr 80, poz. 904 ze zm.), przy czym
przytaczany utwór musi pozostawać w takiej
proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było
wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.

Art. 31. [Publiczne

wykonanie]

• Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie

rozpowszechnione utwory podczas ceremonii
religijnych, imprez szkolnych i akademickich
lub oficjalnych uroczystości państwowych,
jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio
lub bezpośrednio korzyści majątkowych i
artyści

wykonawcy

nie

otrzymują

wynagrodzenia,

z

wyłączeniem

imprez

reklamowych, promocyjnych lub wyborczych.

Art. 12. [Utwór

pracowniczy]

• Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej,

pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z
chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe
w granicach wynikających z celu umowy o pracę i
zgodnego zamiaru stron.

• wyrok SN z 1998-06-26 I PKN 196/98 Orzecznictwo Sądu

Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych 1999/14/454

• Jeżeli wykonywanie obowiązków ze stosunku pracy ma polegać na

działalności twórczej pracownika, od woli stron zależy do kogo
należeć będą autorskie prawa majątkowe. Nieokreślenie w umowie
o pracę własności tych praw powoduje, że w granicach
wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron, autorskie
prawa majątkowe do tych utworów nabywa pracodawca z chwilą ich
przyjęcia (art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie
autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Nr 24, poz. 83 ze zm.).

Art. 15a. [Prawo do publikacji pracy

dyplomowej]

• Uczelni w rozumieniu przepisów o

szkolnictwie wyższym przysługuje
pierwszeństwo w opublikowaniu
pracy dyplomowej studenta. Jeżeli
uczelnia nie opublikowała pracy
dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od
jej obrony, student, który ją
przygotował, może ją opublikować,
chyba że praca dyplomowa jest
częścią utworu zbiorowego

Przeniesienie własności

intelektualnej

• - ART. 155 kodeksu cywilnego – umowa o

skutku zobowiązująco-rozporządzającym;

• - elementy obligacyjne umowy i elementy

fakultatywne;

• - forma umowy: art. 53 prawa autorskiego:

• „

Umowa o przeniesienie autorskich praw

majątkowych wymaga zachowania formy
pisemnej pod rygorem nieważności.”

• - dziedziczenie: - autorskie prawa majątkowe

NARUSZENIE PRAW WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• Prawo autorskie jako ogół uprawnień,

które zapewniają twórcom ochronę
ich interesów, zarówno osobistych jak
i majątkowych, wynikających z faktu
stworzenia określonego dzieła.

NARUSZENIE PRAW WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• 1. NARUSZENIA W ZAKRESIE AUTORSKICH

PRAW OSOBISTYCH:

• - działanie sprzeczne z prawem w zakresie

prawa do autorstwa;

• - naruszenie prawa do integralności;
• - jedynie autor może decydować kiedy

jego otwór zostanie publicznie;

NARUSZENIE PRAW WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• 1. NARUSZENIA W ZAKRESIE AUTORSKICH

PRAW MAJĄTKOWYCH:

• - prawo do korzystania, rozporządzania

oraz pobierania wynagrodzenia;

CYWILNOPRAWNA OCHRON

WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 1. ROSZCZENIE O USTALENIE ART. 189 K.P.

C. :

• „Powód może żądać ustalenia przez sąd

istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego
lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.”

• 2. ROSZCZENIE O ZANIECHANIE I

ZAPRZESTANIE NARUSZEŃ

• - bezprawność działania oraz narażenie lub

naruszenie odpowiednich praw;

CYWILNOPRAWNA OCHRONA

WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 3. ROSZCZENIE O USUNIĘCIE SKUTKÓW:

• 4. ROSZCZENIE O ZŁOŻENIA OŚWIADCZENIA

O ODPOWIEDNIEJ TREŚCI I FORMIE;

• 5. ROSZCZENIE O PODANIE DO PUBLICZNEJ

WIADOMOŚCI;

•
• 6. ROSZCZENIE O NAPRAWIENIE

WYRZĄDZONEJ SZKODY

CYWILNOPRAWNA OCHRONA

WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

• 7. ROSZCZENIE O ZADOŚĆUCZYNIENIE;

• 8. ROSZCZENIE O ZAPLATĘ SUMY PIENIĘŻNEJ NA

OKREŚLONY CEL SPOŁECZNY;

• 9. ROSZCENIE O WYDANIE UZYSKANYCH KORZYŚCI;

• 10. ROSZCZENIE INFORMACYJNE;
• 11. ORZECZENIE O BEZPRAWNIE WYTWORZONYCH

PRZEDMIOTACH

USTANIE OCHRONY WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• PRAWA AUTORSKIE OSOBISTE SĄ

WIECZYSTE I NIE WYGASAJĄ;

• PRAWA AUTORSKIE MAJATKOWE MAJĄ

CHARAKTER CZASOWY –

ART. 36 PRAWA

AUTORSKIEGO

USTANIE OCHRONY WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• ART. 39 PRAWA AUTORSKIEGO: „Z zastrzeżeniem wyjątków

przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe

• gasną z upływem lat siedemdziesięciu:

• 1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od Śmierci współtwórcy,

który przeżył pozostałych;

• 2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego
• rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co
• do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
• 3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują
• z mocy ustawy innej osobie niż twórca – od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy

utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia;

• 4) w odniesieniu do utworu audiowizualnego – od śmierci najpóźniej zmarłej z
• wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów,
• kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.mierci współtwórcy, który

przeżył pozostałych;

USTANIE OCHRONY WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• 4) w odniesieniu do utworu audiowizualnego – od

śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób:
głównego reżysera, autora scenariusza, autora
dialogów,

• kompozytora muzyki skomponowanej do utworu

audiowizualnego.

