Leki stosowane
przez
ratowników
medycznych

Damian
Marut

Podstawa prawna



ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia

14 stycznia 2009 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie szczegółowego
zakresu medycznych czynności ratunkowych,
które mogą być podejmowane przez ratownika
medycznego

Kwas acetylosalicylowy



Zaliczany do NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych)



Działanie przeciwbólowe



Działanie przeciwzapalne



Działanie przeciwgorączkowe



Działanie antyagregacyjne: powoduje wydłużenie czasu
krzepnięcia i czasu krwawienia; lek należy odstawić przed
zabiegami operacyjnymi



Preparaty: Polopiryna S - tabl. 300mg, 500mg

Aspirin - tabl. 500mg
Acard - tabletki powlekane 75mg
Polocard - tabl. powlekane dojelitowe 15mg,

75mg

Kwas acetylosalicylowy



Początek działania po 15-30 minutach;

maksymalny efekt po 2-4 godzinach



Wskazania do stosowania:



Bóle różnego pochodzenia



Gorączka



Przeziębienia



Choroba reumatyczna



Prewencja wtórna zawału mięśnia sercowego



Zapobieganie zakrzepicy naczyń krwionośnych

Kwas acetylosalicylowy



Przeciwskazania:



Czynna choroba żołądka i/lub dwunastnicy



Stany zapalne przewodu pokarmowego



Nadwrażliwość na salicylany



Skazy krwotoczne



Ciąża, okres karmienia piersią i

dzieci do lat 12

Ketoprofen



Pochodna kwasu propionowego



Zaliczany do NLPZ



Działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne,

przeciwgorączkowe i antyagregacyjne



Łatwo przenika do jam stawowych

Ketoprofen



Wskazania:



Reumatoidalne zapalenie stawów,

zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i
inne choroby reumatoidalne



Nerwobóle (w tym rwa kulszowa)



Bóle pourazowe



Bóle innego pochodzenia (np. pooperacyjne)



Napady dny moczanowej (artretyzm)

Ketoprofen



Przeciwwskazania:



Nadwrażliwość na salicylany



Czynna choroba wrzodowa żołądka i/lub

dwunastnicy



Ciąża, okres karmienia piersią



Przeciwwskazany poniżej 16 r.ż.

Ketoprofen – dawkowanie

Przed zastosowaniem zawsze zapytaj o ewentualną

nadwrażliwość i/lub chorobę wrzodową p.
pokarmowego



Ketonal

- roztwór do wstrzykiwań – 50 mg/ml, amp.

2ml

i.m. – w duże partie mięśni, działa po 15-30min
i.v. – powoli, najlepiej w 100/250 ml NaCl, przez kilka

min



Ketonal forte - tabletki powlekane – 100mg – p.o.



Ketonal Lek – żel 2,5% - 25mg/g – na skórę



Inne preparaty: Febrofen, Ketores, Profenid…

Atropina



Alkaloid występujący w pokrzyku wilczej jagodzie

(Atropa belladonna)



Antagonista receptora muskarynowego



Zastosowanie:



Zatrucia lekami cholinomimetycznymi, związkami

fosforoorganicznymi



Bradykardia i zahamowanie zatokowe powodujące

niestabilność hemodynamiczną



Stany skurczowe mięśni gładkich



Diagnostyka okulistyczna (rozszerzenie źrenicy)



Premedykacja przedoperacyjna



Choroba lokomocyjna

Atropina



Atropina wg wytycznych ERC z 2010 nie jest już
standardowo zalecana w przypadku nagłego
zatrzymania krążenia w sytuacjach: Asystolii i PEA
(aktywność elektryczna bez tętna) o częstości zespołów
QRS <60/min.



Zalecana dawka wynosiła 3 mg dożylnie w postaci
bolusa



W bradykardii w dawkach po 0,5 mg do max. 3mg i.v.



Postać: amp. 1 ml, 0,5 mg /ml

1 mg / ml

Atropina



Atropina może być lekiem ratującym życie w zatruciach
fosforanami organicznymi, lub substancjami
wpływającymi na układ nerwowy



Atropinę należy podawać w przypadkach zatruć lekami
lub środkami blokującymi aktywność
acetylocholinesterazy :

leki podawane np. w ch. Alzheimera, Parkinsona

gazami bojowymi serii G, np.

sarin, tabun, soman

insektycydami organofosforanowymi

muskaryną zawartą w niektórych gatunkach

grzybów



W takich sytuacjach, aby uzyskać efekt kliniczny, może
okazać się konieczne powtarzanie dużych dawek

Atropina



Objawy zatrucia związkami fosforoorganicznymi:



Zwężenie źrenic



Ślinotok



Wzmożona potliwość



Łzawienie



Duszność



Bradykardia



Biegunki



Wymioty



Drgawki



Osłabienie



Zab. świadomości

Atropina



Dawka śmiertelna

u dorosłych około 100 mg



U dzieci nawet 10 mg może być śmiertelne



Przeciwskazania:



Jaskra



Choroba niedokrwienna serca



Zaburzenia rytmu z częstoskurczem



Zaparcia, zwężenia przewodu pokarmowego



Choroby gorączkowe



Przerost gruczołu krokowego

Obraz zatrutego atropiną:

czerwony jak burak,
rozpalony jak piec,
suchy jak pieprz,
ślepy jak nietoperz,
niespokojny jak tygrys w klatce.

Amiodaron



Lek przeciwarytmiczny klasy III



Mechanizm działania – głównie hamowanie

kanałów potasowych



Powoduje wydłużenie czasu repolaryzacji,

okresu refrakcji i czasu trwania potencjału
czynnościowego we wszystkich komórkach
mięśnia sercowego

Amiodaron - wskazania



Migotanie przedsionków: lek pierwszego wyboru u

chorych z migotaniem przedsionków i
niewydolnością serca;



Trzepotanie przedsionków



Tachyarytmie nadkomorowe: częstoskurcz

nadkomorowy i węzłowy



Zespół Wolffa-Parkinsona-White’a



dawka

300 mg

w 5% glukozie w ciągu

20-60 min.

