PRZEPISY

WYKONYWANIA LOTÓW
Z WIDOCZNOŚCIĄ

VFR

VISUAL FLIGHT
RULES

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Widzialność - VISIBILITY

Widzialność dla celów lotniczych jest wartością
większą niż :

a) Największą odległość z której czarny obiekt

odpowiednich rozmiarów , umieszczony w pobliżu
ziemi obserwowany na jasnym tle może być
widzialny i rozpoznawalny

b) Największa odległość z której światła o wartości
około 1000 kandeli mogą być widziane i
zidentyfikowane na jasnym tle

.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Widoczność - Visual reference / Contact

Możliwość dostrzeżenia obiektu lub przedmiotu z
danego miejsca obserwacji przy określonej
widzialności.

Przykład. Faktyczna widoczność w zakrytej kabinie
samolotu wynosi 0 mimo że widzialność jest np.
10km

,,Zgłoś z widocznością – Report Visually”

Dowódca statku powietrznego (Pilot in-command).
Pilot wyznaczony przez użytkownika lub właściciela statku
powietrznego, w przypadku lotnictwa ogólnego
przeznaczenia, do pełnienia obowiązków dowódcy i
ponoszenia odpowiedzialności za bezpieczne wykonanie
lotu.

Droga startowa (Runway). Prostokątna powierzchnia
wyznaczona na lotnisku lądowym, przygotowana do
startów i lądowań statków powietrznych.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Kurs (Heading). Kierunek osi podłużnej statku
powietrznego, wyrażany zwykle w stopniach w odniesieniu
do północnego kierunku południka (geograficznego,
magnetycznego, busoli lub siatki).

Linia drogi (Track). Rzut toru lotu statku powietrznego na
powierzchnię ziemi, którego kierunek w każdym jego
punkcie jest zwykle wyrażony w stopniach, w odniesieniu
do północnego kierunku południka (geograficznego,
magnetycznego lub siatki).

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Lot specjalny VFR (Special VFR flight). Lot VFR, wykonywany
na podstawie zezwolenia kontroli ruchu lotniczego w strefie
kontrolowanej lotniska, w warunkach meteorologicznych gorszych
niż VMC.

Lot VFR (VFR flight). Lot wykonywany zgodnie z przepisami dla
lotów z widocznością.
Lotnisko kontrolowane (Controlled aerodrome). Lotnisko, na
którym zapewniana jest służba kontroli ruchu lotniczego w
odniesieniu do ruchu lotniskowego

Organ kontroli ruchu lotniczego (Air traffic control unit).
Wyrażenie ogólne, oznaczające zarówno ośrodek kontroli obszaru,
organ kontroli zbliżania jak i organ kontroli lotniska.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Poziom lotu (Flight level). Powierzchnia o stałym ciśnieniu
atmosferycznym, odniesiona do szczególnej wartości ciśnienia
atmosferycznego 1013,2 hektopaskala (hPa) i oddzielona od
innych takich powierzchni określonymi różnicami ciśnienia.

Rejon informacji powietrznej (FIR) (Flight information
region). Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach, w
której zapewniona jest służba informacji powietrznej i służba
alarmowa.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Poziom lotu (Flight level). Powierzchnia o stałym ciśnieniu
atmosferycznym, odniesiona do szczególnej wartości ciśnienia
atmosferycznego 1013,2 hektopaskala (hPa) i oddzielona od
innych takich powierzchni określonymi różnicami ciśnienia.
Służba alarmowa (Alerting service). Służba ustanowiona w celu
zawiadamiania właściwych organów o statkach powietrznych
potrzebujących pomocy w zakresie poszukiwania i ratownictwa oraz
w celu współdziałania z tymi organami w razie potrzeby.
Służba doradcza ruchu lotniczego (Air traffic advisory
service). Służba zapewniana w przestrzeni powietrznej ze służbą
doradczą w celu zapewnienia, w miarę możliwości, separacji między
statkami powietrznymi, wykonującymi loty według planów lotu IFR.
Służba informacji powietrznej (Flight information service).
Służba ustanowiona w celu udzielania wskazówek i informacji,
użytecznych dla bezpiecznego i sprawnego wykonywania lotów.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR mogą być wykonywane :

• W okresie od 30 minut przed wschodem słońca do 30 minut po zachodzie słońca

• W okresie od 30 minut po zachodzie słońca do 30 minut przed wschodem słońca (VFR NOC)

• Na i poniżej poziomu FL 195

• Z prędkością poddźwiękową

Loty VFR w przestrzeni kontrolowanej

• Na i poniżej poziomu FL 195

• Zgodnie z zezwoleniem służb ATC

• W wyznaczonych na stałe lub tymczasowo trasach dla lotów VFR

Poniżej poziomu FL100 loty VFR nie mogą być wykonywane z prędkością większą niż 250kt (IAS)

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

W obszarze kontrolowanym wymagane jest wyposażenie
statku powietrznego w transponder pracujący w modzie A i
C chyba że właściwy organ zezwoli inaczej.

