WDWORZEPRIO W- A. Kowal – Orczykowska

01.10.2013

Temat: Rodzina i środowisko- podstawowe pojęcia.

Środowisko wychowawcze- całość procesów ekologicznych, ekonomicznych, politycznych, społecznych, kulturalno-oświatowych i instytucjonalnych w ich wzajemnych związkach i zależnościach. W tym rozumieniu środowisko jest przestrzenią w której społeczeństwo realizuje różne formy działalności, tworząc warunki własnego życia oraz zaspokajania materialnych i duchowych potrzeb.

H. Radlińska opracowała 3 pary środowisk:

1. bezpośrednie i szersze- przestrzenne

2. obiektywne( to co jednostka może sięgnąć np., instytucje pomocy) i subiektywne ( wpływ odczuwany)

3. materialne i niematerialne ( niewidzialne, obyczaje, wierzenia, idee)

Środowisko naturalne:

- fauna, flora

- zasoby mineralne i wodne

- dewastacja środowiska

- piękno krajobrazu

- miłość do małej ojczyzny

Środowisko społeczne:

- układ osób i grup ludzi

- pełnione role i stosunki interpersonalne

- struktura i satysfakcja społeczna

- status społeczny

- tradycje, zwyczaje, niepisane prawa

- gęstość zaludnienia

- integracja społeczna

Środowisko kulturowe:

- dobra kultury materialnej i duchowej

- prawo, obyczaje, wierzenia

- poziom wykształcenia

RODZINA

- stanowi integralną część każdego społeczeństwa, stanowi jego najmniejszą podstawową komórkę, jest środowiskiem życiowym każdego człowieka

System- złożony z elementów, które są ściśle powiązane wzajemnie na siebie oddziałują i pozostają w dynamicznej równowadze

Elementy systemu rodzinnego- grupa współzależnych od siebie osobników związanych ze sobą przez historię, więzi emocjonalne i określa strategie działania:

- reguły jakie panują w rodzinie

- role

- stopień otwartości systemu

ZADANIA RODZINY:

- przygotowanie dzieci do wejścia w życie społeczne, wychowanie i pielęgnowanie oraz zapewnienie im odpowiedniego startu życiowego

- prowadzenie gospodarstwa domowego zaspokajającego potrzeby członków rodziny

- sprawowanie pieczy nad życiem członków rodziny, ich zachowaniem, kulturą, zdrowiem i trudnościami życiowymi

- utrzymanie granic psychologicznych jednostki, jak i całego systemu

- utrzymanie fizycznego otoczenia- wszystkie funkcje ekonomiczne

- budowanie, kierowanie klimatem emocjonalnym- rodzaj więzi, sposoby wyrażania emocji

FUNKCJE RODZINY:

- biopsychiczna

- prokreacyjna

- seksualna

- ekonomiczna

- materialno-ekonomiczna

- opiekuńczo- zabezpieczająca

- społeczno-wyznaczająca

- stratyfikacyjna

- legalizacyjno-kontrolna

- socjopsychologiczna

- kulturalna

- towarzyska

- emocjonalna

- socjalizacyjno- wychowawcza

- religijna

- ekspresyjna

MIKROSYSTEM:

- „siedlisko”, pole, ośrodek układu aktywności dziecka

- dom- jego wyposażenie, urządzenia, zabawki, czynności, stosunki i role międzyludzkie

- szkoła- jej ukryte programy, nauczyciele, plan zajęć

- sąsiedztwo

- szersza społeczność lokalna

MEZOSYSTEM:

- wzajemne relacje między rozmaitymi siedliskami

- relacje: rodzice- szkoła

- procesy adaptacji dziecka do nowego środowiska np. przedszkole

- adaptacja w sytuacji przeprowadzki

EGOSYSTEM:

- układy zewnętrzne, które oddziałują pośrednio na rodzinę i dziecko żyjące w społeczności, ustroju politycznym i społecznym, warunkach ekonomicznych i kulturalnych