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

POWSTANIE OCHRONY

PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

1. zasada kumulatywnej ochrony – art. 1 ust. 2

(ustawa z 30.06.2000 r. Prawo własności
przemysłowej – dalej: PWP):

• Art. 1. 1. Ustawa normuje:
•   1)   stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych,

wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń
geograficznych i topografii układów scalonych;

•   2)   zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować projekty

racjonalizatorskie i wynagradzać ich twórców;

•   3)   zadania i organizację Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej

Polskiej, zwanego dalej "Urzędem Patentowym".

• 2. Przepisy ustawy nie uchybiają ochronie przedmiotów, o

których mowa w ust. 1 pkt 1, przewidzianej w innych
ustawach.

POWSTANIE OCHRONY

PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 2. formalizm;

• Art. 49. 1. Jeżeli Urząd Patentowy stwierdzi brak

ustawowych warunków wymaganych do uzyskania
patentu, wydaje, z zastrzeżeniem ust. 2, decyzję o
odmowie jego udzielenia.

• 2. Przed wydaniem decyzji, o której mowa w ust. 1, Urząd

Patentowy wyznacza zgłaszającemu termin do zajęcia
stanowiska co do zebranych dowodów i materiałów
mogących świadczyć o istnieniu przeszkód do uzyskania
patentu. Dowody i materiały mogą wykraczać poza
wykaz objęty sprawozdaniem o stanie techniki.

• - rzecznik patentowy – art. 236 PWP

POWSTANIE OCHRONY

PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 3. odpłatność;

• Art. 222. 1. Urząd Patentowy pobiera opłaty

jednorazowe oraz opłaty okresowe w związku z
ochroną wynalazków, wzorów użytkowych,
wzorów przemysłowych, znaków towarowych,
oznaczeń geograficznych, topografii układów
scalonych.

• (wpis lub dokument potwierdzający prawa)

• 4. warunkowość;

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

1. WŁAŚCIWE PRAWO OCHRONNE
2. tzw. „PRAWO DO PRAWA” – art. 12 PWP

• Art. 12. 1. Prawo do uzyskania patentu na wynalazek, prawa

ochronnego na wzór użytkowy albo prawa z rejestracji wzoru
przemysłowego jest zbywalne i podlega dziedziczeniu.

• 2. Umowa o przeniesienie prawa, o którym mowa w ust. 1,

wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.

• -

cywilne prawo majątkowe o charakterze

majątkowym. Do jego powstania nie jest
konieczne spełnienie żadnych przesłanek
formalnych, wystarczy fakt stworzenia
rozwiązania.

PRAWO WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• - tzw. pierwszeństwo do uzyskania

prawa – art. 13, 14, 15 PWP:

• Art. 13. 1. Pierwszeństwo do uzyskania patentu,

prawa ochronnego albo prawa z rejestracji
oznacza się, z zastrzeżeniem przepisów art. 14 i
15, według daty zgłoszenia wynalazku, wzoru
użytkowego albo wzoru przemysłowego w
Urzędzie Patentowym.

• - wspólność prawa własności

przemysłowej

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 1. WYNALAZKI – ZASTRZEŻENIA

PATENTOWE;

• 2. WZORY UŻYTKOWE – ZASTRZEŻENIA

OCHRONNE;

• - KLASYCZNE PRAWO WŁASNOŚCI

(DOTYCZY

KONKRETNEGO PRZEDMIOTU) +

PRAWO

WŁASNOĆI INTELEKTUALNEJ (

IUS PROHIBENDI

)

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• Bezwzględne prawa podmiotowe:
• 1. patenty oraz dodatkowe prawa ochronne;
• 2. prawa ochronne na wzory użytkowe;
• 3. prawa z rejestracji na wzory przemysłowe;
• 4. prawa ochronne na znaki towarowe;

• 5. prawa z rejestracji na oznaczenia geograficzne;

• 6. prawa z rejestracji na topografię układów

scalonych.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

•1. PATENTY

• Art. 63. 1. Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo

wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób
zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej.

• 2. Zakres przedmiotowy patentu określają zastrzeżenia

patentowe, zawarte w opisie patentowym. Opis
wynalazku i rysunki mogą służyć do wykładni
zastrzeżeń patentowych.

• 3. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty

dokonania zgłoszenia wynalazku w Urzędzie
Patentowym.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

1. PATENTY

•

Art. 67. 1. Patent jest zbywalny i podlega
dziedziczeniu.

•

2. Umowa o przeniesienie patentu wymaga, pod
rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.

•

3. Przeniesienie patentu staje się skuteczne wobec osób
trzecich z chwilą wpisu tego przeniesienia do rejestru
patentowego.

• - PATENT JAKO CYWILNE PRAWO PODMIOTOWE, BEZWZGLĘDNE,

DAJĄCE MOŻLIWOŚĆ PODMIOTOWI UPRAWNIONEMU Z TEGO PRAWA
MOŻNOŚĆ WYŁĄCZNEGO KORZYSTANIA Z WYNALAZKU W SPOSÓB
ZAROBKOWY LUB ZAWODOWY I JAKO PRZEDMIOT PBROTU.

PATENTY

•Prawo wyłączne do wynalazku
•Udzielane na wynalazki (techniczne)

–nowe,
–posiadające poziom wynalazczy
–nadające się do przemysłowego stosowania

•Ograniczone w czasie

–20 lat (od daty zgłoszenia)

•Ograniczone terytorialnie

–terytorium krajowe lub państw zgłoszonych we
wniosku w przypadku aplikacji „międzynarodowych”

KATEGORIE WYNALAZKÓW

•Urządzenia

–charakteryzowane przez cechy konstrukcyjne, wzajemne

powiązania poszczególnych części, połączenia układów,
itp.

•Produkty

–podanie składników substancji, formuły, wzory strukturalne

•Sposoby

–podanie czynności, procesów ich parametrów, użytych

substancji, narzędzi, urządzeń, itp.