(gdy brak niepokojących objawów) lub w ciągu

10-

20 min

. gdy pacjent

niestabilny

hemodynamicznie

(np. po nieudanych 3 próbach kardiowersji)

Amiodaron



W ratownictwie medycznym najważniejszym

wskazaniem jest migotanie komór i częstoskurcz
komorowy bez tętna – amiodaron jest obecny w
aktualnych wytycznych ALS



Amiodaron podaje się po 3 defibrylacji



Dawka dożylna: 300 mg do 20 ml 5% glukozy



można powtórzyć w dawce 150 mg



Postać: preparat

Cordarone

, amp. 3ml; 50 mg/ml

lub Amiokordin, amp. 3ml; 50 mg/ml

Amiodaron -
przeciwskazania



Bradykardia zatokowa



Blok zatokowo-przedsionkowy



Blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia



Choroby tarczycy – amiodaron ma strukturę

zbliżoną do tyroksyny



Choroby płuc – amiodaron może powodować

ciężkie alergiczne śródmiąższowe zapalenie płuc



Nie stosować równocześnie z innymi lekami

wydłużającymi QT – np. leki przeciwarytmiczne

klasy Ia i klasy III, leki przeciwpsychotyczne, leki

przeciwmalaryczne – ryzyko częstoskurczu typu

torsade de pointes

Captopril



Lek o działaniu hipotensyjnym z grupy

inhibitorów konwertazy angiotensyny;



Wpływa na działanie układu RAA;



Poprawia kurczliwość komór serca,



zmniejsza objawy kliniczne w zastoinowej

niewydolności serca;

Captopril - wskazania



nadciśnienie samoistnym i pochodzenia nerkowego;



Kryza nadciśnieniowa



w leczeniu nadciśnienia tętniczego w początkowa
dawka wynosi 12,5 – 25 mg s.l.



W kryzie nadciśnieniowej lek podaje się podjęzykowo
w dawce 12,5 lub 25 mg przy kontroli ciśnienia i
wydolności hemodynamicznej pacjenta;



Początek działania od kilku do kilkunastu min.



Szczyt działania hipotensyjnego występuje między 1-
1,5 h po przyjęciu leku.

Kaptopryl



Bezwzględnym

przeciwwskazaniem do podania leku

jest okres ciąży!!! Przyjmowanie kaptoprilu w ciąży
może spowodować ciężkie zaburzenia rozwojowe, a
nawet doprowadzić do śmierć płodu!!!



okres karmienia piersią;



nadwrażliwość na kaptopril lub inny inhibitor
konwertazy angiotensyny;



Uwaga na znaczne spadki ciśnienia tętniczego,
zwłaszcza przy jednoczesnym stosowaniu z lekami
moczopędnymi;



Captopril

– tabletka, 12,5 lub 25 mg

Clemastine



Antagonista receptora histaminowego H

1



Lek przeciwhistaminowy I generacji:



Mała wybiórczość działania



Oprócz receptora H

1

blokuje również receptory

cholinergiczne, serotoninergiczne,
dopaminergiczne i adrenergiczne



Działa hamująco na ośrodkowy układ nerwowy,

chociaż słabiej niż inne leki I generacji
(działanie uspokajające)

Clemastine



Główne wskazanie to ostre, natychmiastowe

reakcje alergiczne, gdy niezbędne jest
podanie leków drogą pozajelitową



W stanach alergicznych z dominującym

świądem korzystne jest jej działanie
uspokajające



Jeżeli leki można podać doustnie, to lepiej

zastosować leki przeciwhistaminowe II
generacji (np. Cetyryzynę)

Clemastine



Szybki początek działanie



Znacznie dłuższy niż innych leków

przeciwhistaminowych I generacji czas działania
– do 12 godzin



Najczęściej stosowany lek przeciwhistaminowy

w nagłych odczynach alergicznych



Bardzo słaba skuteczność w astmie oskrzelowej,

gdzie skurcz oskrzeli jest wywołany przez wiele
różnych mediatorów zapalnych

Clemastine



Lek podaje się domięśniowo lub dożylnie



Dostępny w ampułkach 2mg/2ml



Przed podaniem i.v. należy rozcieńczyć 5%

roztworze glukozy lub 0,9% roztworze NaCl w
stosunku 1:5 oraz wstrzykiwać powoli przez
min. 2-3 min



Preparat :

Clemastinum

; amp 2 ml; 1

mg/ml;

Clonazepamum



Długo działająca pochodna benzodiazepiny

wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe, a
także działanie uspokajające, nasenne,
anksjolityczne i miorelaksacyjne;



Bezpośrednio zapobiega rozchodzeniu się w

mózgu sygnałów powstałych w czasie padaczki;



Skraca czas trwania drgawek;



Zapobiega powstaniu nowych napadów padaczki;



Po podaniu i.v. działanie występuje natychmiast i

utrzymuje się przez 2-3 h.

Clonazepamum -

Wskazania



Stosowany i.v. lub i.m. jako lek z wyboru we

wszystkich postaciach stanu padaczkowego,



Leczenie zaburzeń psychicznych: lęk napadowy,

leczenie chorych pobudzonych w psychozach,



Zaburzenia snu,



Tiki, drżenia,



Clonazepamum TZF

, amp 1 ml; 1 mg/ml,



Rivotril;

amp 1 ml; 1 mg/ml lub 2mg/ml;

Clonazepamum -

Przeciwwskazania



Nadwrażliwość na klonazepam, inne pochodne

benzodiazepiny;



ostra niewydolność oddechowa,



ciężka niewydolność wątroby i/lub nerek,



myasthenia gravis, (nużliwość mięśni)



ostre zatrucie alkoholem lub lekami

działającymi depresyjnie na OUN (innymi
lekami przeciwpadaczkowymi, nasennymi,
przeciwbólowymi, neuroleptycznymi,
przeciwdepresyjnymi lub preparatami litu)

Clonazepamum



W celu przerwania stanu padaczkowego:



Niemowlęta i dzieci: 0,5 mg w powolnym

wstrzyknięciu i.v.



