Dziecko krzywdzone

\

Czym jest zespół dziecka

maltretowanego?

To stan kliniczny u małego dziecka, które doznało

poważnego fizycznego obrażenia. Jest on często

przyczyną trwałych uszkodzeń ciała czy śmierci.

Zespół ten powinien być podejrzewany u

każdego dziecka wykazującego obecność

złamań kości, krwiaka podtwardówkowego

(nagromadzenie wynaczynionej krwi pomiędzy

oponą twardą a pajęczynówką), złego rozwoju,

obrzęków tkanek miękkich, krwiaków powłok

skórnych, u każdego dziecka, które nagle

umiera, czy tam, gdzie istnieje rozbieżność

między jakością obrażenia a podanym

mechanizmem urazu. Należy jednak pamiętać,

że przede wszystkim jest to CHOROBA

SPOŁECZNA, będąca następstwem urazów

zadawanych dziecku w sposób świadomy przez

rodziców lub opiekunów.

Definicja zespołu dziecka

maltretowanego

Wg ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI ZDROWIA (1985r.

SZWAJCARIA):

„ ZA MALTRETOWANIE DZIECKA UWAŻA SIĘ

KAŻDE

ZAMIERZONE LUB NIEZAMIERZONE

DZIAŁANIE OSOBY

DOROSŁEJ , SPOŁECZNOŚCI LUB PAŃSTWA,

DZIAŁANIE

KTÓRE UJEMNIE WPŁYWA NA ZDROWIE,

ROZWOJ FIZYCZNY I PSYCHOSPOŁECZNY

DZIECKA ”

Historia

Maltretowanie dzieci znane jest w historii

medycyny już od kilku stuleci. Jednak

dopiero w ostatnich latach XIX wieku

Ambroise Tardieu, francuski medyk

sądowy,opisał wyczerpująco problem

dziecka maltretowanego. Przedstawił

szczegółowo badaną i obserwowaną

grupę 32 dzieci, będących ofiarami

zamierzonych i nieprzypadkowych

urazów.

Pierwsze zdjęcie rentgenowskie kośćca

dziecka maltretowanego opublikowano w

1929 r. (Parissot, Caussadé) i dotyczyło

ono 2-letniego dziecka cygańskiego.

Stwierdzono u niego zniekształcenia

kończyn i liczne złamania kości długich w

różnych fazach gojenia. Opisywane

zmiany pourazowe dokonane zostały

przez opiekunów dziecka po to, aby

zapewnić sobie odpowiednio wysokie

dochody z uprawianego żebractwa.



W 1874r. w USA powstało Towarzystwo

Zapobiegania Cierpieniu Dzieci



W 1961r. na zjeździe pediatrów w Los

Angeles C.H.Kempe przedstawił po raz

pierwszy „zespół dziecka bitego”



W latach 70-tych „syndrom bitego

dziecka” zastąpiono określeniem „dziecko

maltretowane” (ang. child abuse)



W 1989r. ONZ ogłosiła „Kartę Praw

Dziecka”



W 1991r. Polska ratyfikowała Konwencję

Praw Dziecka.

Jakie są formy krzywdzenia

dzieci?

Wyróżniamy 4 podstawowe formy

krzywdzenia dzieci:



Przemoc fizyczna



Maltretowanie psychiczne (emocjonalne)



Wykorzystywanie seksualne



Zaniedbywanie – w sferze fizycznej i

psychicznej

Formy krzywdzenia -

charakterystyka

Fizyczne – to wyraz okrucieństwa osób

dorosłych w stosunku do dzieci. Powoduje

ból i różnego rodzaju cierpienia.

Najczęściej polega na stosowaniu

różnorodnych kar cielesnych zadawanych

dziecku zwykle w stanie wzburzenia

emocjonalnego, bez kontroli tych czynów.

