ZARZĄDZANIE

dr inż. Agata Szeptuch

WYKŁAD 10

ORGANIZACJA ZESPOŁOWA,

WIRTUALNA, UCZĄCA SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

2

ZARZĄDZANIE

Nakłady z
otoczenia:
- zasoby

ludzkie

- zasoby

finansowe

- zasoby

materiałow
e

- zasoby

informacyj
ne

Sprawni

e

osiągnię

te cele

Przewo-

dzenie

(kierowani

e ludźmi)

Kontrolo-

wanie

ORGANIZACJA

MENEDŻER

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

3

Planowan

ie i

podejmo-

wanie

decyzji

OTOCZENIE

Organizo-

wanie

AGENDA

1.

Uzasadnienie wyboru tematu

2.

Organizacja zespołowa



cechy pracy zespołowej



etapy i zasady tworzenia zespołu



wady i zalety pracy zespołowej

3.

Organizacji wirtualna



typy i cechy organizacji wirtualnych



przyczyny tworzenia organizacji wirtualnych



analiza SWOT organizacji wirtualnej

4.

Organizacja ucząca się



indywidualne, a organizacyjne uczenie się



etapy w drożenia organizacyjnego uczenia
się

5.

Podsumowanie

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

4

ORGANIZACJA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

5

Grupa ludzi współpracujących ze sobą

w sposób uporządkowany

i skoordynowany aby osiągnąć pewien

zestaw celów

UZASADNIENIE 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

6

We współczesnym złożonym i nieustannie
zmieniającym się otoczeniu menedżerowie
muszą ciągle zdobywać wiedzę o nowych
formach tworzenia struktury
organizacyjnej oraz eksperymentować z
nimi
Wiele organizacji tworzy dziś swoje własne
struktury maksymalizujące ich zdolność
dostosowywania się do zmiennych
warunków i zmieniającego się otoczenia

UZASADNIENIE 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

7

Próbują osiągnąć ten cel starając się unikać
zbytniego rozczłonkowania i nadmiernej
sztywności
Na przykład organizacje biurokratyczne są
powolne, nieelastyczne i trudno jest je zmienić
Aby uniknąć tych problemów organizacje
mogą próbować możliwie jak najbardziej
odróżniać się od typowych biurokracji,
działając przy stosunkowo nielicznych
regułach, ogólnych tylko opisach stanowisk
pracy itd.

STRUKTURY ELASTYCZNE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

8

Do najważniejszych nowych rozwiązań w
dziedzinie tworzenia struktury organizacji
zaliczyć można:

 organizacje zespołowe
 organizacje wirtualne
 organizacje uczące się

ORGANIZACJA ZESPOŁOWA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

9

Organizacja zespołowa to podejście do
tworzenia struktury i schematu organizacji
niemal wyłącznie opierającej się na zespołach
projektowych, z niewielkim zakresem hierarchii
funkcjonalnej lub w ogóle bez niej
W organizacji takiej ludzie przechodzą
płynnie od projektu do projektu zgodnie ze
swoimi kwalifikacjami i wymaganiami
wynikającymi z projektów
Pozwala to zmieniać kierunek, badać nowe
pomysły, a także wypróbowywać nowe metody i
nie działać w sztywnym biurokratycznym
kontekście organizacyjnym

CECHY PRACY ZESPOŁOWEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

10

 współdziałanie czyli zorganizowane działanie

zmierzające do realizacji wspólnego celu

 współpraca
 współ partnerstwo
 możliwość i chęć udzielenia sobie pomocy
 możliwość łączenia zawodów i specjalności
 możliwość pełnienia funkcji w zależności od

kwalifikacji, umiejętności, zdolności,
aktualnych możliwości (chęci)

 zbiorowa odpowiedzialność za rezultaty

pracy

ETAPY TWORZENIA ZESPOŁU 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

11

Etap formowania
dominuje niepokój, zależność od przywódcy
zespołu, testowanie zadania
Etap ścierania się
dominuje atmosfera konfliktu, rodzi się
emocjonalny opór wobec lidera, wobec
stawianych zadań, metod, konflikt wobec
wszystkiego

ETAPY TWORZENIA ZESPOŁU 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

12

Etap normowania się
daje możliwość kształtowania, spójności grupy,
norm i zasad współżycia, współdziałania, choć
ciągle jeszcze na tym etapie występuje
otwarta i dynamiczna wymiana poglądów,
wyodrębnia się tożsamość grupy, wsparcie
Działanie
wszystkiego rodzaju problemy interpersonalne
zostały rozwiązane, cele i zadania zostały
zaakceptowane, zespół podejmuje działanie

ZASADY TWORZENIA ZESPOŁU

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

13

1. Zasada optymalnej liczby członków

zespołu

2. Zasada rezerwy kwalifikacyjnej
3. Zasada perspektywy działania
4. Zasada dostępnej bazy technicznej

ZASADA OPTYMALNEJ LICZBY

CZŁONKÓW ZESPOŁU 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

14

 im większy zespół pracowniczy tym więcej

problemów pod względem przekonań,
postaw (społecznych, politycznych,
moralnych) i tym wolniej będą przebiegać
procesy współżycia i współdziałania

 duży zespół to problem dla kierownika -

występuje stosunkowo mała liczba
kontaktów z podwładnymi, ograniczony
przepływ informacji, trudności w
egzekwowaniu realizowanych zadań przez
członków zespołu, trudności w odpowiednim
motywowaniu podwładnych

