Promocja zdrowia

i profilaktyka

Promocja zdrowia

i profilaktyka

Ewa Sawicka-Tarapata

Definicja zdrowia

ZDROWIE -to proces wzajemnych

uwarunkowań w relacji organizm-
środowisko, pozwalający
w wyniku braku choroby utrzymać
równowagę pomiędzy organizmem a
środowiskiem. Zdrowie to
potencjał zdolności przystosowania
się organizmu do wymogów
środowiska.

Definicja zdrowia

Zdrowie wg WHO to: stan dobrego

samopoczucia fizycznego,
psychicznego i
społecznego, a nie tylko brak
choroby lub niepełnosprawności.
Zdrowie to również zdolność do
pełnienia ról społecznych, adaptacji
do zmian środowiska
i radzenia sobie z tymi
zmianami.

Zdrowie

Zdrowie

We współczesnej koncepcji (filozofii)

zdrowie to:

wartość – dzięki której każdy może

realizować swoje aspiracje, zmieniać
środowisko i radzić sobie z nim,

zasób – gwarantujący rozwój

społeczeństwa,

środek – do codziennego życia

umożliwiający lepszą jego jakość.

We współczesnej koncepcji (filozofii)

zdrowie to:

wartość – dzięki której każdy może

realizować swoje aspiracje, zmieniać
środowisko i radzić sobie z nim,

zasób – gwarantujący rozwój

społeczeństwa,

środek – do codziennego życia

umożliwiający lepszą jego jakość.

Zdrowie

Największe znaczenie i wpływ na zdrowie ma

prozdrowotny styl życia, czyli świadome
zachowania sprzyjające utrzymaniu i ochronie
zdrowia. Pod tym hasłem kryją się:

aktywność fizyczna,
racjonalne żywienie,
utrzymywanie czystości ciała i otoczenia,
zachowanie bezpieczeństwa,
radzenie sobie ze stresem,
poddawanie się profilaktycznym badaniom

medycznym, itp.

Definicja promocji

zdrowia

Definicja promocji

zdrowia

Promocja zdrowia - to proces, który

ma na celu umożliwienie ludziom
sprawowanie kontroli nad ich zdrowiem i
poprawę jego jakości. Aby osiągnąć stan
pełnego dobrostanu fizycznego,
umysłowego i społecznego, jednostka lub
grupa muszą umieć zidentyfikować i
uświadomić sobie swoje aspiracje,
spełniać swoje potrzeby, a także być w
stanie zmieniać środowisko lub radzić
sobie z
przeciwnościami.

Promocja zdrowia - to proces, który

ma na celu umożliwienie ludziom
sprawowanie kontroli nad ich zdrowiem i
poprawę jego jakości. Aby osiągnąć stan
pełnego dobrostanu fizycznego,
umysłowego i społecznego, jednostka lub
grupa muszą umieć zidentyfikować i
uświadomić sobie swoje aspiracje,
spełniać swoje potrzeby, a także być w
stanie zmieniać środowisko lub radzić
sobie z
przeciwnościami.

Definicja promocji

zdrowia

Zdrowie jawi się zatem jako zasób, z którego

czerpie się energię do codziennego życia,
a nie jako jego cel. Jako pojęcie
pozytywne, podkreśla rolę społecznych i
osobistych zasobów, a także sprawności
fizycznej. W związku z tym
promocja zdrowia nie jest obowiązkiem tylko i
wyłącznie sektora medycznego, ale sięga
dalej, począwszy od zdrowego
trybu życia po dobre samopoczucie (Karta
Ottawska WHO 1986).