- To czynniki biogeograficzne: ukształtowanie terenu, jakość wody, hałas, ruch uliczny

TYPY RODZIN:

Patriarchalna- władza i prestiż należą do ojca i męża:

- uprzywilejowana sytuacja mężczyzny

- wyłączna jego odpowiedzialność za byt i standard życia rodziny

- wyłączne prawo do podejmowania strategicznych decyzji

- podział zadań oparty na kryterium płci

- władza oparta na uznaniu reguł, za którymi stoi siła, a nie poszanowanie więzów krwi i miłości

Matriarchalna- władza należy do matki, żony

- uprzywilejowana pozycja kobiet

- macierzyństwo

Egalitarna- partnerska- podział partnerski ( egalitarne- równe)

Monogamia- małżeństwo jednego mężczyzny i jednej kobiety

Poligamia- wielomałżeństwo, więcej niż dwoje partnerów

Poligynia- jeden mężczyzna ma wiele żon

Poliandria-wielomęstwo- kobieta ma wielu mężczyzn

Zakres wyboru małżeństwa:

- rodzina endogamiczna- partner z otoczenia, tej samej klasy społecznej, wykształcony na równi

- rodzina egzogamiczna- partner innej pozycji, po za swoją grupą

Miejsce zamieszkania po ślubie:

- matrylokalna- zamieszkanie u rodziny ze strony żony

- patrylokalna- zamieszkanie u rodziny ze strony męża

- neolokalna- mieszkanie na swoim

Wzory dziedziczenia nazwiska, prestiżu i majątku:

- matrylinearna- nazwisko po żonie

- matrylinearna- po mężu

- bilinearna- dwuczłonowe

15.10.2013

Podział rodzin ze względu na kompletność lub niekompletność struktury:

1. Rodzina Naturalna- powstaje z pierwszego związku małżeńskiego, dzieci mają naturalnych rodziców

2. Zrekonstruowana- powstaje z powtórnego związku, mogą być dzieci „moje”, „twoje” i „nasze”.

3. Przysposobiona- rodzina na stałe adoptuje obce dziecko, które staje się ich dzieckiem.

4. Zastępcza- wychowuje nie swoje dziecko, a koszty utrzymania ponosi państwo.

5. Kontraktowa- podejmuje czasowo piczę nad dzieckiem odpłatnie, z inicjatywy terenowych ośrodków pomocy społecznej.

STRUKTURA NIEPEŁNA:

1. Rodzina sieroca- brak rodziców z powodu ich śmierci, dzieci nie przebywają w domu dziecka, zajmują się nimi krewni lub obce osoby.

2. półsieroca- brak jednego z rodziców, rodzic żyjący spełnia opiekę nad swoim dzieckiem.

3. rozbita- rodzina nie funkcjonuje razem z powodu rozwodu, może występować stała pomoc materialna drugiego z rodziców i dorywcze kontakty.

4. samotna- niezamężna matka z dziećmi, świadoma decyzja, gwałt lub niezamężny ojciec.

ADOPCJA- RODZINA PRZYSPOSOBIONA:

1. Pełne- adoptio plema; stanowi orzekany rodzaj adopcji powodując ustalanie praw i obowiązków wynikających z pokrewieństwa względem rodziców i krewnych oraz nabycie praw i obowiązków względem przysposabiającego i jego krewnych. Fakt pochodzenia dziecka nie ulega zatarciu, gdyż zawiera informacje o adopcji.

2. Pełne nieodwołalne- gdy rodzice wyrazili przed sądem zgodę na adopcję bez wskazania osoby przysposabiającej. Całkowite zerwanie i zatarcie więzi z rodziną naturalną i sporządzenie nowego aktu urodzenia dziecka, w którym jego rodziców wymienia się adoptujących ( od 1995 rodzice mogą wyrazić zgodę na przysposobienie dziecka dopiero po 6 tygodniu po jego urodzeniu).