ZASADA OPTYMALNEJ LICZBY

CZŁONKÓW ZESPOŁU 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

15

 mały liczebnie zespół - to silniejsza motywacja,

to więzi personalne, integracja zespołu,
częstszy kontakt z podwładnymi, szybszy
przepływ informacji

 optymalny zespół jest uzależniony od kilku

czynników:

 rodzaju pracy
 charakteru wykonywanych działań
 przestrzeni na której zespół ma działać
 stosowanych środków łączności
 poziomu kwalifikacji pracowników
 cech i osobowości kierownika

ZASADA REZERWY KWALIFIKACYJNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

16

Kp < Wp
kwalifikacje mniejsze od stawianych wymagań
Kp = Wp
kwalifikacje są takie, jakie są stawiane
wymagania (sytuacja idealna)
Kp > Wp
kwalifikacje przewyższają stawiane
wymagania (w dłuższym przedziale czasu nie
jest to dobre rozwiązanie)

ZASADA PERSPEKTYWY DZIAŁANIA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

17

Konieczność poinformowania kandydata na
członka zespołu o misji zespołu , celach
stawianych przed zespołem , o warunkach
funkcjonowania zespołu po to żeby kandydat
mógł na wejściu wyzwolić emocje dodatnie lub
ujemne

ZASADA DOSTĘPNEJ BAZY

TECHNICZNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

18

baza techniczna to wszystkiego rodzaju

maszyny, urządzenia, środki transportu,
wszystko to co ma do dyspozycji zespół dla
realizacji swoich celów i zadań

baza techniczna musi ułatwiać i umożliwiać

pracę (nie przeszkadzać )

zasada ta to potrzeba bieżącego

modyfikowania bazy technicznej po to aby
zespół mógł skutecznie i sprawnie
funkcjonować

KORZYŚCI PRACY ZESPOŁOWEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

19

 większa wydajność pracy
 korzystniejszy podział pracy w ramach

zespołu

 wzajemna pomoc i grupowe rozwiązywanie

problemów

 lepsze przepływy informacji i łatwiejsza

komunikacja

 lepsza wymiana doświadczeń
 uczenie się od innych
 wyrównywanie rytmu pracy

WADY PRACY ZESPOŁOWEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

20

 może prowadzić do konformizmu
 może pojawić się w zespole lider -

samozwaniec wymuszający na
członkach grupy przyjęcie postaw
negatywnych

 zmusza do częściowej rezygnacji z

własnych ambicji na rzecz norm i
wartości funkcjonujących w zespole

 zespół potrzebuje więcej czasu na

podjecie decyzji lub rozwiązanie
danego problemu niż indywidualny
pracownik

ORGANIZACJA WIRTUALNA 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

21

Model ściśle związany z organizacją
zespołową
 organizacja taka ma w niewielkim zakresie

formalną strukturę lub nie ma jej wcale

 zazwyczaj zatrudnia jedynie garstkę stałych

pracowników i dysponuje małym obiektem, w
którym wykonywane są funkcje sztabowe i
administracyjne centrali

 wraz ze zmianą potrzeb organizacji jej

menedżerowie zatrudniają pracowników
okresowych, dzierżawią obiekty i kontraktują
na zewnątrz potrzebne usługi pomocnicze

ORGANIZACJA WIRTUALNA 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

22

 podobnie też zmienia się

zakres wykorzystania
dzierżawionych obiektów
i zakontraktowanych usług

 organizacja wirtualna istnieje

tylko w reakcji na swoje
potrzeby

 kiedy sytuacja się zmienia, zmienia się

również okresowa siła robocza, niektóre
osoby opuszczają organizację, a pojawiają
się ludzie nowe

1 KRYTERIUM WYRÓŻNIAJĄCE

ORGANIZACJĘ WIRTUALNĄ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

23

Istnienie sieci łączy komputerowych

Ogarniają wszystkie przedsiębiorstwa
wchodzące w skład organizacji wirtualnej,
tworząc podstawową infrastrukturę,
nieodzowną do funkcjonowania OW

2 I 3 KRYTERIUM WYRÓŻNIAJĄCE

ORGANIZACJĘ WIRTUALNĄ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

24

Określenie nadrzędnego celu
Jeśli jest znany wszystkim członkom
organizacji będzie ukierunkowywał ich
działania
Ludzie
Są dawcami tego, co odróżnia
organizację wirtualną od innych
organizacji, czyli kapitału w postaci
informacji, wiedzy i doświadczenia

