Spis treści

Spis treści



1

1

Klimat

Klimat



2

2

Występowanie

Występowanie

wybrzeża Morza Śródziemnego

wybrzeża Morza Śródziemnego



3

3

Roślinność

Roślinność



4

4

Rośliny uprawne

Rośliny uprawne



5

5

Zwierzęta

Zwierzęta



6

6

Kolebka cywilizacji europejskiej

Kolebka cywilizacji europejskiej

Klimat

Klimat

W strefie śródziemnomorskiej występują dwie pory roku:

W strefie śródziemnomorskiej występują dwie pory roku:



gorące i suche lato

gorące i suche lato



ciepła i wilgotna zima

ciepła i wilgotna zima

Latem nad

Latem nad

Morze Śródziemne

Morze Śródziemne

napływa ciepłe i suche

napływa ciepłe i suche

powietrze znad Sahary. Jest wtedy sucho i upalnie.

powietrze znad Sahary. Jest wtedy sucho i upalnie.

Zimą wilgotne powietrze z zachodu przynosi opady deszczu,

Zimą wilgotne powietrze z zachodu przynosi opady deszczu,

a w górach - śniegu. Zima jest bardzo łagodna i temperatura

a w górach - śniegu. Zima jest bardzo łagodna i temperatura

nie spada poniżej 0°C. Nie ma klimatycznej zimy.

nie spada poniżej 0°C. Nie ma klimatycznej zimy.

Największe opady deszczu występują od XI do IV.

Największe opady deszczu występują od XI do IV.

Strefa śródziemnomorska zajmuje najmniejszą powierzchnię ze

Strefa śródziemnomorska zajmuje najmniejszą powierzchnię ze

wszystkich stref geograficznych. Podobne warunki jak na

wszystkich stref geograficznych. Podobne warunki jak na

wybrzeżach

wybrzeżach

Morza Śródziemnego panują również na niewielkich obszarach na

Morza Śródziemnego panują również na niewielkich obszarach na

czterech innych kontynentach.

czterech innych kontynentach.

Występowanie wybrzeża Morza

Występowanie wybrzeża Morza

Śródziemnego

Śródziemnego



północna oraz południowa Afryka

północna oraz południowa Afryka



Ameryka Północna – Kalifornia

Ameryka Północna – Kalifornia



Australia - lasy eukaliptusowe

Australia - lasy eukaliptusowe

Roślinność

Roślinność w tej strefie jest przystosowana do letniego okresu suszy.

Roślinność w tej strefie jest przystosowana do letniego okresu suszy.

Liście drzew i krzewów są:

Liście drzew i krzewów są:

skórzaste -

skórzaste -

lśniące, sztywne, grube i

lśniące, sztywne, grube i

twarde.

twarde.

Dzięki temu nie usychają nawet wtedy, gdy utracą dużo wody.

Dzięki temu nie usychają nawet wtedy, gdy utracą dużo wody.

Roślinność strefy śródziemnomorskiej nazywana jest także roślinnością

Roślinność strefy śródziemnomorskiej nazywana jest także roślinnością

twardolistną. Roślinność twardolistna jest wiecznie zielona.

twardolistną. Roślinność twardolistna jest wiecznie zielona.

W przeszłości w tej strefie rosły lasy liściaste i iglaste składające się z

W przeszłości w tej strefie rosły lasy liściaste i iglaste składające się z

cedrów, dębów, sosen, cyprysów.

cedrów, dębów, sosen, cyprysów.

Wskutek karczowania lasów pod pola uprawne, ich miejsce zastąpiły

Wskutek karczowania lasów pod pola uprawne, ich miejsce zastąpiły

zarośla wiecznie zielonych krzewów i karłowatych drzew zwane makią.

zarośla wiecznie zielonych krzewów i karłowatych drzew zwane makią.

Rosną tam: karłowate dęby, oleander, mirty, jałowce, wawrzyny,

Rosną tam: karłowate dęby, oleander, mirty, jałowce, wawrzyny,

wrzośce,

wrzośce,

pistacje.

pistacje.

Charakterystycznymi elementami krajobrazu śródziemnomorskiego są

Charakterystycznymi elementami krajobrazu śródziemnomorskiego są

pinie i wysmukłe cyprysy. W Hiszpanii i Portugalii rośnie dąb korkowy

pinie i wysmukłe cyprysy. W Hiszpanii i Portugalii rośnie dąb korkowy

dostarczający korka.

dostarczający korka.

WAWRZYN

WAWRZYN

Wysuszone

Wysuszone

liście laurowe

liście laurowe

zwane

zwane

również liśćmi

również liśćmi

bobkowymi

bobkowymi

stosowane są jako

stosowane są jako

przyprawa do zup,

przyprawa do zup,

marynatów, bigosu,

marynatów, bigosu,

itp.

itp.

Czasem wawrzyn

Czasem wawrzyn

uprawiany także jako

uprawiany także jako

roślina ozdobna lub

roślina ozdobna lub

żywopłot.

żywopłot.

CEDR

CEDR

DREWNO

DREWNO

CEDROWE

CEDROWE

Drewno cedrowe

Drewno cedrowe

używane było do budowy statków,

używane było do budowy statków,

w meblarstwie oraz w budownictwie.

w meblarstwie oraz w budownictwie.

Służyło m.in. do budowy

Służyło m.in. do budowy

Świątyni

Świątyni

Jerozolimskiej.

Jerozolimskiej.

Na skutek prowadzonej

Na skutek prowadzonej

intensywnej

intensywnej

eksploatacji gatunki te zostały bardzo

eksploatacji gatunki te zostały bardzo

wyniszczone, w wyniku czego w wielu

wyniszczone, w wyniku czego w wielu

rajach znalazły się pod ochroną.

rajach znalazły się pod ochroną.

