„Zadania pielęgniarki w promocji zdrowia w szpitalu albo POZ”
Promocja zdrowia, według definicji zawartej w raporcie Światowej Organizacji Zdrowia z 1993 roku mówi, iż jest to „działanie społeczne i polityczne na poziomie indywidualnym i zbiorowym, którego celem jest podniesienie stanu świadomości zdrowotnej społeczeństwa, krzewienie zdrowego stylu życia i tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu. Jest to proces aktywizacji społeczności lokalnych, polityków, profesjonalistów i laików, podejmowanej dla osiągnięcia trwałych zmian w środowisku, które zmniejszały lub eliminowały społeczne i inne środowiskowe przyczyny zagrożeń zdrowia.”
Wyróżnia się cztery poziomy promocji zdrowia:
Poziom środowiskowy – oddziaływanie na środowisko życia i pracy. Należą do nich takie akcje promocyjne, jak "zdrowe miasto", "zdrowy dom" i podobne.
Poziom społeczny – oddziaływanie na grupy społeczne i inne elementy struktury społecznej. Tworzenie i propagowanie nowych, sprzyjających zdrowiu wzorów i standardów zachowań. Najważniejsze instrumenty oddziaływania to reklama, polityka fiskalna, zmiany w ustawodawstwie, a przede wszystkim działania edukacyjne.
Poziom organizacyjny (instytucjonalny) – instytucje jako ośrodki promocji zdrowia ("zdrowa szkoła", "zdrowy szpital" itp.). Tworzenie kultury sprzyjającej zdrowiu w środowisku pracy.
Poziom indywidualny – w dawnym modelu główna sfera działań.
Strategicznym celem promocji zdrowia jest jego kształtowanie, wzmacnianie oraz optymalizacja statusu zdrowotnego jednostek i populacji. Aby to osiągnąć, wyznacza się szereg celów operacyjnych, do których należą:
zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności
redukcja czynników ryzyka (tj. długotrwałego bezrobocia, izolacji społecznej, niskiego poziomu wykształcenia)
zmiana innych zachowań zdrowotnych (tj. zachowania będące wyraźnymi czynnikami ryzyka, ale też niepełniące funkcji prozdrowotnych np. niektóre sposoby spędzania wolnego czasu, wypoczynku i relaksu, a także korzystania z opieki medycznej i zdrowotnej, zużyciu leków, realizacji zaleceń lekarskich, samoleczeniu)
zmniejszenie absencji chorobowej
obniżenie kosztów opieki zdrowotnej
wzrost wiedzy społeczeństwa o czynnościach wpływających na zdrowie
lepsze standardy organizacyjne
Głównym realizatorem w/w celów jest pielęgniarka środowiskowa/rodzinna.
Zasady i metody promocji zdrowia:
Promocja zdrowia jest oparta na kilku zasadach, które mogą być uznane za wytyczne działań praktycznych, a jednocześnie wskazują na jej nowatorstwo w stosunku do tradycyjnej medycyny i ochrony zdrowia. Spośród tych zasad dwie wydają się najważniejsze:
Promocja zdrowia obejmuje wszystkich ludzi a nie tylko chorych bądź zagrożonych chorobą (grup ryzyka)
Promocja zdrowia zajmuje się wszystkimi czynnikami zwiększającymi potencjał zdrowia. Powoduje to, że do rozwoju teorii promocji zdrowia przyczyniają się takie dyscypliny pozamedyczne, jak socjologia, psychologia, pedagogika, ekonomia, polityka społeczna, marketing czy filozofia.
Charakteryzując istotę promocji zdrowia, warto wymienić kilka innych jej założeń, takich jak:
Człowiek jest podmiotem, a nie jedynie przedmiotem opieki medycznej. Chodzi tu o skuteczność opieki, której koniecznym warunkiem jest partnerstwo i współpraca między personelem i pacjentem.
Odpowiedzialność każdego z nas za własne zdrowie, której nie da się całkowicie – ani nawet w jakimś stopniu – przerzucić na opiekę instytucjonalną, choć tendencje do takich zachowań mogą się pojawić zarówno po stronie pacjentów, jak i personelu medycznego
Współodpowiedzialność łączy się z wymogiem aktywności. Postawa aktywna wyraża się m.in. zmianą stylu życia, rezygnacją bądź ograniczeniem nałogów i innych zachowań szkodzących zdrowiu, czy wreszcie prozdrowotnymi działaniami w społeczności lokalnej. Służy to również medycynie naprawczej, gdyż aktywność wobec zdrowia w sposób naturalny przenosi się na zachowania w chorobie.
Skupianie uwagi na środowisku. Wynika to z uznania istotnego wpływu na zdrowie człowieka czynników społecznych i środowiskowych.
Troska o jakość życia.
Główne zadania jakie ma pielęgniarka w zakresie promocji zdrowia zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2005 roku w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 214, poz. 1816) i są to:
„Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki chorób obejmują:
rozpoznawanie, ocenę i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym u świadczeniobiorców;
rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych świadczeniobiorców;
prowadzenie edukacji zdrowotnej;
prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia;
monitorowanie rozwoju dziecka zgodnie z odrębnymi przepisami;
realizację programów zdrowotnych i profilaktyki chorób;
prowadzenie działań profilaktycznych u świadczeniobiorców z grup ryzyka zdrowotnego;
organizację grup wsparcia;
profilaktykę chorób wieku rozwojowego;
edukację w zakresie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz informacje o szczepieniach zalecanych.”