TYPY ORGANIZACJI WIRTUALNYCH

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

25

Organizacje wirtualne klasyfikuje
się wg:

 przedmiotu działania organizacji, a więc

organizacje branżowe i wielobranżowe,

 zasięgu oddziaływania, czyli organizacje

lokalne, organizacje o zasięgu
ogólnokrajowym lub też organizacje
globalne,

 klientów, czyli organizacje pracujące dla

potrzeb klientów wyspecjalizowanych lub
organizacje ogólnodostępne

PRZYCZYNY TWORZENIA

ORGANIZACJI WIRTUALNYCH

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

26

 wzrost turbulencji otoczenia i wnętrza firmy
 korzyści wynikające z kooperacji pozytywnej
 korzyści z transferu wartości
 redukcja kosztów eksploatacji zasobów rzeczowych

(pomieszczenia biurowe, infrastruktura
teleinformatyczna, technologia itp.)

 redukcja czasu związanego z koniecznością

przemieszczania się pracowników z miejsca
zamieszkania do miejsca pracy

 redukcja kosztów transportu
 redukcja stresu
 dynamiczny rozwój instrumentów przetwarzania

zasobów informacyjnych oraz środków komunikacji
społecznej (np. systemy telekonferencji)

MODEL ORGANIZACJI WIRTUALNEJ

WG Y. P. SHAO

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

27

Cel

 to główna siła napędowa do tworzenia organizacji

wirtualnej

 im „silniejszy” cel, tym bardziej selektywny będzie

wybór przedsiębiorstw do stworzenia organizacji
wirtualnej

Łączność

 umożliwia kontakty i współpracę bez względu na

granice geograficzne, czasowe, organizacyjne

 osoby współpracujące stają się częścią wirtualnego

biura

Technologi

a

 telekomunikacja (pracujesz gdzie chcesz)
 bazy danych („pamięć” organizacji wirtualnej)
 multimedia (animacja, wideo oraz dźwięk kreują

wirtualny świat, który stwarza właściwe środowisko
dla pracownika i klienta ow)

Granice

 tworzone po to, by oddzielić tych, którzy są częścią

ow od tych, którzy do niej należą

 chodzi o to, aby osoby (instytucje) nieupoważnione

nie mogły korzystać z wygenerowanych zysków,
które im się nie należą

 wraz z rozwojem technologii te „granice” są

silniejsze, ale też mniej widoczne

GŁÓWNE CECHY

ORGANIZACJI WIRTUALNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

28

technika
nastawienie na okazje
doskonałość
zaufanie
brak granic

TECHNIKA

I NASTAWIENIE NA OKAZJE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

29

TECHNIKA
sieci informacyjne umożliwiają łączyć się
i współpracować od początku do końca
spółki mogą być zawiązywane na podstawie
elektronicznych kontraktów, aby uniknąć
prawników i przyśpieszyć zawarcie
porozumienia

NASTAWIENIE NA OKAZJE
firmy łączą się w sposób nietrwały
i sformalizowany po to, aby wykorzystać
określoną okazję na rynku i rozdzielają się
zazwyczaj wtedy, gdy zniknie potrzeba

DOSKONAŁOŚĆ, ZAUFANIE

I BRAK GRANIC

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

30

Doskonałość
każdy z partnerów wnosi do zamierzenia swoje
największe umiejętności, dzięki czemu można
utworzyć organizację „najlepszą ze wszystkich”
Zaufanie
firmy są od siebie wzajemnie zależne, muszą
w większym stopniu niż kiedykolwiek wcześniej
sobie ufać, mając poczucie ”wspólnoty
przeznaczenia”
Brak granic
współpraca konkurentów, dostawców i odbiorców
utrudnia ustalenie, gdzie kończy się jedna firma,
a zaczyna druga

WIRTUALNE OBSZARY AKTYWNOŚCI

PRZEDSIĘBIORSTWA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

31

 wirtualna przestrzeń

informacji

 wirtualna przestrzeń

komunikacji

 wirtualna przestrzeń

dystrybucji

 wirtualna przestrzeń

handlowa

WIRTUALNA PRZESTRZEŃ

INFORMACJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

32

Tworzy nowe kanały informacji, którymi
przedsiębiorstwo może udostępniać
informacje o sobie i o swoich produktach
Tą drogą przedsiębiorstwo może między
innymi:
 upowszechniać katalogi wyrobów
 zbierać opinie klientów
 poszerzać zasoby wiedzy o rynku

WIRTUALNA PRZESTRZEŃ

KOMUNIKACJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

33

Nowy obszar służący wymianie poglądów
i idei inspirujących innowacyjne
rozwiązania, gdzie kształtują się opinie,
odbywają negocjacje oraz zawiązuje się
współpraca między uczestnikami rynku

WIRTUALNA PRZESTRZEŃ

DYSTRYBUCJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

34

Kreuje kanały dystrybucji towarów i usług
Odnosi się to zwłaszcza do tych produktów,
które mogą być zapisane w formie cyfrowej,
a informacje o nich mogą być
upowszechniane z wykorzystaniem sieci
Internet

WIRTUALNA PRZESTRZEŃ

HANDLOWA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

35

Wiąże się z wykorzystaniem kanałów
sieci Internet do zawierania formalnych
transakcji handlowych

