Źródła Prawa

1

.Wymienienie form w których mogą

być tworzone normy prawa
2. Wskazanie podmiotów wyposażonych
w kompetencję do wydawania
określonego aktu prawnego
3. Określenie zakresu spraw, które
mogą być unormowane w
poszczególnych aktach prawnych
4. Ustalenie stosunków między aktami
prawnymi

Źródła prawa

• Konstytucja – zastosowanie bezpośrednie art. 8 ust.2
• Ustawa akt normatywny ustanawiający normy generalne i

abstrakcyjne uchwalany przez parlament o nieograniczonym

zakresie przedmiotowym i najwyższej po konstytucji randze prawnej

• Umowy międzynarodowe art. 91
• Rozporządzenia – wydawane na podstawie szczegółowego

upoważnienia zawartego w ustawie ( zakaz subdelegacji) i w celu jej

wykonania.Upoważnienie powinno określać organ właściwy do

wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do

uregulowania. Organy upoważnione do wydawania rozporządzeń:

Prezydent RP ( art. 142 ust.2 ), Rada Ministrów ( art. 146 pkt.4 ),

Prezes Rady Ministrów ( art. 148 pkt 3), Ministrom ( art. 149.ust

2 ), przewodniczącym określonych komitetów powołanych w skład

Rady Ministrów( art..149 ust 3 ) i Krajowa Rada Radiofonii i

Telewizji (art.. 213 ust. 2)

•

Akty prawa miejscowego – obowiązujące wyłącznie na obszarze

działania organów które je ustanowiły.

Akty urzędowe

Prezydenta RP

1. Rozporządzenia z mocą ustawy art. 234
2. Rozporządzenia art. 92
3. zarządzenia art. 93
4. Postanowienia art. 142
•

Akty urzędowe prezydenta nie będące aktami prawnymi

•

Akty urzędowe kontrasygnowane art..144 pkt. 2 –

kontrasygnata: oddziela sferę aktywności własnej prezydenta

od sfery działalności wspólnej, zobowiązuje do wspólnego

działania, nakłada odpowiedzialność konstytucyjną premiera

przed sejmem za kontrasygnowany akt

•

Prerogatywy Prezydenta

(

art. 144 ust. 3 (

30 aktów

urzędowych

)

Prezydent RP

kompetencje

• W zakresie spraw zagranicznych art. 133
• W zakresie zwierzchnictwa Sił Zbrojnych, obronności i

bezpieczeństwa państwa na czas pokoju i wojny art..134

• Klasyczne uprawnienia głowy państwa art..137,138,139

140

• Kompetencje arbitrażu politycznego i równoważenia

władz:

• Kompetencje w stosunku do parlamentu ( Sejmu i Senatu)

art. 98 ust.2, art. 98 ust 4, art. 118 art. 122 ust.1 i 2, 3 i 5

• Kompetencję w stosunku do rządu art. 154 , 155 art 161,

162, 141

• Kompetencję w stosunku do władzy sądowniczej art.. 179,

art. 183, 185, 194, 187 art. 156 art. 191 192

Prezydent

Funkcje ustrojowe

• Najwyższy przedstawiciel RP
• Gwarant ciągłości władzy

państwowej

• Strażnik konstytucji
• Strażnik suwerenności i

bezpieczeństwa państwa oraz
nienaruszalności i
niepodzielności jego terytorium

Prezydent wybór i

kadencja

• Wybory bezpośrednie, równe ,tajne- art. 127
• Warunki wybieralności: obywatelstwo, 35 lat, korzystanie w

pełni praw obywatelskich

• Kadencja 5 lat – maksimum dwie kadencje - incompatibilitas
• Wygaśnięcie mandatu:
• Upływ czasu
• Sytuacje nadzwyczajne- śmierć, zrzeczenia się

urzędu,stwierdzenia nieważności wyboru, lub nie objęcia
urzędu po wyborze, uznania przez Zgromadzenie Narodowe
trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na
stan zdrowia ( 2/3 ustawowej liczby członków ZN)

• Złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu art..145
• Zastępstwo marszałka Sejmu : sede vacante, sede plena

art..131

Sejm

•

Kadencja 4 lata

•

Skrócenie kadencji – obligatoryjnie w

przypadku braku wyboru rządu art., 155

ust.2

•

Fakultatywne – jeżeli w ciągu czterech

miesięcy od dnia przedłożenia sejmowi

projektu budżetu nie zostanie on uchwalony

art. 225

•

Podjęcie przez sejm uchwały większością 2/3

ustawowej liczby posłów o samorozwiązaniu

art. 98 ust 3

Sejm

• 460 posłów - mandat wolny tzn.
• Generalny –poseł wyraża wolę całego narodu (art. 104)
• Niezależny (art. 104)
• Nieodwoływalny
• Incompatibilitas (art. 102 i 103), zakaz prowadzenia

działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku

skarbu państwa lub samorządu terytorialnego (art. 107),

zakaz posiadania pakietu akcji w spółkach z udziałem

skarbu państwa lub komunalnych powyżej 10%.

Obowiązek składania oświadczeń majątkowych co roku do

dnia 15 marca

• Imunitet poselski art.105
• Bierne prawo wyborcze – 21 lat obywatel polski mający

prawo wybierania.

Sejm organizacja

• Marszałek Sejmu: reprezentuje Sejm na zewnątrz, przewodniczy

obradom, strzeże prawa Sejmu, sprawować może przejściowo

urząd prezydenta. Ma prawo występowania z wnioskiem do

Trybunału konstytucyjnego

• Prezydium Sejmu Marszałek plus wicemarszałkowie : ustalanie

planu pracy Sejmu, czuwanie nad terminowością prac,

zwoływanie posiedzeń, ustalanie porządku dziennego, określanie

długości debaty, ustalanie zasad funkcjonowania kancelarii

Sejmu

• Konwent seniorów prezydium plus przedstawiciele klubów –

uprawnienia opiniodawcze i doradcze

• Kluby poselskie min. 15 posłów
• Koła poselskie min. 3 posłów
• Komisje sejmowe ze względu na tryb powoływania - stałe i

nadzwyczajne

• ze względu na zakres kompetencji –resortowe, problemowe,

śledcze

Inicjatywa ustawodawcza

• Posłowie – komisja sejmowa lub 15 posłów art. 118
• Senat – komisja senacka lub 10 senatorów ( uchwała

senatu podejmowana zwykła większością głosów)

• Prezydent RP
• Rada Ministrów
• Inicjatywa ludowa - grupa co najmniej 100 000

obywateli

• Ograniczenie inicjatywy ustawodawczej ze względu na

przedmiot regulacji art. 221 ( budżet, prowizorium
budżetowe, zmiana ustawy budżetowej, ustawa o
zaciągnięciu długu publicznego, ustawa o udzieleniu
gwarancji finansowych W tych zakresach inicjatywa
ustawodawcza przypada wyłącznie Radzie Ministrów

Tryb ustawodawczy

• Zasada rozpatrywania ustaw w trybie trzech czytań ( art. 119 ust.1)
• Zasada jawności obrad izby ( art. 113 )
• Zasada uchwalania ustaw zwykłą większością głosów w obecności co

najmniej połowy ogólnej liczby posłów

• Prawo nadania biegu inicjatywom ustawodawczym należy do Prezydium

Sejmu.

• Pierwsze czytanie może mieć na plenum Sejmu lub komisji Zgodnie z

regulaminem do I czytania na plenum kierowane są projekty ustaw:

zmiany konstytucji, praw i wolności obywatelskich, budżetu i podatków,

projekty prawa wyborczego, projekty kodeksów, zasad funkcjonowania

organów państwa ,samorządu terytorialnego.

