Skórna manifestacja alergii

Skórna manifestacja alergii

pokarmowej

pokarmowej

►

Pokrzywka

Pokrzywka

ostra

ostra

– 20%,

– 20%,

przewlekła

przewlekła

– 1-2%

– 1-2%

►

Obrzęk naczynioruchowy

Obrzęk naczynioruchowy

►

Wysypki, świąd uogólniony

Wysypki, świąd uogólniony

►

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

►

Dermatitis herpetiformis

Dermatitis herpetiformis

AZS a alergia pokarmowa

AZS a alergia pokarmowa



10 -

10 -

30

30

- 60 % dzieci z umiarkowanym AZS

- 60 % dzieci z umiarkowanym AZS

ma współistniejącą alergię pokarmową

ma współistniejącą alergię pokarmową



Częstość alergii na mleko krowie (abmk) u

Częstość alergii na mleko krowie (abmk) u

dzieci z AZS

dzieci z AZS

33% dzieci z AZS ma abmk

33% dzieci z AZS ma abmk

45% dzieci z abmk ma AZS

45% dzieci z abmk ma AZS

Manifestacja kliniczna alergii pokarmowej

Manifestacja kliniczna alergii pokarmowej

w zależności od patogenezy

w zależności od patogenezy

Patomechanizm

Rodzaj zaburzeń

Reakcje IgE - zależne

Układ

oddechowy

Nieżyt nosa, zapalenie spojówek

Duszność,

świszczący

oddech,

kaszel

Reakcje IgE – zależne i komórkowe

Układ

oddechowy

Astma

Reakcje komórkowe

Układ

oddechowy

Zespół Heinera

Alergia pokarmowa i astma

Alergia pokarmowa i astma

►

Dziecko z alergią pokarmową towarzyszącą astmie zalicza

Dziecko z alergią pokarmową towarzyszącą astmie zalicza

się do grupy szczególnego ryzyka.

się do grupy szczególnego ryzyka.

►

Alergia pokarmowa jest związana z PFCA - Potentially Fatal

Alergia pokarmowa jest związana z PFCA - Potentially Fatal

Childhood Asthma (jajka, orzechy, owoce morza, mleko)

Childhood Asthma (jajka, orzechy, owoce morza, mleko)

►

AP u dzieci z astmą jest czynnikiem ryzyka ciężkich

AP u dzieci z astmą jest czynnikiem ryzyka ciężkich

napadów astmatycznych

napadów astmatycznych

►

32 przypadki śmiertelnej anafilaksji pokarmowej; większość

32 przypadki śmiertelnej anafilaksji pokarmowej; większość

to młodzież i młodzi dorośli;

to młodzież i młodzi dorośli;

prawie u wszystkich w

prawie u wszystkich w

wywiadzie były reakcje na pokarm; wszyscy chorowali na

wywiadzie były reakcje na pokarm; wszyscy chorowali na

astmę

astmę

;

;

tylko 10 % miało strzykawkę z Epinefryną;

tylko 10 % miało strzykawkę z Epinefryną;

10% tych, którzy otrzymali Epinefrynę o czasie nie

10% tych, którzy otrzymali Epinefrynę o czasie nie

przeżyło; najczęstsza przyczyna (94%) - orzechy

przeżyło; najczęstsza przyczyna (94%) - orzechy

Katz HT., JACI 2005

Katz HT., JACI 2005

Manifestacja kliniczna alergii pokarmowej

Manifestacja kliniczna alergii pokarmowej

w zależności od patogenezy

w zależności od patogenezy

Patomechanizm

Rodzaj zaburzeń

Reakcje IgE - zależne

Zmiany

uogólnione

Wstrząs anafilaktyczny

Alergia pokarmowa a

Alergia pokarmowa a

anafilaksja

anafilaksja

►

Alergia pokarmowa najczęstszą przyczyną

Alergia pokarmowa najczęstszą przyczyną

anafilaksji u dzieci i dorosłych

anafilaksji u dzieci i dorosłych

►

Zgony

Zgony

z powodu AP

z powodu AP

Anglia: 8 dzieci <16rż w latach 1990-2000, tzn 1

Anglia: 8 dzieci <16rż w latach 1990-2000, tzn 1

zgon/16 mln dzieci każdego roku.

zgon/16 mln dzieci każdego roku.

AP śr. u 5% dzieci, czyli 1 zgon/830 000 dzieci z

AP śr. u 5% dzieci, czyli 1 zgon/830 000 dzieci z

AP/ rok.