3. Niepełne- gdy wieź z rodziną naturalną zostaje utrzymana, a dziecko nie przestaje być jej członkiem, zaś krewni nie stają się w znaczeniu prawnym krewnymi przysposobionego dziecka. W sytuacji, gdy bliskie kontakty adoptowanego z rodziną naturalną zagrażają dobru dziecka, sąd może orzec adopcję pełną mimo braku zgody rodziców.

OPIEKUN PRAWNY:

Opiekunem nazywamy osobę, która:

- dba o zaspokojenie potrzeb dziecka, o jego zdrowie, stan posiadania, edukację, bezpieczeństwo, odpowiednie warunki życiowe;

- jest osobą, która uczy korzystania z rozmaitych dóbr, rozbudza dążenia i pomaga w ich realizacji, wychowuje, wdraża w zasady i normy;

- ponosi odpowiedzialność moralną i prawną za powierzane jej opiece osoby.

Opiekun prawny- jest ustanowiony przez sąd dla ochrony dziecka, które nie pozostają pod władzą rodzicielską oraz osób ubezwłasnowolnionych całkowicie,

- opiekun musi być ustanowiony, gdy oboje rodzice nie żyją, nie są znani bądź na podstawie orzeczenia sądu nie mogą sprawować władzy rodzicielskiej.

- opiekunem powołuje sąd rodzinny i nieletnich z urzędu, w pierwszej kolejności spośród osób spokrewnionych. Opiekun musi posiadać pełnię praw publicznych, zdolność do czynności prawnych i dawać gwarancję, że będzie działał dla dobra dziecka.

- zakres działania- to piecza nad osobą, zarząd majątkiem i przedstawicielstwo ustawowe. Działalność ta podlega nadzorowi sądu.

RODZINA RYZYKA:

Czynniki generujące zjawisko podwyższonego ryzyka:

- ubożenie społeczeństwa

- bezrobocie

- rozłąki zagraniczne ( euro sierota)

- wzrost rodzin niepełnych i rozbitych

- wzrost konsumpcyjności życia

- natężenie zjawisk dewiacyjnych i patologicznych

ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA:

To trwały, ale nie rozerwalny związek mężczyzny i kobiety, powstaje w sposób dokładnie uregulowany postanowieniami obowiązującego prawa i rodzący dokładnie uregulowane prawem skutki oraz oparty na zasadzie równouprawnienia.

PRZESZKODY DO ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA ( ART.. 10-15 KRO):

- nie osiągnięcie wieku do zawarcia związku ( od 18 lat; w tym za pozwoleniem przez sąd opiekuńczy kobieta; 16 lat)

- całkowite ubezwłasnowolnienie obu lub jednej ze stron zamierzających zawrzeć małżeństwo

- choroba psychiczna lub niedorozwój

- pozostawienie przez którąkolwiek ze stron w związku

- pokrewieństwo stron ( kazirodztwo)

- pozostawienie stron w stosunku wzajemnie do siebie przysposabiającego i przysposobionego ( ojciec z córką adoptowaną)

PRAWA I OBOWIĄZKI MAŁŻONKÓW:

- równość praw i obowiązków

- o charakterze: majątkowym ( ustawową i umowną) i niemajątkowym

PODSTAWOWE PRAWA I OBOWIĄZKI DO:

- wspólnego pożycia

- wierności

- wzajemnej pomocy

- współdziałania dla dobra rodziny

ROZWÓD- UNIEWAŻNIENIE:

- jedynie z tych powodów, którymi przepisy KRO łączą sankcję nieważności ( art.17 KRO). Nie zawsze małżeństwo zawarte , mimo istnienia przeszkody lub naruszenia przepisów o pełnomocnictwie może zostać unieważniony.

- małżeństwo zawarte bez zezwolenia sądu opiekuńczego ( wiek)

- zawarte przez osobę ubezwłasnowolnioną całkowicie

- zawarte bez zezwolenia sądu przez osobę dotkniętą chorobą psychiczną albo niedorozwojem po ustaniu choroby psychicznej.