•Zastosowania

–podkategoria sposobu

Za wynalazki nie uważa się:

•odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;
•wytworów o charakterze jedynie estetycznym;
•planów, zasad i metod dotyczących działalności

umysłowej lub gospodarczej oraz gier;

•wytworów, których niemożliwość wykorzystania

może być wykazana w świetle powszechnie
przyjętych i uznanych zasad nauki;

•programów do maszyn cyfrowych;
•przedstawienia informacji

JAK UZYSKAĆ PATENT?

•

Podmiot uprawniony

•Zgłoszenie wynalazku
• –podanie z oznaczeniem zgłaszającego i przedmiotu

zgłoszenia

• –opis wynalazku ujawniający istotę
• –zastrzeżenia patentowe
• –skrót opisu
• •Opłaty patentowe
• –jednorazowe
• –okresowe (osiem okresów ochrony)
• •Rejestr patentowy
• –jawny
• –domniemanie znajomości treści

UMOWY W PRAWIE

PATENTOWYM

•Umowy o przeniesienie
• –prawa do uzyskania patentu
• –patentu
• •skuteczne z chwilą wpisu do rejestru
• –forma pisemna pod rygorem nieważności
• •Licencje
• –forma pisemna pod rygorem nieważności
• –wyłączne i niewyłączne

– •skutek wpisu do rejestru

• –pełne i ograniczone
• –aktywna, otwarta, sublicencja;

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 1. PATENTY – DODATKOWE PRAWO OCHRONNE -

SPC

• Art. 75

1

. Na warunkach określonych w przepisach o ustanowieniu w

Unii Europejskiej dodatkowych świadectw ochronnych dla produktów
leczniczych oraz produktów ochrony roślin udzielane są w
Rzeczypospolitej Polskiej dodatkowe prawa ochronne. (MAX. NA
OKRES 5 LAT)

SPC zostało przyjęte w Unii Europejskiej w dwóch rozporządzeniach:

• rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1768/92 z 18.06.1992 r. w sprawie

stworzenia dodatkowego świadectwa ochronnego dla produktów
leczniczych,

• rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1610/96 z

23.07.1996 r. w sprawie stworzenia dodatkowego świadectwa
ochronnego dla produktów ochrony roślin.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

1. PATENTY – PATENT DODATKOWY

• Art. 30. Uprawniony z patentu może uzyskać

patent na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku,
które posiada cechy wynalazku, a nie może być
stosowane samoistnie (patent dodatkowy). Można
również uzyskać patent dodatkowy do już
uzyskanego patentu dodatkowego.

• - rozszerzenie przedmiotowe, a nie czasowe

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 2. PRAWA OCHRONNE NA WZORY UŻYTKOWE

• Art. 94. 1. Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o

charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia
przedmiotu o trwałej postaci.

• 2. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala

ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy
wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

• Art. 95. 1. Na wzór użytkowy może być udzielone prawo

ochronne.

• 2. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego

korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy
na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

• 3. Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty

dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

• Art. 96. Zakres przedmiotowy prawa ochronnego określają

zastrzeżenia ochronne zawarte w opisie ochronnym wzoru
użytkowego.

Wzory użytkowe

Nowe i użyteczne rozwiązanie o
charakterze technicznym, dotyczące
kształtu, budowy lub zestawienia
przedmiotu o trwałej postaci.
użyteczne, jeżeli pozwala na osiągnięcie
celu mającego praktyczne znaczenie przy
wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów

• –prawo ochronne udzielane na 10 lat
• –tzw. „mały patent”

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 3. PRAWA Z REJESTRACJI WZORÓW

PRZEMYSŁOWYCH

• Art. 102. 1. Wzorem przemysłowym jest nowa i

posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub
jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii,
konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał
wytworu oraz przez jego ornamentację.

• 2. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób

przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w
szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje
pisma typograficznego, z wyłączeniem programów
komputerowych.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• Art. 105. 1. Na wzór przemysłowy udziela się prawa z

rejestracji.

• 2. Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo

wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób
zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej
Polskiej.

• 3. Uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania,

oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub
używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany,
lub składowania takiego wytworu dla takich celów.

• 4. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór,

który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego
ogólnego wrażenia. Art. 104 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

• 5. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego ogranicza się do

wytworów tego rodzaju, dla których nastąpiło zgłoszenie.

• 6. Prawa z rejestracji wzoru udziela się na 25 lat od daty dokonania

zgłoszenia w Urzędzie Patentowym, podzielone na pięcioletnie
okresy, z zastrzeżeniem art. 111.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 4. PRAWO OCHRONNE NA ZNAKI

TOWAROWE

• - środek komunikacji pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem

• Art. 120. 1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie

przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób
graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do
odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego
samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw.

• 2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w

szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja
kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub
opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• Art. 121. Na znak towarowy może być udzielone

prawo ochronne.

• Art. 123. 1. Pierwszeństwo do uzyskania prawa

ochronnego na znak towarowy oznacza się, z
zastrzeżeniem art. 124 i 125, według daty
zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie
Patentowym.

Znak towarowy

•Każde oznaczenie
• –możliwe do przedstawienia graficznego
• –nadające się do odróżniania towarów

•jednego przedsiębiorcy od drugiego
•znaki towarowe wspólne

•Prawo ochronne na znak towarowy
• –ograniczone terytorialnie
• •znaki krajowe, wspólnotowe,

„międzynarodowe”

• –udzielane na 10 lat
• •możliwość przedłużania

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 5. PRAWA Z REJESTRACJI NA

OZNACZENIA GEOGRAFICZNE

• Art. 174. 1. Oznaczeniami geograficznymi, w rozumieniu ustawy,

są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio
do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które
identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona
jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane
przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

• Art. 184. 1. Na oznaczenie geograficzne może być udzielone

prawo z rejestracji.

