

Logistyka obejmuje projektowanie i tworzenie:



technicznych,



organizacyjnych i



informacyjnych systemów



składających się na infrastrukturę procesów

wspomagających podstawową działalność organizacji oraz

planowanie, sprawną realizację i wzajemną koordynację tych

procesów w ramach określonej infrastruktury tak, aby ich

wyniki służyły osiąganiu zamierzonych celów organizacji.



Gdy podstawowa działalność organizacji może być

rozpatrywana w ujęciu procesowym, realizowane w jej

obszarze procesy są określane jako fundamentalne, a więc

takie, których wyniki wyznaczają znaczenie organizacji.



Procesy wspomagające powinny być skoordynowane z

procesami fundamentalnymi tak, aby przyczyniać się do

podwyższania wartości wyników procesów podstawowych.



Wspomaganie może występować w fazie planowania

względnie na wejściu, w trakcie realizacji i/lub na wyjściu

procesów fundamentalnych.



Aspekty koordynacyjne logistyki przedstawia następujące wyróżnienie
logistyki:



Logistyka obejmuje planowanie, koordynację i sterowanie przebiegiem,
zarówno w aspekcie czasu jak i przestrzeni, realnych procesów, w
których realizacji organizacja jest uczestnikiem, w celu efektywnego
osiągania celów organizacji. W szczególności dotyczy to koordynacji i
sterowania przestrzennego i czasowego



rozmieszczenia (gdzie?),



stanu (ile czego?) i



przepływu (skąd dokąd?)



dóbr będących składowymi tych procesów, a więc ludzi, dóbr
materialnych, informacji i środków finansowych.



Aspekty koordynacyjne logistyki przedstawia następujące wyróżnienie logistyki:



W przypadku, gdy organizacją jest przedsiębiorstwo produkcyjne, logistyka obejmuje
w szczególności planowanie, koordynację i sterowanie przepływami materiałów
(surowców, części) i produktów (półproduktów i produktów finalnych) oraz związanych
z nimi przepływów informacji od dostawców do przedsiębiorstwa, wewnątrz
przedsiębiorstwa i od przedsiębiorstwa do klientów.



Planowanie, koordynację i sterowanie należy rozpatrywać w powiązaniu ze wszystkimi
innymi procesami w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu, które mają wpływ na czas,
miejsca i efektywność wyróżnionych przepływów.



Logistyka w tym ujęciu stała się składową zarządzania mającą zadanie wprowadzania
mechanizmów koordynacji umożliwiających realizację procesów, w których uczestniczy
przedsiębiorstwo. Można spotkać się ze sformułowaniem, że obecnie logistyka ma
zadanie włączenia przedsiębiorstwa do łańcucha procesów tworzenia wartości i
aktywnego uczestnictwa w jej podwyższaniu. Dla spełniania wymienionego zakresu
zadań, logistyka powinna być bezpośrednio podporządkowana najwyższym organom
zarządzania przedsiębiorstwem tak, aby wypracowane uzgodnienia koordyna-cyjne
były traktowane przez inne jednostki organizacyjne jako obowiązujące zalecenia.



Podejście logistyczne do działalności przedsiębiorstwa można
rozpatrywać na trzech poziomach:



Wyróżnianie w tej działalności procesów transferu i transformacji
obiektów – w zasadzie dowolnej natury – w czasie i przestrzeni.



Dostrzeżenie potrzeby koordynacji procesów realizowanych wewnątrz
przedsiębiorstwa z procesami realizowanymi przez inne jednostki.



Włączanie przedsiębiorstwa w łańcuchy współpracujących ze sobą
podmiotów w celu tworzenia wartości.



Pierwszy poziom odpowiada pierwotnemu znaczeniu logistyki jako zadań
organizacji przemieszczeń i zatrzymań, a więc transportu, składowania,
przeładunków i przygotowania ładunków do wysyłki oraz niezbędnej
obsługi informacyjnej tych działań. Można określić, że jest to podstawowy
poziom logistyki, na którym zasadniczą rolę odgrywa infrastruktura
materialno – techniczna tworząca techniczne systemy logistyczne.