Krzywdzenie psychiczne – polega na

stosowaniu przemocy psychicznej, czyli

na takich zachowaniach i postępowaniu

wobec dziecka, które wpływają

destrukcyjnie na rozwój emocjonalny

(ubliżanie, agresja słowna, ośmieszanie,

poniżanie itp.)

Wykorzystywanie seksualne – to

wciąganie dziecka w sferę aktywności

seksualnej, która jest nieadekwatna do jego

obecnego etapu rozwoju . Dziecko nie

rozumie i nie akceptuje tych poczynań.

Działania w sferze wykorzystywania

seksualnego dzieli się na dwie kategorie:



Związane z kontaktem fizycznym



Wykorzystywanie bez kontaktu fizycznego

np. rozmowy niestosowne do wieku,

zmuszanie do oglądania filmów

pornograficznych.

Zaniedbanie – występują znacznie częściej

niż 3 powyższe formy. Ponadto jest ona

najlepiej dostrzegana przez otoczenie.

Przejawami zaniedbań są np:

niedożywienie, nieprzestrzeganie higieny

osobistej, brak opieki nad dzieckiem czy

zaniedbania w zakresie opieki medycznej.

Przyczyny krzywdzenia

Ze strony dziecka:

- wady rozwojowe

- choroby przewlekłe

- niepełnosprawność

- dziecko niechciane

- mała masa urodzeniowa

- nadpobudliwość psychoruchowa

- zaburzenia zachowania

Ze strony rodziców, rodziny,

warunków środowiskowych:

-niski poziom wykształcenia rodziców

-matka (rodzice) młodociani

-bezrobocie, alkoholizm i narkomania

-rozpad rodziny

-konkubinat

-pobyt w więzieniu

-złe warunki mieszkaniowe

-wielodzietność

Statystyki

OGÓŁEM 134 866

Statystyki

1999

2002

2005

2008

2009

2010

Liczba

sprawców

przemocy

domowej

ogółem

56 847 76 991 97 142 86 568 81 472 83 390

w tym: kobiety

1 838

2 903

4 153

3 942

3 926

3 981

w tym: mężczyźni

54 669 73 759 92 776 82 425 77 326 79 204

nieletni

340

329

213

201

220

205

Statystyki



W czasie każdego dyżuru (policyjnego czy też

grup wsparcia dla rodzin) średnio co godzinę

dzwoni nowa osoba opowiadająca o doznawanej

przemocy domowej.



Większość aktów przemocy jest dokonywanych

pod wpływem alkoholu.



W 1/3 przypadków sprawcy stosują przemoc

nie będąc pod wpływem żadnych dodatkowych

czynników.



Ok. 50% dzwoniących nigdy wcześniej nie

opowiadała nikomu o doznawanej krzywdzie.



Podczas badań przeprowadzonych przez CBOS

co 10 kobieta stwierdziła, że została uderzona

przez męża co najmniej kilka razy.



Dzieci dorastające w domu, w którym stosuje

się przemoc, częściej stają się sprawcami

przemocy.



Rocznie rejestruje się ok. 500 przypadków

dzieci do lat 15 , w tym niemowląt , leczonych w

oddziałach chirurgii dziecięcej z powodu

skutków przemocy fizycznej



Rocznie odnotowuje się kilkanaście

przypadków zgonów tych dzieci.



Przemoc ma miejsce nie tylko w rodzinach

patologicznych, z marginesu społecznego, ale

też w tak zwanych normalnych, porządnych

domach.



W 2/3 przypadków przemoc związana jest z

alkoholem, 1/3 przypadków to tzw. przemoc

trzeźwa.



Około 30% alkoholików stanowią osoby z

wyższym wykształceniem, pracujące na

odpowiedzialnych , często eksponowanych

stanowiskach.



Ok.. 20-25% kobiet i 5-15% mężczyzn był

wykorzystywanych seksualnie w

dzieciństwie.



Większość sprawców wykorzystania

seksualnego zna się ze swoimi ofiarami.