Drewno cedrowe stosuje się

Drewno cedrowe stosuje się

także na fornir, sklejkę, płyty wiórowe

także na fornir, sklejkę, płyty wiórowe

i

i

pilśniowe, na deski i parkiet, na

pilśniowe, na deski i parkiet, na

meble,

meble,

na ramy, drzwi, okna. Dobre jest do

na ramy, drzwi, okna. Dobre jest do

toczenia i rzeźbienia, na pudełka do

toczenia i rzeźbienia, na pudełka do

cygar, na ołówki, listwy, łódki

cygar, na ołówki, listwy, łódki

sportowe

sportowe

i instrumenty muzyczne.

i instrumenty muzyczne.

Roślina ozdobna

Roślina ozdobna

: cedry są często

: cedry są często

uprawiane jako drzewa ozdobne

uprawiane jako drzewa ozdobne

w krajach o łagodnym

w krajach o łagodnym

Dąb korkowy

Dąb korkowy

Gatunek wiecznie zielonego, rozłożystego drzewa. W celu

Gatunek wiecznie zielonego, rozłożystego drzewa. W celu

zdobycia korka wykorzystuje się jedynie korę tego

zdobycia korka wykorzystuje się jedynie korę tego

drzewa, a dokładnie - jej zewnętrzną obumarłą część.

drzewa, a dokładnie - jej zewnętrzną obumarłą część.

Suszenie obdartej kory - 'korka'

Podczas okorowywania zdejmuje się płatami zewnętrzną warstwę, bez uszkadzania

Podczas okorowywania zdejmuje się płatami zewnętrzną warstwę, bez uszkadzania

wewnętrznej części - regenerującej korę. Zabieg jest całkowicie bezpieczny dla drzewa.

wewnętrznej części - regenerującej korę. Zabieg jest całkowicie bezpieczny dla drzewa.

Kolejne okorowanie może nastąpić dopiero po 9-10 latach, gdy zarosną poprzednie nacięcia

Kolejne okorowanie może nastąpić dopiero po 9-10 latach, gdy zarosną poprzednie nacięcia

i drzewo zregeneruje się.

i drzewo zregeneruje się.

CYPRYS

CYPRYS

Osiąga wysokość

Osiąga wysokość

do 40 m.

do 40 m.

Korona wąska,

Korona wąska,

kolumnowa,

kolumnowa,

spiczasta z

spiczasta z

pionowo

pionowo

wznoszącymi się

wznoszącymi się

konarami lub

konarami lub

szeroka, z

szeroka, z

rozpostartymi

rozpostartymi

gałęziami. Zawsze

gałęziami. Zawsze

ugałęziona do dołu.

ugałęziona do dołu.

OLEANDER

OLEANDER

Oleander jako trucizna

Oleander jako trucizna

Zatruć możemy się spodziewać

Zatruć możemy się spodziewać

po spożyciu liści, pędów

po spożyciu liści, pędów

i kwiatów, które zawierają

i kwiatów, które zawierają

glikozydy nasercowe.

glikozydy nasercowe.

Objawem

Objawem

zatrucia jest zmiana rytmu bicia

zatrucia jest zmiana rytmu bicia

serca i towarzyszące temu

serca i towarzyszące temu

nudności, wymioty i biegunka.

nudności, wymioty i biegunka.

Siła zatrucia zależy od ilości

Siła zatrucia zależy od ilości

spożytej rośliny i odporności

spożytej rośliny i odporności

organizmu.

organizmu.

MIRT

MIRT

ZWYCZAJNY

ZWYCZAJNY

Mirt zwyczajny

Mirt zwyczajny

- zimozielony, wonny krzew

- zimozielony, wonny krzew

pochodzący z regionu morza Śródziemnego.

pochodzący z regionu morza Śródziemnego.

Z jego liści i jagód wyrabia się olejek leczniczy.

Z jego liści i jagód wyrabia się olejek leczniczy.

JAŁOWIEC

JAŁOWIEC

PINIA

PINIA

W czasach

W czasach

antycznych duże

antycznych duże

nasiona pinii

nasiona pinii

(orzeszki piniowe,

(orzeszki piniowe,

inaczej

inaczej

piniole

piniole

)

)

były ważnym

były ważnym

składnikiem

składnikiem

pożywienia. Z

pożywienia. Z

tego względu

tego względu

często uprawiano

często uprawiano

ją na wybrzeżu

ją na wybrzeżu

Morza

Morza

Śródziemnego

Śródziemnego

zakładając lasy

zakładając lasy

piniowe.

piniowe.

FIGOWIEC

FIGOWIEC

Bardzo duże drzewa,

Bardzo duże drzewa,

krzewy, pnącza

krzewy, pnącza

(w uprawach

(w uprawach

doniczkowych

doniczkowych

rośliny

rośliny

zwisające),

zwisające),

epifity

epifity

.

.

Wszystkie gatunki

Wszystkie gatunki

zawierają sok

zawierają sok

mleczny.

mleczny.

MAKIA

MAKIA

Makia

Makia

to wtórna formacja roślinna występująca

to wtórna formacja roślinna występująca

w wilgotniejszych siedliskach w rejonie śródziemnomorskim.

w wilgotniejszych siedliskach w rejonie śródziemnomorskim.

Powstała w miejscu zniszczonych przez Rzymian

Powstała w miejscu zniszczonych przez Rzymian

twardolistnych, głównie dębowych lasów.

twardolistnych, głównie dębowych lasów.

Tworzą ją wiecznie

Tworzą ją wiecznie

zielone, sucholubne, twardolistne zarośla, składające się ze

zielone, sucholubne, twardolistne zarośla, składające się ze

skarlałych drzew takich jak dąb, dzikie odmiany oliwek czy

skarlałych drzew takich jak dąb, dzikie odmiany oliwek czy

pistacja kleista, drobnolistnych krzewów i krzewinek

pistacja kleista, drobnolistnych krzewów i krzewinek

(dominują rodzaje: mirt i wrzosiec) oraz wielu gatunków

(dominują rodzaje: mirt i wrzosiec) oraz wielu gatunków

aromatycznych roślin zielnych

aromatycznych roślin zielnych

(wiele z owych olejków

(wiele z owych olejków

eterycznych ma zastosowanie w medycynie).

eterycznych ma zastosowanie w medycynie).

