Migracje w UE



Podstawowa zasada polityki imigracyjnej
opiera się na założeniu, że państwo jest w
stanie wpływać na kształt imigracji zgodnie z
określonymi celami.



W Unii Europejskiej polityka ta pojawia się
zarówno w bardzo wąskim znaczeniu, jako
działania podejmowane wobec obywateli
państw trzecich przebywających już na
obszarze państwa członkowskiego, jak i w
sensie szerokim, a więc całokształtu działań
wpływających na procesy migracyjne.

Migracje w UE



Polityka imigracyjna wydaje się mieć bardzo
silny związek z demografia. Współczesna
demografia

nie

zna

innych

czynników

wpływających na liczebność populacji jak
narodziny, zgony oraz migracje.



Wydłużanie życia de facto osiągnięte.



Zwiększanie

dzietności

mimo

wysiłków

państwa niezadowalające.



W efekcie z przyczyn demograficznych rośnie
rola imigracji, z czego zdają sobie sprawę
władze państw UE.

Migracje w UE



W raporcie Komisji Europejskiej z 2008 r.
powtórzono prognozy dla krajów Unii, dla
których w 2050 r. przewiduje się. że na każdą
osobę

w

wieku

poprodukcyjnym (skończone 65 lat lub więcej)
będą przypadały zaledwie dwie osoby w wieku
produkcyjnym.



w 2005 r. migracje stanowiły 86% wzrostu
liczebności populacji.

Migracje w UE



W ujęciu klasycznym polityka imigracyjna
traktowana jest jako zjawisko obejmujące
politykę wizową i azylową. W prawodawstwie
europejskim są one traktowane oddzielnie.



Traktat z Maastricht w artykule K. l wymienia
osobno

polityki

będące

„przedmiotem

wspólnego zainteresowania” m.in.: politykę
azylową, politykę imigracyjną i politykę wobec
obywateli krajów trzecich, zasady regulujące
przekraczanie zewnętrznych granic państw
członkowskich i sprawowanie kontroli nad tym
ruchem.

Migracje w UE



Od szczytu w Tampere w 1999 r. możemy mówić o

wspólnotowej polityce imigracyjnej.



Geneza Schengen to konferencja szefów państw i rządów

państw Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) w

Paryżu w grudniu 1974.



Komisję Europejską obarczono zadaniem przygotowania

projektu unii paszportowej, zrealizowanie tej koncepcji w

ramach Wspólnot Europejskich okazało się niezwykle

utrudnione, mimo przygotowania przez Komisję nawet

osobnej dyrektywy. Faktyczne wcielenie w życie idei

zniesienia na granicach kontroli policyjnej i celnej

zapoczątkowane było umową międzyrządową między

Francją i Republiką Federalna Niemiec, zawartą w

Saarbrucken

13

lipca

1974

r.,

zaś

po

zainteresowaniu się układem krajów Benelux

podpisano Układ z Schengen (14 czerwca 1985 r.).

Migracje w UE



Traktat Amsterdamski w 1999 r. faktycznie włączył

dotychczasowy dorobek Układu Schengen (aquis

Schengen) do prawa europejskiego, to wszystkie

państwa członkowskie były zobowiązane do przyjęcia

tych rozwiązań.



Protokół nr 19 do Traktatu Amsterdamskiego wyłączał

Wielka Brytanię oraz Irlandię z niektórych przepisów

Układu z Schengen, a także wziął pod uwagę

„szczególne stanowisko Danii”.



Obszary polityki imigracyjnej, azylowej i wizowej

Unii

Europejskiej

są

obecnie

dość

dokładnie

zdefiniowane w obecnie Traktacie o Funkcjonowaniu Unii

Europejskiej po zmianach w Lizbonie w grudniu 2007 r.

Migracje w UE



Podstawowym celem UE jest prowadzenie

nowoczesnej i kompleksowej europejskiej

polityki migracyjnej, opartej na solidarności.

Polityka migracyjna ma na celu zapewnienie

wyważonego podejścia do legalnej migracji i

nielegalnej imigracji.