Dorośli: 1 mg w powolnym wstrzyknięciu i.v., w

razie konieczności można powtarzać również we
wlewie i.v



Maks. dawka leku podawanego i.v. wynosi 13 mg/d



W czasie stosowania clonazepamu nie należy

prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń
mechanicznych w ruchu. W trakcie leczenia nie
wolno spożywać alkoholu.

Diazepam



Długodziałająca pochodna benzodiazepiny



Silne działanie przeciwdrgawkowe,

uspokajające, nasenne i miorelaksacyjne
(zmniejszenie napięcia mięśniowego)



Mechanizm działania: wpływ na receptory

benzodiazepinowe, i kanały chlorkowe

Diazepam - wskazania



Doraźne i krótkotrwałe leczenie nasilonego lęku



Leczenie objawów nagłego odstawienia alkoholu



Lek uspokajający w premedykacji



Leczenie stanów zwiększonego napięcia

mięśniowego



Pomocniczo jako lek przeciwdrgawkowy w

niektórych typach padaczki



 

Relanium inj

.; roz. do wstrz.; amp. 2ml; 5 mg/ml



 

Relsed

; wlewka doodbytnicza; 2,5 ml; 2 mg/ml

Diazepam - wskazania



W ratownictwie medycznym lek stosuje się

najczęściej w leczeniu stanu padaczkowego



Stany drgawkowe różnego pochodzenia np., urazy ;



Leczenie drgawek gorączkowych u dzieci:



Nie podawać p.o. u dzieci poniżej 3 r.ż.



Postaci p.r. nie stosować u noworodków, a zwłaszcza

u wcześniaków



U niemowląt do 6 m.ż. lek można podawać tylko w

stanach zagrożenia życia



Rzucawka ciężarnych



nerwica

Diazepam



W stanach nagłych lek można podawać doodbytniczo,
domięśniowo, dożylnie lub doszpikowo



Zwykle podaje się 5-10 mg, dawkę można powtarzać do
maksymalnie 30 mg



Przed podaniem i.v. wskazane jest rozcieńczenie 2 ml
roztworu diazepamu w 0,9% roztw. NaCl lub 5% roztw.
glukozy.



P.r. - W czasie podawania leku i przez 15 min po jego
podaniu chory powinien leżeć na brzuchu;



Dorośli: początkowo 5-10 mg, do dawki 30 mg,



Dzieci: 0,5 mg/kg mc, dawkę można powtórzyć po 15 min,

Diazepam -
przeciwwskazania



zespół bezdechu sennego,



przewlekła niewydolność oddechowa,



ciężka niewydolność wątroby,



ostre zatrucie alkoholem lub lekami działającymi
depresyjnie na OUN (ostrożnie u osób pod wpływem
alkoholu)



Jaskra



Podając dożylnie należy zachować szczególną ostrożność u
dzieci do 12. rż.



Po podaniu diazepamu i w ciągu 24 h po podaniu leku nie
należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń
mechanicznych w ruchu.

Drotaverine -

No-Spa®



Wpływa rozkurczowo na mięśnie gładkie:



przewodu pokarmowego,



układu moczowo-płciowego,



układu oddechowego,



układu krążenia



drogi żółciowe



Działa bezpośrednio na mięśnie gładkie

niezależnie od lokalizacji

Drotaweryna - wskazania



stany skurczowe mięśni gładkich dróg

żółciowych w przebiegu kamicy lub stanów
zapalnych w obrębie pęcherzyka żółciowego;



stany skurczowe mięśni gładkich dróg

moczowych w kamicy nerkowej;



Kamica moczowodowa;



zapalenie pęcherza moczowego i bolesne

parcie na mocz;



bolesne miesiączkowanie, w zapaleniu

przydatków;

Drotaweryna



s.c lub i.m jednorazowa dawka wynosi od 40 do 80 mg,
którą można powtórzyć 2-3 razy na dobę do
maksymalnej dawki 240 mg;



i.v w ostrych stanach skurczowych typu napad kamicy
nerkowej lub żółciowej, dawkę 40-80 mg drotaweryny,
należy podać powolnie przez ok. 30 s., w pozycji
leżącej;



dawka u dzieci w wieku 3 do 6 lat wynosi 40 mg do
maksymalnej dawki 120 mg na dobę w 2-3 dawkach
podzielonych;



u dzieci po 6 roku życia można zastosować wyższe
dawki, 40 – 80 mg do 200 mg w ciągu doby

Drotaweryna -

przeciwwskazania



ciężka niewydolność wątroby, nerek lub

niewydolność serca;



blok przedsionkowo-komorowy II lub III°;



Po podaniu parenteralnym zwłaszcza

dożylnym, przez 1 godzinę przeciwwskazane
jest kierowanie pojazdami lub obsługiwanie
urządzeń mechanicznych będących w ruchu;



No-Spa

– rozt. do wstrzykiwań 20 mg/ml,

amp. 2 ml

Epinefryna (Adrenalina)



Amina sympatykomimetyczna, którą można

otrzymać syntetycznie



Pobudza receptory α

1

, α

2

, β

1

, β

2

i dopaminergiczne



Zwiększa siłę skurczu serca, pojemność minutową i

częstotliwość rytmu serca



Zmniejsza przepływ nerkowy, zwiększa ciśnienie

perfuzji mózgowej i wieńcowej



Jeden z najważniejszych leków w resuscytacji

krążeniowo-oddechowej w przypadku
zatrzymania krążenia niezależnie od
mechanizmu

Epinefryna - wskazania



Lek podawany w zatrzymaniu krążenia niezależnie

od mechanizmu:



VF/VT – podaj po 3 defibrylacji



Asystolia/PEA – podaj jak najszybciej



Podawaj 1mg co 3-5 minut (co dwa cykle RKO)



Lek pierwszego rzutu w leczeniu ciężkich postaci

anafilaksji



Lek drugiego rzutu w leczeniu wstrząsu

kardiogennego



Stosowany w leczeniu bradykardii opornej na

atropinę

Epinefryna



Dawkowanie:



W zatrzymaniu krążenia – amp. 1 ml;

1 mg/ml

dożylnie

lub doszpikowo



???Przy trudnościach w uzyskaniu dostępu
donaczyniowego lek można podać dotchawiczo –

2-3 mg

w 10 ml

wody do iniekcji???



