Model IS-LM

Wzajemne oddziaływanie

procesów gospodarczych

Podsumowanie

makroekonomii

J.R. Hicks

• Tworzy podstawy modelu IS-LM w

latach trzydziestych XX wieku

• W tym czasie ekonomia neoklasyczna

musi opierać się zarzutom Keynesa

• Hicks chce pogodzić obie teorie –

synteza neoklasyczna

• W 1937 roku pisze artykuł

zawierający zarys modelu IS-LM

Charakterystyka modelu

• Wzajemne oddziaływanie procesów na

rynku towarowym i pieniężnym

• Stopa procentowa (rynek pieniężny)

oddziaływuje na rynek towarowy i
dochód narodowy przez kształtowanie
popytu

• Z drugiej strony dochód narodowy

wpływa na rynek pieniężny i stopę
procentową

Model IS-LM

• Pokazuje również rolę polityki

pieniężnej i fiskalnej w
kształtowaniu stopy procentowej i
dochodu narodowego (Keynes)

Równowaga na rynku

towarowym - krzywa IS

• Wymaga spełnienia warunku I = S
• Krzywa IS – linia wyznaczająca

takie kombinacje dochodu
narodowego (Y) i stopy
procentowej (r), które zapewniają
równość inwestycji i oszczędności

Krzywa IS

• IS – bo planowane I muszą się

równać planowanym S
(równowaga na rynku dóbr)

0

r

1

Y

r

IS

r

2

Y

1

Y

2

IS`

Krzywa IS

• Pokazuje,że równowaga popytu i

podaży na rynku towarowym może
wystąpić przy różnych poziomach
dochodu narodowego i
odpowiadających im poziomach stopy
procentowej

• Jest opadająca – niższym poziomom r

odpowiadają wyższe poziomy Y, jeśli
ma wystąpić równowaga

Dla niższych poziomów

stopy procentowej

• mamy odpowiednio wyższe

inwestycje, osiągnięcie równowagi
wymaga odpowiednio wyższych
oszczędności, a te wystąpią przy
wyższym poziomie dochodu
narodowego

Nachylenie krzywej IS

• jak jest stroma?

• zależy od wrażliwości popytu inwestycyjnego i

autonomicznego konsumpcyjnego na zmiany

stopy procentowej

• im większy będzie spadek popytu

inwestycyjnego i autonomicznego

konsumpcyjnego pod wpływem wzrostu stopy

procentowej – większy będzie również spadek

poziomu dochodu narodowego zapewniającego

równowagę – krzywa IS będzie bardziej plaska

• jeśli zmiany r wywołują nieznaczne

przesunięcia krzywej popytu globalnego,

minimalnie wpłyną na poziom dochodu

odpowiadającego równowadze –krzywa IS

będzie bardzo stroma.

Przesunięcia krzywej IS

• krzywa pokazuje wpływ tylko stopy

procentowej na przesunięcia
krzywej popytu globalnego i
zmiany dochodu

• wszystkie inne czynniki, które

przesunęłyby krzywą popytu
globalnego, wywołują także
przesunięcia krzywej IS

IS a AD

a)

Y

Y

AD

r

0

0

45˚

AD

1

AD

2

IS

r

1

r

2

Y

1

Y

2

E

2

E

1

b)

E

2

E

1

IS przesunie się w górę

• kiedy wzrośnie optymizm

przedsiębiorców – zwiększy się

autonomiczny popyt inwestycyjny

• kiedy zwiększy się autonomiczny

popyt konsumpcyjny

• kiedy państwo zwiększy wydatki
• wtedy następuje przesunięcie

krzywej IS w górę przy danej stopie

procentowej

Przesunięcie IS

a)

Y

Y

AD

r

0

0

45˚

AD

1

AD

2

IS

1

r

1

Y

1

Y

2

E

2

E

1

b)

E

2

E

1

IS

2

Przesunięcie IS

a)

Y

Y

AD

r

0

0

45˚

AD

1

AD

2

IS

1

r

1

Y

1

Y

2

E

2

E

1

b)