AP/ rok.

Mleko było przyczyną u 4 dzieci, 2 dzieci zmarło

Mleko było przyczyną u 4 dzieci, 2 dzieci zmarło

mimo otrzymania adrenaliny, 1 zmarło z powodu

mimo otrzymania adrenaliny, 1 zmarło z powodu

przedawkowania adrenaliny.

przedawkowania adrenaliny.

Trudności diagnostyczne alergii na

Trudności diagnostyczne alergii na

pokarmy

pokarmy

►

złożoność mechanizmów

złożoność mechanizmów

patogenetycznych

patogenetycznych

►

różnorodność alergenów pokarmowych

różnorodność alergenów pokarmowych

►

zmienna natura antygenowa

zmienna natura antygenowa

►

różne sposoby przenikania do ustroju

różne sposoby przenikania do ustroju

►

indywidualna wrażliwość osobnicza

indywidualna wrażliwość osobnicza

►

występowanie reakcji krzyżowych

występowanie reakcji krzyżowych

►

obecność alergenów zamaskowanych

obecność alergenów zamaskowanych

►

różnorodna manifestacja kliniczna

różnorodna manifestacja kliniczna

►

zróżnicowany czas jej wystąpienia

zróżnicowany czas jej wystąpienia

Metody stosowane w ocenie reakcji

Metody stosowane w ocenie reakcji

alergicznych na pokarmy

alergicznych na pokarmy

►

Wywiad

Wywiad

►

Dieta eliminacyjna w celach

Dieta eliminacyjna w celach

diagnostycznych

diagnostycznych

►

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne

►

Testy skórne

Testy skórne

►

RAST

RAST

►

Próby prowokacyjne z pokarmami

Próby prowokacyjne z pokarmami

►

Endoskopia z pobraniem bioptatów

Endoskopia z pobraniem bioptatów

Diagnostyka alergii pokarmowej

Diagnostyka alergii pokarmowej

Wywiad

•

rodzaj i ilość pokarmu

•

czas wystąpienia objawów od momentu spożycia

•

częstotliwość objawów

•

rodzaj objawów

•

powtarzalność dolegliwości

•

dodatkowe bodźce np. wysiłek fizyczny, aspiryna, alkohol

•

termin wystąpienia ostatnich przypuszczalnych dolegliwości
po spożyciu pokarmu

•

leki

•

potencjalna możliwość reakcji krzyżowych

Dzienniczek dietetyczny

(85 – 90% wszystkich reakcji - jajko, mleko, orzechy, soja,
pszenica, ryby - kraje skandynawskie)

Populacja

Populacja

niemowlęta

niemowlęta

798 6-latków

798 6-latków

z Anglii

z Anglii

populacja

populacja

duńska

duńska

757 11 - latków

757 11 - latków

i 775 15 -

i 775 15 -

latków

latków

Opinia

Opinia

25%

25%

11,8%

11,8%

15%

15%

11,6 – 12,4%

11,6 – 12,4%

Uczulenie -

Uczulenie -

SPT

SPT

3,6%

3,6%

4,9 – 5,1%

4,9 – 5,1%

Próby

Próby

prowokacyjne

prowokacyjne

2,2 – 5,5%

2,2 – 5,5%

metodą

metodą

otwartą –

otwartą –

2,5%, metodą

2,5%, metodą

DBPCFC – 1,6%

DBPCFC – 1,6%

2,3% u

2,3% u

dzieci <

dzieci <

3rż, 1% u

3rż, 1% u

dzieci >3rż.

dzieci >3rż.

2.3%

2.3%

Częstość nadwrażliwości pokarmowej w

opinii rodziców/pacjentów i badań

obiektywnych

Słaba korelacja między informacjami uzyskanymi od pacjenta a

Słaba korelacja między informacjami uzyskanymi od pacjenta a

wynikami prób prowokacyjnych

wynikami prób prowokacyjnych

SPT - punktowe testy skórne

SPT - punktowe testy skórne

alergia IgE-zależna

alergia IgE-zależna

alergeny klasyczne,

alergeny klasyczne,

natywne

natywne

,

,

rekombinowane

rekombinowane



Wartość predykcyjna wyniku ujemnego > 95%

Wartość predykcyjna wyniku ujemnego > 95%



Wartość predykcyjna wyniku dodatniego < 50%

Wartość predykcyjna wyniku dodatniego < 50%

zgodność SPT z DBPCFC = 20 – 50%

zgodność SPT z DBPCFC = 20 – 50%

►

Czułość – wysoka

Czułość – wysoka

►

Swoistość wyniku dodatniego – mała

Swoistość wyniku dodatniego – mała

►

Ujemny wynik – można wykluczyć reakcję IgE-zależną

Ujemny wynik – można wykluczyć reakcję IgE-zależną

zgodność sIgE z DBPCFC = 7- 52%

zgodność sIgE z DBPCFC = 7- 52%

Wartość tych testów mogłaby wzrosnąć, gdyby wyeliminować

Wartość tych testów mogłaby wzrosnąć, gdyby wyeliminować

reakcje krzyżowe.

