UKSW 2010/11

Podstawy cywilizacji

europejskiej

Bogdan Musial

Elity / Społeczeństwo

obywatelskie

Elita

• Elita – kategoria osób znajdujących się najwyżej w hierarchii społecznej,

pod jakimś względem wyróżnionych z ogółu społeczeństwa;

Rodzaje elit

• Elita posiadania – wielkości i rodzaju majątku posiadanego przez jednostki;
• Elita rodowa – przynależność zależy od "dobrego urodzenia", czyli bycia

potomkiem członków elity;

• Elity funkcji – definiuje się poprzez role pełnionych przez daną jednostkę a

uznawane za szczególnie cenne dla danej społeczności, na przykład
lekarze, prawnicy, naukowcy, wojskowi, wysocy urzędnicy;

• Elita osiągnięć / zasług - przynależność zależy od wybitnych osiągnięć /

zasług (zawodowych, w gospodarce, na uniwersytetach, w szkolnictwie)
wobec społeczności niezależnie od pochodzenia społecznego;

• Elita władzy oparta o świat polityki oraz gospodarki. Politycy po

zakończeniu kadencji obejumują funkcje w organach spółek kapitałowych;

• Elita wykształcenia (Bildungselite);
• Elity gospodarcze i jej kluczowe znaczenie dla nowoczesnego wysoko

uprzemysłowionego społeczeństwa.

Warstwa / klasa średnia

• Klasa średnia – warstwa społeczna znajdująca się pomiędzy klasą wyższą i

klasą niższą.

• Dategorie społeczno-zawodowe charakteryzujące się względną

samodzielnością (osoby pracujące we własnych firmach lub mających
pracę umysłową) oraz pewnym poziomem dobrobytu.

• Do klasy średniej należą przede wszystkim osoby o wyższym wykształceniu

oraz o wyższych kompetencjach kulturowych niż klasa robotnicza (niższa).

• W społeczeństwach nowoczesnych, a szczególnie w ponowoczesnych klasa

średnia stanowi większość populacji.

• klasa średnia wyższa (upper middle class)
• klasa średnia właściwa (middle middle class)
• klasa średnia niższa (lower middle class)

Mittelstand (stan średni) – motor rozwoju

gospodarczego

• Właściciele małych i średnich przedsiębiorstw (KMU i SME, KMU =Small

sized Enterprises, SME = Medium sized Enterprises) w tym zakładów
rzemieślniczych oraz przedstawiciele wolnych zawodów,

Der Mittelstand (stan średni) w Republice Federalnej Niemiec

• 99,7 % przedsiębiorstw, które płacą podatek obrotowy,
• zatrudnia 65,9% wszystkich pracowników płacących składki

ubezpieczeniowe i socjalne,

• wytwarza 38,3 % wszystkich obrotów,
• kształci 83,0 % wszystkich uczniów szkół zawodowych

Przedsiębiorstwa rodzinne w RFN

• 95 % wszystkich przedsiębiorstw i zakładów są prowadzone jako

przedsiębiorstwa rodzinne,

• wytwarzają 41,5 % obrotów wszystkich przedsiębiorstw,

• zapewniają 57 % wszystkich miejsc pracy.

Fagus Werk

Rekrutacja elit

• Pozytywna selekcja (elita zasług, gospodarcza) - socjalna mobilność,

państwo prawa,

• Negatywna selekcja (degradacja) – kooptacja, brak lub karykatura państwa

prawa.

Państwo prawa (Rule of law, Rechtsstaat)

• Państwo jako organizator systemu prawnego w imieniu obywateli oraz

strażnik uczciwości postępowania sądowego,

• Rozumienie prawa jako zewnętrznego punktu odniesienia, obowiązującego

wszystkich niezależnie od pozycji społecznej i zakresu posiadania władzy

Społeczeństwo obywatelskie (Civil society)

Demokratyczna forma społeczeństwa tworzona i rozwijana poprzez
dobrowolny i aktywny udział jej członków (obywateli) w życiu publicznym.

Warunki i formy istnienia

•Wolne i zróźnicowane media
•Wysoki poziom wykształcenia
•Klasa średnia
•Państwo prawa i poszanowanie prawa
•Lokalna społeczność,
•formy, między innymi: kościół, związki religijne, związki zawodowe, partie
polityczne, polityczne i prywatne fundacje, polityczne związki, inicjatywy
obywatelskie, NGO (non-governmental organisations), non-profit organizations
(NPOs), kluby sportowe, itd.

Inteligencja

• warstwa społecznej żyjąca z pracy umysłu, wykształciła się w XIX wieku

głównie ze zubożałej szlachty, ale również z mieszczaństwa,

• obejmowała tradycyjnie nauczycieli, lekarzy, artystów, inżynierów i

urzędników,

• obecnie - osoby zajmujące pozycje zawodowe, wymagające wyższego

wykształcenia.

Homo sovieticus i jego cechy

• brak własnej inicjatywy, ucieczka od odpowiedzialności,
• koniunkturalizm, oportunizm,
• arogancja / agresja wobec słabszych, uniżoność wobec silniejszych,
• brak samodzielnego myślenia oraz działania,
• oczekiwanie że "ktoś coś załatwi",

• kradzież własności państwowej nie jest postrzegana jako

przestępstwo (własność niczyja),

• zniewolonie intelektualnie,
• pozbawionie osobowości i godności,
• całkowite podporządkowanie władzy.