Odra:

Morbilli

(RNA, paramyxoxiridae)

Okres wylęgania: 10-12 dni. (zakaźność 3-5 przed
wysypką- do 6 po)

Objawy prodromalne: (3-5dni) gorączka, zapalenie
spojówek, kaszel, katar, plamki Koplika.

Okres wysypkowy: (3-4 dni) plamistogrudkowa
wysypka, gorączka Okres zdrowienia: przebarwenie
skóry, drobnootrębiaste łuszczenie.

Diagnoza: typowy obraz choroby, izolacja wirusa, miano
przeciwciał Obraz krwi: Leukopenia,
limfocytoza, czasem małopłytkowość

Powikłania: wczesne: zapalenie ucha środkowego,
krtani, oskrzeli, olbrzymiokomórkowe zapalenie płuc,
zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu,

Odległe: podostre stwardniejące zapalenie mózgu
(subacute sclerosing panencephalitis)

Szczepienia: (12-15miesiąc), 6 rok. (żywa atenuowana)
gammaglobulina: 0.25 ml/kg

Różyczka (Rubeola):

(RNA, Togaviride)

Okres wylęgania: 14-21dni ( zakaźność: 7 dni przed-
wysypka- 7 dni)

Wysypka (3 dni), gorączka, bóle stawów, powiększenie
węzłów chłonnych

(karkowe)

Diagnoza: obraz kliniczny, izolacja wirusa, przeciwciała

Obraz krwi, leukocytoza: obniżona / normalna,
małopłytkowość,

Powikłania: zapalenie mózgu, autyzm, zapalenie stawów,
zapalenie nerwów obwodowych.

Szczepienia: 12-15 rok. (żywa atenuowana)

Gammaglobulina: 0.25-0.5ml/kg.

Zespół Różyczki Wrodzonej

: (9-16 tydz ciąży)

Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, zaćma
wrodzona, małoocze, retinopatia, uszkodzenie mięśnia
sercowego, wrodzone wady serca (PDA, PS, VSD),
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
upośledzenie słuchu, zapalenie wątroby- żółtaczka,
plamica małopłytkowa, niedokrwistość.

Diagnoza: izolacja wirusa z płynu owodniowego

Swoiste przeciwciała IgM – krew pępowinowa

Rumień nagły, gorączka trzydniowa
-Exanthema subitum

(DNA,Herpesvirus 6)

Okres wylęgania: 5-15d.

wiek <2 lat. (6-

12mies)

Objawy: wysoka gorączka 3-4 d, plamista, plamisto-
grudkowa wysypka (2-3 d), zapalenie gardła, katar
(drgawki)

Diagnoza: obraz kliniczny, Leukocyty- norma, rozmaz:
neutrofile -> limfocytoza, izolacja wirusa-leukocyty,
specyficzne przeciwciała IgM

Powikłania: drgawki, zapalenie mózgu, zapalenie
wątroby.

Płonica Szkarlatyna (scarlatina)

Streptococus gr A, B-hemoliticus

Okres wylęgania: 1-7 d

(egzotoksyna

erytrogenna)

Objawy: gorączka, wymioty, ból głowy, zapalenie
migdałków ( zmiany anginowe), wysypka, język: biały->
malinowy, płatowe łuszczenie skóry dłonie stopy (2-gi
tydzień)

Leczenie: penicylina (10d), erytromycyna,
klindamycyna,

Powikłania: zapalenie zatok, ucha środkowego,
wyrostków sutkowatych, zapalenie węzłów chłonnych,
gorączka reumatyczna, kłębkowe zapalenie nerek.

Zakażenia paciorkowcowe:

Grupa A: zapalenie gardła, angina, róża, liszajec,
zapalenie podskórnej tkanki tłuszczowej, posocznica,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc,
płonica, zespół wstrząsu toksycznego, gorączka
reumatyczna, kłębkowe zapalenie nerek.

Grupa B: posocznica okołoporodowa, zapalenie
kosmówki, zapalenie wsierdzia, posocznica
noworodkowa, zapalenie opon mózgowo rdzeniowych,
osteomyelitis.

