Patofizjologia zaburzeń

jonowych

Sód

• Zawartość sodu w ustroju wynosi 60mmol/kg

• 98% tej ilości znajduje się w przestrzeni

pozakomorkowej (w stężeniu 140mmol/l)

• 2% w płynie śródkomórkowym

• 1/3 sodu ustrojowego jest słabo wymienialna

• 2/3 są szybko wymienialne

• Dobowy pobór Na

+

– 2/4g (do 25g w warunkach

tropikalnych)

Sód

Wchłanianie sodu zachodzi w środkowym i

dolnym odcinku jelita cienkiego

Wydalanie sodu

95% przez nerki

4,5% z kałem

0,5% z potem

Sód

Nerki mają zdolność konserwowania sodu

Regulacja wydalania

Na

+

Aldosteron

Kortyzol

Angiotensyna II

ANF

PGA

Leki moczopędne

Sód

Ważne funkcje sodu w ustroju:

1. Jest głównym kationem przestrzeni

pozakomórkowej

2. Warunkuje pobudliwość komórek – nerwowych
– mięśniowych
– gruczołowych

3. Warunkuje osmolalność i objętość płynów

pozakomórkowych

Sód

Mniej ważne funkcje sodu w ustroju:

1. Bierze udział w wydalaniu CO

2

2. Bierze udział w regulacji równowagi

kwasowo – zasadowej (poprzez NaHCO

3

)

3. Wraz z wapniem i magnezem bierze udzial

w utrzymaniu krystalicznej struktury kości

Hiponatremia

• Stan, w którym stężenie sodu w surowicy

krwi jest niższe niż 135mmol/l

• Hiponatremia na ogół przebiega z

obniżoną osmolalnością osocza

• Wyjątki: - hiperglikemia
- hiperlipidemia
- hiperproteinemia
- podanie Mannitolu

Hiponatremia

Hiponatremia ze spadkiem

całkowitej ilości Na

+

w ustroju:

Nerkowa utrata Na

+

:

Pozanerkowa utrata Na

+

:

Nadużywanie

diuretyków

Hipoaldosteronizm

pierwotny lub wtórny

Obfite pocenie

Oparzenia, urazy

Hiponatremia

Hiponatremia bez

zmian całkowitej ilości

Na

+

w ustroju

Niewydolność nerek

Nadmierne

wydzielanie ADH

Hiponatremia

Z podwyższeniem

całkowitej ilośc

i Na

+

w ustroju

Ciężkie obrzęki

Objawy hiponatremii

Wynikające ze zmniejszenia objętości

przestrzeni pozakomórkowej i krwi:

• Spadek objętości wyrzutowej i ciśnienia tętniczego

• Tachykardia i obwodowy skurcz naczyń krwionośnych

-znużenie -osłabienie
-zawroty i bóle głowy -hipotonia

ortostatyczna

Objawy hiponatremii

Wynikające z przemieszczenia wody do

komórek:

• Przemieszczenie wody do

erytrocytów

• Przemieszczenie wody do neuronów

Objawy hiponatremii

Wynikające z zaburzeń pobudliwości:

• W hiponatremii pojawiają się

niekiedy napadowe kurcze mięśni
poprzecznie prążkowanych

Hipernatremia

• Hipernatremia to stan patologiczny,

w którym stężenie sodu w surowicy
krwi przekracza 145 milimoli/l

• Może przebiegać z nadmiarem,

niedoborem lub bez zmian ogólnej
ilości sodu w ustroju.

Hipernatrmia

Hipernatremia ze

wzrostem całkowitej

Ilości Na

+

w ustroju

Wzmożona sekrecja

lub podaż

mineralokortykoidów

Nadmierna podaż NaCl

Hiperaldosteronizm pierwotny

lub wtórny

Picie wody morskiej

Przedawkowanie NaHCO

3

Dializaty z dużą ilością Na

+

Hipernatremia

Hipernatremia bez

zmian całkowitej

Ilości Na

+

w ustroju

Nadmierna utrata wody

Niedostateczna podaż wody

-gorączka

-moczówka prosta

-uszkodzenia ośrodka

pragnienia

-niedobór wody

Hipernatremia

Hipernatremia ze

spadkiem całkowitej

Ilości Na+ w ustroju

Diureza osmotyczna wywołana

innymi czynnikami niż

jon sodowy

Wywołana glukozą

Wywołana mocznikiem

Hipernatremia-objawy

Objawy wynikające z:

• Odwodnienia komórek

• Wzrostu pobudliwości

• Wzrostu przestrzeni wodnej

pozakomórkowej (tylko przy nadmiarze
sodu w ustroju)

Hipernatremia-objawy

Odwodnienie komórek (głównie OUN)

• Zaburzenia orientacji

• Wysoka gorączka

• Śpiączka

Hipernatremia-objawy

Wzrost pobudliwości

• Wzmożenie odruchów ścięgnistych

• Wzrost napięcia mięśniowego

• Drgawki

• Pojedyńcze skurcze mięśni

Hipernatremia-objawy

Wzrost przestrzeni wodnej

pozakomórkowej

• Niewydolność lewokomorowa

• Zastój w płucach

• Obrzęk płuc