- Nie można unieważnić związku z powodu jednego z małżonków w poprzednie zawartym związku jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione

- w przypadku pokrewieństwa

- zawarte przez pełnomocnika może zostać unieważnione, gdy:

-- brak było zezwolenia sądu

-- pełnomocnictwo było nieważne

-- pełnomocnictwo zostało skutecznie odwołane

SEPARACJA I ROZWÓD:

- separacja faktyczna występuje, gdy małżonkowie zachowują się tak, jakby między nimi był rozwód.

- separacja prawna- w wyniku orzeczenia sądu, gdy nastąpił zupełny rozkład małżeństwa

- rozwód- gdy nastąpi zupełny i trwały rozkład pożycia.

WYROK SĄD ORZEKA:

- czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie, w tym wypadku następuje jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy

- podział majątku

- skutki alimentacyjne

3 GRUPY SPRAW ROZWODOWYCH:

1. dotyczy spraw rozwodowych, rozstrzyganych z urzędu:

- orzeczenie o winie

- rozstrzygnięcie władzy rodzicielskiej

- o wysokości kosztów utrzymania i wychowania dziecka

- o sposobie korzystania z mieszkania po rozwodzie

2. rozstrzyganie na żądanie tylko jednej ze stron:

- eksmisja jednego z małżonków ze wspólnego zajmowanego mieszkania

- podział majątku wspólnego

3. sprawy rozstrzygane przez sąd na zgodny wniosek obu stron:

- podział wspólnego mieszkania

- przyznanie mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli druga wyraża zgodę na jego opuszczenie

28.10.2013

Małżeński ustrój majątkowy:

Określa sytuację prawną małżonka względem majątku współmałżonków. Może on być:

• wspólnością ustawową

• Umowną wspólnością majątkową

- rozszerzoną wspólnością majątkową

- ograniczoną wspólnością majątkową

• Rozdzielnością majątkową

- na skutek zniesienia przez sąd wspólności ustawowej lub umownej

- z mocy prawa ubezwłasnowolnienie małżonka

- na skutek umowy

Wspólność majątkowa:

Jest ustrojem wspólności dorobku (dział 3 KRO):

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek. Przedmioty majątkowe nie objęte wspólnością stanowią majątek odrębny każdego z małżonków. Dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, a w szczególności:

• Pobrane wynagrodzenie za pracę oraz za inne usługi świadczone osobiści przez któregokolwiek z małżonków

• Dochody z majątku wspólnego oraz z odrębnego majątku każdego z małżonków

Odrębny majątek:

(art. 33 KRO) każdego z małżonków stanowią:

- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej

- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę chyba, że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił

-przedmioty majątkowe nabyte ze środków uzyskanych w zamian za przedmioty wymienione w punktach poprzednich

-przedmioty majątkowe służyć wyłącznie do zaspokojenia osobistych potrzeb jednego z małżonków

- przedmioty mające służyć do wykonania zawodu, jeżeli zostały nabyte ze środków należących do odrębnego majątku małżonków wykonującego ten zawód. Nie dotyczy to przedmiotów służących do prowadzenia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa.

- Prawa niezbywalne, czyli roszczenia alimentacyjne, prawo dożywotniego zamieszkania, zadośćuczynienie za krzywdę ciała.

- Przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za wywołanie rozstroju lub uszkodzenie ciała.

- Wierzytelność za wynagrodzenie o pracę lub za inne usługi świadczone osobiście przez jednego z małżonków.

- Prawa autorskie twórcy wynalazków.

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową, także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Pochodzenie dziecka oraz jego imię i nazwisko:

Ustalenie macierzyństwa na ogół nie stwarza trudności. Ustalenie macierzyństwa jest nieodzowną przesłanką umożliwiającą ustalenie ojcostwa. Żądanie ustalenia macierzyństwa nie ulega przedawnieniu.

Ojcostwo dziecka:

Może zostać ustalone za pomocą jednego z 3 sposobów:

- Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa lub przed upływem 300 dni od jego ustania lub unieważnienia. Domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki.

Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia separacji. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem 300 dni od ustania/ unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczeniu ojcostwa:

- uznanie dziecka przez jego ojca

-sądowe ustalenie ojcostwa

Sposoby te wzajemnie się wykluczają. Istota tego tkwi w tym, jeżeli ojcostwo dziecka zostało ustalone umyślnie jednego z wymienionych sposobów dopóki poprzednie ustalenie nie zostanie unicestwione.

Wyróżniamy kilka sytuacji normujących sprawę nazwiska dziecka:

- Domniemanie prawne, że dziecko pochodzi od męża matki zazwyczaj dziecko nosi nazwisko ojca. Wyjątek, gdy małżonkowie oświadczyli przy zawarciu małżeństwa, że dzieci z ich związku będą nosiły nazwisko matki.

- Zawarcie małżeństwa przez rodziców dziecka po jego urodzeniu, nabywa nazwisko męża matki, chyba że żona nosi inne nazwisko niż mąż, a małżonkowie zawierając małżeństwo złożyli oświadczenie, że dzieci będą nosiły nazwisko matki. Zmiana nazwiska dziecka, które ukończyło 13 lat życia wymaga wyrażenia osobiście przez takie dziecko zgody.

Nazwisko dziecka:

- Dziecko uznane przez ojca nosi jego nazwisko

- Sądowe ustalenie ojcostwa nie powoduje z mocy samego prawa nabycia przez dziecko nazwiska ojca

- Gdy znana jest tylko matka dziecko dla którego nie nastąpiło ustalenie ojcostwa nosi nazwisko matki

- Gdy oboje rodzice są nieznani, nazwisko nadaje sąd opiekuńczy

- Nadanie dziecku swego nazwiska przez męża matki, gdy matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem urodzonego przez nią dziecka, małżonkowie mogą złożyć oświadczenie, że dziecko będzie nosiło nazwisko męża matki

Nadanie dziecku imienia należy do uprawnień rodziców. Rodzice dokonują zgodnie imienia dziecka. Dziecko nie może mieć więcej niż dwa imiona, zgłoszenie następuje w ciągu 14 dni po narodzeniu.

Kolejność dokonywania zgłoszenia urodzenia dziecka:

- ojciec

- kierownik szpitala

-położna lub lekarz

- matka

Temat: Prawa dziecka.

Źródła praw dziecka:

„ Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.” ( art. 30 Konstutucji RP)

Każde dziecko z uwagi, że jest dzickiem „wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej opieki prawnej” ( Preambuła Konwencji o prawach dziecka):

- Przez całe wieki problem praw dziecka, jego podmiotowości nie istniał- dziecko stanowiło własnośc ojca, było traktowane jako własność prywatna.

- W wiekach XVI (racjonalizm) i XVII (oświecenie) odkryto, że dzieci stanowia odrębną grupę społeczną- nadzieję, przyszłość oświeceonego społeczeństwa.

- W wieku XIX położono nacisk na kontrolę społeczna i na edukację jednostki jako proces uspołecznienia. Dzieci były postrzegane jako przedmiot oddziaływania państwa jak i rodzica.

- Także w Deklaracji Praw Dziecka ONZ z 1959 dziecko traktowane jest przedmiotowo: „ Dziecku nadaje się”

Konwencja o prawach dziecka:

- Do chwili publikacji i ratyfikacji Konwencji o prawach dziecka pozycja prawna dziecka była traktowana w myśl zasady „Jeszcze nie” ( dzieci jeszcze nie mogą, jeszcze nie rozumieją, nie wiedzą, jeszcze nie są).

- Dopiero słowa Konwencji „Dziecko ma prawo do..” są nowym standardem prawnym odnoszącym się bezposrednio do dziecka jako podmiotu.