Ok.30% to krewni dziecka, najczęściej

ojcowie, ojczymowie, wujowie bądź

stryjowie lub kuzyni.



Ok. 60% to inni znajomi, tacy jak

przyjaciele rodziny, osoby pilnujące dzieci

lub sąsiedzi.



Obcy są sprawcami około 10%

przypadków wykorzystywania

seksualnego dzieci.



Większość tego typu przypadków jest

popełnianych przez mężczyzn, kobiety są

zaangażowane w około 14% zgłoszonych

przestępstw przeciwko chłopcom i 6%

zgłoszonych przestępstw przeciwko

dziewczynkom.

Zespoły maltretowania



Zespół bitego dziecka



Zespół dziecka potrząsanego



Zespół nadopiekuńczości – zespół

Munchausena



Nadużycia seksualne



Maltretowanie dzieci przez dzieci

Zespół bitego dziecka



Przedmiotem agresji są szczególnie dzieci

niechciane, nieślubne, dzieci upośledzone

fizycznie lub psychicznie, dzieci sprawiające

trudności wychowawcze, dzieci płaczliwe i

krzykliwe.



BCS (The Battered Child Syndrom) może

wystąpić w każdym wieku, ale dotyczy

głównie dzieci małych, poniżej 3 roku życia.



Objawy kliniczne są bardzo różnorodne, od

przypadków, w których następstwa urazu są

bardzo nikłe i BCS bywa często

niepodejrzewany i nierozpoznany, do tych,

które wykazują wyraźne istnienie

uszkodzenia tkanek miękkich, kośćca czy

centralnego układu nerwowego.

Grupy klasyfikacji BCS

I GRUPA

:

Objawy odnoszone do zaburzeń metabolicznych,

upośledzonego rozwoju, procesu infekcyjnego, opóźniony

rozwój fizyczny, niedożywienia dziecka, niedokarmienie czy

wręcz głodzenia, ograniczenie podaży płynów, brak

higieny.

II GRUPA:

Zmiany kostne rozpoznawane przypadkowo,

charakterystyczna lokalizacja uszkodzeń, niekiedy

mnogość tych zmian oraz fakt, iż uszkodzenia te mogą

znajdować się w różnych stadiach gojenia. Złamaniu

ulegają najczęściej kości długie, czaszka, rzadziej żebra,

kości płaskie, kości obręczy barkowej i miednicy.

III GRUPA:

Uszkodzenia centralnego układu nerwowego, wylewy

podtwardówkowe. Krwiaki wewnątrzczaszkowe mogą być

ostre i przewlekłe. Wiele z tych obrażeń daje trwałe

uszkodzenie mózgu a nawet jest przyczyną zgonów.

Uszkodzenia narządu wzroku (wylewy krwawe do

siatkówki, odklejenie siatkówki).

GRUPA IV:

Obrażenia skórne (otarcia naskórka, obrzęki,

wybroczyny i wylewy krwawe, oparzenia). Są one

umiejscowione w skupiskach na tułowiu i pośladkach

oraz na głowie i bliższych częściach kończyn.

Narzędziami przemocy są najczęściej: ręka, pięść,

klamra od paska, pas, sznur od żelazka, wieszak do

ubrań czy tlący się papieros.

GRUPA V:

Uszkodzenia wewnątrzbrzuszne (krwiaki jelit,

uszkodzenia jelit, uszkodzenia otrzewnej, stłuczenia

powłok jamy brzusznej, stłuczenia okolicy lędźwiowej

i nerek).

Stanowią one najczęstszą przyczynę zgonów u dzieci

powyżej 3 roku życia.

GRUPA VI:

Urazy w sferze emocjonalnej – urazy psychiczne.

Zespół dziecka potrząsanego



Dotyczy małych niemowląt poniżej 6 miesiąca

życia.