Karta Ottawska

Karta Ottawska

Kierunki działań:
określenie zdrowotnej polityki społecznej w

państwie (m.in. poprzez ustalenie i sukcesywną
realizację programów prozdrowotnej polityki
społecznej, przy zapewnieniu realnych źródeł
finansowania);

tworzenie środowisk wspierających zdrowie

(osiągane poprzez rozwijanie wiedzy i umiejętności
działań na rzecz zdrowia, angażowanie członków
społeczeństwa poprzez sieć struktur społeczności
lokalnych do aktywnego uczestnictwa w sprawach
dotyczących zdrowia);

Kierunki działań:
określenie zdrowotnej polityki społecznej w

państwie (m.in. poprzez ustalenie i sukcesywną
realizację programów prozdrowotnej polityki
społecznej, przy zapewnieniu realnych źródeł
finansowania);

tworzenie środowisk wspierających zdrowie

(osiągane poprzez rozwijanie wiedzy i umiejętności
działań na rzecz zdrowia, angażowanie członków
społeczeństwa poprzez sieć struktur społeczności
lokalnych do aktywnego uczestnictwa w sprawach
dotyczących zdrowia);

Karta Ottawska

wzmacnianie działań społecznych;
rozwijanie umiejętności osobniczych;
reorientacja świadczeń zdrowotnych

(odejście od modelów ekonomiki
szpitalnej w kierunku holistycznego
ujmowania korzyści zdrowotnych,
ekonomicznych i rozwojowych całego
kraju).

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program Zdrowia na lata

2007-2015 przyjęty
Uchwałą Nr 90/2007
Rady Ministrów  z dnia 15 maja 2007
roku.

Narodowy Program Zdrowia na lata

2007-2015 przyjęty
Uchwałą Nr 90/2007
Rady Ministrów  z dnia 15 maja 2007
roku.

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

Strategiczne i zdrowotne cele Narodowego

Programu Zdrowia potwierdzają, że stan
zdrowia zarówno jednostki, jak i zbiorowości
ludzkich, jest zależny od czterech
zasadniczych grup czynników:

• stylu życia,
• stanu środowiska (środowisko naturalne,

warunki i poziom życia),

• cech genetycznych,
• odpowiedniej do potrzeb opieki zdrowotnej.

Strategiczne i zdrowotne cele Narodowego

Programu Zdrowia potwierdzają, że stan
zdrowia zarówno jednostki, jak i zbiorowości
ludzkich, jest zależny od czterech
zasadniczych grup czynników:

• stylu życia,
• stanu środowiska (środowisko naturalne,

warunki i poziom życia),

• cech genetycznych,
• odpowiedniej do potrzeb opieki zdrowotnej.

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

W realizacji Narodowego Programu Zdrowia

najistotniejsze są:

poprawa stanu świadomości i kultury

zdrowotnej oraz orientacji prozdrowotnej,

 zmniejszenie narażenia ludzi na szkodliwe

czynniki chemiczne, fizyczne, biologiczne

i społeczne,
 zapewnienie bezpieczeństwa

zdrowotnego obywateli.

W realizacji Narodowego Programu Zdrowia

najistotniejsze są:

poprawa stanu świadomości i kultury

zdrowotnej oraz orientacji prozdrowotnej,

 zmniejszenie narażenia ludzi na szkodliwe

czynniki chemiczne, fizyczne, biologiczne

i społeczne,
 zapewnienie bezpieczeństwa

zdrowotnego obywateli.

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

Cel główny
„Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości

życia ludności oraz zmniejszanie
nierówności w zdrowiu”

osiągany przez:
 kształtowanie prozdrowotnego stylu życia

społeczeństwa,

 tworzenie środowiska życia, pracy i nauki

sprzyjającego zdrowiu,

 aktywizowanie jednostek samorządu

terytorialnego i
organizacji pozarządowych do działań na rzecz
zdrowia.

Cel główny
„Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości

życia ludności oraz zmniejszanie
nierówności w zdrowiu”

osiągany przez:
 kształtowanie prozdrowotnego stylu życia

społeczeństwa,

 tworzenie środowiska życia, pracy i nauki

sprzyjającego zdrowiu,

 aktywizowanie jednostek samorządu

terytorialnego i
organizacji pozarządowych do działań na rzecz
zdrowia.

