Prawo własności
intelektualnej

Autorskie prawa osobiste

obejmują przede wszystkim prawo
autora do wiązania z dziełem jego
nazwiska. Prawo to nigdy nie wygasa
i jest, z natury rzeczy, niezbywalne,
nie można się go zrzec ani przenieść
na inną osobę.

Autorskie prawa osobiste

W ramach ochrony dóbr osobistych
autor ma prawo do przedstawiania
utworu pod pseudonimem lub
anonimowo. Do osobistych praw
autorskich należy także prawo do
zachowania niezmienionej treści i formy
utworu, zakazujące wprowadzania
zmian, zniekształceń, przeinaczeń.

Autorskie prawa majątkowe

to monopol praw majątkowych na rzecz
autora utworu. Zasadą w prawie
autorskim jest, iż z utworu może korzystać
lub nim rozporządzać tylko osoba
uprawniona. Najczęściej będzie to sam
twórca lub osoba, która nabyła określone
prawa majątkowe, lub na rzecz której
ustanowiona została licencja.

Dozwolony użytek utworów
chronionych

dopuszczalne jest nieodpłatne
korzystanie bez zezwolenia twórcy z
już rozpowszechnionego utworu w
zakresie własnego użytku osobistego,

Ograniczenia

dozwolony użytek nie może naruszać
normalnego korzystania z utworu lub
godzić w słuszne interesy twórcy.
Przykładowo naruszeniem zasad
korzystania z utworu do użytku
osobistego będzie wykonanie bardzo
dużej ilości kopii jakiegoś utworu w celu
np. jego rozpowszechniania.

Czas trwania autorskich praw
majątkowych



trwają w zasadzie przez cały czas
życia twórcy i 70 lat po jego śmierci,



jeżeli twórca nie jest znany - 70 lat
od daty pierwszego
rozpowszechnienia utworu.

W przypadku osoby innej niż
twórca



70 lat liczy się od daty rozpowszechnienia
utworu,



gdy utwór nie został rozpowszechniony - 70 lat
od daty ustalenia utworu;



50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV
(licząc od roku pierwszego nadania);



50 lat w odniesieniu do sporządzania i
korzystania z fonogramów i wideogramów
(licząc od roku sporządzenia).

Przejście autorskich praw
majątkowych



autorskie prawa majątkowe mogą przejść na

inne osoby w drodze dziedziczenia lub na

podstawie umowy;



nabywca autorskich praw majątkowych może

przenieść je na inne osoby, chyba że umowa

stanowi inaczej;



umowa o przeniesienie autorskich praw

majątkowych lub umowa o korzystanie z

utworu (licencja) obejmuje pola eksploatacji

wyraźnie w niej wymienione.

Rodzaje licencji



Twórca może udzielić upoważnienia do

korzystania z utworu na wymienionych w

umowie polach eksploatacji z określeniem

zakresu, miejsca i czasu tego korzystania.



Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności

korzystania z utworu w określony sposób

(licencja wyłączna), udzielenie licencji nie

ogranicza udzielenia przez twórcę

upoważnienia innym osobom do korzystania z

utworu na tym samym polu eksploatacji

(licencja niewyłączna).

Ochrona autorskich praw
osobistych

Twórca, którego autorskie prawa osobiste
zostały zagrożone cudzym działaniem,
może żądać zaniechania tego działania. W
razie dokonanego naruszenia może także
żądać, aby osoba, która dopuściła się
naruszenia, dopełniła czynności
potrzebnych do usunięcia jego skutków, w
szczególności aby złożyła publiczne
oświadczenie o odpowiedniej treści i formie.

Ochrona autorskich praw
osobistych

Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd
może przyznać twórcy odpowiednią
sumę pieniężną tytułem
zadośćuczynienia za doznaną krzywdę
lub - na żądanie twórcy - zobowiązać
sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę
pieniężną na wskazany przez twórcę
cel społeczny.

Ochrona autorskich praw
majątkowych

Uprawniony, którego autorskie prawa
majątkowe zostały naruszone, może żądać
od osoby, która naruszyła te prawa:



zaniechania naruszania;



usunięcia skutków naruszenia;



wydanie uzyskanych korzyści;



naprawienia wyrządzonej szkody.

Naprawienia wyrządzonej
szkody



na zasadach ogólnych,



poprzez zapłatę sumy pieniężnej w
wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w
przypadku gdy naruszenie jest zawinione -
trzykrotności stosownego wynagrodzenia,
które w chwili jego dochodzenia byłoby
należne tytułem udzielenia przez
uprawnionego zgody na korzystanie z
utworu.

Ochrona wizerunku, adresata
korespondencji i źródeł
informacji

Rozpowszechnianie wizerunku
wymaga zezwolenia osoby na nim
przedstawionej. W braku wyraźnego
zastrzeżenia zezwolenie nie jest
wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała
umówioną zapłatę za pozowanie.

Zezwolenia nie wymaga
rozpowszechnianie wizerunku



osoby powszechnie znanej, jeżeli
wizerunek wykonano w związku z
pełnieniem przez nią funkcji
publicznych, w szczególności
politycznych, społecznych, zawodowych;



osoby stanowiącej jedynie szczegół
całości takiej jak zgromadzenie,
krajobraz, publiczna impreza.