Nietypowane: zapalenie wsierdzia (s. viridans),
infekcje dróg moczowych.

Świnka (Parotitis epidemica)

(RNA,

paramyxoviridae)

Okres wylęgania: 14-21dni

(6d – obrzęk ślinianki-

9 dni)

Objawy prodromalne: gorączka, bóle mięśniowe, głowy,
złe samopoczucie.

Bolesność, obrzęk (symetryczny, asymetryczny) ślinianek
przyusznych (3-7 d).

Diagnoza: obraz kliniczny, leukopenia z limfocytozą,
podwyższona amylaza,

Izolacja wirusa, swoiste przeciwciała

Powikłania: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i
mózgu 10% (CSF- pleocytoza-500/mm

3

-limfocyty),

zapalenie trzustki, jąder ( zaburzenia płodności 13%),
najądrza, tarczycy, mięśnia sercowego, głuchota
( jednostronna).

Szczepionka: żywa atenuowana ( np.MMR II)

Ospa wietrzna Varicella

( DNA Varicella-zoster

virus)

Okres wylęgania: 10-21dni (reaktywacja: półpasiec
-herpes zoster, zakaźny do zaschnięcia w strupki)

Objawy prodromalne: gorączka, złe samopoczucie, brak
łaknienia, bóle głowy (24-48 h)

Okres wysypkowy: plamka (swędząca) -> grudka ->
pęcherzyk -> strup

Diagnoza: obraz kliniczny, leukopenia -> limfocytoza.

Powikłania: nadkażenie bakteryjne skóry (staphyll
aureus, strept.pyogenes), zapalenie opon mózgowo
rdzeniowych i mózgu, ataksja móżdżkowa, zapalenie
wątroby, małopłytkowość, zespół nerczycowy, zapalenie
płuc, mięśnia sercowego, DIC

Leczenie: Acyclovir

Szczepienia: atenuowany wirus.

Immunoglobulina hyperimmunizowana: Varitect

Mononukleoza Zakaźna

( DNA, Epstein-Barr

virus)

Okres wylęgania: 30-50 d

dotyczy limfocytów B

Objawy: gorączka osłabienie, bół gardła, głowy, brzucha,
uogólniona limfadenopatia, splenomegalia (50%),
hepatomegalia (10%), zmiany migdałkopwe, obrzęk
powiek, twarzy, wysypka plamisto-grudkowa
(ampicyllina!!!)

Diagnoza: obraz kliniczny, rozmaz: atypowe limfocyty
(CD8

+

T), Odcz z heterofilnymi Ab, specyficzne EBVAb.

Powikłania: pęknięcie śledziony, ataxia, drgawki,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
niedokrwistość hemolityczna.

Leczenie: acyclovir, sterydy.

Onkogeneza:

zespół limfoproliferacyjny
Chłoniak Burkitta, ch. Hodgkin’a

Cytomegalia.

( DNA herpes virus)

Infekcja pierwotna, nawrotowa, do zakażenia płodu
może dojść przy oby typach choroby

Wirus wydzielany w: ślina, mocz, stolec, mleko,
wydzieliny płciowe, (krew, transplantowane narządy).
Zakażenie w populacji dorosłej 50%-> toczenie krwi
ryzyko-2.7%/ jednostkę. Leukocyty ryzyko większe. Filtry,
napromienienie.

Objawy: subkliniczne, zespół mononukleozopodobny.

Noworodek: zatrzymanie rozwoju,

hepatomegalia, skaza krwotoczna, mikrocefalia,
zwapnienia śródczaszkowe, wodogłowie, zapalenie
tęczówki i naczyniówki, głuchota.
Niemowlę: zapalenie wątroby, płuc

Niedobory odporności: zapalenie

wątroby, płuc, jelitowe, CSN.

Diagnoza: izolacja wirusa (mocz, ślina, wydziel szyjki
macicy), serologiczne: specyficzne IgM, IgG Ab.