• 2. Ochrona oznaczenia geograficznego jest bezterminowa i trwa

od dnia dokonania wpisu do rejestru oznaczeń geograficznych,
prowadzonego przez Urząd Patentowy.

ZAKRES UPRAWNIEŃ WYNIKAJACY

Z PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 6. PRAWA Z REJESTRACJI TOPOGRAFII

UKŁADÓW SCALONYCH

• Art. 196. 1. Przez topografię układu scalonego, zwaną dalej

"topografią", rozumie się rozwiązanie polegające na
przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu
elementów, z których co najmniej jeden jest elementem
aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu
scalonego.

• 2. Przez układ scalony rozumie się jedno- lub wielowarstwowy

wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału
półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich
wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących,
nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełniania funkcji
elektronicznych.

LIMITACJA PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 1. OGRANICZENIA WYNIKAJĄCE Z

ISTOTY PRAW PODMIOTOWYCH

• a) Art. 5. Kodeksu Cywilnego: „Nie można

czynić ze swego prawa użytku, który by był
sprzeczny ze społeczno-gospodarczym
przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami
współżycia społecznego. Takie działanie lub
zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za
wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.”

LIMITACJA PRAWA

WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

• 1. OGRANICZENIA WYNIKAJĄCE Z

ISTOTY PRAW PODMIOTOWYCH
b) Dozwolenie na korzystanie z wynalazku

• Art. 68. 1. PWP Uprawniony z patentu lub z licencji nie może

nadużywać swego prawa, w szczególności przez
uniemożliwianie korzystania z wynalazku przez osobę trzecią,
jeżeli jest ono konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku
krajowego, a zwłaszcza gdy wymaga tego interes publiczny, a
wyrób jest dostępny społeczeństwu w niedostatecznej ilości
lub jakości albo po nadmiernie wysokich cenach.

• 2. Nie uważa się za nadużycie prawa, o którym mowa w ust.

1, uniemożliwiania korzystania z wynalazku przez osoby
trzecie w okresie 3 lat od dnia udzielenia patentu.

LIMITACJA PRAWA

WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

• Art. 69. 1. Nie narusza się patentu przez:
•   1)   korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub

urządzeń, które znajdują się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej czasowo, a także
przedmiotów, które znajdują się na tym obszarze w komunikacji tranzytowej;

•   2)   korzystanie z wynalazku dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, bez

prawa wyłączności, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu
zagrożenia ważnych interesów Państwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa
i porządku publicznego;

•   3)   stosowanie wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania

jego oceny, analizy albo nauczania;

•   4)   korzystanie z wynalazku, w niezbędnym zakresie, dla wykonania czynności, jakie na

podstawie przepisów prawa są wymagane dla uzyskania rejestracji bądź zezwolenia,
stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów ze względu na ich
przeznaczenie, w szczególności środków farmaceutycznych;

•   5)   wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej.

LIMITACJA PRAWA

WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

•  

 Art. 69. 1. Nie narusza się patentu przez:

•

4)   korzystanie z wynalazku, w niezbędnym
zakresie, dla wykonania czynności, jakie na
podstawie przepisów prawa są wymagane dla
uzyskania rejestracji bądź zezwolenia,
stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu
niektórych wytworów ze względu na ich
przeznaczenie, w szczególności środków
farmaceutycznych;

•

  5)   wykonanie leku w aptece na podstawie
indywidualnej recepty lekarskiej.

LIMITACJA PRAWA

WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

• 2. OGRANICZENIA CZASOWE

Wyjątki:

a) osobiste prawa majątkowe – art. 16 prawa autorskiego;
b) art. 184 ust. 2. PWP: ”Ochrona oznaczenia geograficznego
jest bezterminowa i trwa od dnia dokonania wpisu do rejestru
oznaczeń geograficznych, prowadzonego przez Urząd
Patentowy.”;
c) Art. 15a. Prawo autorskie: „Uczelni w rozumieniu
przepisów o szkolnictwie wyższym przysługuje pierwszeństwo
w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta. Jeżeli uczelnia
nie opublikowała pracy dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od jej
obrony, student, który ją przygotował, może ją opublikować,
chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego.”

LIMITACJA PRAWA WŁASNOŚCI

PRZEMYSŁOWEJ

• 3. OGRANICZENIA USTAWOWE

a) dozwolony użytek:

• - art. 23 Prawa autorskiego – użytek osobisty;
• - art. 69 PWP;
• - art. 115 PWP (wzór przemysłowy do użytku

doświadczalnego);

• b) unieważnienie (skutek ex tunc);
• c) wygaśnięcie (skutek ex nunc);
• d) wynalazek tajny – art. 56 - 62 PWP;

LIMITACJA PRAWA

WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

• 4. OGRANICZENIA UMOWNE

Art. 76. 1. PWP: Umowa licencyjna wymaga, pod
rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.

• 2. W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie

z wynalazku (licencja ograniczona). Jeżeli w umowie
licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z
wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z
wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca
(licencja pełna).

• 3. Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia

patentu. Strony mogą przewidzieć dłuższy okres
obowiązywania umowy w zakresie postanowień innych
niż licencja, obejmujących w szczególności odpłatne
świadczenia konieczne do korzystania z wynalazku.

LIMITACJA PRAWA

WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

• 4. OGRANICZENIA WYNIKAJACE Z

OCHRONY KONKURENCJI

Art. 5. Ustawy z 16.04.1993r. O zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji: „Czynem nieuczciwej
konkurencji jest takie oznaczenie
przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów
w błąd co do jego tożsamości, przez używanie
firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego
charakterystycznego symbolu wcześniej
używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia
innego przedsiębiorstwa.”