„Rodzice potrząsający” są na ogół bardzo

młodzi, zajęci nauką – karierą lub pozbawieni

pracy zarobkowej



Zespół ten występuje w rodzinach

wielodzietnych, wśród dzieci z rożnych ojców, w

rodzinach patologicznych z dysfunkcjami

emocjonalnymi i społecznymi ( nadużywanie

alkoholu, niezrównoważenie psychiczne)



Rodzic nie mogąc wytrzymać krzyku dziecka

potrząsa nim ( za kończyny lub całym ciałem),

aby się uspokoiło nie zdając sobie sprawy jakie

to może powodować obrażenia u dziecka.

Cechy charakterystyczne

ZDP



Wiek dziecka – niemowlęcy



Lokalizacja złamań – przynasady kości

długich



Mnogość uszkodzeń w różnym czasie

gojenia



Wylewy śródczaszkowe

NALEŻY PRZYPUSZCZAĆ, ŻE NA KAŻDE

JEDNO NIEMOWLĘ , KTÓRE TRAFIA DO

SZPITALA PRZYPADA 100 INNYCH ,

KTÓRE W OGÓLE NIE SĄ LECZONE. TYM

BARDZIEJ, ŻE URAZY W UKŁADZIE

KOSTNYM GOJĄ SIĘ SZYBKO I KOŃCZYNY

MOGĄ ROZWIJAĆ SIĘ PRAWIDŁOWO

Zespół Munchausena



Zespół ten polega na celowym wywołaniu przez

rodziców rzeczywistych objawów chorobowych u

dziecka. Objawy te zazwyczaj maja charakter

przewlekły lub nawracający, ponadto rodzice

przekazują lekarzom fałszywe informacje na temat

ciężkości, dotychczasowego przebiegu choroby u ich

dzieci. Rodzice ci często mają kontakt zawodowy ze

służbą zdrowia, sami cierpią na rózne dolegliwości i

dysponując na ich temat rozległą wiedzą wszelkimi

możliwymi sposobami prowokują podobne objawy u

dziecka. Zespół ten najczęściej jest rozpoznawany u

dzieci w wieku 0 – 6 lat.



OBJAWY: niezborność ruchowa i patologiczna

senność na skutek podawania dzieciom dużych

dawek barbituranów, uporczywe wymioty,

hipoglikemia na skutek podawania insuliny,

zakażenia wywołane wstrzykiwaniem podejrzanych

substancji.



Zespół ten jest bardzo trudny do wykrycia, tym

bardziej że rodzice sprawiają wrażenie bardzo

troskliwych i opiekuńczych.

Nadużycia seksualne



Nadużycie seksualne

obejmuje napastowanie

dziecka a także stosunek

płciowy



Dzieci rzadko ujawniają

takie fakty, gdyż

wykorzystujący wymusza

na swojej ofierze

zachowanie tajemnicy.



OBJAWY: infekcje i

urazy narządów

płciowych i odbytu,

nawracające zapalenia

cewki moczowej i układu

moczowego, moczenie

nocne.

Cechy dziecka krzywdzonego



Strach i niepokój



Poczucie winy



Ambiwalencja uczuć



Brak zaufania



Agresywność



Spolegliwość



Zamiana ról



Kłopoty w szkole



Bezradność



Opóźnienie w rozwoju



Zaburzenia mowy



Dolegliwości związane ze stresem



Fizyczne urazy

Zachowanie dziecka

świadczące o przemocy

fizycznej:



Lęk przed rozbieraniem się na lekcjach

WF



Lęk przed nagłym dotykiem



Niestosowny do pogody strój



Lęk przed powrotem do domu, niechęć

do opowiadania o sytuacji rodzinnej



Agresja, apatia, nadmierna ostrożność,

kłamliwość.



Brak wiarygodnego wyjaśnienia urazu

Zachowania dziecka

świadczące o przemocy

emocjonalnej



Zaburzenia mowy



Dolegliwości somatyczne: bóle brzucha,

bóle głowy itp..