„Rodzaje wsparcia społecznego z uwzględnieniem wsparcia instytucjonalnego – pomoc społeczna w Polsce”
Początek
Def. Wsparcia
Cele i zadania
Formy wsparcia
Wykonanie w pracy pielęgniarki w POZ.
Wsparcie społeczne
Czym jest wsparcie społeczne?
Jest to wszelka dostępna dla jednostki pomoc w sytuacjach trudnych. Wsparcie to konsekwencja przynależności człowieka do sieci społecznej.
Jest to stale dostępna właściwość relacji, służąca przystosowaniu, a także zdrowiu.
Rodzaje źródeł wsparcia
naturalne- takie jak partner życiowy, grupy przyjacielskie, rodzina, itd. Relacje wsparcia funkcjonują tam spontanicznie, nie są sformalizowane i są wzajemne. Takie źródła wsparcia najkorzystniej działają na rzecz zdrowia gdyż nie powodują stygmatyzacji, są na ogół łatwo dostępne i często objęte relacją zaufania interpersonalnego.
sformalizowane- takie jak grupy zawodowe, stowarzyszenia i instytucje, w tym także instytucje związane z opieką zdrowotną. Tym różnią się od naturalnych źródeł wsparcia, że funkcjonują według określonych reguł, mniej spontanicznie i rzadko na zasadzie wzajemności, a niekiedy dostęp do nich jest utrudniony, mogą też stygamtyzować.
Deterioracja wsparcia społecznego
Pojawia się w sytuacji: stresu społecznego związanego z sytuacjami katastroficznymi- społeczności tracą swój potencjał altruizmu lub dochodzi do zerwania sieci społecznych/sąsiedzkich/wyznaniowych, zaognienie/powstanie konfliktów.
długotrwałych pobytów w szpitalu koniecznych przesiedleń
Rodzaje wsparcia społecznego
Wsparcie spostrzegane- efekt działania sieci wspierających i zdobywania doświadczenia w relacjach społecznych. Wynika z wiedzy i przekonań człowieka o tym gdzie i od kogo może uzyskać pomoc, na kogo może liczyć w trudniejszej sytuacji.Ocenia się w nim także przekonanie o dostępności sieci wsparcia
wsparcie otrzymywane- faktycznie otrzymana pomoc. Ocenia się ją w odniesieniu do czasu i konkretnej sytuacji. Jest ono oceniane obiektywnie lub relacjonowane subiektywnie przez odbiorcę, jako faktycznie otrzymywany rodzaj i ilość wsparcia w określonym czasie.
Mierząc je można też ocenić poziom adekwatności i trafności wsparcia.
Wsparcie emocjonalne:
przekazywanie emocji podtrzymujących, uspokajających, odzwierciedlających troskę, i
pozytywne ustosunkowanie
ma na celu opiekę
uwalnia od napięć i negatywnych uczuć
wpływa na samoocenę
daje poczucie nadziei
jest najpowszechniejsze, oczekiwane, chociaż nie zawsze konieczne
wsparcie poznawcze (informacyjne):
sprzyja lepszemu zrozumieniu sytuacji i problemu
zawiera informacje zwrotne na temat skuteczności różnych działań zaradczych
dzielenie się własnym doświadczeniem
grupy samopomocy
powoduje utrzymywanie się poczucia kontroli nad sytuacją
utrzymanie poczucia sprawstwa
Wsparcie instrumentalne:
rodzaj instruktażu o konkretnych sposobach postępowania
forma modelowania skutecznych zachowań zaradczych
może ograniczyć rozwój jednostkowych zasobów
stosowane w poradnictwie zdrowotnym i psychologicznym
ważne dla osób przewlekle chorych
stosowane w uzasadnionych sytuacjach, na wyraźne życzenie
Wsparcie rzeczowe (materialne):
pomoc rzeczowa i finansowa
bezpośrednie fizyczne działanie (karmienie, udostępnienie schronienia, itd)
działalność charytatywna
dobrze realizuje się w społeczeństwach altruistycznych
zaopatrzenie w lekarstwa i środki leczenia
działanie na rzecz osób potrzebujących
Wsparcie duchowe:
sytuacje kryzysu egzystencjalnego
sytuacje terminalne, nasycone cierpieniem i lękiem przed śmiercią
hospicja, zespoły opieki paliatywnej
wymiana dotyczy poziomu sensu życia
czynniki indywidualne tworzące sens życia
duchowa strategia radzenia sobie
lekiem na całe zło?
Pagel, Erdly, Becker (1987)- badanie rodzin osób dotkniętych chorobą Alzheimera
przebadano 68 osób opiekujących się chorym współmałżonkiem zebrane informacje dotyczyły odbioru choroby, stresujących wydarzeń oraz pozytywnego/negatywnego wpływu otoczenia dodatkowo przebadano ich testami na obecność objawów zaburzeń psychologicznych.
Wyniki: osoby zgłaszające niezadowolenie ze stanu relacji z otoczeniem miały wyraźnie wyższy poziom stanów depresyjnych. Potwierdzono to na dłuższą metę i w warunkach kontrolowanej depresji. Wskazuje to na to, że stopień niezadowolenia z relacji interpersonalnych może być miarodajnym źródłem prognozowania stanów
depresyjnych.
wynika z tego, że relacje międzyludzkie mogą zwiększać podatność na zaburzenia, jeśli ich odbiór jest negatywny lub frustrujący.
Negatywne skutki wsparcia społecznego:
Obawa przed ujawnieniem swoich problemów i niezrozumieniem.
Zagrożenie dla samooceny.
Zagrożenie zależnością od innych.
Im bardziej potrzebne jest wsparcie, tym niższa samoocena.