reakcje krzyżowe.

Swoiste przeciwciała IgE w surowicy

Swoiste przeciwciała IgE w surowicy

krwi

krwi

Poziom sIgE w surowicy

Poziom sIgE w surowicy

metodą UniCAP 100 firmy Pharmacia Upjohn

metodą UniCAP 100 firmy Pharmacia Upjohn

Stężenie kU/L

Stężenie kU/L

Klasa

Klasa

Omówienie

Omówienie

<0,35 kU/l

<0,35 kU/l

0

0

Wynik ujemny

Wynik ujemny

0,35-0,69

0,35-0,69

1

1

Wynik wątpliwy. Na ogół brak objawów

Wynik wątpliwy. Na ogół brak objawów

towarzyszących uczuleniu.

towarzyszących uczuleniu.

0,7-3,49 kU/l

0,7-3,49 kU/l

2

2

Wynik słabo dodatni. Objawy kliniczne

Wynik słabo dodatni. Objawy kliniczne

występują na ogół w górnej granicy

występują na ogół w górnej granicy

zakresu.

zakresu.

3,5-17,49 kU/l

3,5-17,49 kU/l

3

3

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

17,5-51,99

17,5-51,99

kU/l

kU/l

4

4

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

52-99,99 kU/l

52-99,99 kU/l

5

5

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

>100 kU/l

>100 kU/l

6

6

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

Wynik silnie dodatni. Objawy nasilają się

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

wraz ze wzrostem poziomu IgE.

za miano znaczące przyjęto wartości w co najmniej II klasie

Atopy patch test (APT)

Atopy patch test (APT)

atopowe płatkowe testy skórne

atopowe płatkowe testy skórne

sIgE i SPT – wysoka czułość, niska specyficzność
APT – wysoka specyficzność, niska czułość

APT + sIgE

lub  PPV = 100% dla niektórych alergenów

pokarmowych
APT + SPT

Algorytm postępowania od podejrzenia

Algorytm postępowania od podejrzenia

alergii pokarmowej do diety eliminacyjnej

alergii pokarmowej do diety eliminacyjnej

Podejrzenie alergii pokarmowej (wywiad)

asIgE lub SPT

ujemne

dodatnie

„punkty odcięcia” asIgE lub

SPT

poniżej

powyżej

doustna próba prowokacyjna

ujemna

dodatnia

bez diety

dieta

Rodzaje prób prowokacyjnych

Rodzaje prób prowokacyjnych

►

Otwarta – pacjent zna przyjmowany pokarm

Otwarta – pacjent zna przyjmowany pokarm

►

Jednostronnie ślepa (SBFC)- pacjent nie zna

Jednostronnie ślepa (SBFC)- pacjent nie zna

przyjmowanego pokarmu

przyjmowanego pokarmu

►

DBPCFC – ani pacjent ani lekarz nie znają

DBPCFC – ani pacjent ani lekarz nie znają

przyjmowanego pokarmu

przyjmowanego pokarmu

Próba prowokacyjna metodą otwartą

Próba prowokacyjna metodą otwartą

czy DBPCFC ?

czy DBPCFC ?

wczesna reakcja

< 1 rż

otwarta prowokacja

objektywne

objawy

natychmiastowe

ujemna

bez diety

dieta

wczesna reakcja

> 1 rż

późna reakcja (skóra,

pp)

