Aktualne problemy
zdrowotne ludności w
Polsce i w Europie

Wskaźniki oceny stanu
zdrowia populacji



Struktura populacji



Czynniki społeczno-ekonomiczne



Wskaźniki epidemiologiczne



Oczekiwana długość życia



Zapadalność i chorobowość wg. przyczyn



Umieralność



Umieralność wg. przyczyn

Struktura populacji



Piramida wieku – obraz struktury
wiekowej populacji



Czynniki modyfikujące – przyrost
naturalny, umieralność niemowląt,
wskaźniki umieralności populacji
dorosłej,



Współczynnik feminizacji

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Struktura ludności wg płci i wieku w wybranych krajach

Francja

5,0

8,2

9,5

13,3

15,0

15,3

14,2

13,1

5,1

1,3 1,2

4,7

11,9

13,0

14,4

14,4

12,5

9,5

9,6

8,7

16,

0

12,

0

8,0 4,0

0,0 4,0 8,0 12,

0

16,

0

poniżej 1 r.ż

5-14 r.ż.

25-34 r.ż.

45-54 r.ż.

65-74 r.ż.

%

Mężczyźni

Kobiety

Wêgry

3,5

7,6

9,9

13,5

15,6

13,6

16,9

13,0

4,9

1,3 0,9

4,3

11,4

14,8

12,1

14,5

13,3

11,4

10,5

6,5

16,

0

12,

0

8,0 4,0

0,0 4,0 8,0 12,

0

16,

0

poniżej 1 r.ż

5-14 r.ż.

25-34 r.ż.

45-54 r.ż.

65-74 r.ż.

%

Mężczyźni

Kobiety

Wielka

Brytania

5,0

8,0

9,8

13,1

14,1

16,6

13,0

13,5

5,4

1,3 1,1

4,9

12,3

11,9

15,4

13,4

12,7

9,7

9,1

9,1

16,

0

12,

0

8,0 4,0

0,0 4,0 8,0 12,

0

16,

0

poniżej 1 r.ż

5-14 r.ż.

25-34 r.ż.

45-54 r.ż.

65-74 r.ż.

%

Mężczyźni

Kobiety

Polska

1,2

5,3

16,8

16,7

13,6

16,9

11,7

8,8

6,3

2,5 4,9

8,7

9,8

11,7

15,9

12,5

15,2

15,2

4,8

1,0

16,

0

12,

0

8,0 4,0

0,0 4,0 8,0 12,

0

16,

0

poniżej 1 r.ż

5-14 r.ż.

25-34 r.ż.

45-54 r.ż.

65-74 r.ż.

%

Mężczyźni

Kobiety

Niemcy

1,0

4,2

11,8

11,7

18,0

15,8

12,7

13,1

7,7

3,9

9,1

10,4

12,8

11,8

14,3

15,9

10,5

10,7

3,7

0,9

16,

0

12,

0

8,0 4,0

0,0 4,0 8,0 12,

0

16,

0

poniżej 1 r.ż

5-14 r.ż.

25-34 r.ż.

45-54 r.ż.

65-74 r.ż.

%

Mężczyźni

Kobiety

Czechy

3,1

7,4

9,2

14,9

14,7

14,1

17,4

13,4

4,7

1,0 0,8

4,2

12,1

15,8

12,8

13,7

14,5

9,9

10,0

6,2

16,

0

12,

0

8,0 4,0

0,0 4,0 8,0 12,

0

16,

0

poniżej 1 r.ż

1-4 r.ż.

5-14 r.ż.

15-24 r.ż.

25-34 r.ż.

35-44 r.ż.

45-54 r.ż.

55-64 r.ż.

65-74 r.ż.

powyżej 75 r.ż.

%

Mężczyźni

Kobiety

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Rozrodczość (dzietność) w wybranych krajach w latach 1980-1998.