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

Strategiczne cele zdrowotne



Zmniejszenie zachorowalności i

przedwczesnej umieralności z powodu
chorób naczyniowo-sercowych, w tym
udarów mózgu;

 Zmniejszenie zachorowalności i

przedwczesnej umieralności z powodu
nowotworów złośliwych;

 Zmniejszenie częstości urazów

powstałych w wyniku wypadków i
ograniczenie ich skutków;

 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

przez działania prewencyjno-promocyjne;

Strategiczne cele zdrowotne



Zmniejszenie zachorowalności i

przedwczesnej umieralności z powodu
chorób naczyniowo-sercowych, w tym
udarów mózgu;

 Zmniejszenie zachorowalności i

przedwczesnej umieralności z powodu
nowotworów złośliwych;

 Zmniejszenie częstości urazów

powstałych w wyniku wypadków i
ograniczenie ich skutków;

 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

przez działania prewencyjno-promocyjne;

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia



Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności
i ograniczenie negatywnych skutków
przewlekłych schorzeń układu kostno-
stawowego;



Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej
umieralności z powodu przewlekłych chorób
układu oddechowego;



Zwiększenie skuteczności zapobiegania
chorobom zakaźnym i zakażeniom;



Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych
w stanie zdrowia populacji.



Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności
i ograniczenie negatywnych skutków
przewlekłych schorzeń układu kostno-
stawowego;



Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej
umieralności z powodu przewlekłych chorób
układu oddechowego;



Zwiększenie skuteczności zapobiegania
chorobom zakaźnym i zakażeniom;



Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych
w stanie zdrowia populacji.

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działań w

zakresie promocji zdrowia

Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu;
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz

zmniejszenie szkód

zdrowotnych spowodowanych alkoholem;
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej

żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości;

Zwiększenie aktywności fizycznej ludności;
Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i

związanych z tym szkód zdrowotnych;

Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku

życia i pracy oraz ich skutków zdrowotnych i poprawa
stanu sanitarnego kraju.

Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działań w

zakresie promocji zdrowia

Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu;
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz

zmniejszenie szkód

zdrowotnych spowodowanych alkoholem;
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej

żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości;

Zwiększenie aktywności fizycznej ludności;
Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i

związanych z tym szkód zdrowotnych;

Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku

życia i pracy oraz ich skutków zdrowotnych i poprawa
stanu sanitarnego kraju.

Narodowy Program

Zdrowia

Narodowy Program

Zdrowia

Cele operacyjne dotyczące wybranych populacji
 Poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem

i małym dzieckiem;

Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego,

psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym
problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży;

Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia

osób starszych;

Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób

niepełnosprawnych;

Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u dzieci

i młodzieży.

Cele operacyjne dotyczące wybranych populacji
 Poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem

i małym dzieckiem;

Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego,

psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym
problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży;

Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia

osób starszych;

Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób

niepełnosprawnych;

Intensyfikacja zapobiegania próchnicy zębów u dzieci

i młodzieży.

Narodowy Program

zdrowia

Narodowy Program

zdrowia

Niezbędne działania ze strony ochrony

zdrowia i samorządu
terytorialnego

 Aktywizacja jednostek samorządu

terytorialnego i organizacji
pozarządowych do działań na rzecz
zdrowia społeczeństwa;

 Poprawa jakości świadczeń zdrowotnych w

zakresie skuteczności, bezpieczeństwa i
akceptowalności społecznej, w tym
przestrzegania praw pacjenta;

Niezbędne działania ze strony ochrony

zdrowia i samorządu
terytorialnego

 Aktywizacja jednostek samorządu

terytorialnego i organizacji
pozarządowych do działań na rzecz
zdrowia społeczeństwa;

 Poprawa jakości świadczeń zdrowotnych w

zakresie skuteczności, bezpieczeństwa i
akceptowalności społecznej, w tym
przestrzegania praw pacjenta;

Narodowy Program

Zdrowia

Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej

opieki nad osobami zagrożonymi chorobami
układu krążenia, udarami mózgowymi,
nowotworami, powikłaniami cukrzycy,
chorobami układu oddechowego oraz
chorobami reumatycznymi, szczególnie przez
działania podstawowej opieki zdrowotnej;

Zwiększenie i optymalne wykorzystanie

systemu ochrony zdrowia oraz infrastruktury
samorządowej dla potrzeb promocji zdrowia
i edukacji zdrowotnej

Profilaktyka

Profilaktyka

Profilaktyką -nazywamy wszystkie

te czynności, które mają nie dopuścić
do choroby (stanu patologicznego),
przebieg jej uczynić jak
najłagodniejszym i najkrótszym, a
wynik leczenia najpomyślniejszym,
uwzględniającym sprawność
indywidualną i przydatność
społeczną chorego po powrocie do
zdrowia.