MOCNE STRONY ORGANIZACJI

WIRTUALNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

36

1. Duża elastyczność działania większa niż

organizacji tradycyjnej

2. Duża szybkość realizacji transakcji

w porównaniu z większością organizacji
tradycyjnych

3. Prowadzenie wspólnej polityki w zakresie

działania organizacji

4. Obniżenie kosztów realizacji transakcji

w stosunku do jej realizacji w organizacji
tradycyjnej

5. Obniżenie nakładów inwestycyjnych dla rozwoju

organizacji

6. Zmniejszenie do koniecznego minimum prawnej

obsługi transakcji

SŁABE STRONY ORGANIZACJI

WIRTUALNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

37

1. Konieczność posiadania Informacyjnej

Technologii, która umożliwia realizację
transakcji a w tym: globalną sieć, duże bazy
danych

2. Konieczność posiadania zaufania

do wszystkich organizacji współpracujących
w ramach wirtualnych organizacji

3. możliwość włączenia się do organizacji nie

kompetentnych i nie sprawdzonych
organizacji

4. Brak wzorców postępowania

SZANSE ORGANIZACJI WIRTUALNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

38

1. Szybkie reakcje na pojawienie się tzw. niszy

rynkowej

2. Realizacja transakcji, mimo barier prawnych

i organizacyjnych

3. Wnoszenie do wspólnej wirtualnej organizacji

tego co każdy z partnerów ma najlepszego

4. Możliwość zastosowania najbardziej

nowoczesnych metod i technik zarządzania

5. Możliwość współpracy z takimi partnerami,

którzy w warunkach organizacji tradycyjnej nie
współpracowaliby ze sobą

6. W powiązaniach informacyjnych nie występują

granice celne państwowe

ZAGROŻENIA ORGANIZACJI

WIRTUALNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

39

1. Niewydolność urządzeń komputerowych,

przejawiających się tym, że obecnie nie są one
jeszcze w większości przystosowane
do transmisji danych multimedialnych

2. Brak uregulowań prawnych dla

funkcjonowania organizacji wchodzących
w skład organizacji wirtualnych i ich
odpowiedzialności względem siebie i przed ich
klientami

3. Nie przygotowanie organizacji jak też klientów

do korzystania z organizacji wirtualnych

4. Brak zwierzchnictwa i związany z tym brak

koordynacji realizacji transakcji

CHARAKTER PRACY

W ORGANIZACJI WIRTUALNEJ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

40

Praca w organizacji wirtualnej może
mieć charakter:

 Pracy grupowej
 Networking
 Teleworking czyli telepraca

PRACA GRUPOWA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

41

Dotyczy ona:
 pracy grupowej zewnętrznej, czyli

kooperacji z innymi organizacjami w celu
realizacji innowacyjnego projektu

 współpracy wewnętrznej, która polega na

współdziałaniu

autonomicznym

grup

wewnątrz organizacji w celu realizacji
jednego innowacyjnego projektu

NETWORKING

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

42

Polega na:
 poszukiwaniu

i doborze

innych

organizacji i ich produktów

 łączeniu

ich

i oferowaniu

własnym

klientom

Przykład:
Biura podróży -korzystają z ofert innych
biur i sprzedają je własnym klientom

TELEWORKING CZYLI TELEPRACA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

43

 polega na rozproszonym wykonywaniu

zadań, charakteryzujących się autonomią
dla wykonujących ją osób i przesyłaniu
wyników

tej

pracy

przez

sieci

informatyczne do centrali

 taka forma organizacji pracy jest szansą

przede

wszystkim

dla

osób

niepełnosprawnych

lub

osób,

które

z różnych powodów większość czasu
muszą przebywać w domu

ORGANIZACJA UCZĄCA SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

44

Organizacja ucząca się to taka, która

dąży do ułatwienia wszystkim swoim

pracownikom ciągłego zdobywania

wiedzy i osobistego rozwoju, a

jednocześnie nieustannie się

przekształca, aby sprostać

zmieniającym się wymaganiom i

potrzebom

Organizacje, które obierają ten wariant, starają
się zintegrować samodoskonalenie się
z ciągłym uczeniem się i rozwojem
pracowników

CELE ORGANIZACJI UCZĄCEJ SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

45

Często do celów, jakie menedżerowie stawiają
sobie w takim modelu należą:

 poprawa jakości
 ciągłe doskonalenie się
 mierzenie wyników

Podstawowe założenie jest takie, że
najbardziej spójną i logiczną strategią
osiągania ciągłego doskonalenia się jest
nieustanne doskonalenie talentów,
umiejętności i wiedzy pracowników

ZAŁOŻENIE ORGANIZACJI

UCZĄCEJ SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

46

Jeżeli każdy pracownik organizacji codziennie
nauczy się jednej nowej rzeczy i potrafi
przełożyć tę wiedzę na praktykę związaną z
pracą, to logicznym tego następstwem będzie
proces stałego doskonalenia się
I rzeczywiście, organizacje, które z pełnym
przekonaniem przyjęły to podejście, są
przekonane, że jedyną drogą do ciągłego
doskonalenia się jest zadbanie o to, aby
pracownicy stale się uczyli