Prawo karne

• Art. 61 Porozumienia w sprawie handlowych

aspektów praw własności intelektualnych
(TRIPS) z 15.04.1995 r. – „Członkowie ustanowią
procedury karne i kary, które będą stosowane
przynajmniej w przypadkach umyślnego
pobrania lub piractwa praw autorskich,
dokonanego na skalę handlową. Dostępne
środki będą obejmowały więzienie albo kary
pieniężne wystarczające do odstraszenia,
zgodnie z wymiarem kar stosowanych za
przestępstwa odpowiadające im ciężarze.”

Prawo karne

• Subsydiarny charakter

odpowiedzialności karnej w stosunku
do odpowiedzialności cywilnej w
prawie własności intelektualnej

Prawo karne

• USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks karny.

• Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten

tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą
kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego
popełnienia.

• § 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony,

którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

• § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu

zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy
w czasie czynu.

Prawo karne

• PRZESTĘPSTWO - czyn zabroniony ,

zagrożony groźbą kary przez ustawę
obowiązującą w czasie jego
popełnienia , zawiniony , którego
społeczna szkodliwość jest wyższa
niż znikoma

Prawo karne

• Przestępstwem jest tylko taki czyn, który został

zabroniony w pewien szczególnym,
kwalifikowany sposób: pod groźbą kary.

• Inne czyny zabronione, nie zagrożone taką

sankcją, są tylko delikatnymi, czynami nie
dozwolonymi, bezprawnymi. Wywołują one
skutki w innych dziedzinach prawa – prawo
karne się nimi nie zajmuje.

• PRZESTĘPSTWO – jest to zawiniony czyn

człowieka, społecznie niebezpieczny,
zabroniony pod groźbą kary przez ustawę

Prawo karne

• W każdym przestępstwie występują

następujące cztery cechy:
1. podmiot przestępstwa – lub podmioty
nazywamy sprawcę lub sprawców
2. przedmiot przestępstwa – jest dobro,
przeciwko któremu przestępstwo było
bezpośrednio skierowane: skradziona
rzecz, życie człowieka, jego dobre imię,
wolność, mienie

• 3. strona przedmiotowa przestępstwa – sposób

popełnienia czynu i okoliczności faktyczne w
jakich do niego doszło, a więc zewnętrzną,
dostrzegalną zmysłami, obiektywnie istniejącą
stronę przestępstwa (czas, miejsce, użycie
narzędzia, pozostawione ślady)
4. strona podmiotu przestępstwa –
subiektywne okoliczności sprawy, okoliczności
związane z psychiką sprawcy. Należy do nich
przede wszystkim wina sprawcy.

Prawo karne

• Art. 115-119 prawa autorskiego
• - dziewięć podstawowych typów

przestępstw, mają charakter
powszechny , umyślny – poza art. 116 ust.
4 Prawa autorskiego

• Art. 116 kodeksu karnego. Przepisy

części ogólnej tego kodeksu stosuje się do
innych ustaw przewidujących
odpowiedzialność karną, chyba że ustawy
te wyraźnie wyłączają ich zastosowanie.

Prawo karne

• Przestępstwo umyślne – to taki które może być

popełnione w jednej z postaci winy umyślnej (w
zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym)
Przestępstwo nieumyślne - to taki które może być
popełnione w jednej z postaci winy nie umyślnej
( lekkomyślność lub niedbalstwo)

• Wina - jest to zarzucony z punktu

widzenia wymagań ustawy stosunek
sprawcy do realizacji rzeczywistej
objętej znamionami czynu
zabronionego . Wyróżniamy :
I. winę umyślną - - jej przesłanką
jest zamiar popełnienia przestępstwa
i może ona przybierać dwie formy:

• zamiar bezpośredni ( dolus direktus)

– sprawca chce popełnić czyn
zabroniony

zamiar ewentualny ( dolus
eventualis) - sprawca nie chce
popełnić czynu, ale przewiduje realną
możliwość jego popełnienia i się na
to godzi.

• II. wina nieumyślna - przyjmuje ona dwie postacie:

1. lekkomyślność – polega na świadomym naruszeniu
obowiązku ostrożności –sprawca przewiduje możliwość
popełnienia czynu zabronionego, lecz bezpodstawnie
sądzi, ze uniknie odpowiedzialności
2. niedbalstwo – jest to brak świadomości sprawcy, ze
narusza zasady ostrożności, których miał obowiązek
przestrzegać – sprawca nie przewiduje możliwości
popełnienia czynu zabronionego, choć powinien i jest
w stanie to przewidzieć.

• Art. 115. ust. 1. Prawa autorskiego:

- „Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo
wprowadza w błąd co do autorstwa
całości lub części cudzego utworu albo
artystycznego wykonania,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolności albo pozbawienia wolności do
lat 3.

• (tzw. plagiat) – również dotyczy przywłaszczenia np.

projektu, wynalazku

• Plagiat jawny lub plagiat ukryty;
• - przestępstwo „przywłaszczenia”

wyłącznie poprzez działanie – wina
umyśla i zamiar bezpośredni;
„wprowadzenie w błąd” również
zamiar ewentualny;

• Art. 115 ust. 2. Prawa autorskiego

– „Tej samej karze podlega, kto
rozpowszechnia bez podania nazwiska
lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w
wersji oryginalnej albo w postaci
opracowania, artystyczne wykonanie
albo publicznie zniekształca taki
utwór, artystyczne wykonanie,
fonogram, wideogram lub nadanie.

• Kara identyczna jak w przypadku art.

115 ust. 1, zamiar jedynie bezpośredni;

• - „zniekształcenie utworu” – może

dotyczyć treści lub formy,
przedstawienie go niezgodnie z
rzeczywistym stanem, zniekształcenie
musi nastąpić „publicznie” – nie zostało
to zastrzeżone w przypadku zakazanego
rozpowszechniania cudzego utworu

• Art. 115 ust 3 prawa autorskiego - Kto w

celu osiągnięcia korzyści majątkowej w inny
sposób niż określony w ust. 1 lub 2 narusza
cudze prawa autorskie lub prawa pokrewne
określone w art. 16, art. 17, art. 18, art. 19
ust. 1 lub 2, art. 20 ust. 1 i 2, art. 40 ust. 1
lub 2, art. 86, art. 94 ust. 2 i art. 97,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolności albo pozbawienia wolności do roku.