Podejście logistyczne do działalności przedsiębiorstwa można

rozpatrywać na trzech poziomach:



Na drugim poziomie zwracają uwagę częściowe uprawnienia

logistyki do zarządzania funkcjonowaniem systemów

logistycznych, a więc planowanie, określanie mechanizmów

koordynacji i wprowadzanie ich w wewnętrznej strukturze

organizacyjnej jako zaleceń oraz kontrolowanie wykonania

stawianych zadań. Charakterystyczną cechą tego zarządzania jest

ukierunkowanie na zarządzanie procesami i wypracowanie w tym

celu mechanizmów koordynacji procesów tak, aby były one

realizowane sprawnie i efektywnie, zgodnie z nadrzędnymi

celami przedsiębiorstwa. Mechanizmy koordynacji powinny

wspierać wewnętrzną integrację przedsiębiorstwa.



Trzeci poziom sugeruje aktywną rolę logistyki w rozpoznawaniu

i specyfikacji celów przedsiębiorstwa, w szczególności tego, co

dla przedsiębiorstwa oznacza udział w tworzeniu wartości i

jakie mogą być zasady włączania się do łańcuchów tworzenia

wartości. W procesach tworzenia wartości celem podstawowym

jest wytworzenie wyników służących zaspokojeniu potrzeb

konsumentów względnie odbieranych przez nich jako korzyści.

Specyfiką logistycznego podejścia do procesów jest powiązanie

tworzących je procesów częściowych jako ciągu transakcji

między dostawcami i odbiorcami, co umożliwia rozpatrywanie

ich nie tylko ze względu na wyniki, ale również przez

ekonomiczne relacje między wejściem i wyjściem.



Rozpatrując podstawową działalność przedsiębiorstwa,

coraz silniej dostrzega się potrzebę wyróżniania i

zarządzania procesami, które są realizowane w

środowisku przedsiębiorstwa i poza nim. Łatwo jednak

dostrzec, że procesy mają niejednakową rangę.



Na podstawie analizy znaczenia procesów w tworzeniu

wartości wyników wyróżnia się procesy:



kierowania biznesem,



fundamentalne i podstawowe oraz wspomagające.



Procesy kierowania biznesem grupują działania i

aktywności związane z planowaniem i nadzorem

prawidłowego funkcjonowania i rozwoju

przedsiębiorstwa. Są to procesy, w których ciągi

powiązanych działań mają doprowadzić do osiągnięcia

celów korzystnych zarówno dla przedsiębiorstwa jako

cało-ści jak i środowiska, w którym przedsiębiorstwo

działa, w szczególności jego społecznej części. Dlatego są

one nazywane procesami społecznymi, gdyż działania są

głównie określone przez relacje między ludźmi.



Procesy fundamentalne i podstawowe grupują

aktywności i działania menedżerskie niezbędne w

tworzeniu wartości obiektów będących przedmiotami

transakcji z odbiorcami. Charakterystyczną grupą

obiektów są wytworzone produkty. Należy jednak

uwzględnić, że do nich należą też informacje i

wiedza oraz relacje z jednostkami trzecimi.

Specyficznym wynikiem działań może być uzyskanie

stanu zróżnicowania od konkurencji i podniesienie

wartości rynkowej przedsiębiorstwa.



Procesy wspomagające nie tworzą bezpośrednio

wartości dla odbiorców, ale są niezbędne dla

właściwej realizacji procesów fundamentalnych i

podstawowych. Obejmują one aktywności i działania

związane z przygotowaniem infrastruktury procesów

biznesowych, tworzeniem systemów informacyjnych,

transportu, magazynowania, zarządzania zasobami

ludzkimi, rachunkowości i finansów,

sprawozdawczości i controllingu.