W ciężkiej anafilaksji;

0,3-0,5 mg i.m.

można powtórzyć

po 5 min



W leczeniu bradykardii dawka 2µg - 10µg/min w ciągłym
wlewie



Inj. Adrenalini 0,1%,

amp, 1ml; 1 mg/ml, roztwór do

wstrzykiwań

Epinefryna -
przeciwwskazania



Zawał m. sercowego



Choroba niedokrwienna serca,



Wstrząs hipowolemiczny,



Przełom nadciśnieniowy,



Ciąża,

Flumazenil



Konkurencyjny antagonista receptora

benzodiazepinowego



W ciągu 30-60 sekund odwraca działanie

pochodnych benzodiazepiny



Wskazania:



Diagnostyka zatruć



Leczenie przedawkowania i zatrucia pochodnymi
benzodiazepiny



Postać:

Anexate

;  roztwór do wstrzykiwań, 0,1

mg/ml, amp. 5 ml,

Flumazenil



Dawkowanie:



Dawka wstępna 0,2 mg



Jeżeli brak efektu po 60 sekundach, można podać

następne dawki do maksymalnie 2 mg



Nie ma potrzeby modyfikacji dawki u osób w podeszłym

wieku, z upośledzoną czynnością nerek lub wątroby (lek

jest dobrze tolerowany)



Objawy sugerujące zatrucie benzodiazepinami:



Senność



Zaburzenia koordynacji ruchowej



Zaburzenia orientacji i równowagi



Bóle głowy



Drżenia mięśniowe



Zaburzenia mowy

Flumazenil



Przeciwwskazania:

Nie wolno stosować u chorych na padaczkę

przewlekle leczonych pochodnymi
benzodiazepiny gdyż istnieje ryzyko
wystąpienia drgawek!!!

U najmłodszych należy stosować wyłącznie w

razie najwyższej konieczności.

Furosemidum



Lek o działaniu moczopędnym



powoduje wzrost wydalania sodu, potasu,

wapnia, magnezu, fosforanów i chlorków wraz
z wodą i silną diurezę



Początek działania po podaniu dożylnym już

po 5-15 minutach, maksimum po 30-60
minutach

Furosemid - wskazania



Obrzęki w niewydolności krążenia



Obrzęk płuc



Obrzęk mózgu



Zespół nerczycowy



Marskość wątroby



Przełom nadciśnieniowy



Zatrucia (wymuszanie diurezy)

Furosemid



Nie stosować przy hipokaliemii (biegunki, wymioty)

i przy zatruciu glikozydami naparstnicy (np.
digoksyna)



Dawkowanie:



Dawka domięśniowa i dożylna wynosi 20-40 mg



W obrzęku płuc 40 mg i.v. w dawce powtarzanej w
razie potrzeby



U dzieci powyżej 8. roku życia dawka nie powinna
przekraczać 0,5-1 mg/kg mc./d



Postać:

Furosemidum

- roztwór do wstrzykiwań,

10 mg/ml, amp. 2 ml,  

Gliceroli trinitras-

Nitrogliceryna



Szybko i krótkotrwale rozszerza naczynia

krwionośne, przede wszystkim żylne;



Zmniejsza obciążenie wstępne i następcze, co

prowadzi do zmniejszenia zużycia tlenu w
mięśniu sercowym;



Zwiększa przepływ przez naczynia wieńcowe;



Obniża ciśnienie tętnicze;



Działanie utrzymuje się do 2 godzin

Nitrogliceryna



Podana podjęzykowo działa po 2-3 minutach,

podana w aerozolu po 1 minucie



Wskazania:



Przerywanie napadów niestabilnej choroby wieńcowej;



Leczenie ostrego obrzęku płuc;



Leczenie przełomu nadciśnieniowego



zmniejsza obszar niedokrwienia wokół miejsca

martwicy w zawale m. sercowego;



Ostre zatrucie kokainą i epinefryną



Skurcz przełyku



Kamica żółciowa (zwłaszcza w kurczu zwieracza

Oddiego wywołanego opioidami)

Nitrogliceryna -

przeciwwskazania



średnie ciśnienie tętnicze < 90 mm Hg

Przed podaniem koniecznie należy skontrolować

ciśnienie tętnicze!!!



Podejrzenie zawału prawej komory mięśnia

sercowego;



nadwrażliwość na preparat;



Toksyczny obrzęku płuc (np. zatrucie trującymi

gazami)



Przyjmowanie leków zwiększających potencję

np. Viagra, Maxigra, itp..