Okres wegetacji przypada na wiosnę, gdy ilość opadów jest

Okres wegetacji przypada na wiosnę, gdy ilość opadów jest

największa.

największa.

Notatka

Notatka

W strefie śródziemnomorskiej występują dwie pory roku:

W strefie śródziemnomorskiej występują dwie pory roku:

- gorące i suche lato

- gorące i suche lato

- ciepła i wilgotna zima

- ciepła i wilgotna zima

Przystosowanie roślinność do letniego okresu suszy.

Przystosowanie roślinność do letniego okresu suszy.

Liście drzew i krzewów są: skórzaste - lśniące, sztywne, grube i twarde,

Liście drzew i krzewów są: skórzaste - lśniące, sztywne, grube i twarde,

dzięki temu nie usychają nawet wtedy, gdy utracą dużo wody.

dzięki temu nie usychają nawet wtedy, gdy utracą dużo wody.

Makię tworzą wiecznie zielone, sucholubne, twardolistne zarośla,

Makię tworzą wiecznie zielone, sucholubne, twardolistne zarośla,

składające się ze skarlałych drzew takich jak dąb, dzikie odmiany

składające się ze skarlałych drzew takich jak dąb, dzikie odmiany

oliwek

oliwek

czy pistacja kleista, drobnolistnych krzewów i krzewinek (mirt i

czy pistacja kleista, drobnolistnych krzewów i krzewinek (mirt i

wrzosiec)

wrzosiec)

oraz wielu gatunków aromatycznych roślin zielnych.

oraz wielu gatunków aromatycznych roślin zielnych.

Wypisz 5 roślin dziko rosnących, które były pokazane na slajdach.

Wypisz 5 roślin dziko rosnących, które były pokazane na slajdach.

Zapisz nazwy 5 zwierząt dziko żyjących.

Zapisz nazwy 5 zwierząt dziko żyjących.

ROŚLINY UPRAWNE

ROŚLINY UPRAWNE

Łagodny klimat śródziemnomorski sprzyja uprawie

Łagodny klimat śródziemnomorski sprzyja uprawie

wielu roślin. Najbardziej typowe dla tej strefy są

wielu roślin. Najbardziej typowe dla tej strefy są

oliwka, figowiec i winorośl.

oliwka, figowiec i winorośl.

Najważniejszym

Najważniejszym

regionem uprawy oliwek jest Andaluzja - kraina

regionem uprawy oliwek jest Andaluzja - kraina

w południowej Hiszpanii. Figowiec jest uprawiany

w południowej Hiszpanii. Figowiec jest uprawiany

w strefie śródziemnomorskiej już od czasów

w strefie śródziemnomorskiej już od czasów

starożytnych. Charakterystyczne są także

starożytnych. Charakterystyczne są także

drzewa

drzewa

cytrusowe: pomarańcze, cytryny oraz mandarynki.

cytrusowe: pomarańcze, cytryny oraz mandarynki.

Owoce cytrusowe przywożone do Polski pochodzą

Owoce cytrusowe przywożone do Polski pochodzą

głównie z Hiszpanii.

głównie z Hiszpanii.

OLIWKI

OLIWKI

Wiecznie

Wiecznie

zielone,

zielone,

niezbyt

niezbyt

wysokie

wysokie

drzewo lub

drzewo lub

duży krzew

duży krzew

osiągające

osiągające

od 4 do 12

od 4 do 12

m

m

wysokości.

wysokości.

WINOROŚ

WINOROŚ

L

L

Rodzaj

Rodzaj

pnączy

pnączy

z wąsami

z wąsami

czepnymi.

czepnymi.

Kasztan jadalny

Kasztan jadalny

Świeże kasztany jadane są na surowo, wyschnięte spożywane

Świeże kasztany jadane są na surowo, wyschnięte spożywane

są po upieczeniu oraz konserwowane jako kompoty.

są po upieczeniu oraz konserwowane jako kompoty.

RODZYNKI

RODZYNKI

Rodzynki to

Rodzynki to

suszone winogrona

suszone winogrona

, należą do bakalii.

, należą do bakalii.

Mogą być spożywane surowe lub używane do

Mogą być spożywane surowe lub używane do

pieczenia ciast. Rodzynki są bardzo słodkie

pieczenia ciast. Rodzynki są bardzo słodkie

z powodu dużej koncentracji cukrów, i jeżeli są

z powodu dużej koncentracji cukrów, i jeżeli są

przechowywane przez długi czas, cukier

przechowywane przez długi czas, cukier

krystalizuje wewnątrz owocu. Staje się on przez

krystalizuje wewnątrz owocu. Staje się on przez

to ziarnisty, ale nie zmienia to jego użyteczności.

to ziarnisty, ale nie zmienia to jego użyteczności.

Aby zdekrystalizować rodzynki można je zanurzyć

Aby zdekrystalizować rodzynki można je zanurzyć

w płynie (alkoholu, soku owocowym, mleku lub

w płynie (alkoholu, soku owocowym, mleku lub

gorącej wodzie) na krótki czas aby rozpuścić

gorącej wodzie) na krótki czas aby rozpuścić

cukier.

cukier.

POMARAŃCZA

POMARAŃCZA

Niewysokie,

Niewysokie,

wiecznie

wiecznie

zielone

zielone

drzewo,

drzewo,

dorasta do 7,5

dorasta do 7,5

m

m

wysokości

wysokości

i szerokości.

i szerokości.