Traktaty z Amsterdamu, Nicei i Lizbony

wprowadzały kolejno zmiany do tej polityki,

która jest regulowana także przez program

sztokholmski na lata 2010–2014

Migracje w UE



TYTUŁ I POSTANOWIENIA WSPÓLNE- Artykuł 3 (dawny
artykuł 2 )



Unia zapewnia swoim obywatelom przestrzeń wolności,
bezpieczeństwa

i

sprawiedliwości

bez

granic

wewnętrznych, w której zagwarantowana jest swoboda
przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środkami w
odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu,
imigracji, jak również zapobiegania i zwalczania
przestępczości



PODSTAWA PRAWNA



Art. 79 do 80 TFUE (dawne art. 63 do 64 Traktatu
WE)

Migracje w UE



Zasada solidarności: zgodnie z Traktatem z Lizbony polityka
imigracyjna podlega zasadzie solidarności i sprawiedliwego
podziału odpowiedzialności między państwami członkowskimi,
w tym również na płaszczyźnie finansowej (art. 80 TFUE).



W Traktacie z Lizbony potwierdzono cel, jakim jest
stworzenie wspólnej polityki w obszarze imigracji, oraz
wprowadzono procedury współdecyzji i głosowania
większością kwalifikowaną w odniesieniu do legalnej
migracji, a także nową podstawę prawną dla
wspierania środków integracji.



Oprócz tego po raz pierwszy w Traktacie stwierdzono, że
kompetencje w tej dziedzinie UE współdzieli z państwami
członkowskimi, w szczególności w odniesieniu do liczby
migrantów przybywających do poszczególnych państw
członkowskich.

Migracje w UE



Na wypadek nagłego napływu obywateli
państw trzecich do jednego z państw
członkowskich w Traktacie zawarto przepis
umożliwiający przyjęcie środków służących
wsparciu danego państwa członkowskiego.



Zniesiono ograniczenia w roli Trybunału
Sprawiedliwości w dziedzinie imigracji i azylu,
które określono we wcześniejszych Traktatach.

Migracje w UE

Zbiorem fundamentalnych praw jest przyjęta wraz z Traktatem

Lizbońskim Karta Praw Podstawowych UE.

Według art. 12 ust. 1 „Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego
zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się na

wszystkich

poziomach,

zwłaszcza

w

sprawach

politycznych,

związkowych i obywatelskich, z którego wynika prawo każdego do

tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla obrony

swoich interesów”.

Zgodnie z art. 21 ust.1 „Zakazana jest wszelka dyskryminacja w

szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie

etniczne lub społeczne, cechy

genetyczne, język, religię lub

przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy,

przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie,

niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”.

Natomiast art. 39 ust. 1 stanowi, że „Każdy obywatel Unii ma

prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu

Europejskiego w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce

zamieszkania, na takich samych warunkach jak obywatele tego

państwa”.

Migracje w UE

W art. 40 podkreślono możliwości przysługujące

obywatelowi UE

„Każdy obywatel Unii ma prawo głosowania i kandydowania

w wyborach do władz lokalnych w Państwie Członkowskim, w

którym ma miejsce zamieszkania, na takich samych

warunkach jak obywatele tego państwa.”



Na tej podstawie można jasno stwierdzić, ze w Unii

Europejskiej stosowane są rożne standardy w odniesieniu do

imigrantów i obywateli UE, co samo w sobie jest

problematyczne.



Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej zawiera prawa o

charakterze

uniwersalnym,

które

przysługują

także

imigrantom, nie posiadającym obywatelstwa (min. artykuły

dotyczące godności art.1-5; równości art. 20-26; wolności art.

6-12). W Karcie zawarte są również prawa, które przysługują

tylko obywatelom UE (art. 15;art. 39; art. 40; art.45; art. 46).

Migracje w UE



1. Europejski pakt o imigracji i azylu (przyjęty przez

Radę Europejską w dniu

15 października 2008 r.)

15 października 2008 r.)