Nitrogliceryna



Dawkowanie:



Tabletki podjęzykowe w napadzie bólu dławicowego

0,5 mg s.l. w razie potrzeby powtórzyć po kilkunastu

minutach



Aerozol w napadzie bólu dławicowego 0,4 mg s.l.,

do 3 dawek w ciągu 15 minut



Postać:

Nitroglycerinum

- tabl. podjęzykowe, 0,5 mg

Nitromint

– aerozol, podjęzykow0, 4 mg/dawka

Hydrocortisonum



Główny kortykosteroid kory nadnerczy otrzymywany

syntetycznie



Działanie:



Przeciwzapalne



Przeciwalergiczne



Przeciwświądowe



Przeciwobrzękowe



Postać:

Corhydron 100

; proszek i rozp. do sporz.

roztw. do wstrzykiwań; 100 mg

Hydrocortison Valeant

; proszek i rozp. do sporz.

roztw. do wstrzykiwań; 100 mg

Hydrokortyzon



Wpływa objawowo na proces zapalny nie działając

na przyczynę



Zmniejsza gromadzenie leukocytów i ich adhezję do

śródbłonka



Zmniejsza odporność organizmu



Hamuje syntezę i uwalnianie różnych cytokin

zapalnych



Hamuje przepuszczalność naczyń włosowatych,

zmniejsza obrzęk



Hamuje procesy immunologiczne i wytwarzanie

przeciwciał

Hydrokortyzon



Wskazania:



Różne postaci wstrząsu



Choroby autoimmunologiczne



Choroby alergiczne (astma oskrzelowa, kontaktowe i

atopowe zapalenie skóry, odczyny polekowe, alergiczny

nieżyt nosa)



Obrzęk mózgu



Hiperkalcemia (np. w przebiegu chorób nowotworowych)



Plamice małopłytkowe



Pęcherzyce



Złuszczające zapalenie skóry



Łuszczyca

Hydrokortyzon



Dawkowanie



W stanach zagrożenia życia 100-500 mg/dawke i.v.



Dawkę można powtórzyć 1, 3, 6 i 10 godzin po
wstrzyknięciu, następnie co 8-12 godzin



Przy napadzie astmy podstawowym leczeniem jest
tlen i β-agoniści, ale należy pamiętać o szybkim
podaniu hydrokortyzonu (200 – 500 mg dożylnie),
gdyż istnieje ryzyko rozwoju gwałtownej reakcji
anafilaktycznej, a początek działania
kortykosterydów nawet po podaniu dożylnym może
wystąpić dopiero po 4-6 godzinach.

Hydrokortyzon



Działania niepożądane (przy przewlekłym stosowaniu):



Wzrost masy ciała



Sylwetka cushingoidalna (otyłość brzuszna, szczupłe kończyny)



Bawoli kark



Twarz „księżyc w pełni”



Osłabienie siły mięśniowej



Osteoporoza



Nadciśnienie tętnicze



Hiperglikemia



Zaburzenia miesiączkowania, hirsutyzm, impotencja



Zanik kory nadnerczy



Sinoczerwone rozstępy



Depresja lub euforia



Obrzęki



Zwiększona podatność na zakażenia

Methylprednisolonum



Glikokortykosteroid syntetyczny o silnym i

długotrwałym działaniu



W porównaniu z hydrokortyzonem

wykazuje szybsze i silniejsze działanie
przeciwzapalne;



Można przyjąć zasadę że dawka

metyloprednizolonu jaką należy podać jest
o ½ mniejsza niż dawka hydrokortyzonu w
analogicznym przypadku

Metyloprednizolon



W stanach zagrożenia życia:



Różne postaci wstrząsu: pourazowego,
pooperacyjnego, kardiogennego, anafilaktycznego,
poprzetoczeniowego, pooparzeniowego,



ostre odczyny uczuleniowe,



stan astmatyczny,



ostry obrzęk głośni,



zapalenie dróg oddechowych zagrażające
niedrożnością,



przy urazach rdzenia kręgowego

- 30 mg/kg we

wlewie i.v. przez 30 minut,

Magnesii sulfas



Magnez to drugi obok potasu najważniejszy

kation wewnątrzkomórkowy



Aktywator ok. 300 różnych enzymów



Podstawowy regulator cyklu komórkowego



Jon neurotropowy o działaniu uspokajającym



Hamuje skurcz mięśni gładkich;



Wzglednie bezpieczny lek;

Midazolam



Lek jest pochodną imidazo benzodiazepiny



Wykazuje szybkie i silne działanie nasenne,

uspokajające oraz także przeciwdrgawkowe;



Charakteryzuje się szybkim i krótkim działaniem;



Po podaniu domięśniowym lub dożylnym

występuje pełne uspokojenie oraz krótkotrwała
niepamięć następcza;



Po ok. 3 godzinach od podania, pacjent

odzyskuje pełną sprawność psychomotoryczną;

Midazolam -

wskazania



Uspokojenie przed zabiegami diagnostycznymi

i drobnymi zabiegami chirurgicznymi
wykonywanymi w znieczuleniu miejscowym;



W pomocy przedszpitalnej midazolam

wykorzystywany jest w przerwaniu stanu
padaczkowego;



Wykorzystywany w analgosedacji przed

wykonaniem kardiowersji lub stymulacji
przezskórnej

Midazolam



Dawka domięśniowa leku przeznaczona dla

dorosłych wynosi zwykle 0,07-0,1 mg/kg mc.,
uwzględniając wiek i stan ogólny chorego,
przeważnie podaje się ok. 5 mg;



Dawka dla dzieci nie powinna przekraczać 0,15-

0,2 mg/kg mc. drogą domięśniową;



Dożylna dawka nasycająca u dorosłych wynosi

0,1 – 0,3 mg/kg

. Dawkowanie powinno zostać

zmniejszone w przypadku chorych z hipowolemią
lub będących w stanie hipotermii.

Midazolam -

przeciwwskazania



Nadwrażliwość na benzodiazepiny lub

którykolwiek składnik preparatu.



