Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

1

3. Istota i cechy sprawozdawczości.

Rodzaje sprawozdań finansowych.

Rachunkowość – wykłady
(30/15 / 12/9)

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

2

Polityka rachunkowości

• harmonizacja – to proces

redukowania różnic w
sprawozdawczości finansowej w
poszczególnych krajach

• standaryzacja - oznacza

stosowanie tych samych reguł i
zasad sporządzania sprawozdań
finansowych

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

3

Wykaz stosowanych skrótów w
polityce rachunkowości

• GAAP – Ogólnie Przyjęte Zasady Rachunkowości (Generally

Accepted

• Accounting Principles)
• MSSF (ang. IFRS) – Międzynarodowe Standardy

Sprawozdawczości

• Finansowej (International Financial Reporting Standards)
• KMSR – Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
• (International Accounting Standards Committee)
• MSR (ang. IFRS) – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości
• (International Accounting Standards)
• RMSR – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
• (International Accounting Standards Board)
• SIC – Interpretacja (e) Stałego Komitetu ds. Interpretacji KMSR i
• RMSR (Interpretation (s) issued by the Standing Interpretations
• Committee of the IASC/IASB)

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

4

Dlaczego polityka rachunkowości
w sprawozdawczości

• Zadaniem rachunkowości finansowej jest

określenie zasad pomiaru i prezentacji sytuacji

finansowej jednostki (bilans) oraz jej dokonań

(rzis) w taki sposób, aby służyły przede wszystkim

potrzebom informacyjnym właścicieli kapitału.

• potrzebę tworzenia standardów międzynarodowych, obowiązujących

wszystkie podmioty działające na danym rynku wspomagają, a wręcz

wymuszają stosowanie nasilające się procesy globalizacji i

regionalizacji, ogromny przepływ kapitału i różnorodność transakcji

finansowych

• muszą zostać wypracowane jednolite, ogólnoświatowe zasady

ujmowania skutków zdarzeń gospodarczych

• powstanie globalnego systemu regulacji finansowych jest

największym wyzwaniem dla rachunkowości XXI wieku

• wyeliminowanie rozbieżności miedzy sprawozdawczością finansowa

w różnych krajach

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

5

Instytucje ustanawiające
regulację polityki rachunkowości

•

Na szczeblu światowym:

– Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

(Internationa Accounting Standards Board, IASB);

– Międzynarodowa Federacja Księgowych (International Federation

of Accountants, IFAC);

– Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych

(IOSCO);

– Organizacja Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i

Sprawozdawczości (ISAR)

• Na szczeblu regionalnym:
– Unia Europejska;
– Federacja Księgowych Wschodniej, Środkowej i Południowej

Afryki;

• Na szczeblu krajowym:
– Amerykańska Rada Standardów Rachunkowości Finansowej;
– Rada Standardów Rachunkowości w Wielkiej Brytanii;
– Komisja Papierów Wartościowych w Stanach Zjednoczonych.

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

6

Regulacje wydawane przez RMSR
(IASB)

• Ramy konceptualne przygotowania i

prezentacji sprawozdań finansowych
(IASC)

• Uzasadnienie rozwiązań przyjętych w

poszczególnych MSR/MSSF

• Międzynarodowe Standardy

Rachunkowości (MSR)

• Interpretacja Stałego Komitetu ds.

Interpretacji (SIC, IFRIC)

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

7

Regulacje RMSR (Komitet)

Ramy konceptualne

przygotowania i

prezentacji s.f.

Uzasadnianie

rozwiązań

przyjętych w

poszczególnych

MSR/MSSF

Międzynarodowe

Standardy

Rachunkowości

(MSR)

Interpretacja

Stałego

Komitetu ds.
Interpretacji

(SIC, IFRIC)

Międzynarodowe

Standardy

Sprawozdawczości

Finansowej (MSSF)

Problemy ogólne

• cele sprawozdań

finansowych

• podstawy założeń

rachunkowości

• cele jakościowe

sprawozdań finansowych

• elementy sprawozdań

finansowych (definicje)

• zasady uznawania

definicji w sprawozdaniach

finansowych

• koncepcje kapitału

własnego

Problemy

szczegółowe

• wycena

• pomiar wyniku

• prezentacja

informacji w

sprawozdaniach

finansowych

Uzupełnienie

Międzynarodow

ych

Standardów

Rachunkowoś

ci

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

8

Regulacje wydawane przez RMSR
(IASB)

• Cel regulacji – zapewnienie

porównywalności sprawozdań, a nie
określenie reguł księgowania

• Dominuje ujęcie sprawozdawcze

– zasady wyceny oraz ustalania
wyniku finansowego (polityka
rachunkowości) w sposób
sprawozdawczy, a nie ewidencyjny

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

9

Struktura MSR / MSSF

• maja określoną, ujednolicona

strukturę, proponuje się dwa
podejścia do problemów
rachunkowości:
– wzorcowe (benchmarking)
– alternatywne

• dotyczą tych obszarów

rachunkowości, w których w praktyce
funkcjonuje wiele różnych rozwiązań

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

10

Obecnie MSR

W momencie przekształcenia KMSR w RMSR,

przyjęła ona wszystkie MSR. Od tamtego czasu
RMSR:

•

zaproponowała lub wprowadziła zmiany do
części MSR (IASs),

•

część MSR została zastąpiona przez MSSF
(IFRSs).