• Naruszenie chronionych dóbr w jakikolwiek

inny sposób niż w ust. 1 i 2 art. 115 prawa
autorskiego, lecz dotyczy to jedynie
następujących dóbr prawnych:

• 1. autorskie prawa osobiste i majątkowe;
• 2. prawa majątkowe twórcy i jego

spadkobierców;

• 3. prawa majątkowe twórców, wykonawców,

producentów fonogramów i wideogramów, a
także wydawców;

• 4. prawa majątkowe Funduszu Promocji

Twórczości;

• 5. prawo do artystycznych wykonań;
• 6. prawo do fonogramów i wideogramów;
• 7. prawo do nagrań.

• Działanie sprawcy ukierunkowane na

osiągnięcie korzyści majątkowej, działanie
lub zaniechanie, zamiar bezpośredni.

Prawo karne – tzw.

„piractwo”

• Art. 116. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom

rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci
opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub
nadanie,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do lat 2.

• 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu

osiągnięcia korzyści majątkowej,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• 3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa

określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność
przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje,

• podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
• 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,
• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do roku.

• wyrok SO z 2007-11-08 II Ka 464/07

• Jednorazowe udostępnienie utworu

tylko w najbliższym kręgu (najbliższych
krewnych, znajomych lub
współpracowników) nie jest
rozpowszechnianiem utworu w
rozumieniu art. 116 ust. 1 ustawy o
prawie autorskim i prawach
pokrewnych.

• wyrok SN z 2005-11-15 IV KK 284/05

Oferowanie do zbycia ponad 700 sztuk nielegalnie
zwielokrotnionych płyt zawierających programy
komputerowe, nabytych kolejny raz w tym celu,
realizuje zarazem znamiona występku z art. 116 ust. 3
ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
(tekst jedn. - Dz.U. z 2000 roku Nr 80 poz. 904 ze zm.)
Przepis ten bowiem penalizuje rozpowszechnianie bez
uprawnienia cudzego utworu (jest nim również
program komputerowy - art. 1 ust. 2 tej ustawy),
czyniące stałe źródło dochodu. Dopiero komplet
znamion z art. 291 § 1 KK w zw. z art. 293 § 1 KK i z
art. 116 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach
pokrewnych w pełni oddaje opisane przez oskarżonego
i ustalone w przypisanym czynie zachowanie.

•

wyrok SN z 2005-08-04 II KK 215/05

• Umowa licencyjna jest ze swej istoty stosunkiem

zobowiązaniowym, który z jednej strony określa
uprawnienia udzielane na rzecz licencjobiorcy, z
drugiej zaś strony statuuje obowiązek zapłaty (prawo
do wynagrodzenia) na rzecz uprawnionego podmiotu,
tj. licencjodawcy. Nie wywiązanie się z obowiązku
zapłaty na rzecz określonego w umowie podmiotu
rodzi po stronie wierzyciela możliwość dochodzenia
roszczeń wyłącznie w procesie cywilnym, natomiast
nie rodzi odpowiedzialności karnej zobowiązanego.
Zaniechanie płacenia przewidzianych umową
licencyjną składek nie może być uznane za
wyczerpujące znamiona przestępstwa z art. 116 ust. 1
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i
prawach pokrewnych.

• wyrok SN z 2005-04-13 III KK 21/05

• Działanie oskarżonego polegające na odtwarzaniu

na dyskotece bez wymaganych uprawnień muzyki
pochodzącej z cudzych utworów różnych
wykonawców „ściągniętej” przez oskarżonego przy
pomocy domowego komputera z internetu może
wyczerpywać znamiona przestępstwa z art. 116
ust. 1 i art. 117 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994
r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, o ile
oskarżonemu udowodniony zostanie zamiar
bezpośredni rozpowszechniania cudzych utworów
muzycznych różnych wykonawców i różnych
wydawców.

• Art. 117. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego

warunkom w celu rozpowszechnienia utrwala lub
zwielokrotnia cudzy utwór w wersji oryginalnej lub w
postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram,
wideogram lub nadanie,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo

pozbawienia wolności do lat 2.

• 2. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania

przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu
albo działalność przestępną, określoną w ust. 1,
organizuje lub nią kieruje,

• podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
• - (bez znaczenia czy jest ono odpłatne czy też nie)

Prawo karne – tzw.

„paserstwo”

• Art. 118. 1. Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przedmiot

będący nośnikiem utworu, artystycznego wykonania, fonogramu,
wideogramu rozpowszechnianego lub zwielokrotnionego bez
uprawnienia albo wbrew jego warunkom nabywa lub pomaga w jego
zbyciu albo przedmiot ten przyjmuje lub pomaga w jego ukryciu,

• podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
• 2. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego

w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w
ust. 1, organizuje lub nią kieruje,

• podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 5.
• 3. Jeżeli na podstawie towarzyszących okoliczności sprawca

przestępstwa określonego w ust. 1 lub 2 powinien i może przypuszczać,
że przedmiot został uzyskany za pomocą czynu zabronionego,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do lat 2.

wyrok SN z 2003-03-19 III KKN

230/01

Korzyść majątkowa, jaką zamierzał
osiągnąć i w rzeczywistości osiągnął
oskarżony w przedmiotowej sprawie
materializuje się w różnicy pomiędzy
ceną, jaką zapłacił on za zwielokrotnione
nielegalnie dyski optycznie, a ceną
należną za licencjonowane programy
komputerowe, które zostały skopiowane
bez zezwolenia przez producenta owych
dysków.