Ostra niewydolność oddechowa,



wstrząs,



śpiączka,



myasthenia gravis,

Midazolam -

przeciwwskazania



środek należy podawać szczególnie ostrożnie

pacjentom z POCHP



ostre zatrucie alkoholem z objawami zahamowania

podstawowych funkcji życiowych,



Nie należy pić alkoholu przed podaniem leku ani

przez 8 godzin po jego podaniu



Dormicum

– roz. do wstrz., 1 mg/ml, amp. 5 ml



Midanium

– roz. do wstrz., 5 mg/ml, amp. 1 i 3 ml



Sopodorm

– roz. do wstrz., 2, 5 lub 15 mg/amp

Midazolam -

działania

niepożądane



zahamowanie ośrodka oddechowego,



zaburzenia oddychania, a nawet bezdech,



wahania ciśnienia krwi i częstości tętna;



nudności, wymioty,



ból głowy, kaszel,



nadmierne uspokojenie, senność;



W przypadku przedawkowania do najpoważniejszych
objawów nalezą: śpiączka, zanik odruchów, depresja
krążeniowo-oddechowa do śmierci włącznie



Odtrutka - flumazenil

Siarczan magnezu -
wskazania



Hipomagnezemia (drżenia, ataksja, oczopląs,

drgawki, zaburzenia rytmu serca, NZK):



Utrata przez przewód pokarmowy



Poliuria



Niedożywienie



Złe wchłanianie



Alkoholizm



Hipokalcemia (parestezje, tężyczka, drgawki, blok

PK, NZK) – tylko w razie konieczności



przewlekła niewydolność nerek,



Przedawkowanie blokerów kanału wapniowego



Rabdomioliza

Siarczan magnezu -
wskazania



Hipomagnezemia - Mg

2+

< 0,6 mmol/l



Zagrażający życiu napad astmy oskrzelowej - jako lek

drugiego rzutu - 2g 50% MgSO

4

w czasie 1o-2o minut



Stan przedrzucawkowy i rzucawka - siarczan magnezu

skutecznie zapobiega wystąpieniu około połowy

przypadków rzucawki u pacjentek z objawami stanu

przedrzucawkowego w okresie porodu i bezpośrednio

po nim;



Hipokaliemia;



Injectio Magnesii Sulfurici

, 200 mg/ml, amp. 10 ml

Siarczan magnezu -
wskazania



Nagłe zatrzymanie krążenia:



VF/VT z towarzyszącą hipomagnezemią



Torsade de pointes



Migotanie przedsionków



Zatrucie digoksyną



Dawkowanie zatrzymaniu krążenia



Zwykle 2g 50% MgSO

4

w czasie 1-2 minut,

dawkę można powtórzyć po 15 minutach

Lidocaini hydrochloridum



Lek antyarytmiczny



Zmniejsza automatyzm komór



Hamuje aktywność zdepolaryzowanych,

arytmogennych tkanek minimalnie wpływając
na aktywność elektryczną tkanek
prawidłowych

Lidokaina/lignokaina



Wskazania:



Oporne na leczenia VF/VT (tylko gdy amiodaron nie
jest dostępny)



Komorowe zaburzenia rytmu serca po przedawkowaniu
glikozydów naparstnicy (digoksyna)



Dawkowanie: 100mg, w razie potrzeby można
dodatkowo podać bolus 50 mg



Nie przekraczać 300 mg w czasie 1 godziny leczenia



Można podawać dożylnie, dotchawiczo, doszpikowo

Lidokaina/lignokaina



Lignocainum Hydrochloricum 1%

amp. 2 ml

lub fiolka 20 ml,



Lignocainum Hydrochloricum 2%

amp. 2ml

lub fiolka 20 ml, Polfa Warszawa



Ile to mg?

Morphine sulphate



Lek o silnym działaniu przeciwbólowym z grupy

opioidów;



Czysty agonista receptora opioidowego



może być podawana podskórnie, domięśniowo,

dożylnie…



Po podaniu dożylnym działa już po 2 minutach;



po podaniu i.v. maks. efekt występuje po ok. 30

minutach i utrzymuje się do ok. 4 godzin.



Działanie można podzielić na ośrodkowe i

obwodowe.

Morfina



Działanie ośrodkowe:



Silne działanie przeciwbólowe



Depresja ośrodka oddechowego



Działanie hipotermiczne



Działanie hipotensyjne



Spowolnienie procesów myślowych



Zmniejszenie uczucia lęku



Zwężenie źrenic



zmiany w sferze emocjonalnej – poprawa nastroju z
euforią włącznie oraz działanie



pobudzające ośrodek wymiotny.

Morfina



Działanie obwodowe



działanie obkurczające na mięśnie gładkie

przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i
moczowych,



spowolnione opróżnienia żołądka, spowolnienie

perystaltyki jelit, zaparcia;



Uwalnianie histaminy (spadek RR, świąd skóry,

rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz skurcz
oskrzeli)

Morfina



Podstawowym wskazaniem jest leczenie bólu:



Pourazowego



Zawałowego



Nowotworowego



okołooperacyjnego



Korzystne działanie w obrzęku płuc

wywołanym niewydolnością lewokomorową;



Uwaga na kolkę watrobową i zapalenie

trzustki

Morfina -
przeciwwskazania



ostra i przewlekła niewydolność oddechowa;



zatrucie środkami narkotycznymi i atropiną;



astma oskrzelowa;



okres karmienia piersią;



stany spastyczne jelit, dróg moczowych i

żółciowych



zatrucie alkoholem

Morfina



Lek można podawać:



s.c

.;

i.m

. - 0,1-0,15 mg/kg m.c



i.v

- 0,05-0,1 mg/kg m.c. lek należy

rozcieńczyć w do 10 ml i podawać w dawkach
frakcjonowanych 2-3 mg co 5 minut,



Morphini Sulfas WZF

; 10 mg/ml, amp. 1ml

Morfina działania
niepożądane



depresja ośrodka oddechowego



skurcz oskrzeli;



bradykardia, hipotensja, hipotonia ortostatyczna;



zaburzenia sprawności psychicznej, senność,



nudności, wymioty



odczyny alergiczne



W przypadku ostrego zatrucia morfiną lub innym
opioidem, objawiające się śpiączką, bezdechem,
zwężeniem źrenic, zapaścią krążeniową oraz drgawkami
należy jak najszybciej podać nalokson w dawce 0,4-2 mg
dożylnie;

Nalokson



Czysty antagonista receptorów opioidowych;



Odwraca działanie opioidów;



Sam nie wykazuje istotnego działania

farmakologicznego



Nie powoduje wystąpienia tolerancji ani

zależności lekowej



Początek działania do 2 minut od podania

dożylnego

Nalokson



Wskazania:



Diagnostyka różnicowa śpiączek i ostrych

zatruć opioidami



Leczenie zatruć i przedawkowania opioidów

(zwężone źrenice, niewydolność oddechowa,
bezdech, śpiączka, zapaść krążeniowa, drgawki)



Odwracanie działania opioidów zastosowanych

w czasie znieczulenia ogólnego



Odwracanie depresji oddechowej u noworodka

na skutek podania opioidów rodzącej

Nalokson



Może być podawany

dożylnie, domięśniowo , podskórnie,

dotchawiczo i donosowo.