•

przyjęła MSSF dotyczące tematów wcześniej
nieporuszanych przez żaden z MSR (IASs).

•

W efekcie obecnie obowiązuje część
pierwotnie przyjętych MSR oraz wszystkie
MSSF.

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

11

Wykaz MSR

Nr

MSR

Nazwa

1

Prezentacja sprawozdań finansowych

2

Zapasy

7

Rachunek przepływów pieniężnych

8

Zysk lub strata netto okresu obrotowego, podstawowe błędy i zmiany zasad

rachunkowości

10 Zdarzenia następujące po dniu bilansu
11 Umowy o usługę budowlaną
12 Podatek dochodowy
14 Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności
15 Informacje odzwierciedlające skutki zmian cen
16 Rzeczowe aktywa trwałe
17 Leasing
18 Przychody
19 Świadczenia pracownicze
20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej
21 Skutki zmian kursów wymiany walut obcych
22 Połączenie jednostek gospodarczych
23 Koszty finansowania zewnętrznego
24 Informacje ujawniane na temat podmiotów powiązanych
26 Rachunkowość i sprawozdawczość programów świadczeń emerytalnych
27 Skonsolidowane sprawozdania finansowe i inwestycje w jednostkach zależnych
28 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych
29 Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji

30

Ujawnianie informacji w sprawozdaniach finansowych banków i podobnych

instytucji finansowych

31 Sprawozdawczość finansowa dotycząca udziałów we wspólnych przedsięwzięciach
32 Instrumenty finansowe – ujawnianie i prezentacja
33 Zysk przypadający na jedną akcję
34 Śródroczna sprawozdawczość finansowa
35 Działalność w trakcie zaniechania
36 Utrata wartości aktywów
37 Rezerwy, zobowiązania i aktywa warunkowe
38 Wartości niematerialne i prawne
39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena
40 Nieruchomości inwestycyjne
41 Rolnictwo

MSSF 1 Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

12

Cele sporządzania sprawozdań
finansowych

• Dostarczenie szerokiemu kręgowi

użytkowników podejmujących decyzje
gospodarcze, użytecznych informacji na
temat sytuacji finansowej, wyników
działalności i przepływów środków
pieniężnych.

• Przedstawienie wyników zarządzania

przez kierownictwo powierzonymi mu
zasobami.

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

13

Sprawozdanie finansowe

• Zgodnie z MSR 1 celem sprawozdania jest

dostarczanie informacji, które pomogą
użytkownikowi przewidzieć przyszłe przepływy
pieniężne.

• Sprawozdanie finansowe zostało zdefiniowane jako

ustrukturyzowana prezentacja sytuacji finansowej
i transakcji dokonywanych przez przedsiębiorstwo.

• Najważniejsza cecha sprawozdań finansowych –

uczciwa prezentacja następujących zagadnień
dotyczących danej jednostki:
– sytuacji finansowej
– dokonań
– przepływów pieniężnych

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

14

Hierarcha źródeł prawa w zakresie

rachunkowości

Podmioty stosujące

UoR

1. Obowiązek stosowania

UoR w całości

2. Możliwość stosowania

krajowych standardów

rachunkowości w

zakresie

nieuregulowanym w

ustawie

3. Możliwość stosowania

MSR w sprawach nie

uregulowanych w UoR

ani KSR

Podmioty stosujące

MSSF

1. Obowiązek wyceny

aktywów i pasywów i

sporządzania

sprawozdań

finansowych zgodnie z

MSR

2. Obowiązek stosowania

UoR z wyłączeniem

niektórych przepisów

rozdz.4 ,4a, 5 i 6

3. Możliwość stosowania

KSR w sprawach nie

uregulowanych ani w

MSR ani w UoR

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

15

MSSF jako podstawa sporządzania

sprawozdań finansowych przez spółki

polskie

•

Obowiązek sporządzania skonsolidowanych
sprawozdań finansowych mają:
- banki,
- emitenci dopuszczeni do publicznego obrotu w Polsce.

•

Możliwość sporządzania skonsolidowanych
sprawozdań finansowych mają:
- emitenci ubiegający się o dopuszczenie do
publicznego obrotu w Polsce lub na jednym z rynków
regulowanych krajów Europejskiego Obszaru
Gospodarczego
- jednostki wchodzące w skład grupy kapitałowej, w
której jednostka dominująca wyższego szczebla
sporządza sprawozdanie skonsolidowane zgodnie z
MSR.