1,16

1,36

1,56

1,76

1,96

2,16

2,36

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

lata

w

sp

ó

łc

zy

n

n

ik

n

a

10

00

lu

d

n

o

śc

i

Czechy

Francja

Węgry

Niemcy

Polska

Wlk.
Brytania

Czynniki społeczno-
ekonomiczne



Współczynnik urbanizacji – procent ludności
zamieszkującej w miastach



Poziom wykształcenia



Poziom dochodów



Poziom bezrobocia



Główne czynniki ryzyka chorób przewlekłych
– szkodliwe zachowania zdrowotne

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Ludność zamieszkująca miasta ( w procentach)

60,0

65,0

70,0

75,0

80,0

85,0

90,0

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

Rok

%

Czechy

Francja

Niemcy

Polska

Węgry

Wlk.
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Poziom wykształcenia.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1980 1981 1982

1983 1984 1985 1986 1987 1988

1989 1990 1991 1992 1993 1994

1995 1996 1997

lata

w

s

p

ół

cz

yn

ni

k

w

yk

sz

ta

łc

e

ni

a

Czechy

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Szwecja

Wielka
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Wynagrodzenie w wybranych krajach w PPP (lata 1980-1999).

4 000

9 000

14 000

19 000

24 000

29 000

Rok

P

P

P

Czechy

Francja

Niemcy

Polska

Szwajcaria

Wlk.
Brytania

Przeciętny tygodniowy dochód i standaryzowane

współczynniki umieralności

77

81

99

106

114

137

0

20

40

60

80

100

120

140

160

44.14

34.02

24.12

27.05

22.46

22.09

st. współczynnik umieralności

( Żródło: zaadaptowane z Occupational Mortality 1970 - 72, s. 151 ( mężczyźni 15-64 lat)

Ł

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Poziom bezrobocia (w procentach).

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

lata

P

o

zi

o

m

b

e

zr

o

b

o

c

ia

(w

p

ro

c

e

n

ta

c

h

).

Czechy

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Hiszpania

Szwajcaria

Wlk.
Brytania

 

NADWAGA DOROSŁYCH (World Health Report 2002)

Narkotyki

 
NARKOTYKI (World Health Report 2002)

Noworodki z niedowagą

 
 
NOWORODKI Z NIEDOWAGĄ (World Health Report)

Palenie Tytoniu

 
 

PALENIE TYTONIU (World Health Report 2002)

Spożycie Alkoholu

 

SPOŻYCIE ALKOHOLU (World Health Report 2002)

Palenie papierosów

Wskaźniki epidemiologiczne



Oczekiwana długość życia



Zapadalność i chorobowość wg.
przyczyn



Umieralność



Umieralność wg. przyczyn

Wskaźniki epidemiologiczne -
definicje

Współczynnik umieralności

Liczba zgonów w określonym przedziale czasu x k

Przeciętna liczba osób w populacji w określonym przedziale czasu

Współczynnik zapadalności

Liczba nowych zachorowań w określonym przedziale czasu x k

Przeciętna liczba osób w populacji w określonym przedziale czasu

Wskaźniki epidemiologiczne –
definicje – c.d.

Współczynnik chorobowości (zapadalność x czas trwania
choroby)

Liczba osób chorujących na daną chorobę w danym przedziale
czasu x k

Liczba osób w populacji objętej ryzykiem w określonym przedziale
czasu

Współczynnik śmiertelności

Liczba zgonów z powodu choroby w określonym przedziale czasu x k

Liczba zdiagnozowanych przypadków tej choroby w tym samym
przedziale czasu

Wskaźniki epidemiologiczne –
definicje – c.d.

Umieralność niemowląt

Liczba zgonów w ciągu pierwszego roku życia w danym przedziale
czasu x k

Liczba żywych urodzeń w tym samym przedziale czasu

Umieralność noworodków

Liczba zgonów w ciągu pierwszego miesiąca życia w danym przedziale
czasu x k

Liczba żywych urodzeń w tym samym przedziale czasu

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Oczekiwana długość życia noworodka w wybranych krajach w latach 1980-1996.