CYTRYNA

CYTRYNA

Drzewo

Drzewo

dorastające

dorastające

zazwyczaj do 5 m

zazwyczaj do 5 m

choć niekiedy

choć niekiedy

do 10 m,

do 10 m,

u większości

u większości

odmian gałęzie

odmian gałęzie

z kolcami..

z kolcami..

MANDARYNKA

MANDARYNKA

W zależności

W zależności

od odmiany

od odmiany

duży krzew

duży krzew

lub małe

lub małe

drzewko (8

drzewko (8

m).

m).

Granat

Granat



Sok z granatu słodki i cierpki zarazem, dobrze gasi pragnienie.

Sok z granatu słodki i cierpki zarazem, dobrze gasi pragnienie.



Odwar z kory zawiera substancje, które działają paraliżująco na tasiemce.

Odwar z kory zawiera substancje, które działają paraliżująco na tasiemce.



Kora, liście i drewno granatowca zawierają do 32% garbników, które są

Kora, liście i drewno granatowca zawierają do 32% garbników, które są

wykorzystywane do garbowania cienkich, szlachetnych skór i produkcji farb.

wykorzystywane do garbowania cienkich, szlachetnych skór i produkcji farb.



Z kwiatów granatowca otrzymuje się jaskrawoczerwony barwnik, który m.

Z kwiatów granatowca otrzymuje się jaskrawoczerwony barwnik, który m.

in. wykorzystuje się do barwienia jedwabiu.

in. wykorzystuje się do barwienia jedwabiu.



Z nasion otrzymuje się olej.

Z nasion otrzymuje się olej.

Owoc granatu

Owoc granatu

Owoc ze względu na

Owoc ze względu na

dużą ilość nasion,

dużą ilość nasion,

uznawany był w

uznawany był w

starożytności za

starożytności za

symbol płodności,

symbol płodności,

a kwiat za symbol

a kwiat za symbol

miłości.

miłości.

Do dzisiaj w Grecji

Do dzisiaj w Grecji

życzy się

życzy się

nowożeńcom

nowożeńcom

szczęścia, dobrobytu

szczęścia, dobrobytu

i płodności rzucając

i płodności rzucając

na podłogę granat i

na podłogę granat i

rozgniatając go.

rozgniatając go.

Brzoskwinie

Brzoskwinie

ZWIERZĘTA

ZWIERZĘTA

DANIEL

DANIEL

Jest mniejszy od jelenia

Jest mniejszy od jelenia

europejskiego.

europejskiego.

Długość ciała wynosi 130 - 150

Długość ciała wynosi 130 - 150

cm, wysokość w kłębie 105 cm.

cm, wysokość w kłębie 105 cm.

Samce są wyraźnie większe

Samce są wyraźnie większe

od samic i ważą od 65 do 80 kg,

od samic i ważą od 65 do 80 kg,

samice 30 - 50 kg.

samice 30 - 50 kg.

Stosunkowo często spotyka się

Stosunkowo często spotyka się

osobniki

osobniki

będące

będące

albinosami

albinosami

, oraz ubarwione

, oraz ubarwione

nietypowo, całkowicie na czarno.

nietypowo, całkowicie na czarno.

Jak u innych przedstawicieli

Jak u innych przedstawicieli

jeleniowatych, samiec posiada

jeleniowatych, samiec posiada

poroże, które co roku zrzuca, a na

poroże, które co roku zrzuca, a na

jego miejsce wyrasta nowe,

jego miejsce wyrasta nowe,

większe.

większe.

Są one bardziej szerokie,

Są one bardziej szerokie,

łopatowate,

łopatowate,

niż u jelenia szlachetnego. Samica

niż u jelenia szlachetnego. Samica

nie

nie

posiada poroża.

posiada poroża.

KOZICE

KOZICE



Żyją 18-25 lat.

Żyją 18-25 lat.



Kozica zamieszkuje wyższe piętra górskie, aż do granicy śniegu.

Kozica zamieszkuje wyższe piętra górskie, aż do granicy śniegu.



Żyje w niewielkich stadach, ze starą samicą na czele.

Żyje w niewielkich stadach, ze starą samicą na czele.



Długość skoku osiąga niekiedy 8 metrów.

Długość skoku osiąga niekiedy 8 metrów.



Żywi się trawami i ziołami, zimą porostami i korą.

Żywi się trawami i ziołami, zimą porostami i korą.

FLAMINGI

FLAMINGI



Długość ciała ok. 120-125

Długość ciała ok. 120-125

cm,

cm,

rozpiętość skrzydeł ok. 140-

rozpiętość skrzydeł ok. 140-

155 cm

155 cm

waga ok. 2,1-4,1 kg

waga ok. 2,1-4,1 kg



Występuje nad wodami o

Występuje nad wodami o

różnym stopniu zasolenia:

różnym stopniu zasolenia:

od słodkich przez słonawe

od słodkich przez słonawe

po bardzo słone. Płytkie

po bardzo słone. Płytkie

jeziora, laguny, delty rzek.

jeziora, laguny, delty rzek.



Z mułu buduje gniazdo w

Z mułu buduje gniazdo w

formie ściętego stożka z

formie ściętego stożka z

zagłębieniem na szczycie.

zagłębieniem na szczycie.

Tworzy kolonie (do niemal

Tworzy kolonie (do niemal

miliona par).

miliona par).

KAMELEON

KAMELEON



Oczy ruchliwe niezależne od siebie tak, że

Oczy ruchliwe niezależne od siebie tak, że

każde może patrzeć w

każde może patrzeć w

inną stronę,

inną stronę,

a powieki zrośnięte tyle, że zostaje tylko niewielki

a powieki zrośnięte tyle, że zostaje tylko niewielki

otwór na źrenice. Dzięki takiej budowie oczu i bardzo dobremu

otwór na źrenice. Dzięki takiej budowie oczu i bardzo dobremu

wzrokowi mogą bez obracania głowy widzieć wszystko wokół

wzrokowi mogą bez obracania głowy widzieć wszystko wokół

siebie. Ich oczy oprócz podstawowego zestawu barw (niebieski,

siebie. Ich oczy oprócz podstawowego zestawu barw (niebieski,

zielony, czerwony) odbierają jeszcze światło ultrafioletowe. Język

zielony, czerwony) odbierają jeszcze światło ultrafioletowe. Język

długi, na końcu szeroki, pokryty lepkim śluzem.

długi, na końcu szeroki, pokryty lepkim śluzem.