E

2

E

1

IS

2

AD

3

IS

3

Y

3

E

3

E

3

Ruch wzdłuż krzywej IS

• informuje o zmianach dochodu

zapewniającego równowagę,

spowodowanych przesunięciami krzywej AD

na skutek zmian stopy procentowej

• każda inna przyczyna przesunięcia AD

wywołuje przesunięcie IS

• przesunięcie w dół krzywej AD musi

wywoływać przesunięcie w dół krzywej IS

• ruch w dół wzdłuż krzywej IS odpowiada

przesunięciu w górę krzywej AD

spowodowanym wyłącznie wzrostem stopy

procentowej

Krzywa LM

• Pokazuje równowagę na rynku

pieniężnym – realny popyt na
pieniądz równa się realnej podaży
pieniądza

• Wyznacza takie kombinacje r i Y ,

które zapewniają taką równowagę

Krzywa LM

• Jest wznosząca się – wyższym

poziomom r odpowiadają wyższe
poziomy Y

0

r

1

Y

r

r

2

Y

1

Y

2

LM

krzywa LM i krzywa popytu

na pieniądz

a)

0

0

realne zasoby
L
pieniądza

Y

r

r

LM

r

1

r

2

LL

1

LL

2

E

1

E

2

E

1

E

2

Y

1

Y

2

b)

L

1

zakładając

• stałą realna podaż pieniądza L

1

,

dla danego Y

1

krzywa popytu na

pieniądz przebiega jako LL

1

, r

zapewniająca równowagę E

1

to r

1

• jeśli Y zwiększy się do Y

2

, krzywa

popytu na pieniądz przesunie się
do LL

2

, a r do r

2

–równowaga w E

2

nachylenie LM

• stroma – gdy popyt na pieniądz słabiej

reaguje na dana zmianę stopy
procentowej, większy potrzebny będzie
wzrost stopy r dla zrealizowania
wzrostu popytu wywołanego danym
przyrostem Y

• płaska – gdy jest silna reakcja

zapotrzebowania na pieniądz na zmiany
r lub słabsza reakcja na zmiany Y

przesunięcia krzywej LM

• ruch wzdłuż krzywej LM – wyższej

stopie r odpowiadać musi wyższy

dochód –wtedy można osiągnąć

równowagę realnego popytu na

pieniądz ze stała jego podażą

• zwiększenie realnej podaży pieniądza

–LM przesuwa się w prawo

• ograniczenie realnej podaży

pieniądza –LM przesuwa się w lewo

krzywa LM i krzywa popytu

na pieniądz

a)

0

0

realne zasoby
L
pieniądza

Y

r

r

LM

r

1

r

2

LL

1

E

1

E

2

E

1

E

2

Y

1

Y

2

b)

L

1

E

3

r

3

równowaga na rynkach dóbr

i pieniądza

oba rynki znajdują się w równowadze w

punkcie E

0

r

1

Y

r

r

2

Y

1

Y

2

LM

IS

r

e

E

Y

3

równowaga na obu

rynkach

• rynek dóbr znajduje się w

równowadze we wszystkich
punktach krzywej IS

• rynek pieniądza znajduje się w

równowadze we wszystkich
punktach krzywej LM

• oba rynki jednocześnie znajdują się

w równowadze w punkcie E

Polityka fiskalna przesuwa

IS

oba rynki znajdują się w równowadze w

punkcie E

0

r

1

Y

r

r

2

Y

1

Y

2

LM

IS

r

e

E

IS`

LM`

E

1

E

2

Y

Ekspansywna polityka

fiskalna

• Np. wzrost wydatków państwa przez emisję

obligacji, przesuwa krzywą IS nie zmieniając
LM (E

1

) – dochód wzrasta do Y

1

- częściowo

wypierane są inwestycje prywatne i
autonomiczny popyt konsumpcyjny,

• Jeśli rząd jednocześnie zwiększy podaż

pieniądza – krzywa LM również się
przesunie (zapobieganie wzrostowi r) – E

2,

dochód wzrasta do Y

2-

nie ma już efektu

wypierania

Polityka pieniężna przesuwa

LM

oba rynki znajdują się w równowadze w

punkcie E

0

r

1

Y

r

r

2

Y

3

LM

IS

E

LM`

E

3

Y

Polityka pieniężna przesuwa

krzywą LM

• Zwiększenie podaży pieniądza spowoduje

przesunięcie LM w prawo- nowa

równowaga E

3

• Wymaga to obniżenia stopy procentowej,

żeby skłonić ludzi do utrzymywania

większych zasobów pieniężnych

• Wywoła to wzrost wydatków

konsumpcyjnych i inwestycyjnych, wzrost

dochodu i popytu na pieniądz

• W punkcie równowagi E

3

mamy nowy

poziom dochodu i stopy procentowej