(Marcin Kasprzak)

Profilaktyką -nazywamy wszystkie

te czynności, które mają nie dopuścić
do choroby (stanu patologicznego),
przebieg jej uczynić jak
najłagodniejszym i najkrótszym, a
wynik leczenia najpomyślniejszym,
uwzględniającym sprawność
indywidualną i przydatność
społeczną chorego po powrocie do
zdrowia.

(Marcin Kasprzak)

Profilaktyka

Profilaktyka

Fazy profilaktyki (Bogdan Kleczkowski):
profilaktykę pierwszej fazy,
profilaktykę drugiej fazy ,
 profilaktykę trzeciej fazy .

Fazy profilaktyki (Bogdan Kleczkowski):
profilaktykę pierwszej fazy,
profilaktykę drugiej fazy ,
 profilaktykę trzeciej fazy .

Profilaktyka I fazy

Promocja zdrowego stylu życia i

uczenie sposobów radzenia sobie z
sytuacjami trudnymi

Opóźnienie wieku inicjacji, a przez to

zmniejszenie zasięgu zachowań
ryzykownych

Profilaktyka II fazy

Ograniczenie głębokości i czasu

trwania dysfunkcji

Umożliwienie wycofania się z

zachowań ryzykownych

Profilaktyka III fazy

Przeciwdziałanie pogłębianiu się

procesu chorobowego i degradacji
społecznej

Ukazanie szansy na powrót do

normalnego życia w społeczeństwie

Ochrona innych (dzieci, młodzieży,

rodziny) przed skutkami choroby
( alkoholu, narkotyków)

Profilaktyka uniwersalna

Programy skierowane do wszystkich

uczniów w określonym wieku bez
względu na stopień ryzyka
wystąpienia zachowań
problemowych lub zaburzeń
psychicznych i dotycząca zagrożeń

Profilaktyka uniwersalna

Na tym poziomie wykorzystywana

jest ogólna wiedza na temat
zachowań ryzykownych, czynników
ryzyka i chroniących, danych
epidemiologicznych (głównie
wyników badań naukowych
dotyczących między innymi używania
substancji psychoaktywnych,
informacji o wieku inicjacji itp.).

Profilaktyka uniwersalna

Celem jest przeciwdziałanie pierwszym

próbom podejmowania zachowań
ryzykownych. W dużej mierze działania
profilaktyczne skupiają się na tworzeniu
wspierającego, przyjaznego klimatu , który
pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne
i poczucie wartości, motywację do
osiągnięć zarówno uczniów jak i
nauczycieli. Działania te umożliwiają także
czynny udział rodziców w życiu szkoły.

Promocja zdrowia i

Profilaktyka

Promocja zdrowia i

Profilaktyka

Rozpatrując promocję zdrowia i profilaktykę

z punktu widzenia celów opieki
zdrowotnej,

działalność ta ma przyczynić się do:



wzrostu potrzeb zdrowotnych (wyrażonych
zgłaszalnością ),



czynnego udziału zainteresowanych w
określaniu potrzeb rzeczywistych,



świadomego współrealizowania potrzeb
zdrowotnych zarówno wyrażonych, jak i
rzeczywistych.

Rozpatrując promocję zdrowia i profilaktykę

z punktu widzenia celów opieki
zdrowotnej,

działalność ta ma przyczynić się do:



wzrostu potrzeb zdrowotnych (wyrażonych
zgłaszalnością ),



czynnego udziału zainteresowanych w
określaniu potrzeb rzeczywistych,



świadomego współrealizowania potrzeb
zdrowotnych zarówno wyrażonych, jak i
rzeczywistych.