Leczenie: Ganciclovir, surowica

hyperimmunizowana (Cytotekt)

Błonica Diphtheria:(

Corynebacterium

diphtheriae)

Wylęganie: 2-4 dni

exotoksyna (lokalna

martwica tkanek, zahamowanie syntezy białek,
owrzodzenia, tworzenie błon rzekomych)

Objawy kliniczne: drogi oddechowe: błonica nosa,
krtani, gardła, migdałków, skórna błonica pępka, ucha,
narządów płciowych kardiomiopatia (10-25%- 2-3
tydzień, tachykardia, zaburzenia rytmu ( bloki),
zastoinowa niewydolność krążenia

neuropatia (nerwów czaszkowych, polineuropatia

obwodowa symetryczna).

Leczenie:

antytoksyna (końska) 40.000-100.000,

antybiotyki: penicilina (14d), erytromycyna,
clindamycyna, tetracykliny

śmiertelność: 10-18%

Szczepienia: toksyna błonicza.

Choroba Kawasaki:

przyczyna ?, toksyny

bakteryjne?

Kryteria diagnostyczne::

Gorączka trwająca przynajmniej 5 dni

Obecność przynajmniej 4 z poniższych

-zapalenie spojówek

-zmiany na śluzówkach: zapalenie gardła, malinowy język,
popękane suche wargi.

-obrzęk/ rumień dłoni i stóp oraz złuszczenie skóry (przy
paznokciach)

-wysypka (tułów)

-szyjna lymfadenopatia

Brak innej przyczyny choroby

Badania laboratoryjne: niedokrwistość, leukocytoza,
trombocytoza, wysokie CRP, OB, EKG, rtg kl. piersiowej,
ECHO serca.

Leczenie: gammaglobuliny, salicylany

Wirusowe zapalenie wątroby:

Wirusy hepatotropowe: wzw typ: A, B, C, D, E, G, H

Inne wirusy: CMV, HSV, EBV, HIV, ospa wietrzna,

różyczka, Adenowirus

Typ

A

B

C

D

E F

G

Przenoszenie

:

pokarmowa

++

0

0

0

++

+

pozajelitowa

+

++

++

++

0

+

płciowa

+

+

+

+

+

+ przezłożyskowa

0

++

+

0

?

+ wylęganie (tygodnie)

1-6

4-29

4-12

2-8

8

choroba przewlekła

0

+

+

+

0

0 ? żółtaczkowe/bezżółt.

2:1

2:1

2:1

4-6:1 ?

nosicielstwo

0

+

+

+

0

+ Markery: antygeny

HAV

HBs

RNA-PCR

RNA-PCR

HBc
Hbe

Przeciwciała; anty:

HAV

HBs

HCV

HDV

HEV

E2

HBc
HBc IgM
HBe

Wirusowe zapalenie wątroby c.d.

Powikłania:

HAV: piorunujące zapalenie wątroby

HBV: piorunujące zapalenie,

przewlekłe zapalenie, marskość, rak
wątrobowokomórkowy, błoniaste kłębkowe zapalenie
nerek HCV: piorunujące zapalenie, przewlekłe
zapalenie, marskość, rak

HDV: piorunujące

zapalenie

HEV: wysoka

śmiertelność u ciężarnych

HGV: mała patogenność ( piorunujące zapal. wątroby)

Szczepienia: HAV inaktywowany wirus

HBV rekombinowana szczepionka

Immunoglobuliny: HAV, HBV, HEV (rejony endemiczne)

AIDS

HIV-1

(Retrovirus)

limfocyty T CD4

+

Zakażenie perinatalne (Zidovudine)

Droga płciowa

Produkty krwi zakażone HIV-1

Objawy: hepatosplenomegalia, lymphadenopatia,
zahamowanie rozwoju, duszność (lymphoid interstitial
pulmonitis), nawracające ciężkie zakażenia bakteryjne,
przewlekła biegunka, przewlekłe zapalenie zatok, ucha,
przewlekłe zakażenie Candida.

Zakażenie oportunistyczne: grzybicze pneumocystoza,
toxoplazmoza, HSV.