Pakt ten odzwierciedla kompleksowe zaangażowanie w

stworzenie wspólnej polityki imigracyjnej i azylowej w

oparciu o pięć filarów, z czego trzy dotyczą imigracji:



organizowanie legalnej imigracji w sposób uwzględniający

priorytety, potrzeby i zdolności przyjmowania określone

przez każde państwo członkowskie, i sprzyjanie integracji;



kontrolowanie nielegalnej imigracji, zwłaszcza poprzez

zapewnienie skutecznych powrotów cudzoziemców

przebywających nielegalnie do państw pochodzenia lub

tranzytu;



stworzenie kompleksowego partnerstwa z państwami

pochodzenia i tranzytu w celu sprzyjania osiąganiu synergii

między migracją a rozwojem.

Migracje w UE



2. Program sztokholmski



W grudniu 2009 r. Rada Europejska przyjęła dokument pt.

„Program sztokholmski – otwarta i bezpieczna Europa dla

dobra i ochrony obywateli”. Program sztokholmski, opierający

się na programach z Tampere i haskim, jest nowym wieloletnim

programem na lata 2010–201.



W programie tym określono priorytety UE w

dziedzinie migracji, obejmujące w szczególności:



opracowanie globalnego podejścia UE do

migracji w oparciu o rzeczywiste partnerstwo z

państwami pochodzenia i tranzytu spoza Unii;



prowadzenie wspólnej polityki przez państwa

członkowskie w odniesieniu do utrzymywania

krajowych wymogów dotyczących rynków pracy;



Migracje w UE



bardziej stanowczą politykę integracyjną,
mającą na celu nadanie obywatelom państw
trzecich, którzy legalnie przebywają w UE,
praw i obowiązków porównywalnych z prawami
i obowiązkami obywateli UE;



skuteczne strategie polityczne ukierunkowane
na zwalczanie nielegalnej imigracji,



skuteczną i zrównoważoną politykę powrotów i
zawieranie umów o readmisji;



objęcie osób nieletnich pozbawionych opieki
specjalną ochroną

Migracje w UE



Od 2008 r. przyjęto kilka ważnych dyrektyw
odnoszących się do kwestii imigracji i azylu:



1. Legalna migracja



W dyrektywie 2009/50/WE w sprawie warunków
wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu
podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich
kwalifikacji określono tzw. „błękitną kartę UE”, tj.
przyspieszoną

procedurę

wydawania

specjalnego

zezwolenia na pobyt i pracę na bardziej atrakcyjnych
warunkach dla pracowników z państw trzecich w celu
podjęcia w państwie członkowskim pracy w zawodzie
wymagającym wysokich kwalifikacji.

Migracje w UE



2. Integracja



Komisja

rozważa

dokonanie

przeglądu

dyrektywy 2003/86/WE w sprawie prawa do
łączenia rodzin. Sporządzona zostanie zielona
księga, a ewentualny wniosek w sprawie
zmiany zostanie przedstawiony w 2012 r.



W kwietniu 2010 r. Komisja opublikowała
trzecie wydanie „Podręcznika integracji dla
osób odpowiedzialnych za kształtowanie i
wdrażanie polityki”.

Migracje w UE

Unia Europejska wspiera państwa członkowskie

w zakresie polityki integracyjnej tworząc nie tylko
podstawy prawne, wpiera je również finansowo.
Jednym z programów Unii Europejskiej jest INTI -
Integration of Third Country Nationals
(Integracja Obywateli Państw Trzecich), który ma
na celu promowanie nowych sposobów integracji
obywateli państw trzecich. W ramach programu
wspierana jest również współpraca między
państwami

członkowskimi,

a

także

upowszechnianie i wymiana „dobrych praktyk”
oraz pogłębianie wiedzy na temat integracji

Migracje w UE



3. Nielegalna migracja



UE przyjęła dwa główne akty ustawodawcze dotyczące

walki z nielegalną migracją.



W dyrektywie w sprawie powrotów (dyrektywa

2008/115/WE w sprawie wspólnych norm i procedur

stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do

powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw

trzecich) określono wspólne unijne normy i procedury

dotyczące powrotów.



W dyrektywie 2009/52/WE określono kary i środki, które

mają być stosowane przez państwa członkowskie wobec

pracodawców łamiących zakaz zatrudniania nielegalnie

przebywających obywateli państw trzecich.



Umowy o readmisji.