Rozmiary . Długość od 4 do ponad 60 cm. Masa ciała do jednego

Rozmiary . Długość od 4 do ponad 60 cm. Masa ciała do jednego

kg

kg



Pokarm.

Pokarm.

Głównym ich pokarmem są owady i pająki, a większe

Głównym ich pokarmem są owady i pająki, a większe

gatunki zjadają małe i myszy.

gatunki zjadają małe i myszy.



Behawior 

Behawior 

Przystosowane do życia nadrzewnego, mają pięciopalczaste

Przystosowane do życia nadrzewnego, mają pięciopalczaste

kończyny, które są doskonałymi narządami chwytnymi,

kończyny, które są doskonałymi narządami chwytnymi,

pozwalającymi mocno obejmować gałązki, ale też pomagają sobie

pozwalającymi mocno obejmować gałązki, ale też pomagają sobie

chwytnym ogonem, który mogą owijać wokół gałęzi. Są bardzo

chwytnym ogonem, który mogą owijać wokół gałęzi. Są bardzo

powolne, potrafią nadymać ciało powietrzem w razie

powolne, potrafią nadymać ciało powietrzem w razie

niebezpieczeństwa. Polują wyrzucając błyskawicznie lepki język na

niebezpieczeństwa. Polują wyrzucając błyskawicznie lepki język na

odległość do kilkunastu centymetrów.

odległość do kilkunastu centymetrów.

Mają szczególną zdolność

Mają szczególną zdolność

zmiany barwy ciała dostosowując ją do otoczenia.

zmiany barwy ciała dostosowując ją do otoczenia.

Niektóre

Niektóre

stosują

stosują

mimetyzm

mimetyzm

przybierając kształt np. zeschłych liści.

przybierając kształt np. zeschłych liści.

Mangusta

Mangusta



Długość ciała do 55

Długość ciała do 55

cm, ogona do 45 cm,

cm, ogona do 45 cm,

ciężar ciała do 8 kg.

ciężar ciała do 8 kg.

Tryb życia głównie

Tryb życia głównie

nocny. Żyje w

nocny. Żyje w

wykopanych przez

wykopanych przez

siebie norach,

siebie norach,

parami lub w

parami lub w

grupach rodzinnych.

grupach rodzinnych.



Pożywienie stanowią

Pożywienie stanowią

głównie drobne

głównie drobne

kręgowce

kręgowce

oraz

oraz

pokarm roślinny,

pokarm roślinny,

zwłaszcza

zwłaszcza

owoce

owoce

.

.

Często atakuje

Często atakuje

jadowite węże, m.in.

jadowite węże, m.in.

kobry

kobry

, których jest

, których jest

zaciętym wrogiem.

zaciętym wrogiem.

Królik

Królik

Jaszczurka zielona

Jaszczurka zielona

Gatunek ciepłolubny, aktywny za dnia. Wygrzebuje nory w ziemi,

Gatunek ciepłolubny, aktywny za dnia. Wygrzebuje nory w ziemi,

w których się chroni i zimuje.

w których się chroni i zimuje.

Żółw grecki

Żółw grecki

Tryb życia ściśle lądowy i dzienny. W czasie upałów kryje się

Tryb życia ściśle lądowy i dzienny. W czasie upałów kryje się

w ziemnych kryjówkach, które potrafi sam wykopać. Szybko chodzi

w ziemnych kryjówkach, które potrafi sam wykopać. Szybko chodzi

z pancerzem uniesionym nad ziemią. Gdy temperatura spada

z pancerzem uniesionym nad ziemią. Gdy temperatura spada

szybko zapada w letarg.

szybko zapada w letarg.

Wąż

Wąż

Eskulapa

Eskulapa

Największy wąż żyjący w Polsce i Europie

Największy wąż żyjący w Polsce i Europie

Środkowej, osiąga długość ciała do 200 cm.

Środkowej, osiąga długość ciała do 200 cm.

Magot

Magot

Żywi się

Żywi się

głównie

głównie

roślinami.

roślinami.

Zjada też

Zjada też

skorpiony.

skorpiony.

Jest

Jest

gatunkiem

gatunkiem

zagrożonym

zagrożonym

wyginięcie

wyginięcie

m.

m.

Sęp

Sęp

Wymiary średnie

Wymiary średnie

 

 

dł. ciała 110 – 120 cm

dł. ciała 110 – 120 cm

rozpiętość skrzydeł

rozpiętość skrzydeł

265 - 290 cm

265 - 290 cm

waga 6,3 - 12,5 kg

waga 6,3 - 12,5 kg

Modliszka

Modliszka

Modliszki są drapieżne,

Modliszki są drapieżne,

czasem

czasem

występuje

występuje

kanibalizm

kanibalizm

.

.

Nie jest jednak prawdą, że

Nie jest jednak prawdą, że

każda kopulacja kończy się

każda kopulacja kończy się

zjedzeniem samca przez

zjedzeniem samca przez

samicę.

samicę.

Takie zdarzenie zachodzi tylko

Takie zdarzenie zachodzi tylko

w 5 do 30% przypadków.

w 5 do 30% przypadków.

Aby do tego doszło, musi

Aby do tego doszło, musi

zajść

zajść

kilka czynników jednocześnie:

kilka czynników jednocześnie:



w otoczeniu musi być mało

w otoczeniu musi być mało

pożywienia,

pożywienia,



samiec musi podchodzić do

samiec musi podchodzić do

samicy od przodu a nie od

samicy od przodu a nie od

tyłu,

tyłu,



sezon godowy musi się już

sezon godowy musi się już

kończyć.

kończyć.

