Grupy społeczne

Grupa społeczna

 składa się przynajmniej z trzech

osób, połączonych ze sobą wspólnotą
celów, potrzeb lub interesów, często
też posiadających podobne (jeśli nie
takie same) normy postępowania i
system wartości. To właśnie one,
wyróżniają daną grupę od innych.

Grupa społeczna to zbiorowość, która

wykształciła pewien zakres
wspólnego myślenia. Jest to zbiór
osób, które
wyznaczają więź społeczną i
samoświadomość. W grupie istnieje
komunikacja i łączność, tendencja do
zachowania konformizmu, kulturowo
wspólnych wartości, świadomość
wspólnych interesów i ich
przedkładanie nad swoje interesy.

Wg Kosińskiego grupa

wyznaczona jest przez:

1. Co najmniej 3 członków
2. Cel
3. Wyraźna struktura wewnętrzna

zbudowana z pozycji zajmowanych
przez członków i związanych z nimi
ról

4. Tożsamość
5. Ośrodki skupienia, symbole.

Kryteria podziału grup

społecznych

• Trwałość
• Struktura organizacji
• Stopień sformalizowania
• Wielkość
• Stopień trudności wejścia do grupy
• Ze względu na rodzaj więzi
• cel

Rodzaje grup społecznych i ich

charakterystyka

Grupy formalne
• posiadają ściśle

określona

sformalizowane

strukturę

• są powołane w wyniku

aktu prawnego

• cele i zasady działania

określają przepisy

prawne

• możliwe jest stosowanie

sankcji wobec członków

Grupy nieformalne

•tworzą się spontanicznie, bez
stosowania procedur i formalności

•nie mają sformalizowanej
struktury

•nie posiadają wewnętrznych
przepisów prawnych

•opierają się na wewnętrznych
relacjach pomiędzy członkami

•tworzą się za względu na wspólne
zainteresowania, sposób spędzania
czasu lub poglądy

1. Ze względu na sposób

zorganizowania:

Przykłady grup formalnych:
szkoła
wojsko
związek zawodowy
partia polityczna
stowarzyszenie
administracja

• Przykłady grup nieformalnych:
• grupa koleżeńska
• kółka zainteresowań
• krąg znajomych
• gangi
• klany

2. Ze względu na charakter członków:

Grupy zamknięte (ekskluzywne)

• przynależności jednostki decyduje spełnienie

przez nią określonych kryteriów np.

majątek,wykształcenie lub poświęcenie i oddanie.

• do niektórych grup zamkniętych można należeć

automatycznie np. przez urodzenie.

Przykłady grup zamkniętych:

• stowarzyszenie biznesowe.
Grupy otwarte (inkluzywne)

• przynależności decyduje wola jednostki lub

polityka prowadzona przez ta grupę

3. Ze względu na wielkość grupy:

Grupy małe

• posiadają prosta

strukturę wewnętrzną

• nie występuje podział

na mniejsze podgrupy

• stosunki pomiędzy

członkami są bardziej

bezpośrednie i

osobiste

Przykłady grup małych:

• szkolny zespół

baletowy

• rodzina

• społeczność lokalna

• grupa rówieśnicza

Grupy duże
posiadają rozbudowaną strukturę
wewnętrzną
wewnątrz grupy istnieje wiele
podgrup
członkowie nie zawsze znają się
osobiście
przynależność do grupy jest
pośrednia np. przez małe grupy
Przykłady dużych grup:
plemienne
narodowe
religijne
partie polityczne

4. Ze względu na rodzaj więzi:

Grupy pierwotne (naturalne)

• członków łączy silna więź emocjonalna i

kontakty osobista

• przynależność nie zawsze wynika z woli

jednostki

• każdy członek wspólnoty nosi cechy wspólne z

pozostałymi członkami np. rysy ciała, czy język

• istnieją określone tradycje, zwyczaje i normy

• udział w grupie wynika z norm i tradycji

• Przykłady grup pierwotnych:

