Objawy niepożądane po

podawaniu

chemioterapeutyków

Podczas stosowania chemioterapeutyków

występują 4 typy objawów
niepożądanych:

1. Niezależne od dawki reakcje nadwrażliwościowe

lub uczuleniowe

2. Zależne od dawki objawy toksyczne

3. Następstwa zmiany flory bakteryjnej

4. Następstwa uwalniania dużej ilości toksyn z

rozpadających się bakterii (odczyn
Herxheimera)

Toksyczność narządowa

Drogi oddechowe

*

Reakcje astmatyczne

*

Pneumonitis przechodzące w zwłóknienie płuc

po

nitrofurantoinie (przy długotrwałym leczeniu,

zwłaszcza u osób w wieku podeszłym)

Wątroba

*

Ostre zapalenie wątroby – nitrofurantoina

*

Cholestaza – erytromycyna, ceftriakson,
amoksycylina/klawulanian

*

Przejściowe podwyższenie poziomu

transaminaz -

penicyliny, cefalosporyny,

klindamycyna,

rifampicyna, makrolidy

Ośrodkowy układ nerwowy

*

Ototoksyczność – aminoglikozydy

*

Reakcje encefalityczne – penicylina G (w
dawkach powyżej 20 000 000 j. m.)

*

Drgawki – penicyliny, cefalosporyny,

imipenem

*

Objawy psychotyczne, drgawki, halucynacje

(chinolony nowej generacji)

Obwodowy układ nerwowy

*

Obwodowa neuropatia – metronidazol

*

Obwodowa blokada neuromięśniowa -

aminoglikozydy (rzadko),

polimyksyny,

tetracykliny,

linkomycyna

Nerki

*

Sulfonamidy – uszkodzenie kanalików i ich

niedrożność (kryształy)

*

Penicyliny – śródmiąższowe zapalenie nerek

(rzadko)

*

Stare cefalosporyny (cefalorydyna) – mogą

potęgować

nefrotoksyczne działanie amninoglikozydów

*

Aminoglikozydy – nefrotoksyczność malejąca wg

kolejności: kanamycyna, gentamycyna, tobramycyna,
amikacyna, netylmycyna

*

Glikopeptydy

*

Amfoterycyna B

*

Nitrofurantoina

Krew i układ krwiotwórczy (objawy odwracalne)

*

Hemoliza o podłożu immunologicznym ( dodatni test

Coombsa)

*

Krwawienie – zaburzenia funkcji płytek,

trombocytopenia, hipoprotrombinemia

*

Eozynofilia – towarzyszy nadwrażliwośc

i

*

Penicyliny: anemia hemolityczna oraz dodatni test

Coombsa (rzadko);

ampicylina i karbenicylina – spadek liczby

leukocytów;

karbenicylina – krwawienia spowodowane

dysfunkcją

płytek i zaburzeniami tworzenia

fibryny

Cefalosporyn: dodatni test Coombsa, krwawienie

zależne od wit. K (cefamandol, cefotetan,

cefoperazon,

moksalaktam)

Krew i układ krwiotwórczy c. d.

*

Sulfonamidy, kotrimoksazol – anemia

aplastyczna,

neutropenia, trombocytopenia

*

Chloramfenikol – depresja szpiku, zależna od

dawki: po przekroczeniu dawki dobowej

4.0 g;

efektem jest postępująca anemia,

neutropenia,

trombocytopenia;

zjawisko jest odwracalne po odstawieniu leku lub

zmniejszeniu dawki; całkowita depresja

szpiku –

anemia aplastyczna, obserwowana

1 na 24 000 –

40 000 podań antybiotyku;

leczenie wymaga

przeszczepu szpiku

Odczyn Herxheimera

• Działający bakteriobójczo

antybiotyk powoduje
uwalnianie dużych ilości toksyn
bakteryjnych z ulegających lizie
drobnoustrojów, co prowadzi do
uogólnionej reakcji ustrojowej

Odczyn Herxheimera

• Zjawisko takie obserwowano

przed laty podczas leczenia
dużymi dawkami
benzylopenicyliny wczesnych
przypadków kiły

Odczyn Herxheimera

• Zjawisko takie wystąpić może

również w durze brzusznym,
leczonym dużymi
początkowymi dawkami
chloramfenikolu

Rzekomobłoniaste

zapalenie jelita grubego

• Jest spowodowane

endotoksynami rozwijających
się opornych szczepów laseczki
zgorzeli gazowej (Clostridium
difficile, C. welchii, C. novyi)

Rzekomobłoniaste

zapalenie jelita grubego

• Po jakich antybiotykach

najczęściej
występuje ?????????????