ORGANIZACYJNE UCZENIE SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

47

Jest narzędziem transformacji

przedsiębiorstwa i w tym sensie

możemy mówić o uczeniu się jako o

identyfikowaniu, nabywaniu i

wykorzystywaniu informacji, które

ułatwią przedsiębiorstwu i ludziom w

przedsiębiorstwie osiąganie celów

SAMODZIELNOŚĆ PRACOWNIKÓW

W ORGANIZACYJNYM UCZENIU SIĘ 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

48

Proces organizacyjnego uczenia się wiąże
się z usamodzielnieniem pracowników,
którzy poszerzają swą wiedzę poprzez
odkrywanie i eksperymentowanie, a w ślad
za tym następuje pogłębianie zrozumienia
przez przedsiębiorstwo istoty prowadzonej
działalności gospodarczej i warunków w
jakich to się odbywa

SAMODZIELNOŚĆ PRACOWNIKÓW

W ORGANIZACYJNYM UCZENIU SIĘ 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

49

Usamodzielnienie oznacza pozwolenie
pracownikom na swobodę i danie
im uprawnień do prawidłowego
wykonywania zadań
Wymaga to doboru odpowiednich
ludzi, wykształcenia ich, dania im
odpowiedniej władzy i obarczenia
odpowiedzialnością

CELE UCZENIA SIĘ

POZIOM INDYWIDUALNY

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

50

 zwiększenie wiedzy na dany temat
 poznanie osobistych sił i słabości po to, aby

nabyć większej biegłości w rozwiązywaniu
problemów (uczenie się tego jak efektywnie
się uczyć)

Rezultatem uczenia się jest nabycie
wiedzy, nowych umiejętności i zmiana
postaw

CELE UCZENIA SIĘ

POZIOM ZESPOŁU

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

51

Cele uczenia się pozostają takie same, jednak
poznanie siebie jako członka zespołu i
doskonalenie swojej roli jest już trudniejsze
Efektywnie uczące się zespoły składają się z
uczestników dążących do wzajemnie
uzupełniających się ról i posiadających
komplementarne umiejętności
Przedsiębiorstwo uczy się za pomocą
kreowania wiedzy i jej dystrybucji, porzuca
stare sposoby postępowania, tworzy nowe
efektywne strategii działalności obejmujące
rezultaty organizacyjnego uczenia się

ROLE W ZESPOLE 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

52

Rola

Cechy

charakterystycz

ne

Pożądane

właściwości

Dopuszczalne

słabości

Pracownik

przedsiębiorstw

a

Konserwatyzm,
obowiązkowość,
przewidywalnoś
ć zachowań

Umiejętność
organizowania,
pragmatyzm,
samodyscyplina
, pracowitość

Brak
elastyczności,
niewrażliwość
na
niesprawdzone
idee

Przewodniczący

Spokój,
opanowanie,
ufność,
kontrolowanie
siebie

Umiejętność
podchodzenia
do innych bez
przesądów, co
pozwala
wykorzystać ich
mocne strony,
wyraźnie
określona
wiązka celów

Ponadprzeciętn
y intelekt i
uzdolnienia
twórcze

ROLE W ZESPOLE 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

53

Rola

Cechy

charakterystyc

zne

Pożądane

właściwości

Dopuszczalne

słabości

Nadający

kształt (strug)

Gotowość do
czynu,
dynamizm,
ucieczka do
przodu

Dążenie i
gotowość do
przeciwstawian
ia się inercji,
nieefektywnośc
i,
samozadowole
niu,
okłamywaniu
samego siebie

Podatność na
prowokację,
irytacja,
niecierpliwość

Ogrodnik

Indywidualizm,
poważne
myślenie,
nieortodoksyjn
e spojrzenie

Wyobraźnia,
wiedza,
intelekt

Bujanie w
obłokach,
skłonność do
pomijania
praktycznych
szczegółów

ROLE W ZESPOLE 3

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

54

Rola

Cechy

charakterystycz

ne

Pożądane

właściwości

Dopuszczalne

słabości

Badacz

zasobów

Żywe
zainteresowani
e światem
zewnętrznym,
entuzjazm,
ciekawość

Zdolność do
nawiązywania
kontaktów i
odkrywania
czegoś nowego,
umiejętność
sprostania
wyzwaniu

Podatność na
zanik
zainteresowani
a z chwilą
przeminięcia
początkowej
fascynacji

Nadzorca

Bezemocjonaln
ość,
roztropność,
trzeźwe
myślenie

Umiejętność
wydania sądów
i ocen,
zdolność do
rozważnego
postępowania i
nie bawienia
się w
sentymenty

Brak inspiracji
lub
umiejętności
pobudzania
innych

ROLE W ZESPOLE 4

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

55

Rola

Cechy

charakterystycz

ne

Pożądane

właściwości

Dopuszczalne

słabości

Członek

zespołu

Wrażliwość
społeczna,
łagodność

Umiejętność
reagowania na
zachowania
ludzi i na
sytuacje
społeczne,
zdolność do
promowania
ducha
zespołowości

Brak
zdecydowania
w warunkach
kryzysu

Wykonawca

Staranność,
sumienność,
skrupulatność

Umiejętność
doprowadzania
spraw do
końca,
zdolność do
perfekcyjnego
wykonywania
zadań