• rodzina

• grupa rówieśnicza

• krąg przyjaciół i najbliższych znajomych

• sąsiedzi mający ze sobą bliskie kontakty

Grupy wtórne (tworzone sztucznie)

• członków łączy więź rzeczowa wynikająca ze wspólnych

zainteresowań

• członkowie są na zasadzie dobrowolnego wyboru

• mają "sztuczną" genezę

• tworzone są w celu osiągnięcia określonego celu,

wykonania zadania, lub zamierzonego interesu

• Przykłady grup wtórnych:

• partia polityczna

• związek zawodowy

• organizacje kościelne

• stowarzyszenia

• zakłady pracy

• szkoły

5. Ze względu na określony cel

Grupy celowe (np. sportowe, partie

polityczne, tzw. akcyjne) 

Grupy wspólnotowe (ze względu

na zadania, wspólnota poglądów,
wartości).

Mechanizm tworzenia się grup

celowych:

1. Potrzeby ludzkie i dążenie do ich

zaspokojenia

2. Przekształcenie potrzeb w interesy, które

związane są z systemem wartości. Są 

nadbudowane nad potrzebami 

3. Dążenie do zaspokojenia interesów

prowadzi do stawiania sobie celów. Cel to

określony przedmiot lub stan rzeczy,

który zbiorowość chce osiągnąć.

Cechy:
1. Rozbudowany system instytucji i urządzeń

sformalizowanych, organizacja, która
koordynuje i kieruje działaniami osób
zrzeszonych.
2. Uczestnictwo ma charakter kontraktowy

3. Atmosfera inpersonalności 
Tendencje:

1. Tendencja do jedności konsolidacja grup
podobnych
2. Tendencja do koordynacji i centralizacji.
3. Powstanie kategorii wyspecjalizowanych
kierowników ekspertów (wysmukłe 
struktury organizacyjne)
4. Pojawienie się wysokiego kierownictwa.

Grupy odniesienia

grupa społeczna z którą jednostka identyfikuje się

w stopniu najwyższym lub do której jednostka

aspiruje i pragnie zdobyć jej aprobatę przez

upodobnienie swojego zachowania do zachowania

członków tej grupy.

Wyróżnia się grypę odniesienia:
• normatywną – określenie właściwych form

wychowania

• porównawczą – zapewnia wzór do naśladowania
• audytoryjną – polega na ocenie stosowności

zachowań jednostki

grupa odniesienia

audytoryjnego

• „publiczność”, której oczyma

jednostka 
postrzega samą siebie (mechanizm
jaźni odzwierciedlonej). Ta grupa
oddziałuje 
dzięki potrzebie konformizmu lub
chęci wyróżnienia się z otaczającego
grupy.

grupa odniesienia

normatywnego

• do której jednostka należy lub do

której 
członkostwa aspiruje. Jednostka
identyfikuje się z nią z obawy przed 
wykluczeniem albo nie przyjęciem do
niej, postępuje zgodnie z
uznawanymi w
niej normami i wartościami.

grupa odniesienia

porównawczego

• stanowi dla jednostki tło

porównawcze przy niej normami i
wartościami własnych i innych ludzi.
Oddziałuje przez poczucie 
upośledzenia lub wyższości, które
jest rezultatem porównania.

Model idealnego rozwoju

grupowego

1. Orientacja
2. Konfrontacja i konflikt
3. Współpraca i kompromis
4. Integracja

Orientacja

Każdy ma „różowe okulary”, wszyscy

są cudowni i otwarci. Ze względu na
zadania - jawi się zrozumienie celów i
metod, którymi będziemy realizować
zadania. Psychospołeczna potrzeba
to poznanie siebie nawzajem, jacy
jesteśmy, jakie są normy i struktury
w grupie.

Konfrontacja i konflikt

Coraz większa pewność siebie,

eksperymenty ze swoim zachowaniem,

bezpośredniość, chęć wybicia się. Uczestnicy

reagują na siebie krytycznie, złośliwie a

nawet wrogo. Poszukiwania swojego miejsca

w strukturze społecznej i swojej roli w

wykonywaniu zadania grupowego. Powstają

kliki. Atmosfera bardziej realistyczna,

okazywane są prawdziwe uczucia. Konflikt

wewnętrzny, agresja by wyrazić swoją

tożsamość. Niezgodność między osobistymi

orientacjami uczestników a wymaganiami ze

strony określonego zadania.