w każdym wieku

DBPCFC

ujemna

dodatnia

dodatnia

subiektywne

objawy lub późna

faza reakcji

bez

diety

DBPCFC

DBPCFC

Podwójnie ślepa próba prowokacyjna kontrolowana placebo

Podwójnie ślepa próba prowokacyjna kontrolowana placebo

DBPCFC – double blind placebo control food challenge

DBPCFC – double blind placebo control food challenge

DBPCFC – złoty standard diagnostyczny

DBPCFC – złoty standard diagnostyczny

najbardziej wiarygodna, najbardziej pracochłonna

najbardziej wiarygodna, najbardziej pracochłonna

czułość 95 – 98%

czułość 95 – 98%

swoistość 99%

swoistość 99%

Algorytm postępowania po DBPCFC

Algorytm postępowania po DBPCFC

alergen

alergen

placebo

placebo

procedura

procedura

+

+

-

-

dieta eliminacyjna

dieta eliminacyjna

+

+

+

+

powtórzenie próby

powtórzenie próby

-

-

-

-

brak diety

brak diety

eliminacyjnej

eliminacyjnej

-

-

+

+

brak diety

brak diety

eliminacyjnej

eliminacyjnej

Czasami to nie pokarm…

Czasami to nie pokarm…

►

niealergiczną nadwrażliwością na

niealergiczną nadwrażliwością na

pokarm -

pokarm -

HYPOLAKTAZJA

HYPOLAKTAZJA

►

reakcje infekcyjne w obrębie

reakcje infekcyjne w obrębie

przewodu pokarmowego: pasożyty,

przewodu pokarmowego: pasożyty,

bakterie, wirusy

bakterie, wirusy

►

choroby przewodu pokarmowego,

choroby przewodu pokarmowego,

takie jak: zwężenie odźwiernika,

takie jak: zwężenie odźwiernika,

przepuklina rozworu przełykowego,

przepuklina rozworu przełykowego,

choroby trzustki, żołądka,

choroby trzustki, żołądka,

pęcherzyka żółciowego, jelit

pęcherzyka żółciowego, jelit

►

alergia niepokarmowa (w

alergia niepokarmowa (w

przebiegu uczulenia na pyłki,

przebiegu uczulenia na pyłki,

pleśnie, roztocza)

pleśnie, roztocza)

►

reakcje neurologiczne (katar po

reakcje neurologiczne (katar po

ostrych przyprawach)

ostrych przyprawach)

►

zespół Munchausena

zespół Munchausena

►

reakcje psychogenne

reakcje psychogenne

Leczenie alergii pokarmowej

Leczenie alergii pokarmowej

►

Dieta eliminacyjna

Dieta eliminacyjna

►

Zapewnienie odpowiedniego

Zapewnienie odpowiedniego

zapotrzebowania ilościowego i

zapotrzebowania ilościowego i

jakościowego

jakościowego

►

Edu

Edu

kacja

kacja

►

Plan postępowania w razie ostrej reakcji

Plan postępowania w razie ostrej reakcji

anafilaktycznej

anafilaktycznej



Większość przypadkowych ekspozycji zdarza się

Większość przypadkowych ekspozycji zdarza się

poza domem

poza domem

Dieta oligoalergiczna

Dieta oligoalergiczna

►

Ryż

Ryż

►

Jagnięcina, indyk

Jagnięcina, indyk

►

Kalafior, brokuły, ogórki

Kalafior, brokuły, ogórki

►

Margaryna bezmleczna

Margaryna bezmleczna

►

Olej

Olej

►

Woda mineralna, herbata

Woda mineralna, herbata

►

Sól/cukier

Sól/cukier

Leczenie alergii pokarmowej

Leczenie alergii pokarmowej

Czasowa eliminacja szkodliwego produktu z

Czasowa eliminacja szkodliwego produktu z

diety pacjenta

diety pacjenta

.

.

Próba prowokacyjna:

Próba prowokacyjna:

do 3rż co 6 mcy (12,18,24,36 mż próba

do 3rż co 6 mcy (12,18,24,36 mż próba

otwarta)

otwarta)

>3rż do 15rż co 12 mcy DBPCFC

>3rż do 15rż co 12 mcy DBPCFC

Leczenie alergii na białka mleka

Leczenie alergii na białka mleka

krowiego

krowiego

AAP, Pediatrics, 2000; ESPACI i ESPGHAN, Arch.Dis Child., 1999; ESPGHAN, J.Pediatr.Gastroenterol. Nutr. 2006

AAP, Pediatrics, 2000; ESPACI i ESPGHAN, Arch.Dis Child., 1999; ESPGHAN, J.Pediatr.Gastroenterol. Nutr. 2006