Skłonność do
zamartwiania
się
szczegółami,
niechęć do
popuszczania
dyscypliny

RODZAJE

ORGANIZACYJNEGO UCZENIA SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

56

 uczenie się zachowawcze
 uczenie się innowacyjne
 uczenie się

samodoskonalące

UCZENIE SIĘ ZACHOWAWCZE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

57

Polega na tym, że pracownicy reagują na
zmiany w wewnętrznych i zewnętrznych
warunkach funkcjonowania przedsiębiorstwa
poprzez wykrywanie błędów, które następnie są
korygowane tak, aby zachować podstawowe
cechy wzorca poznawczego przedsiębiorstwa
Zachowawcze uczenie się jest pozyskaniem
stałych pespektyw poznawczych, metod oraz
reguł radzenia sobie ze znanymi
powtarzającymi się sytuacjami
Powiększa ono zdolność rozwiązywania
tych problemów, które są już znane

UCZENIE SIĘ INNOWACYJNE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

58

Polega na takim badaniu, które prowadzi do
rozwiązywania konfliktu wartości
organizacyjnych poprzez sformułowanie
nowych priorytetów i wag przypisywanych
wartościom lub poprzez przemianę samych
wartości z odpowiadającymi im sposobami
postępowania i założeniami
Jest to rodzaj uczenia się bardziej istotnych dla
długofalowego przetrwania przedsiębiorstwa,
szczególnie w burzliwych czasach zmiany i
nieciągłości, uczenia się potrafiącego przynieść
zmianę, odnowę, przeobrażenie strukturalne
oraz przeformułowanie problemu

UCZENIE SIĘ SAMODOSKONALĄCE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

59

Polega na tym, że pracownicy poznają
organizacyjnie proces uczenia się i
wprowadzają otrzymane wyniki do
indywidualnych i wspólnie podzielanych
wzorców poznawczych organizacji
Jest to rodzaj uczenia się niezbędny do refleksji
nad zachowawczym oraz innowacyjnym
uczeniem się, zapewniający samouczenie się
przedsiębiorstwa

UCZENIE SIĘ ORGANIZACJI

A JEDNOSTKOWE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

60

Organizacyjne uczenie się dotyczy bardziej
całego przedsiębiorstwa niż pojedynczych
pracowników, jednak proces ten dokonuje się
dzięki pracownikom przedsiębiorstwa, chociaż
jest kształtowany przez czynniki społeczne,
polityczne i strukturalne
Obejmuje on dzielenie się wiedzą, poglądami
i założeniami pomiędzy pracownikami
przedsiębiorstwa

POZIOMY I SPOSOBY

ORGANIZACYJNEGO UCZENIA SIĘ 1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

61

Poziom/Ty

p

Tradycyjny

Empiryczny

Cybernetyczny

Pracownika

realizacja

indywidualnych
planów ciągłego
rozwoju
kompetencji
przez
samokształcenie

uczestnictwo w

kursach i
treningach

nieformalne

kontakty z
innymi ludźmi
(np. klientami)

zdobywanie

doświadczeń
poprzez
praktyczne
działanie

rotacja

personelu

uczenie się na

błędach

kontakty

bezpośrednie z
pracownikami
innych
organizacji i
obserwacja ich
działań

analiza i ocena

własnych zachowań
oraz próba
kwestionowania
założeń dotyczących
pracy na stanowisku

indywidualne

odkrywanie
wewnętrznych założeń
dotyczących działania
organizacji, ich
analiza i ocena

przekazywanie

informacji
napływających z
otoczenia do banku
danych

praca nad własnymi

projektami

POZIOMY I SPOSOBY

ORGANIZACYJNEGO UCZENIA SIĘ 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

62

Poziom/Ty

p

Tradycyjny

Empiryczny

Cybernetyczny

Zespołu

 trening

zespołu
pracownicze
go
ukierunkow
any na
wzrost
umiejętnośc
i działania
zespołowego
(w tym
komunikow
ania) i
spójności
grupy

 zdobywanie

doświadczeń
poprzez
zespołowe
działanie

 ćwiczenie

dialogu

 uczenie się z

doświadczeń
innych:
benchmarking
wewnętrzny,
kontakty z
klientami,
dostawcami,
pracownikami
innych
organizacji,
omawianie
błędów i
nieprawidłowoś
ci

 przegląd

sytuacji
kryzysowych i
niebezpiecznyc
h

 kwestionowani

e założeń
dotyczących
funkcjonowania
zespołu i jego
współpracy z
innymi
zespołami

 modyfikacja

zewnętrznych
założeń
członków
zespołu
poprzez
poddawanie ich
zespołowej
ocenie

POZIOMY I SPOSOBY

ORGANIZACYJNEGO UCZENIA SIĘ 3

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

63

Poziom/Ty

p

Tradycyjny

Empiryczny

Cybernetyczn

y

Zespołu-

cd.

 szkolenia

prowadzone
przez
przełożonych
i specjalistów
zewnętrznych

 zespołowe

uczenie się m.
In.