Przez koordynację należy rozumieć wszelkie

przedsięwzięcia, które doprowadzają do uzgodnienia

działań pozwalających osiągnąć pewien określony cel

względnie poprawiają przesłanki realizacji ta-kich

jednakowo ukierunkowanych działań. Celem

końcowym koordynacji jest uzyskanie

jednomyślności w realizacji zadania, którego

składowymi są te działania.



Koordynacja to uzgadnianie wzajemnego działania,

zgranie czegoś z czymś, harmonizowanie. Z punktu

widzenia zarządzania należy nieco uzupełnić

wymieniane definicje i przyjąć:



Koordynacja = uzgodnienia = uzależnienie



Wprowadzenie członu „uzależnianie” jest bardzo

ważne, gdy uwzględnimy postawy ludzkie. Nie

można przyjmować, że koordynacja jest aktem czy

zaleceniem, które jest akceptowane jako naturalne.

Uzyskanie jednomyślności w akceptacji celów czy

harmonii w realizacji zadań jest na ogół bardzo

trudne i dlatego problemy koordynacji zasługują na

głębsze rozważania.



Istotę koordynacji należy rozpatrywać na różnych

poziomach:



ogólnospołecznym – koordynacja warunków życia,

działalności społecznej i politycznej,



makroekonomicznym – koordynacja przestrzeni

gospodarczej,



biznesowym – koordynacja relacji biznesowych, podziałów

obszarów biznesowych,



organizacyjnym – koordynacja struktur i ról,



menedżerskim – koordynacja uprawnień i zakresów

odpowiedzialności,



operacyjnym – koordynacja działań i procesów.



W ramach naszych zainteresowań będziemy rozpatrywać

głównie trzy ostanie poziomy koordynacji. Należy jednak

pamiętać, że koordynacja na tych poziomach musi

uwzględniać zalecenia lub mechanizmy koordynacyjne

przyjmowane na wyższych poziomach i dlatego zadania

koordynacji należy zawsze postrzegać jako hierarchiczne.



Można wyróżnić dwie podstawowe formy koordynacji:



Koordynację wewnątrz organizacji i



Koordynację działań między różnymi organizacjami.



Koordynację na poziomie menedżerskim i operacyjnym będziemy

odnosić do procesów realizowanych przez jednostki w ramach

organizacji z uwzględnieniem uczestników spoza organizacji.



Koordynacja działalności na poziomie menedżerskim powinna oznaczać

uzyskanie pewnego zamie-rzonego uporządkowania celów, działań i

procesów wynikającego z przyjęcia nadrzędnej koncepcji działalności i

specyfikacji pożądanych wyników.



Zgodnie z zasadami zarządzania procesami, koordynację należy

rozpatrywać uwzględniając podstawowe cztery fazy procesu:



Przygotowanie ogólne procesu – koordynacja infrastruktury



Przygotowanie do realizacji procesu – koordynacja planów i zamierzeń



Realizacja procesu – koordynacja operacyjna



Rozliczenie przebiegu i wyników procesu – koordynacja miar wykonania



Kluczem do koordynacji jest wgląd w wewnętrzną strukturę

wykonawców. Podstawowymi aspektami uczestnictwa są zaangażowanie

wyrażające gotowość uczestnika do realizacji działania i jego wiarę w

uzyskanie wyniku oraz konwencja odnosząca się do reguł

monitorowania zaangażowania w zmieniających się okolicznościach

realizacji.



Można wskazać trzy przyczyny potrzeby koordynacji działań wielu

uczestników:



Między ich działaniami zachodzą zależności i wynik działania jednego z

nich może mieć wpływ na realizację działania innego uczestnika.



Działania uczestników podlegają wspólnym ograniczeniom, np. wspólny

budżet.



Żaden z uczestników nie ma dostatecznych kompetencji, zasobów lub

informacji i jedynie współpraca umożliwia realizację działań.



