WSPÓLNOTY
KULTUROWE

Wspólnoty kulturowe



Wspólnota – grupa połączona tradycyjnymi i

intymnymi więzami naturalnymi, podlegająca

normom zwyczajowym, a nie prawnym –

pokrewieństwo, sąsiedztwo, przyjaźń.



Stowarzyszenia – zakładane ze względu na realizację

jakiegoś celu. Członków łączą więzy umowy, interesu,

korzyści. Przynależność do stowarzyszenia jest

dobrowolna, ale obwarowana szczegółowymi

przepisami np.. Koła zainteresowań, organizacje

pozarządowe, partie polityczne.



Wspólnota rodzinna
- małżeństwo
- rodzicielstwo
- braterstwo.

Wspólnoty kulturowe 2



Wspólnoty sąsiedzkie.



Wspólnoty przyjacielskie, koleżeńskie –
(grupy młodzieżowe szkolne, podwórkowe,
gangi).



Wspólnoty religijne
- bractwa
- grupy modlitewne
- sekty
- ruchy religijne

Naród



Naród jest określany jako zbiorowość ludzi, których

charakteryzuje wspólna świadomość narodowa oraz wspólnota

idei.



Pierwszym warunkiem ukształtowania się narodu jest ideologia

narodowa oraz świadomość narodowa – coraz większa grupa

osób poczuwa się do przynależności narodowej, dostrzega

związek między swoimi osobistymi losami i losami narodu.



Proces tworzenia się narodu rozpoczyna się z reguły od nielicznej

elity, która stopniowo się rozszerza. Są to ludzie tego samego

języka, tej samej wiary



Kultura narodowa istnieje przede wszystkim jako przestrzeń

symboliczna, wspólne dziedzictwo i doświadczenie historyczne,

wspólnota języka i terytorium, symbole narodowe, wspólni

bohaterowie. Kultura narodowa ma także wymiar instytucjonalny.

Naród 2



Ojczyznę tworzy się ewolucyjnie, tworzy się historią

współżycia ludów tej samej ziemi, przez ciągłe

krzyżowanie się krwi i ducha, przez przeżywanie tych

samych wypadków zbiorowego życia, tych samych

walk, uczuć, wspólnych nadziei, radości, klęsk.



Świadomość narodowa ma pewne stałe cechy:

wspólne terytorium stanowiące własność narodu.

Obszar ten, czyli ojczyzna obejmuje wiele miejsc o

szczególnym znaczeniu symbolicznym. W skład

świadomości narodowej wchodzi wiedza na temat

wspólnej przeszłości historycznej i swoistej kultury

narodowej.

Kultura narodowa i jej
instytucje



Kultura narodowa jako przestrzeń symboliczna – wspólne

dziedzictwo, i doświadczenie historyczne, wspólnota języka i

terytorium. Symbole narodowe (godło, flaga), wspólni

bohaterowie



Kultura narodowa jako wymiar instytucjonalny – organizacje do

ochrony i upowszechniania. Instytucje uznane za narodowe:
-

Muzea – Zamek królewski - Warszawa, Kraków

-

Muzea Narodowe - Warszawa, Kraków, Poznań, Auschwitz-

Birkenau
-

Galerie – Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta” w Warszawie,

Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Centrum Rzeźby

Polskiej w Orońsku
-

Biblioteki – Narodowa w Warszawie, uniwersyteckie

-

Filharmonia w Warszawie

-

Teatr Narodowy w Warszawie, Teatr Stary w Krakowie,

Opera

Narodowa w Warszawie

Małe i wielkie ojczyzny



Kultura lokalna – pojęcie odnoszące

się do swego rodzaju

mikrokosmosów kulturowych,

przestrzeni mniejszych niż region.



Kultura regionalna – związana jest z

określonym, niewielkim terytorium i

obejmuje wszystkie

charakterystyczne dla niego formy.



Kultura narodowa

Subkultury



Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega

wartościowaniu na wyższą czy niższą. Członków subkultury

nie można nazywać kontrspołeczeństwem, ponieważ są oni

wyrazicielami jakiegoś poglądu, jakichś idei.



Subkulturę tworzą grupy zawodowe, które wypracowały

swoje, swoiste, zachodzące wyłącznie w ich obrębie, normy -

np. lekarze, prawnicy, złodzieje, politycy, nauczyciele,

uczniowie, studenci, fani danego gatunku muzycznego.



Subkultury tworzą nie tylko grupy zawodowe, ale także inne

grupy społeczne, do których należą osoby niepełnosprawne -

niewidzący, niesłyszący, przewlekle chorzy oraz z

uszkodzonymi narządami ruchu, upośledzeni umysłowo.