Ochrona korespondencji

Jeżeli osoba, do której korespondencja
jest skierowana, nie wyraziła innej
woli, rozpowszechnianie
korespondencji, w okresie dwudziestu
lat od jej śmierci, wymaga zezwolenia
małżonka, a w jego braku kolejno
zstępnych, rodziców lub rodzeństwa.

Tajemnica źródeł informacji



Twórca, a wydawca lub producent na żądanie
twórcy mają obowiązek zachowania w
tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych
w utworze oraz nieujawniania związanych z
tym dokumentów.



Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za
zgodą osoby, która powierzyła tajemnicę, lub
na podstawie postanowienia właściwego
sądu.

Organizacje zbiorowego
zarządzania prawami autorskimi
lub prawami pokrewnymi

stowarzyszenia zrzeszające twórców,
artystów wykonawców, producentów
lub organizacje radiowe i telewizyjne,
których statutowym zadaniem jest
zbiorowe zarządzanie i ochrona
powierzonych im praw autorskich lub
praw pokrewnych oraz wykonywanie
uprawnień wynikających z ustawy.

Przeniesienie i forma



Prawo do uzyskania patentu na

wynalazek, prawa ochronnego na

wzór użytkowy albo prawa z

rejestracji wzoru przemysłowego jest

zbywalne i podlega dziedziczeniu.



Umowa o przeniesienie prawa

wymaga, pod rygorem nieważności,

zachowania formy pisemnej.

Uzyskanie prawa



Pierwszeństwo do uzyskania patentu, prawa

ochronnego albo prawa z rejestracji oznacza się,

według daty zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego

albo wzoru przemysłowego w Urzędzie Patentowym.



Zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu, w którym

wpłynęło ono do Urzędu Patentowego z zachowaniem

formy pisemnej również za pomocą telefaksu lub w

postaci elektronicznej.



W przypadku przesłania zgłoszenia telefaksem

oryginał zgłoszenia powinien wpłynąć do Urzędu

Patentowego w terminie 30 dni od daty nadania

zgłoszenia telefaksem.

Pierwszeństwo



Pierwszeństwo do uzyskania patentu, prawa

ochronnego albo prawa z rejestracji przysługuje w

Rzeczypospolitej Polskiej według daty pierwszego

prawidłowego zgłoszenia wynalazku, wzoru

użytkowego albo wzoru przemysłowego we

wskazanym państwie, jeżeli od tej daty zgłoszenie w

Urzędzie Patentowym dokonane zostanie w okresie:



12 miesięcy - w przypadku zgłoszeń wynalazków

i wzorów użytkowych;



6 miesięcy - w przypadku zgłoszeń wzorów

przemysłowych.

Wynalazek



Patenty są udzielane - bez względu
na dziedzinę techniki - na wynalazki,
które są nowe, posiadają poziom
wynalazczy i nadają się do
przemysłowego stosowania.



Wynalazek uważa się za nowy, jeśli
nie jest on częścią stanu techniki.

Wynalazek



Przez stan techniki rozumie się wszystko to,

co przed datą, według której oznacza się

pierwszeństwo do uzyskania patentu,

zostało udostępnione do wiadomości

powszechnej w formie pisemnego lub

ustnego opisu, przez stosowanie,

wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.



Za stanowiące część stanu techniki uważa

się również informacje zawarte w

zgłoszeniach wynalazków lub wzorów

użytkowych.

Wynalazek



Wynalazek uważa się za posiadający poziom

wynalazczy, jeżeli wynalazek ten nie wynika

dla znawcy, w sposób oczywisty, ze stanu

techniki.



Wynalazek uważany jest za nadający się do

przemysłowego stosowania, jeżeli według

wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub

wykorzystywany sposób, w rozumieniu

technicznym, w jakiejkolwiek działalności

przemysłowej.

Za wynalazki nie uważa się



odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;



wytworów o charakterze jedynie estetycznym;



planów, zasad i metod dotyczących działalności

umysłowej lub gospodarczej oraz gier;



wytworów, których niemożliwość wykorzystania

może być wykazana w świetle powszechnie

przyjętych

i uznanych zasad nauki;



programów do maszyn cyfrowych;



przedstawienia informacji.

Patentów nie udziela się na



wynalazki, których wykorzystywanie byłoby

sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi

obyczajami; nie uważa się za sprzeczne z

porządkiem publicznym korzystanie z wynalazku

tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo.



odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto

biologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt.



sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami

chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby

diagnostyki stosowane na ludziach lub

zwierzętach.

Zgłoszenie wynalazku

Zgłoszenie wynalazku w celu uzyskania

patentu powinno obejmować:



podanie zawierające co najmniej

oznaczenie zgłaszającego, określenie

przedmiotu zgłoszenia oraz wniosek o

udzielenie patentu lub patentu

dodatkowego;



opis wynalazku ujawniający jego istotę;



zastrzeżenie lub zastrzeżenia patentowe;



skrót opisu.