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

16

Struktura rocznego sprawozdania
finansowego

Podstawowy

obowiązek
sprawozdawczy

:

• Bilans
• Rachunek zysków i strat
• Informacja dodatkowa

Rozszerzony

obowiązek
sprawozdawczy

• Bilans
• Rachunek zysków i

strat

• Informacja dodatkowa
• Rachunek przepływów

pieniężnych

• Zestawienie zmian w

kapitale własnym

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

17

Zasady sporządzania sprawozdań
fin.

- ZASADA CIĄGŁOŚCI - przyjęte zasady (politykę rachunkowości) należy stosować

w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego

grupowania operacji gospodarczych.

- ZASADA PORÓWNYWALNOŚCI - wynika z zasady ciągłości – dane prezentowane

w sprawozdaniu finansowym za rok bieżący muszą być porównywalne z danymi

prezentowanymi za rok/lata poprzednie.

- ZASADA KONTYNUACJI - przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości, w

tym sporządzaniu sprawozdań, przyjmuje się założenie, że jednostka będzie

kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości – w okresie nie

krótszym niż jeden rok od dnia bilansowego - w nie zmniejszonym istotnie zakresie,

bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze

stanem faktycznym lub prawnym.

- ZASADA MEMORIAŁU - w księgach rachunkowych jednostki należy ująć

wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty

związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od

terminu ich zapłaty.

- Odmienną zasadą jest ZASADA KASOWOŚCI która stanowi, iż dochody i wydatki

ujmuje się w terminie ich zapłaty niezależnie od okresu, którego dotyczą.

- ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI PRZYCHODÓW I KOSZTÓW - oznacza

konieczność przeciwstawiania przychodom osiągniętym w danym okresie - kosztów

poniesionych na ich osiągnięcie w celu ustalenia w sposób prawidłowy realnego

wyniku finansowego.

- ZASADA OSTROŻNOŚCI, ZASADA ISTOTNOŚCI, ZASADA WYŻSZOŚCI TREŚCI

EKONOMICZNEJ NAD FORMĄ PRAWNĄ

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

18

Struktura rocznego raportu
finansowego

Roczne zamknięcie rachunkowe

S

p

ra

w

o

zd

a

n

ia

fi

n

a

n

so

w

e

- bilans
- rachunek zysków i strat
- sprawozdanie z
przepływów środków
pieniężnych

R

O

C

Z

N

Y

R

A

P

O

R

T

F

IN

A

N

S

O

W

Y

ROCZNY RAPORT FINANSOWY

RAPORT AUDYTORÓW

Noty uzupełniające do
sprawozdań
finansowych

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

19

Cechy sprawozdania finansowego

• Rzetelność – dane wykazane w sprawozdaniu są

w sposób zgodny z prawdą, zgodnie z

rzeczywistością przedstawiają sytuację majątkową

i finansową, oraz wynik finansowy za dany okres.

• Wiarygodność

–

prezentowane

dane

są

pozbawione materialnych błędów, są obiektywne

oraz zgodne z zasadą ostrożnej wyceny.

• Kompletność – sprawozdanie uwzględnia całość

składników majątkowych, źródeł ich finansowania

oraz wszystkie operacje wynikowe, które miały

miejsce w danym okresie.

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

20

Cechy sprawozdania finansowego

• Prawidłowość – sprawozdanie jest sporządzone na

podstawie ksiąg rachunkowych prowadzonych zgodnie

z obowiązującymi przepisami prawa i polskimi lub

międzynarodowymi standardami rachunkowości.

• Sprawdzalność – dane zawarte w sprawozdaniu

można powiązać z zapisami w księgach rachunkowych.

• Porównywalność

–

umożliwiają

użytkownikom

porównanie danych w czasie oraz na tle podmiotów o

podobnym profilu działalności.

• Przejrzystość – informacje zawarte w sprawozdaniu

prezentowane są w sposób zrozumiały i czytelny.

Rachunkowość wykłady – Doc. dr inż. Izabela Wojewoda

21

Bilans

AKTYWA

PASYWA

Środki

pieniężne

Kapitał

własny

w tym:
Wynik

finansowy

Suma
aktywów

Suma
pasywów

Wprowadzenie

do sprawozdania

finansowego

Dodatkowe informacje

i objaśnienia

Rachunek

przepływów

pieniężnych

Zestawienie zmian

w kapitale

(funduszu)

własnym

Środki

pieniężne na

początek i

koniec okresu

Kapitał własny na
początek okresu
i na koniec okresu

Rachunek zysków i

strat

zysk

strata

Powiązania między poszczególnymi
sprawozdaniami
w ramach rocznego sprawozdania
finansowego