• Drugie czytania –przedstawienie przez sprawozdawcę komisji

sprawozdania o projekcie ustawy

• Trzecie czytanie i głosowanie
• Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuje do Senatu który w ciągu

3o dni może przyjąć ją bez zmian, u8chwalić poprawki lub odrzucić w

całości.

• Uwaga poprawki senackie mogą dotyczyć tylko tekstu projektu i nie

mogą wykraczać poza jego materię

Tryb ustawodawczy c.d.

• Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo zaproponowaną

poprawkę uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej
bezwzględną większością głosów (art. 121)

• Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przesyła Prezydentowi

do podpisania

• Prezydent winien podpisać ustawę w ciągu 21 dni od dnia

doręczenia lub w tym czasie wystąpić z wnioskiem do TK w
sprawie jej zgodności z konstytucją lub zawetować i przesłać z
umotywowanym wnioskiem do ponownego rozpatrzenia
ustawy przez Sejm

• Sejm może odrzucić weto Prezydenta większością 3/5 głosów.
• Po przegłosowaniu weta prezydenta przez Sejm Prezydent w

ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej publikację w Dz U.
( Art. 122)

• Projekt pilny – art.. 123.

Rada Ministrów

• Główny organ władzy wykonawczej

(art..146)

• Zasada domniemania właściwości RM

( art. 146 pkt.2 )

• Funkcja wykonawcza – wykonywanie

ustaw stanowionych przez Sejm. Funkcja
kierowania administracją rządową.
Funkcja rządzenia ( art. 146 pkt. 3 i 4 )

• Skład RM (art. 147)
• Kompetencje Prezesa RM (art.148)

Tryb powoływania RM

• Prezydent desygnuje prezesa RM
• Etap I. Desygnowany prezes RM w ciągu 14 dni przedstawia

Sejmowi program RM z wnioskiem o wotum zaufania.Sejm
uchwala wotum bezwzględną większością głosów.

• Etap II. W razie braku wotum zaufania Sejm w ciągu 14 dni

wybiera prezesa RM i jego gabinet bezwzględną większością
głosów.

• Etap III. W razie braku wotum zaufania ,Prezydent RP w

ciągu 14 dni powołuje prezesa RM i na jego wniosek
pozostałych członków gabinetu. Sejm w ciągu 14 dni od dnia
powołania RM przez Prezydenta udziela mu wotum zaufania
zwykła większością głosów.

• W razie nie udzielenia RM wotum zaufania Prezydent skraca

kadencję Sejmu i zarządza wybory. ( art. 154 )

Odpowiedzialność RM przed

Trybunałem Stanu

• Za naruszenie konstytucji lub ustaw,

za przestępstwa popełnione w
związku z zajmowanym
stanowiskiem

• Uchwała o postawieniu członka RM

przed TS podejmuje Sejm na
wniosek Prezydenta RP lub co
najmniej 115 posłów większością 3/5
ustawowej liczby posłów.( art. 156 )

Odpowiedzialność polityczna

RM

• Wyrażenie wotum nieufności lub wotum zaufania przez Sejm

.

• Wniosek Prezesa RM ( art. 160) Prezes RM może zwrócić się do

Sejmu o wyrażenie wotum zaufania. Udzielenie wotum zaufania RM
następuje większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów.

• Sejm wyraża wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów

na wniosek zgłoszony co najmniej przez 46 posłów i wskazujący
imiennie kandydata na prezesa RM ( konstrukcyjne wotum nieufności
) . Art. 158 pkt.1

• Wniosek o podjęcie uchwały o WN może być poddany pod głosowanie

nie wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia jego zgłoszenia. Powtórny
wniosek po upływie 3 miesięcy jeżeli wystąpi za nim co najmniej 115
posłów. ( art. 158 pkt. 2 )

• Sejm może wyrazić ministrowi wniosek WN. Wniosek o wyrażenie WT

może być zgłoszony przez co najmniej 69 posłów. Terminy zgłaszania
j.w. Art. 159