przez

wzajemne
przekazywani
e sobie wiedzy

 uczenie się na

błędach

zespołowe

porównywanie i

odmawianie

działań

skutecznych i

nieskutecznych,

wyprowadzanie
wniosków,

 wprowadzanie

zmian

 wyjaśnianie

tworzenie i

pogłębianie

wizji

przyszłości

 tworzenie

nadmiaru

pomysłów

przez
stosowanie

technik

twórczego

rozwiązywani

a problemów

 zespołowa

praca nad

nowymi

rozwiązaniam

i

POZIOMY I SPOSOBY

ORGANIZACYJNEGO UCZENIA SIĘ 4

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

64

Poziom/Typ

Tradycyjny

Empiryczny

Cybernetyczny

Organizacji

 systematycz

ne
gromadzeni
informacji z
literatury
fachowej

 zarządzanie

procesem
ciągłego
szkolenia

 benchmarkin

g
funkcjonalny
i zewnętrzny

 -

rozpoznawan
ie

potrzeb

klientów,

 analizowanie

trendów
rozwojowych

 ciągłe gromadzenie

informacji
napływających

z

otoczenie w jednym
banku

danych,

selekcja

i

dystrybucja danych
wewnątrz
organizacji,

 kwestionowanie

założeń dotyczących
funkcjonowania
całej

organizacji

(zwłaszcza misji i
strategii)

 korzystanie

z

konsultantów
zewnętrznych

TRADYCYJNE UCZENIE SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

65

To proces doskonalenia kompetencji ludzi
poprzez ich aktywny udział w różnego
rodzaju formach szkolenia i doskonalenia
zawodowego, organizowanych w miejscu
pracy lub poza nim
W grę wchodzą więc kursy i treningi
szkoleniowe, wykłady, ćwiczenia, ale także
samokształcenie

EMPIRYCZNE UCZENIE SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

66

To proces zdobywania nowych
doświadczeń poprze praktyczne
działanie
Ważnym elementem tego typu uczenia
się jest także obserwacja działania
innych ludzi, zespołów i całych
organizacji

CYBERNETYCZNE UCZENIE SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

67

Polega na odkrywaniu nowych sposobów
widzenia i rozumienia norm, reguł i zasad,
standardów rządzących funkcjonowaniem
organizacji, ich kwestionowaniu i zmianie
Innymi słowy jest to proces odrzucania
starych nawyków i sposobów myślenia ludzi,
które warunkują ich zachowanie

UCZENIE SIĘ ORGANIZACJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

68

Uczenie się indywidualne wpływa na uczenie się
organizacji poprzez model mentalny organizacji
tworzony przez te elementy modeli mentalnych
uczestników organizacji, które są wspólnie podzielane
przez co stają się elementami modelu organizacji
O ile jednostka może się uczyć bez organizacji, o
tyle organizacja nie może się uczyć bez uczenia się
jej członków
Tak więc wszystkie elementy uczenia się organizacji
mają swoje źródło w uczeniu się jej uczestników, ale nie
każde indywidualne uczeni się przyczynia się do
uczenia się organizacji

Zwiększanie organizacyjnych

umiejętności do podejmowania

efektywnych działań

TYPY UCZENIA

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

69

uczenie sytuacyjne
uczenie

fragmentaryczne

uczenie

oportunistyczne

SYTUACYJNE UCZENIE SIĘ

ORGANIZACJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

70

Ma miejsce wówczas, gdy jednostka nie
może w konkretnej sytuacji wykorzystać
wcześniej zdobytej wiedzy
Powiązanie

pomiędzy

indywidualnym

uczeniem

a

indywidualnym

modelem

mentalnym jest tu silne, ale model mentalny
nie ulega zmianie, dlatego takie uczenie nie
wpływa na model mentalny organizacji, a
więc na uczenie się organizacji
Uczenie

się

podczas

rozwiązywania

konkretnego przypadku odnosi się tylko do
niego, nie może być wykorzystane w innych
sytuacjach

FRAGMENTARYCZNE UCZENIE SIĘ

ORGANIZACJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

71

Ma

miejsce

wówczas,

gdy

następuje

przerwanie

więzi

pomiędzy

modelem

mentalnym osoby, a modelem mentalnym
organizacji
Wtedy

uczenie

się

osób

tworzących

organizację nie przyczynia się do uczenia się
całej organizacji

OPORTUNISTYCZNE UCZENIE SIĘ

ORGANIZACJI

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

72

Wymaga

odejścia

od

standardowych

procedur, gdyż w konkretnym przypadku są
one uznane za przeszkadzające w realizacji
zadania
Następuje przerwanie połączeń pomiędzy
modelem mentalnym organizacji, a jej
działaniami podjętymi w celu wykorzystania
powstałej okazji, która nie wymaga zmian w
całej organizacji
Uczenie się następuje wówczas, gdy działania
są podejmowanie w oparciu o indywidualne
lub grupowe modele mentalne, a nie model
całej organizacji (jej wartości, kulturę
organizacyjną, procedury operacyjne)

