TKANKA TŁUSZCZOWA

Tkanka tłuszczowa – dużo komórek, mało istoty międzykomórkowej; rezerwuar energii; jej komórki występują w dużych zgrupowaniach, które są od siebie oddzielone przez tkankę łączną właściwą, w której są liczne naczynia krwionośne i nerwy; jej komórki prowadzą żywy metabolizm i podlegają regulacji tkanki nerwowej i hormonalnej.

Rodzaje tkanki tłuszczowej:

1) tkanka tłuszczowa żółta (biała):

- barwa dzięki barwnikom z grupy karotenoidów – lipochromom

- skład:

* komórki tłuszczowe (adipocyty) – zawierają pojedyncze krople tłuszczu o masie 0,6 mikrog/komórkę (w organizmie ok. 50 mld komórek); na pograniczu kropli tłuszczu warstwa cytoplazmy, brak błony; w błonie komórkowej – transportery glukozy GLUT 4; powstają z lipoblastów

-funkcje:

*magazynowanie tłuszczu

*wydzielanie cytokin (adipokin)

*izolacja termiczna

*wypełnianie pustych przestrzeni (funkcja estetyczna)

*prowadzenie lipogenezy i lipolizy

-tłuszcz adipocytów: 95% estry kw. tłuszczowych i glicerolu (trygliceryd)

-lipidy są transportowane w chylomikronach (pęcherzyki z dwuwarstwą lipidową błony), lipoproteinach (VLDL, LDL, HDL, IDL)

-adipocyty syntetyzują lipazę lipoproteinową, która przemieszcza się do komórek śródbłonka naczyń krwionośnych

-tłuszcze obojętne (estry kwasów tłuszczowych i glicerolu) są odkładane w kropli tłuszczu (lipogeneza) adipocytu

- adipocyty wytwarzają kwasy tłuszczowe z glukozy (dzięki transporterom GLUT4)

-lipaza rozkłada tłuszcz adipocytów (lipoliza); jest ona aktywowana przez ACTH, adrenalinę i glukagon

receptor białka G – białko G – cyklaza adenylanowa – cAMP – kinaza A (fosforyluje i aktywuje lipazę adipocytów)

-insulina i prostaglandyny hamują aktywność lipazy (efekt antylipolityczny – zahamowanie rozkładu tłuszczu)

2) tkanka tłuszczowa brunatna:

-w okresie niemowlęctwa (później tylko w tkance podskórnej okolicy międzyłopatkowej, między obojczykiem a barkiem, na bocznych powierzchniach szyi, w śródpiersiu, okolicach dużych tętnic brzusznych i nerek)

- jej komórki powstają z mioblastów

-funkcje:

*produkcja ciepła w procesie termogenezy

- komórki tworzą zgrupowania, które otacza tkanka łączna właściwa

- komórki mają liczne kropelki tłuszczu, jądro w środku

-mitochondria mają dużo żelaza (barwa)

-jest obficie unaczyniona (szybkie rozprowadzanie ciepła po organizmie)

-komórki są aktywowane w wyniku:

*wychłodzenia organizmu

*blokowania katecholamin

-aktywacja: przyspieszenie utleniania i zwiększenie produkcji ciepła

-pod wpływem impulsów nerwowych – wydzielanie noradrenaliny, która wiąże się z receptorem B-adrenergicznym błony komórkowej

białko G – cyklaza adenylanowa – cAMP – białkowa kinaza A – fosforylacja i uczynnienie lipazy triglicerydowej

-dużo mitochondriów: w ich błonie białko kanałowe – UCP-1 (termogenina), przez które przepływają protony, co powoduje rozproszenie energii i jej emisję w postaci ciepła

Adipocyty wydzielają:

-adipokiny (cytokiny) – regulują czułość komórek na insulinę, metabolizm tłuszczu w komórkach, masę tk. tłuszczowej; dzielą się na:

*uczulające kom. Na działanie insuliny

*wzbudzające oporność komórek na insulinę

*wpływające na metabolizm lipidów

-estron (hormon)

Adipokiny:

1) leptyna – hormon sytości, pobudza wytwarzanie naczyń krwionośnych (angiogenezę), początkuje pokwitanie; na poziomie układowym działa za pośrednictwem neuronów jądra łukowatego podwzgórza, po ich związaniu wytwarzane są głównie proopiomelanokortyna (POMC), powodują uczucie sytości

2) adiponektyna – działanie przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe, zapobiega oporności na insulinę, pobudza B-oksydację

3) resystyna – zmniejsza wrażliwość na insulinę (cukrzyca typu 2)

4) czynnik martwicy nowotworów (TNFalfa) – upośledza receptory dla insuliny, obniża produkcję białek – pomp GLUT (cukrzyca typu2)

5) interleukina 6 – oporność na insulinę poprzez hamowanie pomp GLUT, hamowanie glikogenezy

6) białko stymulujące acylację (ASP) – pobudza acylację związków organicznych, pobudza pobieranie przez komórkę kw. tłuszczowych i ich estryfikację do triglicerydów, zwiększa liczbę transporterów GLUT

7) adipsyna – bierze udział w wytwarzaniu ASP

8) inhibitor aktywatora plazminogenu – hamuje wytwarzanie plazminy, wpływa na wewnątrznaczyniowe powstawanie skrzepów krwi

9) system renina-angiotensyna adipocytów – składa się z: angiotensynogenu (alfa-globulina), enzymów proteolitycznych - renina, konwertaza angiotensyny 1 i 2 i jej receptory, regulacja ciśnienia krwi

10) metalotioneina – wiąże metale, funkcja ochronna kw. tłuszczowych

11) estrogeny – produkują estron