1-dawka

400 ug dożylnie

800 ug domięśniowo
800 ug podskórnie
2 mg donosowo
1 – 2 mg dotchawiczo



Naloxonum Hydrochloricum

- roztwór do

wstrzykiwań, 0,4 mg/ml

Nalokson

Silne zatrucie opioidami może wymagać

miareczkowania naloksonu do dawki
całkowitej nawet

6 – 10 mg.

- czas działania : 45 – 70 min.

Depresja oddechu po przedawkowaniu

opioidów może trwać 4-5 h. Dlatego należy
podawać następne dawki naloksonu do
momentu, kiedy opioidy przestaną działać.

Nalokson

działanie niepożądane



nudności, wymioty,



wzrost ciśnienia krwi,



tachykardia,



ostra lewokomorowa niewydolność serca z

obrzęk płuc włącznie,



zaburzenia rytmu serca mogące doprowadzić

aż do migotania komór oraz pobudzenie.



Zespół odstawienny

Salbutamol



Wybiórczy agonista receptorów β

2

adrenergicznych, które umiejscowione są w
większości w oskrzelach i macicy;



Efekt działania:



Rozszerzenie oskrzeli



Zmniejszenie napięcia i zahamowanie

czynności skurczowej macicy;



Zwiększa oczyszczanie śluzowo-rzęskowe



Zmniejsza przepuszczalność naczyń

krwionośnych

Salbutamol



Podany w nebulizacji zaczyna działać już po 5

minutach, silniej działa na oskrzela i powoduje
mniej nasilone objawy niepożądane niż w
postaci dożylnej, czy doustnej



Działania niepożądane:



Ból głowy



Pobudzenie



Drżenia mięśniowe



Tachyarytmie



Niedokrwienie m. sercowego

Salbutamol



Wskazania:



Przerywanie napadów astmy oskrzelowej



Inne stany przebiegające ze skurczem oskrzeli (np.
POChP, anafilaksja)



Zagrażający poród przedwczesny



Dawkowanie:



W celu przerwania nagłego skurczu oskrzeli 2,5 – 5
mg w nebulizacji, można powtórzyć po 4 godzinach



Dawka i.v. wynosi 0,25-0,5 mg w ciągu 5 min.
rozcieńczyć w roztworze 5% glukozy.



We wlewie kroplowy z szybkością 5-20 µg na minutę

Salbutamol-

przeciwwskazania



świeży zawał serca oraz wszystkie postacie OZW

Ostrożnie podawać w przypadku



nadciśnienia tętniczego,



tachykardii oraz zaburzeń rytmu serca.



nadczynności tarczycy,



niewyrównanej glikemi



Salbutamol WZF

- 0,5 mg/ml, amp. 1ml, rozt. do iniekcji



Ventolin

-  płyn do inhalacji z nebulizatora, 1 lub 2

mg/ml, amp. 2,5ml

Metoclopramidum



Pobudza czynność skurczową górnego odcinka

przewodu pokarmowego (działanie
prokinetyczne)



Zamyka zwieracz wpustu, przyspiesza

opróżnianie żołądka, rozluźnia odźwiernik i
nasila perystaltykę dwunastnicy



Nie wpływa na wydzielanie soku żołądkowego

Metoklopramid



Wskazania:



Wymioty różnego pochodzenia (z wyjątkiem

wymiotów towarzyszącym zaburzeniom błędnika)



Zaburzenia czynności motorycznej przewodu

pokarmowego (refluks żołądkowo-przełykowy i
atonia żołądka



Przeciwskazania:



Krwawienie z przewodu pokarmowego



Niedrożność przewodu pokarmowego



Karmienie piersią

Metoklopramid



Drogi podania: dożylna, domięśniowa,

doszpikowa, doustna



Dawkowanie: 10 mg; doustnie 5-10 mg



Metoclopramidum

- roztwór do wstrzykiwań, 5

mg/ml, amp. 2 ml

Glukagon



Hormonem polipeptydowym wytwarzanym przez

komórki α wysp trzustkowych



Ma taką samą budowę u wszystkich ssaków

(otrzymywany z trzustek wołowych i wieprzowych)



Efekty działania:



Przemiana węglowodanów – zwiększenie glikemii

poprzez uwolnienie glukozy z glikogenu wątrobowego;



Przemiana tłuszczów – wzrost uwalniania kwasów

tłuszczowych i ich utleniania



Zwiększenie wydzielania hormonów – insuliny,

katecholamin, hormonu wzrostu



Inne – działanie osłabiające perystaltykę przewodu

pokarmowego; dodatni efekt ino-, chrono- i

batmotropowy; działanie moczopędne i sodopędne

Glukagon



Wskazania:



Ciężka hipoglikemia, zwłaszcza z utratą przytomności

(pod warunkiem zachowania rezerwy glikogenu w

wątrobie)



Zatrucia lekami β-adrenolitycznymi (skurcz oskrzeli,

bradykardia, bloki przedsionkowo-komorowe,

niewydolność krążenia, zaburzenia widzenia)



Przygotowanie do badań diagnostycznych (zwiotczenie

dwunastnicy)



Dawkowanie:



Hipoglikemia: 1 mg preparatu (rozpuszczony w

dołączonym rozpuszczalniku) domięśniowo



Zatrucie lekami β-adrenolitycznymi: 5-10 mg

Płynoterapia



Ratownik medyczny może stosować

krystaloidy (glukoza 5%, płyn

wieloelektrolitowe, płyn Ringera, 0,9% NaCl)



Podstawowe wskazanie do płynoterapii to

wyrównywanie strat płynowych, do których

może dojść w wyniku:



Krwotoków



Oparzeń



Biegunek



Urazów



Chorób nerek, itd.