ETAPY WDRAŻANIA KONCEPCJI

ORGANIZACJI UCZĄCEJ SIĘ

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

73

1. Określenie czym jest organizacja ucząca

się

2. Diagnoza stanu istniejącego
3. Wyznaczenie celu i kierunku zmian
4. Wyznaczenie osób odpowiedzialnych
5. Zaprojektowanie zmian strukturalnych
6. Przygotowanie zmian w procedurach i

systemach

7. Dostosowanie polityki personalnej

przedsiębiorstwa

8. Monitorowanie wprowadzonych zmian

ETAPY: 1, 2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

74

1. Określenie czym jest organizacja

ucząca się - stworzenie własnej,
dopasowanej do danej organizacji definicji
organizacji uczącej się

2. Diagnoza stanu istniejącego -

kompleksowa diagnoza, uzyskanie
całościowego obrazu organizacji
(wysłuchanie zarówno opinii menedżerów
jak i pracowników liniowych)

Pełna diagnoza powinna objąć zarówno
strategię, strukturę i systemy, jak i
pracowników wraz z ich kompetencjami,
style przywództwa oraz preferowane
wartości

ETAPY: 3, 4

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

75

3. Wyznaczenie celu i kierunku zmian

prowadzących do osiągnięcia stanu
organizacji uczącej się wynikających z
porównania wizji organizacji uczącej się i
obecnego stanu przedsiębiorstwa; na tym
etapie następuje dekompozycja zmian na
możliwe do realizacji elementy oraz
opracowanie harmonogramu wprowadzania
zmian

4. Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za

wprowadzane zmiany i przybliżenie
pracownikom nowych rozwiązań

ETAP 5

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

76

5. Zaprojektowanie zmian strukturalnych,

czyli zmian w strukturze organizacyjnej,
zgodnie z przyjętą strategią

Uogólniając można przyjąć, że dla organizacji
uczącej się korzystniejsze są struktury
płaskie, związane z duża rozpiętością
kierowania i stosunkowo niewielką liczbą
szczebli hierarchicznych, umożliwiają one
bowiem szybsze podejmowanie decyzji i szerszy
zakres partycypacji decyzyjnej pracowników
Poza tym organizacje mało sformalizowane,
w których dominują kontakty poziome, są
bardziej efektywne w otoczeniu
konkurencyjnym i burzliwym

ETAP 6.1

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

77

6. Przygotowanie zmian w procedurach i

systemach na przykład w komunikacji,
informowaniu, kontroli, stylach przywództwa

Okazuje się, że istotną rolę dla
funkcjonowania organizacji uczącej się ma
sprawny system komunikacji nie tylko między
pracownikami, czy komórkami
organizacyjnymi, ale także z interesariuszami
zewnętrznymi, a w szczególności z
dostawcami, klientami i konkurentami

ETAP 6.2

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

78

Duże znaczenie mają tu również procedury
informowania interesariuszy o celach
przedsiębiorstwa, jego strategii, podejmowanych
decyzjach
Może pojawić się także potrzeba opracowania
procedur związanych z gromadzeniem informacji o
klientach, rozpoznawaniem ich potrzeb oraz ogólnie
mówiąc, z włączaniem do procesu uczenia się
klientów, dostawców i konkurentów
Wprowadzane procedury wspierające koncepcję
organizacji uczącej się dotyczyć mogą także
partycypacji, która z jednej strony ma na celu
„upodmiotowienie” pracowników, z drugiej zaś
tworzenie wspólnej wizji czy współuczestnictwa
wytyczaniu polityki firmy

ETAP 7

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

79

7. Dostosowanie polityki personalnej

przedsiębiorstwa - wprowadzane zmiany
powinny być wspierane przez procedury i
narzędzia zarządzania personelem:

 procedury rekrutacji umożliwiające

zatrudnianie osób ceniących możliwości
rozwoju

 system oceniania pozwalający ewaluować

czynione przez pracowników postępy w
uczeniu się

 systemy motywowania i wynagradzania

propagujące pożądane wartości

 politykę rozwoju, a w szczególności

szkoleń pracowniczych

ETAP 8

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

80

8. Monitorowanie wprowadzonych

zmian polegające między innymi
na porównywaniu zmian z planami
lub wizją

Chodzi tu o określenie, czy udało
się osiągnąć status organizacji
uczącej się, a także, czy i w jaki
sposób wpłynęło to na efektywność
organizacji
Jednocześnie w celu utrwalenia i
wzmocnienia osiągniętych zmian
warto też zadbać o promowanie
tych członków organizacji, którzy
pracując uczą się

PODSUMOWANIE

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

81

 organizacja wirtualna, zespołowa i ucząca się

to formy maksymalizujące zdolność
organizacji do dostosowywania się do
zmieniającego się otoczenia

 organizacja zespołowa to podejście do

tworzenia struktury organizacji opierające
się na zespołach projektowych

 istnienie i funkcjonowanie organizacji

wirtualnych uzależnione jest od sprawnej
komunikacji oraz wydajnych i pewnych
połączeń sieciowych

 organizacja nie może się uczyć bez uczenia

się jej członków

15 MIN NA KAWĘ!

Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

82