• Art. 118

1

. 1. Kto wytwarza przedmioty przeznaczone

do niedozwolonego usuwania lub obchodzenia
technicznych zabezpieczeń przed odtwarzaniem,
przegrywaniem lub zwielokrotnianiem utworu bądź też
służące do nielegalnego odbioru nadawanych
programów, przeznaczonych dla zamkniętego grona
odbiorców, uzyskujących do nich dostęp po zapłaceniu
wynagrodzenia usługodawcy, albo dokonuje obrotu
takimi przedmiotami,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo

pozbawienia wolności do lat 3.

• 2. Kto posiada, przechowuje lub wykorzystuje

przedmioty, o których mowa w ust. 1,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo

pozbawienia wolności do roku.

• Art. 119. Kto uniemożliwia lub utrudnia

wykonywanie prawa do kontroli
korzystania z utworu, artystycznego
wykonania, fonogramu lub wideogramu
albo odmawia udzielenia informacji
przewidzianych w art. 47,

• podlega grzywnie, karze ograniczenia

wolności albo pozbawienia wolności do
roku.

• Art. 47. Jeżeli wynagrodzenie twórcy

zależy od wysokości wpływów z
korzystania z utworu, twórca ma
prawo do otrzymania informacji i
wglądu w niezbędnym zakresie do
dokumentacji mającej istotne
znaczenie dla określenia wysokości
tego wynagrodzenia.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA W

PRAWIE WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

• W ustawie prawo własności

przemysłowej przewidziano siedem
typów czynów zabronionych: 4
przestępstwa ( art. 303-305) i 3
wykroczenia (art.307-308).

•

• Art. 303. 1. Kto przypisuje sobie autorstwo albo

wprowadza w błąd inną osobę co do autorstwa
cudzego projektu wynalazczego albo w inny sposób
narusza prawa twórcy projektu wynalazczego,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do roku.

• 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego

w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub
osobistej, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• - tzw. – „plagiat”

- Przedmiotem ochrony są prawa twórcy

projektu wynalazczego o charakterze
niemajątkowym, jak i majątkowym.

- Przepis art. 303 nie obejmuje swoim

zakresem naruszenia praw innych
osób, które przejęły prawa majątkowe
twórcy (w drodze sukcesji szczególnej
lub generalnej albo z mocy ustawy).
Dotyczy to w szczególności osób, które
uzyskały licencję. W pełnym zakresie
podlegają jednak ochronie prawa
niemajątkowe twórcy.

- Przez projekt wynalazczy należy rozumieć

"wynalazki, wzory użytkowe, wzory
przemysłowe, topografie układów scalonych i
projekty racjonalizatorskie”.

- Może je także popełnić współautor projektu

wynalazczego lub osoba, która uzyskała prawa
majątkowe do tego projektu.

- w przypadku przypisania sobie autorstwa

projektu nie jest konieczne by ktokolwiek uznał
to za informację prawdziwą, o tyle dla realizacji
znamion "wprowadzenia w błąd" konieczne jest
ustalenie, że rzeczywiście działanie sprawcy
doprowadziło, przynajmniej u jednej osoby, do
powstania mylnego wyobrażenia co do
autorstwa danego projektu wynalazczego.

Nie stanowi przestępstwa z art. 303 PrWłPrzem

przypisanie autorstwa własnego projektu
innej osobie, nawet bez jej zgody. Przepis
wyraźnie bowiem wskazuje na przypisanie
"sobie autorstwa" oraz wprowadzeniu w błąd
co do "cudzego projektu". Nie można także
takiego zachowania określić jako naruszenie
praw twórcy projektu wynalazczego, bowiem
osoba, której przypisano projekt nie jest jego
twórcą.

• Przez inne naruszenie praw twórcy

projektu wynalazczego

należy także rozumieć

naruszenie praw przysługujących twórcy już po
uzyskaniu patentu, prawa ochronnego lub prawa z
rejestracji w zakresie dotyczącym wynalazku, wzoru
użytkowego, wzoru przemysłowego i topografii układów
scalonych. Chodzi w szczególności o naruszenie
określonego w art. 66 ust. 1 PrWłPrzem zakazu
korzystania bez zgody uprawnionego z wynalazku w
sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na
wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do
obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu
będącego przedmiotem wynalazku albo na stosowaniu
sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też
używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub
importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych
bezpośrednio takim sposobem.

• Art. 304. 1. Kto, nie będąc uprawnionym do uzyskania

patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji,
zgłasza cudzy wynalazek, wzór użytkowy, wzór
przemysłowy lub cudzą topografię układu scalonego w
celu uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z
rejestracji, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• 2. Tej samej karze podlega, kto ujawnia uzyskaną

informację o cudzym wynalazku, wzorze użytkowym,
wzorze przemysłowym albo cudzej topografii układu
scalonego lub w inny sposób uniemożliwia uzyskanie
patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.

• 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 2 działa

nieumyślnie, będąc zobowiązanym do zachowania w
tajemnicy uzyskanej informacji, podlega grzywnie.

Komentowany artykuł penalizuje
zachowania, które uniemożliwiają lub
utrudniają twórcy wynalazku, wzoru
użytkowego wzoru przemysłowego lub
topografii układu scalonego skutecznie
uzyskać prawa pochodzące z patentu, prawa
ochronnego lub prawa rejestracji. W istocie
więc regulacja z art. 304 PrWłPrzem stanowi
uszczegółowienie generalnej normy z art.
303 ust. 1in fine PrWłPrzem przewidującej
sankcje karną za naruszenie prawa twórcy
projektu wynalazczego, stanowiąc typ
kwalifikowany takiego naruszenia.