64

66

68

70

72

74

76

78

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996

lata

d

u

łu

g

o

ść

ż

yc

ia

w

la

ta

ch

Czechy

Francja

Węgry

Polska

Rosja

Szwecja

Wlk.
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Umieralność ogólna- współczynnik na 100 tys.

630

730

830

930

1030

1130

1230

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

lata

w

s

pó

łc

zy

n

ni

k

n

a

1

0

0

ty

s

.

Czechy

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Wielka
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Umieralność niemowląt w latach 1980-1999 - współczynnik na 1000 żywych urodzeń

3,0

6,0

9,0

12,0

15,0

18,0

21,0

24,0

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999

lata

w

sp

ół

cz

yn

ni

k

na

1

00

0

ży

w

yc

h

ur

od

ze

ń

Austria

Czechy

Niemcy

Francja

Węgry

Polska

Szwecja

Wielka
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Umieralność okołoporodowa - współczynnik na 1000 urodzeń

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

22,0

24,0

1980 1981 1982 1983 1984

1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993

1994 1995 1996 1997 1998

Lata

w

sp

ó

łc

zy

n

n

ik

n

a

1

00

0

u

ro

d

ze

ń

Czechy

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Wlk.
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

48,20%

24,80%

4,40%

22,60%

50,40%

20,70%

7,10%

21,80%

42,60%

24,90%

3,00%

29,50%

51,20%

22,20%

4,40%

22,20%

41,70%

19,40%

5,40%

33,50%

48,90%

22,90%

4,50%

23,70%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

%

Niemcy

Polska

Wielka Brytania

Grecja

Portugalia

Szwecja

państwa

Przyczyny zgonów w wybranych krajach w 1996 roku

Choroby układu krążenia

Nowotwory

Zewnętrzne przyczyny urazów i zatruć

Inne

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Samobójstwa na 100 000 osób w wybranych krajach w latach 1988-1996

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

lata

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Hiszpania

Szwecja

Wielka Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Samobójstwa na 100 000 mężczyzn w wybranych krajach w latach 1988-1996

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

lata

lic

zb

a

sa

m

. m

ę

żc

zy

zn

n

a

10

0

00

0

o

s.

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Hiszpania

Szwecja

Wielka
Brytania

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Samobójstwa na 100 000 kobiet w wybranych krajach w latach 1988-1996

2,0

7,0

12,0

17,0

22,0

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

lata

Francja

Niemcy

Węgry

Polska

Hiszpani
a

Szwecja

Wielka
Brytania

Zgony z powodu urazów i zatruć
w latach 1990-2000

Lata

Ogółem

% wszystkich

zgonów

Liczba zgonów

na 100 tys. ludności

1990

29817

7,7

78,2

1991

31501

7,8

82,4

1992

30020

7,6

78,3

1993

28066

7,2

73,0

1994

29056

7,5

75,4

1995

28768

7,5

74,6

1996

27222

7,1

70,5

1997

25973

6,8

67,2

1998

25119

6,7

65,0

1999

27348

7,2

70,8

2000

25763

7,0

66,7

Źródło: Biuletyn Statystyczny COiEOZ. Warszawa, wyd. 1992–1999.

Rocznik Demograficzny 2002. GUS, Warszawa 2002.