W znaczeniu potocznym określa grupy młodzieży kontestujące

przyjęty system wartości, a słowo subkultura nabrało

znaczenie jakiejś form patologii społecznej. W takim

przypadku lepszym określeniem jest jednak termin

kontrkultura.

Subkultury



Powodem współuczestniczenia młodzieży w

subkulturach jest zazwyczaj niezaspokojenie pewnych

obiektywnych potrzeb. Niezwykle często jest po prostu

próbą zwrócenia na siebie uwagi. Duży wpływ na to,

czy młody człowiek przystanie do takiej grupy, mają

również cechy osobowości, charakterystyczne dla

młodego wieku. Cechy te są uwarunkowane nie tylko

biologicznie, duży wpływ mają też czynniki społeczne i

kulturowe, jak również błędy procesu

wychowawczego. Młodzież usiłuje rozładować agresję

i frustrację na różne, czasem dziwne i niezrozumiałe

sposoby. Wszystkie podkultury mają bardzo podobną

genezę. Różnice, jakie pojawiają się w ideologii są tak

naprawdę odbiciem różnic, które wynikają z czasu i

miejsca życia młodych ludzi.

Przykłady subkultur
młodzieżowych



Do najbardziej popularnych aktualnie grup subkulturowych należą:



- anarchiści, wyrażający swój sprzeciw wobec wszelkiej przemocy zarówno

skierowanej przeciwko ludziom, jak i zwierzętom. Przemoc doszukują się w

każdej formie władzy i organach, stojących na straży porządku społecznego,



- punkowcy, którzy propagują kult młodości, muzyki, drogocenność dnia

codziennego, wyrażają sprzeciw przeciwko zabijaniu, przeciwko społeczeństwu

konsumpcyjnemu, jego wartościom i etyce,



- rastafarianie, którzy są ruchem bardzo podobnym do anarchistycznego; jako

priorytet traktują pacyfizm, propagują życie pozbawione agresji, przemocy i

jakichkolwiek konfliktów. Ich cechą charakterystyczną są elementy ubioru w

kolorach zielono -żółto-czerwonym (barwy narodowe Etiopii) i czasami dredy,



- skinheadzi, czyli subkultura propagująca nacjonalizm, walkę o utrzymanie

białej rasy i całkowite oddanie dla ojczyzny,



- sataniści, czyli ludzie czczący szatana, ciemność i wszelkie zło (na Zachodzie

ma cechy charakterystyczne dla sekty; w Polsce - cechy subkultury),



- szalikowcy, czyli fanatyczni kibice sportowi, demonstrujący swoje sympatie

klubowe we wspólnych śpiewach i okrzykach na meczach; odłamem są kibole,

którzy zainteresowani są głównie wywołaniem bijatyki

Hipisi



Ponadto: Metalowcy, Dresiarze, Skejci, Graficiarze, Hiphopowcy, Gitowcy

Koncepcja wspólnot
narodowych



Konstruktywistyczna – powstanie wspólnoty

narodowej jest wynikiem działań budzących

świadomość narodową, „produktem” wysiłków

ideologów, historyków, pisarzy..



Esencjonalistyczna – naród jest wspólnotą

naturalną i ahistoryczną, istnieje od zawsze i ma

charakter odwieczny (ksenofobia)



Perspektywa historycznokulturowa – naród jest

wspólnotą o charakterze historycznym. Naród

może być wspólnotą różnorodną pod względem

etnicznym, religijnym czy językowym.

Grupy etniczne



Grupą etniczną nazywamy taką społeczność, której

wspólnota jest ściśle związana z danym obszarem

przez nią zamieszkiwanym. Grupa etniczna cechuje się

świadomością odrębności językowej, czasem również

odrębności ekonomicznej. Poszczególne grupy

etniczne lokują swoją ideologiczną i prywatną ojczyznę

na obszarze zamieszkiwanego przez nich państwa.



Mniejszość narodowa to taka grupa etniczna, która

została osiedlona na terenie jakiegoś państwa w

wyniku zaistnienia pewnych zdarzeń historycznych.

Ludność należąca do poszczególnych mniejszości

narodowych deklaruje przeważnie inną narodowość,

niż pozostała większość mieszkańców tego kraju.

Grupy etniczne

Różnorodność narodowości na obszarze Polski:

-

narodowość śląska

-

narodowość niemiecka

-

narodowość ukraińska

-

narodowość białoruska

-

narodowość żydowska

-

narodowość rosyjska

-

narodowość Romów

-

narodowość łemkowska

-

narodowość słowacka

-

narodowość kaszubów

-

górale