Szarańcza

Szarańcza

Szarańcza osiąga

Szarańcza osiąga

długość do 55 mm,

długość do 55 mm,

ubarwienie zmienne

ubarwienie zmienne

z przewagą zieleni.

z przewagą zieleni.

Dwie dziewczynki

Dwie dziewczynki

próbują

próbują

odgonić szarańczę na

odgonić szarańczę na

przedmieściach Dakaru,

przedmieściach Dakaru,

stolicy Senegalu

stolicy Senegalu

(zachodnia Afryka)

(zachodnia Afryka)

M

M

u

u

f

f

l

l

o

o

n

n



Długość ciała owca(

Długość ciała owca(

samica

samica

) od 1,2 m

) od 1,2 m

tryk (baran,

tryk (baran,

samiec

samiec

) 1,35 m

) 1,35 m



Masa ciała owca 25-40 kg, tryk 35-55 kg

Masa ciała owca 25-40 kg, tryk 35-55 kg

Nietoperz

Nietoperz

e

e

Większość gatunków

Większość gatunków

nietoperzy żywi się

nietoperzy żywi się

owadami, ale są

owadami, ale są

również gatunki

również gatunki

drapieżne, rybożerne

drapieżne, rybożerne

i owocożerne.

i owocożerne.

Trzy gatunki z Ameryki

Trzy gatunki z Ameryki

Południowej odżywiają

Południowej odżywiają

się krwią ptaków

się krwią ptaków

i ssaków.

i ssaków.



Chiropterologia

Chiropterologia

jest gałęzią nauki zajmującą się

jest gałęzią nauki zajmującą się

badaniem nietoperzy

badaniem nietoperzy



Według starożytnych Rzymian nietoperz odpędzał

Według starożytnych Rzymian nietoperz odpędzał

nieszczęścia.

nieszczęścia.



W Grecji i niektórych częściach Afryki symbolizował

W Grecji i niektórych częściach Afryki symbolizował

czujność, a według Homera wchodziła w niego po

czujność, a według Homera wchodziła w niego po

śmierci dusza ludzka.

śmierci dusza ludzka.



Chińczycy widzieli w nim wcielenie samego Stwórcy

Chińczycy widzieli w nim wcielenie samego Stwórcy

Świata - Hun Tuna. Do dziś symbolem szczęścia w

Świata - Hun Tuna. Do dziś symbolem szczęścia w

Chinach jest pięć złączonych skrzydeł nietoperza,

Chinach jest pięć złączonych skrzydeł nietoperza,

zaś jego tamtejsza nazwa

zaś jego tamtejsza nazwa

fu

fu

oznacza powodzenie.

oznacza powodzenie.



U Słowian siał niepokój, przypominał o istnieniu sił

U Słowian siał niepokój, przypominał o istnieniu sił

demonicznych.

demonicznych.



W chrześcijaństwie nietoperz stał się jednym z

W chrześcijaństwie nietoperz stał się jednym z

wcieleń diabła i pomocnikiem czarownic. Często

wcieleń diabła i pomocnikiem czarownic. Często

przedstawiano wysłannika piekieł z łysymi,

przedstawiano wysłannika piekieł z łysymi,

nietoperzymi skrzydłami.

nietoperzymi skrzydłami.

Grecja

Grecja

Stolica Ateny

Stolica Ateny

Ateny

Ateny

Kreta

Kreta

Plaża Komos k.Matali - południowe wybrzeże Krety

Plaża Komos k.Matali - południowe wybrzeże Krety

Francja

Francja

Stolica Paryż

Stolica Paryż

Lazurowe wybrzeże -

Lazurowe wybrzeże -

Francja

Francja

Lazurowe wybrzeże znane także jako

Lazurowe wybrzeże znane także jako

Riwiera Francuska

Riwiera Francuska

, to odcinek wybrzeża Morza

, to odcinek wybrzeża Morza

Śródziemnego rozciągający się od miejscowości Cassis na zachodzie (na wschód od

Śródziemnego rozciągający się od miejscowości Cassis na zachodzie (na wschód od

Marsylii) aż po granicę włoską., który odwiedza około 10 milionów turystów rocznie.

Marsylii) aż po granicę włoską., który odwiedza około 10 milionów turystów rocznie.

Cannes

Cannes

Cannes miasto znane jest na całym świecie

Cannes miasto znane jest na całym świecie

dzięki festiwalowi filmowemu.

dzięki festiwalowi filmowemu.

Nicea

Nicea

Port w Nicei.

Port w Nicei.

Nicea

Nicea

Widok na Promenadę des Anglaise

Widok na Promenadę des Anglaise

Włochy

Włochy

Stolica Rzym

Stolica Rzym

Koloseum w Rzymie

Koloseum w Rzymie

Koloseum

Koloseum

, Amfiteatr Flawiuszów, amfiteatr w Rzymie, wzniesiony

, Amfiteatr Flawiuszów, amfiteatr w Rzymie, wzniesiony

w latach 70 – 82 przez cesarzy z dynastii Flawiuszów.

w latach 70 – 82 przez cesarzy z dynastii Flawiuszów.

Widok z Bazyliki św. Piotra w Watykanie

Widok z Bazyliki św. Piotra w Watykanie

Schody w Muzeum Watykańskim.

Schody w Muzeum Watykańskim.

W

W

a

a

t

t

y

y

k

k

a

a

n

n

Kaplica sykstyńska – sufit.

Kaplica sykstyńska – sufit.

Krzywa wieża w Pizie

Krzywa wieża w Pizie



Po rozpoczęciu budowy w 1174

Po rozpoczęciu budowy w 1174

wieża zaczęła odchylać się od

wieża zaczęła odchylać się od

pionu, co próbowano korygować w

pionu, co próbowano korygować w

czasie budowy (np. wydłużając

czasie budowy (np. wydłużając

kolumny po jednej stronie wieży).

kolumny po jednej stronie wieży).