Czynność wykonawcza określona w art. 304
ust. 1 PrWłPrzem polega na zgłoszeniu
cudzego wynalazku, wzoru użytkowego,
wzoru przemysłowego, topografii układu
scalonego. W kontekście uregulowań
komentowanej ustawy należy uznać, że
chodzi o zgłoszenie polegające na złożeniu
stosownego wniosku do UPRP, Europejskiego
Urzędu Patentowego lub też do organu
patentowego państwa obcego, jeżeli rodzi to
skutki określone w art. 6 i 7 ustawy z
14.3.2003 r. o dokonywaniu europejskich
zgłoszeń patentowych oraz skutkach patentu
europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz.U. Nr 65, poz. 598).

Dokonanie przestępstwa z art. 304 ust. 1 PrWłPrzem
następuje w momencie złożenia do właściwego
urzędu wniosku spełniającego warunki formalne
określone w szczególności w art. 31 ust. 1 PrWłPrzem
(por. E. Czerny-Drożdżejko, Przestępstwa, s. 92). W
przypadku, gdy warunki formalne nie są spełnione,
składający wniosek realizuje co najwyżej znamiona
karalnego usiłowania popełnienia przestępstwa z art.
304 ust. 1 PrWłPrzem, do którego ma także
zastosowanie instytucja czynnego żalu z art. 15 KK.
Wycofanie zgłoszenia spełniającego warunki
formalne jest zachowaniem podjętym po dokonaniu
przestępstwa i nie może być traktowane jako czynny
żal gwarantujący niekaralność, a jedynie jako
okoliczność wpływającą na obniżenie kary.

• Art. 305. 1. Kto w celu wprowadzenia do obrotu

oznacza towary podrobionym znakiem towarowym
lub oznaczone takim znakiem towary wprowadza do
obrotu, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

• 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega

grzywnie.

• 3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia

przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło
dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w
stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega
karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

• Przedmiotem ochrony typów czynów

zabronionych opisanych w art. 305
PrWłPrzem jest w pierwszej kolejności
interes osób uprawnionych do znaku
towarowego

• Ochrona nie ma publicznoprawnego celu

ochronnego w tym sensie, że nie chroni
nabywców przed towarami podrobionymi.
Natomiast nabywcy, jeśli zostali
wprowadzeni w błąd co do oznaczenia
towaru przy jego nabyciu towaru, mogą
być poszkodowanymi przestępstwa
oszustwa (art. 286 KK), zagrożonego nota
bene znacznie większą karą

• Przestępstwo opisane w art. 305

PrWłPrzem występuje w dwóch
odmianach różniących się czynnością
wykonawczą. W obu wariantach
przestępstwo ma charakter bezskutkowy.

• W pierwszym wariancie sprawca oznacza

towary podrobionym lub zarejestrowanym
znakiem towarowym, którego nie ma
prawa używać.

• Drugi wariant przestępstwa opisanego w

art. 305 ust. 1 PrWłPrzem penalizuje
dokonywanie obrotu towarami
oznaczonymi znakami

• "Wprowadzeniem do obrotu", o

którym mowa w art. 305 ust. 1
ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. -
Prawo własności przemysłowej (Dz.U.
z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm.)
jest przekazanie przez producenta
lub importera po raz pierwszy do
obrotu towarów oznaczonych
podrobionym znakiem towarowym.

• Art. 306. 1. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305

ust. 3 sąd orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa towarów
pochodzących z przestępstwa oraz materiałów i narzędzi, jak
również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone
do popełnienia przestępstwa; jeżeli takie materiały, narzędzia albo
środki techniczne nie były własnością sprawcy, sąd może orzec ich
przepadek na rzecz Skarbu Państwa.

• 2. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 1, sąd

może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa towarów
pochodzących z przestępstwa oraz materiałów i narzędzi, jak
również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone
do popełnienia przestępstwa, chociażby nie były własnością
sprawcy.

• 3. W razie orzeczenia przepadku, o którym mowa w ust. 1 lub 2, art.

195 Kodeksu karnego wykonawczego stosuje się odpowiednio
niezależnie od wartości towarów, których przepadek orzeczono.

• Art. 307. 1. Kto w celu wprowadzenia do obrotu oznacza

przedmioty niechronione patentem, prawem ochronnym na
wzór użytkowy lub prawem z rejestracji wzoru
przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji
na oznaczenie geograficzne, napisami lub rysunkami
mającymi wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te
korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny lub
aresztu.

• 2. Tej samej karze podlega, kto przedmioty wymienione w

ust. 1, wiedząc o mylnym ich oznaczeniu, wprowadza do
obrotu albo do celów obrotu przygotowuje lub przechowuje,
albo podaje w ogłoszeniach, zawiadomieniach lub w inny
sposób wiadomości mające wywołać mniemanie, że te
przedmioty korzystają z ochrony prawnej.

• Przedmiotem ochrony przepisu art.

307 ust. 1 PrWłPrzem jest rzetelność
oznaczeń dotyczących wymienionych
w tym przepisie instytucji prawa
własności przemysłowej oraz
zaufanie do takich oznaczeń.

• Art. 308. Kto wprowadza do obrotu towary

oznaczone znakiem towarowym z wyróżnikiem
mającym wywołać mylne mniemanie, że
przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega
karze grzywny.

•

Art. 309. W jednostkach organizacyjnych
odpowiedzialność określoną w art. 303, art. 304,
art. 305, art. 307 i art. 308 ponosi osoba
prowadząca lub kierująca jednostką, chyba że z
podziału kompetencji wynika odpowiedzialność
innej osoby.

• Art. 310. 1. Ściganie sprawców

przestępstw określonych w art. 303,
art. 304 i art. 305 ust. 1 i 2 następuje
na wniosek pokrzywdzonego.

• 2. Orzekanie w sprawach o czyny

określone w art. 307 i art. 308
następuje w trybie przepisów o
postępowaniu w sprawach o
wykroczenia.