Parametr

Parametr

AAP, 2000

AAP, 2000

ESPACI/ESPGHAN,

ESPACI/ESPGHAN,

1999

1999

Wylączne

Wylączne

karmienie

karmienie

piersią

piersią

niemowlat z

niemowlat z

alergią pokarmową

alergią pokarmową

Dieta matki w okresie

Dieta matki w okresie

laktacji

laktacji

: eliminacja

: eliminacja

mleka, jajek, ryb

mleka, jajek, ryb

orzechów – jeśli brak

orzechów – jeśli brak

efektu: mieszanki

efektu: mieszanki

hypoalergiczne: wysoko

hypoalergiczne: wysoko

hydrolizowane lub

hydrolizowane lub

sojowe – zarówno w

sojowe – zarówno w

leczeniu początkowym,

leczeniu początkowym,

jak i po 6 mż

jak i po 6 mż

Wykluczenie

Wykluczenie

alergizujących

alergizujących

pokarmów

pokarmów

Badania potwierdzily, że alergeny pokarmowe w mleku matki mogą wywoływać objawy

Badania potwierdzily, że alergeny pokarmowe w mleku matki mogą wywoływać objawy

u dziecka, a eliminacja u matki może prowadzic do poprawy.

u dziecka, a eliminacja u matki może prowadzic do poprawy.

Leczenie alergii na białka mleka

Leczenie alergii na białka mleka

krowiego

krowiego

AAP, Pediatrics, 2000; ESPACI i ESPGHAN, Arch.Dis Child., 1999; ESPGHAN, J.Pediatr.Gastroenterol. Nutr. 2006

AAP, Pediatrics, 2000; ESPACI i ESPGHAN, Arch.Dis Child., 1999; ESPGHAN, J.Pediatr.Gastroenterol. Nutr. 2006

Parametr

Parametr

AAP, 2000

AAP, 2000

ESPACI/ESPGHAN

ESPACI/ESPGHAN

, 1999

, 1999

Niemowlęta z

Niemowlęta z

potwierdzoną alergią

potwierdzoną alergią

pokarmową

pokarmową

karmione

karmione

sztucznie

sztucznie

mieszanki

mieszanki

hypoalergiczne

hypoalergiczne

wysoko

wysoko

hydrolizowane lub

hydrolizowane lub

elementarne lub

elementarne lub

sojowe

sojowe

.

.

Poprawa powinna

Poprawa powinna

być zauważalna w

być zauważalna w

ciągu 2 – 4 tygodni,

ciągu 2 – 4 tygodni,

a mieszanka

a mieszanka

utrzymana do końca

utrzymana do końca

1 rż.

1 rż.

mieszanki

mieszanki

hypoalergiczne

hypoalergiczne

wysoko

wysoko

hydrolizowane lub

hydrolizowane lub

elementarne

elementarne

ESPGHAN 2006 –

ESPGHAN 2006 –

soja

soja

do 6mż nie, po

do 6mż nie, po

6 mż można, ale po

6 mż można, ale po

potwierdzeniu w

potwierdzeniu w

testach prowokacji

testach prowokacji

Leczenie alergii na białka mleka

Leczenie alergii na białka mleka

krowiego

krowiego

AAP, Pediatrics, 2000; ESPACI i ESPGHAN, Arch.Dis Child., 1999; ESPGHAN, J.Pediatr.Gastroenterol. Nutr. 2006

AAP, Pediatrics, 2000; ESPACI i ESPGHAN, Arch.Dis Child., 1999; ESPGHAN, J.Pediatr.Gastroenterol. Nutr. 2006

Parametr

Parametr

AAP, 2000

AAP, 2000

ESPACI/ESPGHAN,

ESPACI/ESPGHAN,

1999

1999

Niemowleta z abmk i

Niemowleta z abmk i

enteropatią

enteropatią

Mieszanki

Mieszanki

hypoalergiczne

hypoalergiczne

wysoko

wysoko

hydrolizowane lub

hydrolizowane lub

dieta elementarna

dieta elementarna

Mieszanki

Mieszanki

hypoalergiczne

hypoalergiczne

wysoko

wysoko

hydrolizowane lub

hydrolizowane lub

dieta elementarna,

dieta elementarna,

bez laktozy, z

bez laktozy, z

kwasami

kwasami

tluszczowymi o

tluszczowymi o

średniej dlugości

średniej dlugości

lańcucha (MCT)

lańcucha (MCT)

– do

– do

chwili poprawy

chwili poprawy

zaburzeń

zaburzeń

wchlaniania

wchlaniania

Początkowo dieta elementarna, z chwilą poprawy bariery jelitowej można przejść do mieszanek

Początkowo dieta elementarna, z chwilą poprawy bariery jelitowej można przejść do mieszanek

hypoalergicznych wysoko hydrolizowanych

hypoalergicznych wysoko hydrolizowanych

Charakterystyka i zastosowanie mieszanek

Charakterystyka i zastosowanie mieszanek

wywodzących się z mleka krowiego.

wywodzących się z mleka krowiego.