Mimo niebezpieczeństwa, jeszcze w

Mimo niebezpieczeństwa, jeszcze w

1350 dodano ostatnie piętro, w

1350 dodano ostatnie piętro, w

którym umieszczono dzwony. W XIX

którym umieszczono dzwony. W XIX

wieku zaczęto podejmować

wieku zaczęto podejmować

pierwsze próby powstrzymania

pierwsze próby powstrzymania

przechylania się wieży, co

przechylania się wieży, co

przyniosło jednak przeciwny

przyniosło jednak przeciwny

skutek.

skutek.



Obecnie wieża ma wysokość około

Obecnie wieża ma wysokość około

55 m, odchyliła się zaś od pionu o

55 m, odchyliła się zaś od pionu o

około 5 m (średnio o 1 mm rocznie).

około 5 m (średnio o 1 mm rocznie).



Legenda głosi, że Galileusz zrzucił

Legenda głosi, że Galileusz zrzucił

ze szczytu wieży dwie piłki, z

ze szczytu wieży dwie piłki, z

których jedna była 100 razy cięższa

których jedna była 100 razy cięższa

od drugiej, aby udowodnić, że obie

od drugiej, aby udowodnić, że obie

spadną na ziemię jednocześnie

spadną na ziemię jednocześnie

Florencja

Florencja

Katedra Santa Maria del Fiore i wieża Giotta.

Katedra Santa Maria del Fiore i wieża Giotta.

Most Złotników

Most Złotników

we Florencji

we Florencji

Po obu stronach mostu już w XIV w. zbudowano niewielkie budynki nad dwoma

Po obu stronach mostu już w XIV w. zbudowano niewielkie budynki nad dwoma

skrajnymi arkadami. Początkowo mieściły się w nich jatki rzeźników

skrajnymi arkadami. Początkowo mieściły się w nich jatki rzeźników

W XVI w. zamieniono je na warsztaty i kramiki innych rzemieślników, wśród

W XVI w. zamieniono je na warsztaty i kramiki innych rzemieślników, wśród

których przeważały sklepiki złotników.

których przeważały sklepiki złotników.

Kampanila i Pałac Dożów

Kampanila i Pałac Dożów

W

W

e

e

n

n

e

e

c

c

j

j

a

a

Bazylika św. Marka na placu św. Marka

Bazylika św. Marka na placu św. Marka

W

W

e

e

n

n

e

e

c

c

j

j

a

a

Gondola w Wenecji

Gondola w Wenecji

Sanremo

Sanremo

Sanremo

Sanremo

to miejscowość gdzie odbywa się najsłynniejszy

to miejscowość gdzie odbywa się najsłynniejszy

włoski festiwal muzyczny.

włoski festiwal muzyczny.

Portofino

Portofino

Rapallo -

Rapallo -

Piazza IV Novembre

Piazza IV Novembre

Miasto Rapallo jest znanym ośrodkiem turystyczno-wypoczynkowym nad

Miasto Rapallo jest znanym ośrodkiem turystyczno-wypoczynkowym nad

Morzem Liguryjskim na Riwierze Włoskiej. Rozwija się w nim rzemiosło

Morzem Liguryjskim na Riwierze Włoskiej. Rozwija się w nim rzemiosło

artystyczne. W historii znane jest z traktatów w Rapallo w 1920 i 1922 r.

artystyczne. W historii znane jest z traktatów w Rapallo w 1920 i 1922 r.

Wybrzeże słonecznej Sycylii

Wybrzeże słonecznej Sycylii

Plaża Faviganana

Współczesny widok katakumb św. Kaliksta w Rzymie

Współczesny widok katakumb św. Kaliksta w Rzymie

Katakumby

Katakumby

(z gr.

(z gr.

jama

jama

,

,

wydrążenie

wydrążenie

) – system podziemnych korytarzy w Rzymie,

) – system podziemnych korytarzy w Rzymie,

który wchodził w skład systemu obronnego miasta. Później, w okresie prześladowań

który wchodził w skład systemu obronnego miasta. Później, w okresie prześladowań

pierwszych chrześcijan, miejsce potajemnych spotkań, modlitw oraz miejsce

pierwszych chrześcijan, miejsce potajemnych spotkań, modlitw oraz miejsce

pochówku początkowo wyznawców wszystkich religii, później tylko chrześcijan. Terminu

pochówku początkowo wyznawców wszystkich religii, później tylko chrześcijan. Terminu

zaczęto używać dla podziemi kościołów, kaplic cmentarnych, w których chowano umarłych.

zaczęto używać dla podziemi kościołów, kaplic cmentarnych, w których chowano umarłych.

Zmarłych chowano w niszach grobowych wzdłuż korytarzy lub w większych komorach, kaplicach.

Zmarłych chowano w niszach grobowych wzdłuż korytarzy lub w większych komorach, kaplicach.

Hiszpania

Hiszpania

Stolica Madryt

Stolica Madryt

Barcelona

Barcelona

Barcelona

Barcelona

- miasto w

- miasto w

północno-wschodniej

północno-wschodniej

Hiszpanii.

Hiszpanii.

Główny ośrodek

Główny ośrodek

przemysłu kraju

przemysłu kraju

(samochody,

(samochody,

komputery,

komputery,

chemikalia,

chemikalia,

Przetwórstwo

Przetwórstwo

żywności).

żywności).

?

?

