Metody wychowania
Indywidualne metody wychowania:
metoda modelowania
metoda nagradzania i karania
metody perswazyjne
metody zadaniowe
Metody wpływu społecznego/grupowego:
kształtowanie odniesienia porównawczego
kształtowanie nacisku grupowego
kształtowanie norm i ról społecznych
kształtowanie kulturowych wzorców życia
Zasady stosowania określonych metod. Błędy wychowawcze

popełniane przystosowaniu określonych metod.

Literatura
Łobocki M.: Teoria wychowania w zarysie. Warszawa 2004
Konarzewski K.:Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych. Warszawa

1982

Górdon T.: Wychowanie bez porażek. Warszawa 1993

Literatura uzupełniająca
Gurycka A.: O sztuce wychowania dla wychowawców i nauczycieli.

Warszawa 1997

Gurycka A.: Błąd w wychowaniu. Warszawa 1990

Małe grupy społeczne

• Grupy są zjawiskiem powszechnym.

• Grupy wywierają bardzo silny wpływ na swoich

członków.

• Ten wpływ może być pozytywny lub negatywny.

• Zrozumienie

procesów

grupowych

może

zwiększyć

pozytywny,

a

zminimalizować

negatywny wpływ grupy na jednostkę.

• Grupą są dwie lub więcej osoby między którymi

istnieje bezpośrednia interakcja, które mają

względnie jasny cel, posiadają wspólnie ustalone

normy, tworzą względnie rozwiniętą strukturę

grupową i silne poczucie swojej odrębności .

Mika, S. (1984). Psychologia społeczna. Warszawa: PWN

•

Struktury formalne – struktury grupowe wyznaczone

przez jakieś dokumenty (regulamin wyznaczający
strukturę plutonu, zarządzania wyznaczające strukturę
danego przedsiębiorstwa). Struktura grupy jest tutaj
nadana

• Struktury nieformalne – powstają w wyniku
interakcji członków grupy
Cel grupy

• jest to pewien punkt ( niekoniecznie fizyczny )
mający dla grupy jako całości wartość pozytywną.

• aby go osiągnąć, grupa podejmuje określone
działania, a po osiągnięciu tego punktu zaprzestaje
tych działań.

Cel grupy

• jest wynikiem interakcji między członkami grupy;

• nie stanowi sumy podobnych celów poszczególnych
członków grupy lecz jest wypadkową interakcji
między
członkami grupy, której ostatecznym efektem jest
ustanowienie pewnego punktu mającego dla każdego
z nich wartość pozytywną.
Ze względu na istnienie celu grupowego wyróżniamy w
grupie:

• osoby mające orientację na zadanie (dla nich
najważniejsze
jest osiągnięcie celu grupowego niezależnie do tego,
kto tego
dokona)

• osoby mające orientację egocentryczną (dla
których ważne jest aby to oni sami indywidualnie
osiągnęli cel).
Ocena danej osoby przez innych członków grupy jest w
dużej
mierze zależna od tego, w jakim stopniu przyczynia się
ona do
osiągnięcia celu grupowego.

•Członkowie grup, w których cel jest jasny, są z nimi bardziej
związani, niż członkowie grup, których cel nie jest jasny lub

w których brak jest celu.

• Wskazane jest aby członkowie grup uczestniczyli w
podejmowaniu decyzji co do tego, jaki będzie cel grupowy.

• Zadania addytywne – zadanie grupowe, którego wykonanie
jest uzależnione od wysiłku wszystkich osób.

• Zadania koniunktywne – zadanie grupowe, którego wynik
zależy od tego, jak dobrze pracuje najsłabszy jej członek.

• Zadania dysjunktywne – zadanie grupowe, którego poziom
rozwiązania zależy od pracy najsprawniejszego członka grupy.

Normy grupowe

• przepisy określające jak powinien zachowywać się członek
określonej grupy,

• wyznaczają zachowania akceptowane w grupie, stanowią
swoisty przewodnik co do sposobów zachowania, co pozwala
na redukcję niepewności,

• mogą odnosić się do wszystkich członków lub jedynie do
wyznaczonych pozycji.

Normy grupowe

• mogą być jawne lub ukryte;

• grupa nie tworzy norm dotyczących każdej możliwej sytuacji,
lecz jedynie w odniesieniu do rzeczy, które mają dla niej
znaczenie.

• Wobec osób, które łamią ważne normy grupowe, tzw.
dewiantów,

grupa

stosuje

różne

formy

przekonywania, żeby zmienić ich stanowisko, a jeżeli to
nie pomaga reaguje odrzuceniem.

• Raz ustanowione i zaakceptowane normy wywierają
wpływ na zachowanie się członka grupy nawet wtedy,
kiedy opuści on już grupę, w której je sobie przyswoił.

Spoistość grupy

• jest pochodną atrakcyjności grupy dla jej członków;
jeśli grupa jest atrakcyjna dla swoich członków jest tym
samym spoista.

• zależy od tego, czy grupa ma takie cechy, które
pozwalają na zaspokojenie potrzeb jej członków

.

Grupa może być atrakcyjna ze względu na:

• swoich członków

• swój cel

• podejmowane aktywności.

Grupy spoiste wywierają większy wpływ na swoich
członków niż grupy o małej spoistości.

Grupy

spoiste

w

mniejszym

stopniu

ulegają

dezorganizacji w sytuacji frustracji.

Struktura grupowa

• wzorzec relacji łączący poszczególne pozycje w
grupie, zajmowane przez poszczególnych członków;

•jest jawna w grupach formalnych, w grupach
nieformalnych nie zawsze.

Struktury grupowe mają charakter hierarchiczny:

• struktura władzy

• struktura socjometryczna

• struktura komunikacji

• struktura awansu.

Struktury te kształtują się wzajemnie, a każda z tych
struktur kształtuje ogólną strukturę grupy.

Struktura socjometryczna

•

jest

strukturą

atrakcyjności

interpersonalnej

( lubienia i nie lubienia)

• jest badana za pomocą socjogramu, która polega na
zadawaniu wszystkim członkom grupy pytań o wybory
negatywne i pozytywne.

Struktura władzy

• zróżnicowanie pozycji w strukturze władzy jest
związane z faktem , że osoba zajmująca wyższą
pozycję w strukturze władzy może kontrolować
zachowania osoby zajmującej niższą pozycję w tej
strukturze.

Lider, przywódca

• członek grupy, która wywiera pozytywny (tzn.
pożądany) przez siebie wpływ na innych członków
grupy, a wpływ ten jest większy od wpływu, jaki inni
członkowie grupy wywierają na niego;

• zajmuje najwyższą pozycję w strukturze władzy
danej grupy.