Preparaty mlekozastępcze

Preparaty mlekozastępcze

Stopień hydrolizy

Stopień hydrolizy

Rodzaj

Rodzaj

hydrolizowanego

hydrolizowanego

białka

białka

Przykłady mieszanek

Przykłady mieszanek

diety elementarne

diety elementarne

naturalna lub

naturalna lub

syntetyczna

syntetyczna

mieszanina

mieszanina

aminokwasów

aminokwasów

Bebilon pepti amino

Bebilon pepti amino

Neocate

Neocate

EleCare

EleCare

hydrolizaty o

hydrolizaty o

znacznym stopniu

znacznym stopniu

hydrolizy

hydrolizy

(+probiotyk lub prebiotyk)

(+probiotyk lub prebiotyk)

kazeina

kazeina

serwatka

serwatka

kolagen

kolagen

Nutramigen 1,2

Nutramigen 1,2

Pregestimil (MCT)

Pregestimil (MCT)

Bebilon pepti 1,2

Bebilon pepti 1,2

Bebilon pepti MCT

Bebilon pepti MCT

Alfare (MCT)

Alfare (MCT)

Pregomin

Pregomin

hydrolizaty o

hydrolizaty o

nieznacznym

nieznacznym

stopniu hydrolizy

stopniu hydrolizy

(+probiotyk , LC PUFA)

(+probiotyk , LC PUFA)

kazeina/białka

kazeina/białka

serwatkowe

serwatkowe

serwatka

serwatka

Enfamil HA,

Enfamil HA,

Bebilon HA,

Bebilon HA,

Humana HA,

Humana HA,

Milumil HA,

Milumil HA,

NAN HA

NAN HA

Aptamil HA

Aptamil HA

Milupa HA

Milupa HA

Bebiko HA 1,2

Bebiko HA 1,2

preparaty sojowe

preparaty sojowe

białko soi

białko soi

Prosobee 1, 2

Prosobee 1, 2

Bebilon sojowy 1, 2

Bebilon sojowy 1, 2

Alsoy

Alsoy

Humama SL

Humama SL

Bebiko sojowe

Bebiko sojowe

„Ukryte” źródła mleka:

Wypieki

Wypieki

ciasta, ciasta w proszku, ciasteczka, herbatniki, niektóre rodzaje

ciasta, ciasta w proszku, ciasteczka, herbatniki, niektóre rodzaje

sucharów, pierniki, niektóre rodzaje chleba, bułek i pieczywa

sucharów, pierniki, niektóre rodzaje chleba, bułek i pieczywa

chrupkiego

chrupkiego

Potrawy

Potrawy

warzywne

warzywne

mleko lub produkty mleczne mogą być zawarte w sosach warzywnych

mleko lub produkty mleczne mogą być zawarte w sosach warzywnych

lub zostać dodane podczas gotowania w celu złagodzenia smaku

lub zostać dodane podczas gotowania w celu złagodzenia smaku

Dodatki

Dodatki

puree ziemniaczane, puree ziemniaczane w proszku, knedle, zapiekanka

puree ziemniaczane, puree ziemniaczane w proszku, knedle, zapiekanka

ziemniaczana, ziemniaki z tłuszczem, makarony, pyzy

ziemniaczana, ziemniaki z tłuszczem, makarony, pyzy

Zupy

Zupy

zupy mleczne, chłodniki, dodatki do zup np. lane kluski, klopsiki mięsne

zupy mleczne, chłodniki, dodatki do zup np. lane kluski, klopsiki mięsne

Sosy

Sosy

sos beszamel, słodkie sosy, sosy do mięsa, ryb i sałatek

sos beszamel, słodkie sosy, sosy do mięsa, ryb i sałatek

Mięso i

Mięso i

wędliny

wędliny

białka mleka mogą być dodawane celem podwyższenia łącznej

białka mleka mogą być dodawane celem podwyższenia łącznej

zawartości białka (salami, parówki)

zawartości białka (salami, parówki)