Współpraca i kompromis

Szacunek, akceptacja, przynależność

do grupy sprawia przyjemność,
otwarta komunikacja, harmonia,
humor, ciepło, przyjaźń, czułość.
Grupa staje się atrakcyjna dla
uczestników, daje poczucie ciepła.
Współpraca i otwarte wymienianie
informacji, pomysłów, poglądów.

Integracja

Integracja osobistych potrzeb i

wymagań stawianych przez zadanie

grupowe. Energia grupy zużywana jest

prawie wyłącznie do pracy. Uczestnicy

są posiadaczami różnych ról. Wspólne

wypracowywanie rozwiązań.

Dobry prowadzący będzie widział w

każdym kryzysie wyraz żywotności

grupy

i szansę dalszego rozwoju.

Procesy grupowe

• Porozumiewanie się
• Konflikt
• Spójność
• Przywództwo

Porozumiewanie się

• stanowi zapewne istotę działań

większości grup. Członkowie grupy
informują się nawzajem, popierają
swoje sądy, krzyczą na siebie,
poprawiają się nawzajem. Przekazują
sobie informacje, uczucia i postawy.

Konflikt

•  oznacza proces społeczny

zachodzący pomiędzy jednostkami,
grupami, klasami w wyniku
sprzeczności interesów i powodujący
wrogość między nimi. Następstwem
konfliktu jest współzawodnictwo i
walka lub rozwiązanie
kompromisowe.

Spójność

Spójnością grupy nazywamy stopień,

w jakim jej członkowie czują się z sobą
związani. Spójność jest bardzo ważną
cecha grupy. Im bardziej grupa jest
spójna, tym większe
prawdopodobieństwo jej stabilności i
zgody członków na obowiązujące
normy. Spójnym grupom łatwiej
przychodzi rozwiązywanie problemów. 

Przywództwo

• relacja pomiędzy przywódcą a jego

zwolennikami. Relacja taka opiera się
na dobrowolności uznania jednostki
za przywódcę.

Typy przywództwa

• Styl przywództwa oznacza sposób

podejmowania decyzji w ramach
relacji przywódczej. Wyróżnia się
między innymi następujące trzy
style:

• demokratyczny
• autorytarny
• liberalny

Konformizm

• zachowanie lub postawa polegająca na

przyjęciu i podporządkowaniu się wartościom,

zasadom, poglądom i normom postępowania

obowiązującym w danej grupie społecznej.

Konformizm utożsamiany jest na ogół z

nadmiernym, bezkrytycznym przyjmowaniem

i stosowaniem się do owych norm, zbyt

intensywnym identyfikowaniem swoich celów

z celami grupy, mechaniczną akceptacją

wszelkich zasad i wartości, biernej uległości,

aprobacie reguł głoszonych przez innych.

Polaryzacja grupowa

•  skrajne zmienianie decyzji przez

członków grupy, aby zyskać uznanie
grupy lub z powodu przekonania o
słuszności decyzji znajdującej się na
przeciwległym biegunie, po
usłyszeniu nowych informacji
dotyczącej jakiejś sprawy.

Myślenie grupowe

• jest to taki typ myślenia, który nastawiony

jest na dążenie do zachowania spoistości

grupy i jej odrębności. Nie zawsze opiera

się o racjonalne fakty. Myśleniu grupowemu

sprzyja: pewna izolacja grupy, dzięki czemu

nie ma takiego wpływu nowinek z zewnątrz;

spójność grupy wynikająca z faktu, że

członkowie dobrze się w niej czują, są z nią

mocno związani, jest dla nich atrakcyjna;

autorytarny prowadzący - narzuca swój

sposób myślenia całej grupie.

Dziękuję za uwagę

Klaudia Jakubczak