Zgłoszenie wynalazku



Zgłoszenie wynalazku może obejmować jeden lub

więcej wynalazków połączonych ze sobą w taki

sposób, że stanowią wyraźnie jeden pomysł

wynalazczy (jednolitość wynalazku).



Kilka wynalazków ujętych w jednym zgłoszeniu

spełnia wymóg jednolitości, jeżeli połączenie ich

ze sobą opiera się na jednej lub wielu wspólnych

bądź wzajemnie sobie odpowiadających cechach

technicznych spośród tych, które określają

zastrzegane wynalazki i decydują o wkładzie

wnoszonym przez nie do stanu techniki.

Wynalazek



Wynalazek, na który polska osoba
prawna bądź obywatel polski, mający
miejsce zamieszkania na obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej, chce uzyskać
patent za granicą, może być zgłoszony
za granicą w celu uzyskania ochrony
dopiero po zgłoszeniu go w Urzędzie
Patentowym.

Wynalazek tajny



Wynalazek dokonany przez obywatela polskiego może

być uznany za tajny, jeżeli dotyczy obronności lub

bezpieczeństwa Państwa.



Wynalazkami dotyczącymi obronności Państwa są w

szczególności rodzaje broni lub sprzętu wojskowego

oraz sposoby walki.



Wynalazkami dotyczącymi bezpieczeństwa Państwa

są w szczególności środki techniczne stosowane przez

służby państwowe uprawnione do wykonywania

czynności operacyjno-rozpoznawczych, a także nowe

rodzaje wyposażenia i sprzętu oraz sposoby ich

wykorzystywania przez te służby.



Wynalazek tajny stanowi tajemnicę państwową.

Udzielenie patentu



Udzielone patenty podlegają wpisowi do

rejestru patentowego.



Udzielenie patentu stwierdza się przez

wydanie dokumentu patentowego.



Częścią składową dokumentu patentowego

jest opis patentowy obejmujący opis

wynalazku, zastrzeżenia patentowe i

rysunki. Opis patentowy jest publikowany

przez Urząd Patentowy.

Patent



Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo

wyłącznego korzystania z wynalazku w

sposób zarobkowy lub zawodowy na całym

obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.



Zakres przedmiotowy patentu określają

zastrzeżenia patentowe, zawarte w opisie

patentowym.



Czas trwania patentu wynosi 20 lat od

daty dokonania zgłoszenia wynalazku w

Urzędzie Patentowym.

Patent



Uprawniony z patentu może w drodze
umowy udzielić innej osobie
upoważnienia (licencji) do
korzystania z jego wynalazku
(umowa licencyjna).

Patent



Patent jest zbywalny i podlega

dziedziczeniu.



Umowa o przeniesienie patentu wymaga,

pod rygorem nieważności, zachowania

formy pisemnej.



Przeniesienie patentu staje się skuteczne

wobec osób trzecich z chwilą wpisu tego

przeniesienia do rejestru patentowego.

Umowy licencyjne



Umowa licencyjna wymaga, pod rygorem

nieważności, zachowania formy pisemnej.



W umowie licencyjnej można ograniczyć

korzystanie z wynalazku (licencja ograniczona).

Jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono

zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca

ma prawo korzystania z wynalazku w takim

samym zakresie jak licencjodawca (licencja

pełna).



Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia

patentu.

Patent wygasa na skutek



upływu okresu, na który został udzielony;



zrzeczenia się patentu przez uprawnionego
przed Urzędem Patentowym, za zgodą
osób, którym służą prawa na patencie;



nieuiszczenia w przewidzianym terminie
opłaty okresowej;



trwałej utraty możliwości korzystania z
wynalazku.

Wzory użytkowe



Wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne
rozwiązanie o charakterze technicznym,
dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia
przedmiotu o trwałej postaci.



Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie
użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie
celu mającego praktyczne znaczenie przy
wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.

Wzór użytkowy i prawo
ochronne



Na wzór użytkowy może być udzielone prawo

ochronne.



Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się

prawo wyłącznego korzystania ze wzoru

użytkowego w sposób zarobkowy lub

zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej

Polskiej.



Czas trwania prawa ochronnego wynosi

dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia

wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.

Wzory przemysłowe



Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca

indywidualny charakter postać wytworu lub jego

części, nadana mu w szczególności przez cechy

linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę

lub materiał wytworu oraz przez jego

ornamentację.



Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w

sposób przemysłowy lub rzemieślniczy,

obejmujący w szczególności opakowanie, symbole

graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z

wyłączeniem programów komputerowych.

Znaki towarowe



Znakiem towarowym może być każde oznaczenie,

które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli

oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów

jednego przedsiębiorstwa od towarów innego

przedsiębiorstwa.



Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz,

rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma

przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a

także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.



Na znak towarowy może być udzielone prawo

ochronne.

Oznaczenia geograficzne



Oznaczeniami geograficznymi są
oznaczenia słowne odnoszące się
bezpośrednio lub pośrednio do nazwy
miejsca, miejscowości, regionu lub kraju
(teren), które identyfikują towar jako
pochodzący z tego terenu, jeżeli określona
jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru
są przypisywane przede wszystkim
pochodzeniu geograficznemu tego towaru.