Margaryny

Margaryny

Potrawy na

Potrawy na

słodko

słodko

lody, kremy, budynie, puree, suflet, potrawy mączne, galaretki

lody, kremy, budynie, puree, suflet, potrawy mączne, galaretki

Słodycze

Słodycze

czekolada, nugat, pralinki, cukierki

czekolada, nugat, pralinki, cukierki

Napoje

Napoje

kakao, napoje mleczne i owocowe, likiery

kakao, napoje mleczne i owocowe, likiery

Prewencja alergii

Prewencja alergii



Pierwotna

Pierwotna

–

–

blokada uczulenia na pokarmy

blokada uczulenia na pokarmy

(szczególnie IgE)

(szczególnie IgE)



Wtórna

Wtórna

–

–

hamuje ekspresję choroby u

hamuje ekspresję choroby u

pacjenta już uczulonego

pacjenta już uczulonego



Trzeciorzędowa

Trzeciorzędowa

–

–

zapobiega występowaniu

zapobiega występowaniu

objawów

objawów

u pacjenta chorego

u pacjenta chorego

Rekomendacje dotyczące profilaktyki alergii

Rekomendacje dotyczące profilaktyki alergii

pokarmowej (prewencja pierwotna)

pokarmowej (prewencja pierwotna)

Parametr

Parametr

AAP, 2000

AAP, 2000

ESPACI/ESPGHAN,

ESPACI/ESPGHAN,

1999

1999

uwagi

uwagi

Wylączne

Wylączne

karmienie piersią

karmienie piersią

6 mcy

6 mcy

4 – 6 mcy

4 – 6 mcy

Badania potwierdzily, że 4 - 6

Badania potwierdzily, że 4 - 6

mcy są adekwatne dla efektu

mcy są adekwatne dla efektu

prewencji

prewencji

Dieta matki w okresie

Dieta matki w okresie

laktacj

laktacj

i

i

Eliminacja orzechów (do

Eliminacja orzechów (do

rozważenia jajka, mleko,

rozważenia jajka, mleko,

ryby)

ryby)

Nie zalecana

Nie zalecana

Unikanie

Unikanie

mieszanek

mieszanek

sojowych

sojowych

Tak

Tak

Tak

Tak

W większości badaniach nie

W większości badaniach nie

udowodniono korzyści

udowodniono korzyści

Mieszanki hypoalergiczne

Mieszanki hypoalergiczne

dla niemowląt wysokiego

dla niemowląt wysokiego

ryzyka, karmionych

ryzyka, karmionych

sztucznie

sztucznie

Mieszanki hypoalergiczne:

Mieszanki hypoalergiczne:

wysoko lub częściowo

wysoko lub częściowo

hydrolizowane

hydrolizowane

Mieszanki hypoalergiczne

Mieszanki hypoalergiczne

o udokumentowanej

o udokumentowanej

hypoalergenowości

hypoalergenowości

Więcej przemawia za

Więcej przemawia za

mieszankami wysoko

mieszankami wysoko

hydrolizowanymi (ale wysoki

hydrolizowanymi (ale wysoki

koszt), stąd także mieszanki

koszt), stąd także mieszanki

częściowo hydrolizowane

częściowo hydrolizowane

Mieszanki hypoalergiczne w

Mieszanki hypoalergiczne w

suplementacji

suplementacji

Mieszanki hypoalergiczne:

Mieszanki hypoalergiczne:

wysoko lub częściowo

wysoko lub częściowo

hydrolizowane

hydrolizowane

Mieszanki hypoalergiczne

Mieszanki hypoalergiczne

o udokumentowanej

o udokumentowanej

hypoalergenowości

hypoalergenowości

Więcej przemawia za

Więcej przemawia za

mieszankami wysoko

mieszankami wysoko

hydrolizowanymi (ale wysoki

hydrolizowanymi (ale wysoki

koszt), stąd także mieszanki

koszt), stąd także mieszanki

częściowo hydrolizowane

częściowo hydrolizowane

Opóźnione wprowadzanie

Opóźnione wprowadzanie

pokarmów uzupełniających

pokarmów uzupełniających

Rozpoczynać od najmniej

Rozpoczynać od najmniej

alergizujących od 6 mż,

alergizujących od 6 mż,

mleko od 12 mż, jajka od

mleko od 12 mż, jajka od

24 mż, orzechy i ryby od

24 mż, orzechy i ryby od

36mż

36mż

Od 5 mż

Od 5 mż

AAP – oparte na

AAP – oparte na

rekomendacjach

rekomendacjach

ESPACI – oparte na badaniach

ESPACI – oparte na badaniach

Zapobieganie alergii poprzez interwencje

Zapobieganie alergii poprzez interwencje

żywieniowe we wczesnym okresie życia

żywieniowe we wczesnym okresie życia

AAP

AAP

2008

2008

;