W

W

B

B

A

A

R

R

C

C

E

E

L

L

O

O

N

N

I

I

e

e

Barcellona plaza

Barcellona plaza

Costa Blanka

Costa Blanka

Białe Wybrzeże

Białe Wybrzeże

Costa Blanka

Costa Blanka

Region obejmuje fragment wybrzeża Morza

Region obejmuje fragment wybrzeża Morza

Śródziemnego o długości ok. 244 km

Śródziemnego o długości ok. 244 km

Dzikie

Dzikie

Wybrzeże

Wybrzeże

Costa Brava

Costa Brava

Region turystyczny

Region turystyczny

w Katalonii

w Katalonii

(pn–wsch Hiszpania).

(pn–wsch Hiszpania).

Wybrzeże Słońca

Wybrzeże Słońca

Costa del Sol

Costa del Sol

Na znacznej części długości (ok. 300 km) wybrzeża znajdują się

Na znacznej części długości (ok. 300 km) wybrzeża znajdują się

zabudowania - hotele, ośrodki wypoczynkowe, rezydencje. Plaże

zabudowania - hotele, ośrodki wypoczynkowe, rezydencje. Plaże

w dużym procencie kamieniste, część wybrzeża skalista, choć

w dużym procencie kamieniste, część wybrzeża skalista, choć

można również spotkać dobrze utrzymane, piaszczyste plaże.

można również spotkać dobrze utrzymane, piaszczyste plaże.

Majorka

Majorka

Południowa Majorka w styczniu (kwitnące migdałowce

Południowa Majorka w styczniu (kwitnące migdałowce

Droga do

Droga do

Sa Calobra

Sa Calobra

Marine Land

Marine Land

Delfinarium

Delfinarium

Zatoka w pobliżu

Zatoka w pobliżu

Sa Calobra

Sa Calobra

Turcja

Turcja

Stolica Ankara

Stolica Ankara

Tureckie wybrzeże od strony morza śródziemnego.

Tureckie wybrzeże od strony morza śródziemnego.

Jeden z dwóch mostów łączących europejską i azjatycką część

Jeden z dwóch mostów łączących europejską i azjatycką część

Turcji znajduje się w Stambule nad cieśniną Bosfor

Turcji znajduje się w Stambule nad cieśniną Bosfor

Tunezja

Tunezja

Stolica Tunis

Stolica Tunis

Tunis

Tunis

Meczet Djama Az-Zajituna

Meczet Djama Az-Zajituna

Tunis

Tunis

Katedra

Katedra

św. Wincentego

św. Wincentego

Ruiny Kartaginy

Ruiny Kartaginy

Starożytne miasto-państwo w północnej Afryce na wybrzeżu Morza

Starożytne miasto-państwo w północnej Afryce na wybrzeżu Morza

Śródziemnego w pobliżu dzisiejszego Tunisu. Bardzo ważny ośrodek

Śródziemnego w pobliżu dzisiejszego Tunisu. Bardzo ważny ośrodek

handlowy. Szczyt potęgi Kartagina osiągnęła w III w. p.n.e.

handlowy. Szczyt potęgi Kartagina osiągnęła w III w. p.n.e.

W tym samym stuleciu wdała się w serię wojen z Rzymem,

W tym samym stuleciu wdała się w serię wojen z Rzymem,

które zakończyły się zagładą miasta w 146 p.n.e.

które zakończyły się zagładą miasta w 146 p.n.e.

Ruiny Kartaginy

Ruiny Kartaginy

Ruiny Kartaginy

Ruiny Kartaginy

Izrael

Izrael

Stolica Jerozolima

Stolica Jerozolima

Jerozolima

Jerozolima

Ściana Płaczu i Kopuła na Skale

Ściana Płaczu i Kopuła na Skale

Jerozolima odgrywa ważną rolę dla trzech wielkich religii

Jerozolima odgrywa ważną rolę dla trzech wielkich religii

monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu oraz kilku

monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa i islamu oraz kilku

mniejszych grup religijnych. W mieście znajduje się duża liczba

mniejszych grup religijnych. W mieście znajduje się duża liczba

ważnych miejsc religijnych.

ważnych miejsc religijnych.

J

J

e

e

r

r

o

o

z

z

o

o

l

l

i

i

m

m

a

a

Kościół Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny na Syjonie.

Kościół Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny na Syjonie.

Quiz

Quiz

1.

1.

Kiedy roślinność twardolistna zrzuca liście?

Kiedy roślinność twardolistna zrzuca liście?

2.

2.

Co powoduje, że lato w klimacie

Co powoduje, że lato w klimacie

śródziemnomorskim jest ciepłe i suche?

śródziemnomorskim jest ciepłe i suche?

3.

3.

Jakie drewno posłużyło m.in. do budowy

Jakie drewno posłużyło m.in. do budowy

Świątyni Jerozolimskiej?

Świątyni Jerozolimskiej?

4.

4.

Z której rośliny można uzyskać truciznę?

Z której rośliny można uzyskać truciznę?

5.

5.

Co to są rodzynki?

Co to są rodzynki?

6.

6.

Jakie ptaki tworzą kolonie do niemal

Jakie ptaki tworzą kolonie do niemal

miliona par?

miliona par?

7.

7.

U jakich zwierząt występuje kanibalizm?

U jakich zwierząt występuje kanibalizm?

Quiz c.d.

Quiz c.d.

8.

8.

Podaj 3 państwa w których występuje

Podaj 3 państwa w których występuje

klimat śródziemnomorski?

klimat śródziemnomorski?

9.

9.

Jakie kolory ma flaga Grecji?

Jakie kolory ma flaga Grecji?

10.

10.

Jakie miasto jest stolicą Francji?

Jakie miasto jest stolicą Francji?

11.

11.

Gdzie znajduje się Most Złotników?

Gdzie znajduje się Most Złotników?

12.

12.

Które z pokazanych państw leży na

Które z pokazanych państw leży na

dwóch kontynentach?

dwóch kontynentach?

13.

13.

Co to jest za obiekt? >>>

Co to jest za obiekt? >>>

Wykorzystano strony

Wykorzystano strony

http://pl.wikipedia.org/wiki

http://pl.wikipedia.org/wiki