- Konwencja w art.12-16 przyznaje też dzieciom ogólne prawa człowieka. I to jest właściwy przełom w historii praw dziecka. Prawa dziecka zostały ostatecznie określone przyjęciem 20.11.1989 Konwencji ONZ o Prawach Dziecka ( ratyfikowanej przez 191 krajów na świecie)

Każde dziecko z uwagi, że jest dzieckiem „wymaga szczególnej opieki i troski, w tym właściwej opieki prawnej”:

- Można stwierdzić, że wizjonerskie stwierdzenie Janusza Korczaka:

„Dzieci nie są dopiero, dzieci już są ludźmi”. Znalazło urzeczywistnienie w obecnie obowiązyjącym systemie prawa międzynarodowego, jak i wewnetrzenego.

Zarówno Konwencja, jak i przyjęte w Polsce rozwiązania prawne w sposób naturalny określają prawo dziecka do szczególnej ochrony w ramach trzech podstawowych kryteriów:

- ochorny, jako prawa do ochrony przed pewnymi formami zachowania: opuszczeniem, złym traktowaniem, wykorzystaniem;

- pomocy, jako prawa dostępu do pewnych świadczeń i usług: edukacji, opieki zdrowotnej, bezpieczeństwa socjalnego, itp;

- uczestnictwa, jako prawa dziecka do współdecydowania o sobie i wolności uczestnictwa.

Pamiętaj!

- Prawa nie bilansują się z obowiązkami.

- Nie można warunkować praw dziecka wypełnianiem obowiązków.

- Prawa i wolności człowieka są pierwotne i niezbywalne, niezależne od obowiązków.

Prawa i wolności gwarantowane każdemu dziecku:

= prawo do opieki i ochorny,

= prawo do poszanowania godności i nietykalności osobistej,

= prawo do ochorny więzi rodzinnych,

= prawo do edukacji,

= prawo do ochorny zdrowia,

= prawo do odpowiedniego standardu życia,

= prawo do swobody myśli, światopoglądu i religii, w tym do jej praktykowania,

= prawo do prywatności

= prawo do znajomości swych praw

- Oczywiście, praw wynikających tylko z samej Konwencji jest o wiele więcej.

- Są różne kryteria podziału praw dziecka, można np. mówić o prawach socjalnych, kulturalnych, osobistych, prawach dziecka w rodzinie, w szkole, w placówce, prawach dziecka niepełnosprawnego, prawach pacjenta.

Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka, powierzając mu zadanie stania na straży praw dziecka, jako prawa kardynalne wskazała:

- prawo do życia i ochorny zdrowia,

- prawo do wychowania w rodzinie,

-prawo do godziwych warunków socjalnych,

- prawo do nauki,

-ochronę dziecka przed przemocą i innym złym traktowaniem,

- szczególną troskę i pomoc wobec dzieci niepełnosprawnych

Oto najważniejsze z nich:

- Prawo do wychowania w rodzinie

* Fundamentalne prawo zobowiązujące instytucje publiczne do podejmowania wszelkich działań na rzecz powrotu dziecka z form zastępczych do rodziny

* Prawo to podkreśla subsydiarny wobec rodziny charakter form pieczy zastęczej oraz preferuje rodzinne formy pieczy zastępczej nad formami instutucjonalnymi.

- Prawo stałości opieki

* To zobowiązanie do podjęcia, w możliwie jak najkrótszym czasie, wiążących decyzji dotyczących przyszłości dziecka.

* To zobowiązanie do skrócenia pobytu dziecka w opiece zastęczej, z optymalnym rozeznaniem możliwości jego powrotu do rodziny ( reintegracja rodziny) lub określeniem najlepszej formy opieki zastęczej.

* Dla osiągnięcia tego celu przeprowadza się wnikliwe rozeznanie sytuacji, następnie przygotowanie i konsekwentne realizowanie planu opieki.

* Dziecku, które nie może pozostać w rodzinie biologicznej ( włączając w to krewnych) lub do niej wrócić, stara się znaleźć rodzinę adopcyją lub zapewnić mu stałą opiekę w rodzinie zastępczej.

Czy w Polsce można bić dzieci?