Moczenie i zanieczyszczanie się



Mimowolne ruchy mięśni, tiki



Brak poczucia pewności siebie



Wycofanie, depresja



Zachowania autodestrukcyjne i

destrukcyjne



Nadmierne podporządkowanie dorosłym



Częste kłamstwa, nieadekwatny lęk,



Lęk przed porażką

Zachowania dziecka

świadczące o zaniedbywaniu



Zaburzony rozwój fizyczny (wzrost i

waga poniżej normy)



Zaniedbany wygląd zewnętrzny (brudne

ubranie, nieumyte włosy)



Niewyleczone rany, choroby zębów



Zmęczenie i apatia

Zachowanie dziecka

świadczące o

wykorzystywaniu

seksualnym



otarcia naskórka, bolesność narządów

płciowych i odbytu



ból podczas oddawania moczu, przy

chodzeniu, siadaniu



opuchlizna w okolicach genitaliów



dziwne i nowe zachowania seksualne :

używanie nowych określeń , nadmierne

zainteresowanie się seksualnością



pseudo dojrzałość , uwodzące

zachowanie wobec dorosłych



sekrety: dziecko mówi , że ma jakąś

tajemnicę, ale nie może jej wyjawić



odgrywanie przemocy seksualnej na

lalkach i zabawkach



dziwne opowieści o znajomym dorosłym



lęk przed określoną osobą, miejscem,

sytuacją



moczenie nocne, ssanie palca i inne

zachowania, z których dziecko wyrosło



nerwowość, złość , płacz bez wyraźnego

powodu

Profilaktyka

I rzędowa:



eliminowanie patologii społecznej



terapia dla rodzin z grupy ryzyka (pomoc

terapeutyczna w zakresie umiejętności

radzenia sobie w trudnych sytuacjach,

rozwiązywanie własnych problemów,

wskazywanie potrzeb dziecka)



pomoc finansowa

II rzędowa:



Cel: wczesne wykrycie objawów

maltretowania, zanim pojawią się

poważne ,trwałe zmiany



Dokumentacja umożliwiająca wstępną

identyfikację dzieci krzywdzonych i

postawienie diagnozy

III rzędowa:



Aktywna pomoc dzieciom krzywdzonym ze

strony lekarza POZ i pielęgniarki szkolnej:

-podjęcie próby dialogu z rodzicami

poinformowanie ich o zmierzonych działaniach

-zgłoszenie do organizacji chroniącej prawa

dziecka lub policji

-w razie potrzeby przekazanie dziecka do

odpowiedniej placówki służby zdrowia w celu

dokładnego zbadania i leczenia

-współpraca z innymi pracownikami szkoły w

oddziaływaniu na rodzinę i tworzenie

środowiska terapeutycznego dla dziecka.

Zasady postępowania z

dzieckiem maltretowanym

1) dziecko maltretowane lub podejrzane o

maltretowanie powinno być natychmiast

hospitalizowane,

2) lekarze zbierają informacje dotyczące stany

społeczno – moralnego rodziny dziecka, omówienie

sytuacji z rodzicami (ostrożnie),

3) dziecko zbadać szczegółowo (wielospecjalistyczne

badania) i zapewnić mu pomoc psychologiczną,

4) pediatra zatrzymuje dziecko na oddziale dopóki

wywiad środowiskowy nie potwierdzi, że dziecko

jest w domu bezpieczne,

5) sytuacja rodzinna dziecka powinna być zbadana

przez wojewódzką Przychodnię Matki i Dziecka lub

pion pediatryczny zespołu opieki zdrowotnej,

6) dzieci maltretowane powinny stanowić oddzielną

grupę dyspanseryjną,

7) systematyczne konsultacje dziecka z lekarzem.

Kampanie reklamowe

Dziękujemy za uwagę!