Glukoza 5%



1 ml roztworu zawiera 50 mg glukozy



łatwo przechodzi przez wszystkie przedziały

płynowe



nie nadaje się do uzupełniania hipowolemii



stosowana w odwodnieniu, kiedy utrata wody

przewyższa utratę elektrolitów

Krystaloidy



0,9% NaCl ; PWE ; Płyn Ringera (mleczan Ringera)



podstawowe płyny w wyrównywaniu hipowolemii



osmolarność 270 - 300 mOsm/l, skład zbliżony do

płynu śródmiąższowego,pH-7,4



są płynami z wyboru w początkowej fazie

wyrównywania niedoborów lub przy utracie krwi

nie przekraczającej 20%



Należy je podawać w stosunku

1:4

, czyli dla

wyrównania

500 ml krwi – 2000 ml

krystaloidów



Płyn Ringera najbardziej wskazany w dużych

utratach płynów w wyniku oparzeń lub

hiperkaliemią z współistniejącą rabdomiolizą.

Krystaloidy - skład



PWE (płyn wieloelektrolitowy):



Chlorek sodu



Chlorek potasu



Chlorek wapnia



Chlorek magnezu



Octan sodu



Cytrynian sodu



Woda do iniekcji



Płyn Ringera:



Chlorek sodu



Chlorek potasu



Chlorek wapnia



Woda do iniekcji



0,9% NaCl



Chlorek sodu



Woda do iniekcji

Płynoterapia



Pacjent odwodniony (utrata płynów 6-8%

masy ciała):



Apatia



Suchość błon śluzowych



Pomarszczony, suchy język



Tachykardia 100-120/min.



Ciśnienie krwi może być prawidłowe



Oliguria



Z reguły wymaga przetoczenia 4-6 litrów

płynów

Glukoza 20%



1 ml roztworu zawiera 200 mg glukozy



Stosowana w celu uzupełnienia niedoborów

energetycznych oraz przede wszystkim w leczeniu

hipoglikemii



Nie przekraczać

0,5 g glukozy/kg mc./godz

. oraz 6,0

g glukozy/kg mc./dobę



Objawy hipoglikemii:



Zimna, blada, spocona skóra



Drżenia mięśniowe



Uczucie głodu



Zawroty głowy, zaburzenia przytomności



Zaburzenia widzenia



Hipotermia

Tlenoterapia



Metoda terapeutyczna polegająca na

wykorzystywaniu tlenu w leczeniu poprzez
zwiększenie stężenia tlenu w powietrzu
wdechowym



Celem tlenoterapii jest utrzymanie PaO

2

na

poziomie najbardziej zbliżonym do prawidłowego
(około 13 kPa lub 100mm Hg) lub utrzymanie
wartości saturacji (SpO

2

) na pulsoksymetrze w

zakresie 97-100%.



U pacjentów z POCHP, wysokie stężenia tlenu

mogą osłabić napęd oddechowy. W tej grupie
dąży się do utrzymania PaO

2

na poziomie 8 kPa

(60 mm Hg) i saturacji na poziomie 90-92% SpO

2

.

Tlenoterapia



Tlenoterapię wykorzystuje się w leczeniu chorób i stanów

w których dochodzi do hipoksji (niedotlenienia) tkanek,

czyli przede wszystkim niewydolności oddechowej



Bezwględnym wskazaniem do tlenoterapii jest obniżenie

ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej w spoczynku

<60 mmHg, co odpowiada zmniejszeniu wysycenia tlenem

hemoglobiny krwi tętniczej <90%



Przykłady wskazań do tlenoterapii to:



Niewydolność wentylacyjna płuc



Zmniejszona ilość hemoglobiny



Niewydolność i zwolnienie krążenia



Zaburzenia wymiany gazowej na poziomie

komórkowym



Ostre stany zagrożenia życia, tj. wstrząs, zator

tętnicy płucnej, NZK, zawał serca, zatrucia

Techniki podawania tlenu

1. Metody niskoprzepływowe :



wąsy tlenowe są dobrze tolerowane przez

pacjentów

•

Stężenie podawanego tlenu zależy od:

•

przepływu tlenu (jego dostarczania w l/min)

•

objętości oddechowej poszkodowanego

•

częstości oddechów

•

przestrzeni bezużytecznej (nie biorącej udziału w oddychaniu; im
szybszy i płytszy oddech tym większa przestrzeń bezużyteczna;
tym mniej tlenu dociera do pęcherzyków płucnych)

•

Stężenie tlenu jakie można osiągnąć za pomocą wąsów tlenowych
wynosi

Litry/min

Stężenie

tlenu

1

24 %

2

28 %

4

36 %

5

40 %

8

50 %

Tlenoterapia



proste maski tlenowe

•

nie należy stosować za ich pomocą
przepływów niższych niż 5/min, ponieważ
może to doprowadzić do akumulacji powietrza
wydychanego pod maską oddechową;

•

gorzej tolerowane przez pacjentów niż np.
wąsy

Litry/min

Stężenie

tlenu w

mieszaninie

5 do 6

40 %

6 do 7

50 %

7 do 8

60 %

Tlenoterapia



maski tlenowe częściowo–zwrotne

•

są wyposażone w worek rezerwuarowy
wypełniony 100% tlenem

•

Worek nie powinien podczas wdechu się
opróżniać całkowicie.

Litry/min

Stężenie

tlenu w

mieszaninie

7

70 %

10

80 %

15

90-95 %

?