Bad laboratoryjne: niedokrwistość, neutropenia,
trombocytopenia,

Diagnoza: HIV-1 Ab, białko p24, PCR- HIV kwas
nukleinowy, izolacja wirusa.

Enterowirusy: Poliomyelitis (Poliovirus
1,2,3)

Wylęganie: 2-10 d.

Namnażanie wirusa: p.pokarmowy tkanka

limfatyczna-> tkanka docelowa: rdzeń kręgowy (kom.
rogów przednich), rdzeń przedłużony (jądra
przedsionkowe), móżdżek, kora ruchowa (bezp.
niszczenie komórek + wtórny mechanizm
immunologiczny).

Objawy kliniczne:

poronne poliomyelitis (dwufazowa gorączka, nudności,
wymioty, ból gardła, głowy, zaparcia)

nieporażenne poliomyelitis ( objawy
oponowe, zniesienie odruchów głębokich i
powierzchownych, porażenie pęcherza).

porażenne poliomyelitis ( wiotkie -asymetryczne,
pęcherza, jelit, niewydolność oddechowa)

Diagnoza: objawy kliniczne, sezonowość (lato), isolacja
wirusa (wymaz z gardła stolec),

Leczenie: nieporażenna: łóżko, p-bólowe, uspokajające.

Porażenna: hospitalizacja, (sztuczna

wentylacja, rehabilitacja, żywienie enteralne)

Diagnostyka różnicowa: z. Guillain Barre, zapalenie
nerwów obwodowych, botulizm, myasthenia gravis,
rodzinne porażenie okresowe, ostre zapalenie kości i
szpiku, gorączka reumatyczna, szkorbut.

Szczepienie:

żywa atenuowana – p.o. -> jelitowe IgA Ab->

zapobiega namnażaniu wirusa. inaktywowana –
pozajelitowo.

Gammaglobulina 0.2ml/kg im.

Inne nie polio enterovirusy: (coxackie, echo)
herpangina, pleurodynia, zakażenia żołądkowo jelitowe,
zespół ręka, stopy usta, zapalenie mięśni, stawów,
aseptyczne zapalenie opon m-r.

Zakażenie meningokokowe

(Neisseria

meningitis)

46% < 2 lat zima, wczesna wiosna

kolonizacja noso-gardzieli -> rozsiew drogą

krwi, endotoksyna- aktywacja komplementu, układu
fibrynolizy -> DIC

Objawy kliniczne: wybroczyny, gorączka, bóle mięśniowe,
głowy, progresja do wstrząsu septycznego->DIC

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (śpiączka,

drgawki), niewydolność wielonarządowa.

Diagnoza: posiew krwi płynu mózgowo-rdzeniowego,

Leczenie: penicylina, chloramfenicol, cefotaxym,
cefriaxon

Powikłania: zesp. Waterchouse- Friderichsen’a,
zapalenie m. sercowego, płuc, ropień mózgu, głuchota,
porażenie n. czaszkowych

Szczepienie: szczepionka polisacharydowa. (usunięcie
śledziony, niedobory komplementu)

Kontakt - rifampicyna

Haemophilus influenzae

(typ B- otoczka

polisacharydowa)

Objawy kliniczne/ postacie choroby:

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ( 2m- 2 lata ,
szczyt-6-9m), powikłania:opóźniony rozwój mowy,
zaburzenie zachowania, głuchota, ataksja, opóźnienie w
rozwoju psycho-motorycznym, wodogłowie,

Zapal. podskórnej tkanki łącznej (2 lata) ( policzki,
szyja) Zapalenie nagłośni (ryzyko obturacji górnych
dróg oddech.)

Zapalenie płuc
Septyczne zapalenie stawów i

kości

Zapalenie osierdzia

(15% bakteryjnych zapaleń) Zapalenie zatok, ucha,
posocznica bez uchwytnego ogniska.

Leczenie: Chloramfenikol, klawulonian amoxycylliny,
cefotaxim, ceftraxon.