;

ESPACI i ESPGHAN

ESPACI i ESPGHAN

2008

2008

►

Brak dowodów na skuteczność diety eliminacyjnej przez matkę

Brak dowodów na skuteczność diety eliminacyjnej przez matkę

w czasie

w czasie

ciąży

ciąży

i/lub w okresie

i/lub w okresie

laktacji

laktacji

na zmniejszenie ryzyka

na zmniejszenie ryzyka

choroby alergicznej u dziecka

choroby alergicznej u dziecka

►

Karmienie naturalne 4 - 6 miesięcy

Karmienie naturalne 4 - 6 miesięcy

►

Hydrolizaty opóźniają czy zapobiegają chorobom atopowym ?

Hydrolizaty opóźniają czy zapobiegają chorobom atopowym ?

Nie wszystkie hydrolizaty są równie skuteczne.

Nie wszystkie hydrolizaty są równie skuteczne.

►

Preparaty sojowe – nie!

Preparaty sojowe – nie!

►

Brak przekonujących dowodów, że opóźnione wprowadzanie

Brak przekonujących dowodów, że opóźnione wprowadzanie

potencjalnie alergizujących pokarmów np. ryb, jaj zapobiega

potencjalnie alergizujących pokarmów np. ryb, jaj zapobiega

występowaniu chorób atopowych bez względu na to, czy

występowaniu chorób atopowych bez względu na to, czy

dziecko jest karmione sztucznie czy naturalnie, lub czy jest

dziecko jest karmione sztucznie czy naturalnie, lub czy jest

dzieckiem o zwiększonym ryzyku czy tez nie.

dzieckiem o zwiększonym ryzyku czy tez nie.

Pokarmy uzupełniające nie wprowadzać przed ukończeniem 17

Pokarmy uzupełniające nie wprowadzać przed ukończeniem 17

tż

tż

i nie później niż w 26 tż

i nie później niż w 26 tż

Gluten nie <4 i nie > 7 mż (celiakia, cukrzyca t.1, alergia)

Gluten nie <4 i nie > 7 mż (celiakia, cukrzyca t.1, alergia)

►

U dzieci >4 – 6mż nie ma danych, aby jakakolwiek interwencja

U dzieci >4 – 6mż nie ma danych, aby jakakolwiek interwencja

żywieniowa korzystnie wpływała na ryzyko choroby alergicznej

żywieniowa korzystnie wpływała na ryzyko choroby alergicznej

Pokarmy uzupełniające

Pokarmy uzupełniające

(tzw. inne niż mleko)

(tzw. inne niż mleko)

AAP

AAP

2008

2008

;

;

ESPACI i ESPGHAN

ESPACI i ESPGHAN

2008

2008

AAP 2008 raport kliniczny

AAP 2008 raport kliniczny

AAP 2000 zalecenia

AAP 2000 zalecenia

Dowody na wprowadzanie od 4 - 6 mż

Brak przekonujących dowodów, że opóźnione

wprowadzanie alergenów pokarmowych

zapobiega występowaniu chorób atopowych

bez względu na to, czy dziecko jest karmione

sztucznie czy naturalnie

Wprowadzanie stałych pokarmów po 6 mż

mleko, nabiał od 12 mż,

jajka od 24 mż,

orzechy i ryby od 36mż

∗

∗

zalecane również dla dzieci niezaliczanych do grupy wysokiego ryzyka

zalecane również dla dzieci niezaliczanych do grupy wysokiego ryzyka

ESPACI/ESPGHAN 1999, ESPGHAN

ESPACI/ESPGHAN 1999, ESPGHAN

2008 zalecenia

2008 zalecenia

SP-EAACI, 2004, 2008 zalecenia

SP-EAACI, 2004, 2008 zalecenia

Nie wprowadzać przed ukończeniem 17 tż i

nie później niż w 26 tż

Brak dowodów opóźniania wprowadzania

potencjalnie alergizujących pokarmów, tj.
ryb, jaj

∗

∗

Żadnych dowodów działania diety po 4 – 6

mż

Brak dowodów, że eliminacja lub

opóźnione wprowadzanie alergenów

pokarmowych zapobiega występowaniu

chorób atopowych bez względu na to, czy

jest dzieckiem o zwiększonym ryzyku czy

tez nie