Logistyka obejmuje projektowanie i tworzenie:



technicznych,



organizacyjnych i



informacyjnych systemów



składających się na infrastrukturę procesów

wspomagających podstawową działalność organizacji oraz

planowanie, sprawną realizację i wzajemną koordynację tych

procesów w ramach określonej infrastruktury tak, aby ich

wyniki służyły osiąganiu zamierzonych celów organizacji.



Gdy podstawowa działalność organizacji może być

rozpatrywana w ujęciu procesowym, realizowane w jej

obszarze procesy są określane jako fundamentalne, a więc

takie, których wyniki wyznaczają znaczenie organizacji.



Procesy wspomagające powinny być skoordynowane z

procesami fundamentalnymi tak, aby przyczyniać się do

podwyższania wartości wyników procesów podstawowych.



Wspomaganie może występować w fazie planowania

względnie na wejściu, w trakcie realizacji i/lub na wyjściu

procesów fundamentalnych



Na poziomie operacyjnym działalności przedsiębiorstwa

logistyka jest rozumiana przede wszystkim jako narzędzie

sterowania realizacją procesów zaopatrzenia wejścia i

dystrybucji wyników wyjścia przy wykorzystaniu technicznych

systemów logistycznych. Zakres zadań na tym poziomie ma

charakter wykonawczy i dotyczą one transportu, przyjmowania

dostaw, kontroli jakości, składowania i manipulacji oraz

obsługi informacyjnej w zakresie planowania realizacji zadań,

dokumentacji i rozliczeń.



Standardowymi zadaniami logistyki na tym poziomie są

przykładowo:



w obszarze magazynu



przygotowanie miejsc składowania



operacje wprowadzania na miejsca przechowania i wydawania

materiałów i produktów



nadzór nad składowanymi dobrami



tworzenie zestawów do wydania



w obszarze transportu



przygotowanie środków transportowych



opracowanie zleceń przewozowych



transport



w obszarze przyjmowania surowców i produktów



przyjęcie i kontrola



wyładunek i rozpakowanie ładunków



wystawianie dokumentów przyjęcia dostawy



przepakowania do jednostek składowania ewentualnie do dalszego

przemieszczania



Standardowymi zadaniami logistyki na tym poziomie są przykładowo

[2]:



w obszarze wysyłek



kompletacja wysyłek



opakowania



oznakowania wysyłek



przygotowanie dokumentów wysyłkowych



załadunek



w obszarze zwrotów i usuwania



gromadzenie, składowanie i sortowanie odpadów



przygotowanie odpadów do recyklingu



przygotowanie i wysyłka opakowań zwrotnych



Uznając, że na poziomie menedżerskim logistyka spełnia
rolę koordynacyjną procesów, jej zadania dotyczą
kluczowych procesów:



projektowania i rozwoju produktu,



pozyskiwania zamówień,



planowania produkcji,



zaopatrzenia,



produkcji,



dystrybucji,



usuwania i zwrotów.



Szczegółowe zadania logistyki na tym poziomie są związane z

procesami informacyjnymi w obszarach [17]:



planowania



zbytu i dostaw,



programów produkcji,



zapotrzebowania materiałowego,



poziomu zapasów



opracowania dyspozycji dotyczących



wielkości zamówień, produkcji i wysyłek,



minimalnych zapasów i okresów rotacji,



zleceń zamówień i produkcji,



korekt w przypadkach braków i zakłóceń



Szczegółowe zadania logistyki na tym poziomie są związane z
procesami informacyjnymi w obszarach [17]:



sterowania



potwierdzaniem i wprowadzaniem do planu zleceń
produkcyjnych,



wywołaniem zamówień materiałów i wyrobów,



śledzeniem terminów,



wykorzystaniem zdolności produkcyjnych,



nadzorem nad zamówieniami klientów



obsługi zamówień klientów



przyjmowania i potwierdzania zgłoszeń klientów,



nadzoru i koordynacji terminów realizacji,



wprowadzania do planów zgłoszeń klientów,



wydawania zleceń wysyłek do klientów.