Kontakty:

rifampicyna

Szczepienie:

Haemphilus influenze typ B –szczepionka

polisachrydowa

Borelioza ( Lyme disease)

( Borrelia

burgdorferi)

Zoonoza, zakażony kleszcz (okres karmienia> 36
godz)

Objawy kliniczne:

Choroba wczesna zlokalizowana ( 7-14 dni) rumień
(erythema migrans), gorączka, bóle głowy, mięśniowe

Choroba wczesna rozsiana: (4 tyg) rumień wędrujący,
gorączka, bóle mięśniowe, głowy, powiększenie węzłów
chłonnych, zapalenie spojówek, neuropatie n.
czaszkowych.

Choroba późna: zapalenie stawów, encefalopatia
demielinizacyjna, zapalenie wielonerwowe, zaburzenia
pamięci.

Diagnoza: Specyficzne przeciwciała IgM – 3-4 tyg,
izolacja B. Burgdorferi.

Leczenie: doxycyclina, amoxycyllina, ceftriaxon.

Gruźlica

(

Mycobacterium tuberculosis, prątki

kwasooporne)

przenoszenie: kontakt bezpośredni, płuca miejscem
pierwotnym- 98%

Objawy kliniczne:

Gruźlica pierwotna – niepowikłana: w. tchawiczo
oskrzelowych, powikłana: odwęzłowa, krwio,
chłonkopochodna (prosówka)

Objawy - suchy kaszel, duszność, gorączka, poty nocne,
zwapnienia, nacieki opłucnowe (ból przy wdechu)

Pozapłucna: węzły chłonne- serowacenie, przewód
pokarmowy, moczowo-płciowy, kości stawy.

Zajęcie CNS – 6m-4 lata. CSF:10-500 kom/mm

3

, wysokie

białko, niska glukoza

Leczenie: Isoniazyd, rifampicyna, streptomycyna,
pirazynamid, ethambutol

Szczepienie: BCG.

Test tuberkulinowy

Typy szczepionek:

1. Bakteryjne:

- żywe atenuowane: BCG

- inaktywowane: krztusiec, tyfus, cholera

- toksyna: błonica, tężec

- polisacharydowe: pneumokokowa, meninogokokowa,
haemophilus influeze

2. Wirusowe:

- żywe atenuowane: doustna polio, różyczka, odra,
świnka, ospa wietrzna

- inaktywowane: pozajelitowa polio, wzw A, grypa,
wścieklizna

- zawierające fragmenty antygenowe: wzw B, krztusiec
acelularny

Zasady szczepienia:

- żywa atenuowana po żywej atenuowanej - odstęp 6
tygodni

- inne typy szczepionek- odstęp 4 tygodnie

- po podaniu immunoglobulin – odstęp przynajmniej 6
tyg, najlepiej 3 mies.

- żywa atenuowana szczepionka jest p-wskazana u osoby
z niedoborem odporności komórkowej, w czasie leczenie
immunosupresyjnego, kotrykosterydami,
przeciwnowotworowej, radioterapii.

- alergia na białko jaja- szczepionki: odra, świnka, grypa,
nie szczepić w ostrej fazie alergii, antyhistaminiki.

- nie szczepimy w czasie ciężkiej choroby z wysoką
gorączką.

- jeżeli wystąpi ciężka reakcja poszczepienna DTP
(wstrząs, zapaść, gorączka > 40.5, objawy neurologiczne
w okresie 48 godz po szczepieniu) dalej szczepimy DT.

Reakcje poszczepienne:

Małe: ( zwykle do 48 g)
przedłużający się płacz,

niepokój, nadpobudliwość,

apatia z sennością

wysoka gorączka (>50%)
przejściowy łagodny wzrost ciśnienie

śródczaszkowego

Duże: (zwykle po 48 g)

krzyk mózgowy

(1:1000)

drgawki ( szczególnie bez wysokiej gorączki)

hipotonia mięśniowa

poszczepienne zapalenie mózgu

(3:1mln)

poszczepienna encefalopathia

(1:300tys)

autyzm

wczesnodziecięcy (różyczka?)