Loty VFR w przestrzeni niekontrolowanej należy wykonywać
zgodnie z przepisami wynikającymi z klasy G

Loty VFR w strefie identyfikacyjnej obrony powietrznej ADIZ

Dowódca statku powietrznego zamierzającego wykonać lot w
tej przestrzeni powietrznej jest zobowiązany do złożenia
planu lotu zawierającego informację o zamiarze wykonania
lotu w strefie ADIZ, zgodnie z przepisami ruchu lotniczego i
dodatkowo po starcie do nawiązania łączności radiowej z
właściwym terytorialnie organem ATS

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty Specjalne VFR
Jeżeli sytuacja w ruchu lotniczym na to pozwala organ ATC
może wyrazić zgodę na wykonanie lotów specjalnych VFR w
strefie kontrolowanej lotniska.

Zgoda może zostać wydana na taki lot jeżeli

- Statek powietrzny wyposażony jest w urządzenia radiowe

dla utrzymania dwukierunkowej łączności z organem ATC

- Pilot potwierdzi gotowość do prowadzenia nasłuchu na

odpowiedniej częstotliwości radiowej

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty Nocne VFR NOC

W FIR Warszawa można wykonywać loty w porze nocnej od 30
min po zachodzie słońca do 30 min przed wschodem słońca

• Wysokość nie wyższa niż FL 95

• Widzialność w locie nie mniejsza niż 5km

• Odległość od chmur :

 Na i poniżej 900m (3000ft) AMSL lub 300m (1000ft)

nad terenem w zależności co jest wyższe

 Powyżej 900m (3000ft) AMSL pozioma 1500m

pionowa 300m (1000ft)

 Prędkość nie większa niż 250kts (IAS)

 Złożenie Planu Lotu – Chyba że lot będzie się odbywał

w sąsiedztwie lotniska

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Lot Międzynarodowy VFR

W lotach międzynarodowych mają zastosowania przepisy dla
lotów VFR a dodatkowo :

• Wymagane jest złożenie planu lotu

• Nie wymaga się składania planów lotu na operacje

wewnątrz strefy Schengen z przekroczeniem granicy Polski
z następującymi krajami : Słowacja, Czechy, Niemcy, Litwa
– na lot w przestrzeni niekontrolowanej zgodnie z
przepisami VFR*

*Uwaga! Powyższy przepis nie zwalnia użytkowników
przestrzeni powietrznej z obowiązku składania planu lotów na
operacje lotnicze z przekroczeniem granicy Polski ze
Słowacją, Czechami i Niemcami i Litwą, wykonanie w
przestrzeni niekontrolowanej zgodnie z przepisami VFR jeżeli
tak stanowią przepisy tych krajów

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Lot Międzynarodowy VFR

Cywilnym

statkom

powietrznym

wykonującym

międzynarodowy lot VFR z/do kraju nie będącego w grupie
Schengen nie zezwala się na lądowanie na lotniskach bez
odprawy celnej – oprócz przypadku zaistnienia awarii,
uniemożliwiającej bezpieczne i zgodne z przepisami
kontynuowanie lotu lub w przypadku otrzymania specjalnego
zezwolenia na lądowanie

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR państwowych statków powietrznych

Loty VFR państwowych statków powietrznych wykonywane
niezgodnie z przepisami ICAO mogą odbywać się tylko

• Po trasach wyznaczonych w formie korytarzy MRT

• W strefach TRA/TSA/EA

• W celach zapewnienia bezpieczeństwa państwa:

• Loty wykonywane w celu zapewnienia porządku

publicznego

• Loty wykonywane w celu ochrony granicy państwa

• Loty wykonywane w celu przechwycenia statków

powietrznych naruszających granicę państwową lub
obowiązujące zasady wykorzystywania przestrzeni
powietrznej

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Wysokości lotów VFR

Wysokość lotu, na której ma się odbyć lot lub jego część
należy wyrażać jako :

a) Poziom Lotu – Podczas lotu na i powyżej poziomu

przejściowego

b) Wysokości bezwzględnej – Podczas lotu na i poniżej

bezwzględnej wysokości przejściowej

c) Wysokości nad terenem - W określonej części

przestrzeni powietrznej (podczas lotów patrolowych,
zabiegów

agrolotniczych,

koszących

w

specjalnie

wydzielonych strefach)

I. W przestrzeni kontrolowanej – Wysokości lotów

przydzielane są przez właściwy organ ATC w formie
zezwolenia kontroli.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Wysokości lotów VFR