LEGENDA:

Ch. układu
krążenia

Nowotwory

Ch. układu
oddechowego

Ch. układu

Ch. układu

trawiennego

trawiennego

Urazy i zatrucia

Ch. zakaźne i
pasożytnicze

Pozostałe

Pozostałe

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Austria

14,6%

11,1%

7,0%

8,9%

11,6%

2,4%

44,4%

Węgry

15,5%

8,0%

9,9%

8,2%

7,0%

1,7%

49,7%

Czechy

16,1%

11,3%

9,0%

2,6%

8,4%

43,1%

9,5%

Polska

15,7%

8,5%

9,7%

10,0%

8,2%

2,5%

45,4%

Niemcy

13,9%

9,5%

5,7%

8,1%

9,0%

1,6%

52,2%

Szwecja

16,8%

10,1%

7,0%

7,6%

9,9%

2,6%

46,0%

Struktura

hospitalizacji

według

przyczyn w

roku 1996

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Nowotwory złośliwe - współczynnik na 100 tys. ludności

180

230

280

330

380

430

480

530

580

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

lata

w

sp

ół

cz

yn

ni

k

Austria

Bułgaria

Czechy

Węgry

Włochy

Polska

Szwecja

Wielka
Brytania

Nowotwory złośliwe w Polsce

1963-1999 Mężczyźni

1963

1.

Żołądek

2.

Płuco

3.

Warga

4.

Krtań

5.

Pęcherz moczowy

6.

Gruczoł krokowy

7.

Przełyk

8.

Jelito grube

9.

Odbytnica

10.

Trzustka

11.

Nerka

1999

1.

Płuco

2.

Gruczoł krokowy

3.

Żołądek

4.

Pęcherz

moczowy

5.

Jelito grube

6.

Krtań

7.

Nerka

8.

Odbytnica

9.

Trzustka

10.

Mózg

Źródło:Inst. Onkologii,
Warszawa

ZAPADALNOŚĆ

ZGONY

1999

1.

Płuco

2.

Żołądek

3.

Gruczoł krokowy

4.

Jelito grube

5.

Pęcherz

moczowy

6.

Trzustka

7.

Krtań

8.

Nerka

9.

Mózg

10.

Przełyk

Nowotwory złośliwe w Polsce

1963-1999 Kobiety

1963

1.

Szyjka macicy

2.

Sutek

3.

Żołądek

4.

Jajnik

5.

Trzon macicy

6.

Jelito grube

7.

Odbytnica

8.

Płuco

1999

1.

Sutek

2.

Szyjka macicy

3.

Płuco

4.

Jajnik

5.

Trzon macicy

6.

Jelito grube

7.

Żołądek

8.

Mózg

9.

Odbytnica

10.

Nerka

Źródło:Inst. Onkologii,
Warszawa

1999

1.

Sutek

2.

Płuco

3.

Jelito grube

4.

Jajnik

5.

Szyjka macicy

6.

Żołądek

7.

Trzustka

8.

Mózg

9.

Pęcherzyk żół.

10.

Wątroba

ZAPADALNOŚĆ

ZGONY

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Zapadalność na WZW B - współczynnik na 100 tys.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

lata

w

sp

ó

łc

zy

n

n

ik

Austria

Bułgaria

Czechy

Niemcy

Polska

Rumunia

Szwecja

Szwajcaria

Europa

Copyright ©
by

entrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia

Zapadalność na gruźlicę - współczynnik na 100 tys. Ludności

5

15

25

35

45

55

65

75

85

lata

w

sp

ół

cz

yn

ni

k

na

1

00

ty

s.

lu

dn

oś

ci

Czechy

Francja

Węgry

Włochy

Polska

Szwecja

Wielka
Brytania

Tabela 1

Przeciętne roczne tempo (w %) spadku współczynników zgonów w wieku 25-64 lata z

powodu wybranych przyczyn w UE i w Polsce i okres czasu potrzebny do osiągnięcia w

Polsce obecnego poziomu umieralności w UE

Unia Europejska

POLSKA

Przyczyna

zgonu

Δ 1991-1998

Δ 1991-2000

Lata do UE teraz

Ch. układu

krążenia

3.42%

4.67%

17 lat

Nowotwory

złośliwe

1.47%

1.11%

29 lat

Rak płuc –

mężczyźni

2.23%

2.56%

23 lata

Rak szyjki

macicy

2.68%

2.45%

55 lat

Przyczyny

zewnętrzne

2.31%

3.07%

22 lata