W lotach powyżej wysokości 900m (3000ft) nad ziemią lub
wodą obowiązują wysokości lotu zależne od magnetycznego
kąta drogi

A. Na i poniżej bezwzględnej wysokości przejściowej

2000m (6500ft) AMSL

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Wysokości lotów VFR

Powyżej bezwzględnej wysokości przejściowej

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

VMC

VISUAL METEOROLOGICAL

CONDITIONS

WARUNKI METEOROLOGICZNE DLA

LOTÓW Z WIDOCZNOŚCIĄ

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w przestrzeni klasy F i G na i poniżej 900m
AMSL lub 300m nad terenem w zależności co jest
wyższe powinien być wykonywany przy widzialności
minimum 5km** z dala od chmur z widocznością ziemi
lub wody

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

W FIR WARSZAWA w przestrzeni niekontrolowanej
w okresie od 30 minut przed wschodem słońca do
30 minut po zachodzie słońca w przedziale
wysokości na i poniżej 900m (3000ft) lub (1000ft)
nad terenem w zależności od tego co jest wyższe
można wykonywać loty VFR :

• Przy zmniejszeniu widoczności w locie nie

mniejszej niż 1500m

• Z prędkością przyrządową (IAS) 140 kts/h lub

260km/h lub mniejszą dającą możliwość
dostrzeżenia pozostałego ruchu lub przeszkód
terenowych w celu uniknięcia kolizji

• W warunkach w których prawdopodobieństwo

spotkania innego ruchu będzie zazwyczaj małe (
strefy o małej intensywności ruchu oraz w czasie
wykonywania prac lotniczych na małych
wysokościach)

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

• Śmigłowców przy widzialności w locie nie mniejszej niż

1000m, jeżeli wykonują manewry z prędkością zapewniającą
w odpowiednim stopniu możliwość zauważenia innego ruchu
lub jakichkolwiek przeszkód w czasie wystarczającym do
uniknięcia kolizji

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

WYJATEK!

Gdy organ kontroli ruchu lotniczego udzieli na to
zezwolenia (VFR SPEC) w lotach VFR nie należy
startować ani lądować na lotniskach znajdujących
się w strefie kontrolowanej lotniska albo wchodzić
do strefy ruchu lotniskowego lub włączać się do
ruchu lotniskowego:

a) Gdy pułap chmur jest niższy niż 450m (1500ft)
b) Gdy widzialność przy ziemi jest mniejsza niż

5km

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

VFR SPEC

Lot specjalny VFR SPEC w dzień może być
wykonany od wschodu do zachodu słońca jeżeli
widzialność jest równa lub większa niż 2km i
podstawa chmur pokrywających więcej niż połowę
nieba nie jest niższa niż 650ft a lot będzie
wykonywany z dala od chmur i ze stałym
utrzymywaniem widoczności terenu.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

VFR SPEC

Lot specjalny VFR SPEC w dzień może być
wykonany od wschodu do zachodu słońca jeżeli
widzialność jest równa lub większa niż 2km i
podstawa chmur pokrywających więcej niż połowę
nieba nie jest niższa niż 650ft a lot będzie
wykonywany z dala od chmur i ze stałym
utrzymywaniem widoczności terenu.

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Loty VFR w FIR Warszawa można wykonywać w

warunkach atmosferycznych (VMC) nie niższych niż

podane w tabeli :

VFR SPEC

Lot specjalny VFR SPEC w nocy może być
wykonywany od zachodu do wschodu słońca z
zachowaniem następujących warunków:

a) Widzialność jest równa lub większa niż 3km dla

śmigłowców i 5km dla samolotów

b) Wysokość

podstawy

najniższych

chmur

pokrywających więcej niż połowę nieba nie jest
niższa niż 1000ft dla śmigłowców i 1650 dla
samolotów

c) Lot będzie wykonywany z dala od chmur i ze

stałym utrzymywaniem widoczności terenu

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Warunki meteorologiczne dla lotów VFR w strefach

ruchu lotniskowego (ATZ) określa zarządzający

lotniskiem

Minima meteorologiczne lotniska

Muchowiec

VFR

VISUAL FLIGHT RULES

Wyjątek!
Z wyjątkiem przypadków gdy jest to konieczne dla startu lub
lądowania lot VFR nie powinien być wykonywany :

• Nad gęstą zabudową miast lub osiedli nad

zgromadzeniem osób na otwartym powietrzu na
wysokości względnej mniejszej niż 300m
(1000ft) nad najwyższa przeszkodą znajdującą się
w promieniu 600m od statku powietrznego

• Gdzie indziej niż to określono w ust. 4.6 lit a) na

wysokości względnej mniejszej niż 150m (500ft)
nad lądem lub wodą.