- Konwencja o prawach dziecka: Każde dziecko ma prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem oraz wszelkimi formami przemocy (art.:2, 19, 28, 34, 35, 37, 39).

- Zakaz stosowania kar cielesnych wynika jednoznacznie z przepisów Konstytucji RP, która w art.40 zakazuje tortur, okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz karania, a także stosowania kar cielesnych, zaśw art.72 zapewnia ochronę praw dziecka, wszczególności przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.

Problem:

- Współczesne prawo karne toleruje karcenie małoletnicj jako uprawnienie wychowawcze rodziców, uznając je za pewien istniejący fakt społeczny (pozaprawny kontratyp).

- Ma on zastosowanie wobec kar o charakterze wychowawczym , które są wymierzane przez rodziców w sposób „symboliczny” ( np. klaps) i nie „powodują jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu fizycznym i psychicznym dziecka”.

- Walka z nim powinna być koncentrowana na zmianie świadomości społecznej.

- Z kolei ustawa z dnia 6.06.1997 kodeks karny w art. 217 stanowi, iż każdy, kto uderza człowieka lun w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Dodatkowe gwarancje w odniesieniu do zakazu stosowania przemocy wobec dziecka i rodziny zawierza art. 207 kk, który stwierdza, że karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat podlegate, kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny.

12.11.2013

Alimenty:

- ( z łac. Alimentum- pokarm, od alere- karmić, żywić)- regularne, obligatoryjne świadczenia na rzecz osób fizycznych, do których zobowiązywane są inne osoby fizyczne.

Obowiązek alimentacyjny może wynikać z:

- pokrewieństwa

- powinowactwa

- małżeństwa

Obowiązek alimentacyjny:

- obciąża zastępnych (dzieci, wnuki) przed wstępnymi (rodzicami. Dzidkami), a wstępnych przed rodzeństwem; a równocześnie krewnych bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Krewni z linii prostej (tj. rodzice, dziadkowie, dzieci) oraz rodzeństwo zobowiązani są do wzajemnej alimentacji, jeżeli osoba do tego uprawniona znajduje się w potrzebie.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci:

- Zgodnie z art. 133 KRO 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania

- 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się

- Wyjątkiem jest świadczenie wobec dziecka niepełnosprawnego, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie ( tu obowiązek alimentacyjny nie wygasa- dożywotnio)

Błędne jest twierdzenie iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci trwa z zasady do 18 roku życia:

- lub do ukończenia przez dziecko nauki w szkole publicznej w systemie dziennym, nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia. Obowiązek alimentacyjny- czas jego trwania może zostać ustalony przez sąd (sąd bada zasadność istnienia obowiązku alimentacyjnego na wniosek)- wymieniona powyżej okoliczności mogą stanowić przesłanki do jego uchylenia. Alternatywą dla sprawy sądowej może być umowa między stronami: osobą alimentowaną i zobowiązanym do (płacenia) alimentów; o ustaniu obowiązku alimentacyjnego. Ustalenia takie zawsze warto poczynić w formie pisemnej.

Obowiązek alimentacyjny dzieci wobec rodziców:

- Obowiązek taki powstaje , gdy rodzice znajdują się w niedostatku, tzn. gdy nie sa oni w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, w szczególności gdy nie mają niezbędnych środków i nie mogą ich uzyskać ze względu na wiek, stan zdrowia itp. Także w tym przypadku zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych dzieci.

- Jeżeli rodzice mają kilkoro dzieci to wszystkie one zobowiązane są do alimentacji względem rodziców. Każde z dzieci zobowiązane jest w części odpowiadającej jego możliwości. Przy jednakowych możliwościach części te są równe, przy różnych- proporcjonalne do sytuacji każdego z dzieci. Jeżeli jedno z dzieci nie jest w ogóle w stanie spełnić ciążącego na nim obowiązku, cały ciężar alimentów rozkłada się na pozostałe. Zdarza się , że jedno z dzieci wypełnia swój obowiązek zapewniając rodzicom np. mieszkanie i opiekę, w tej sytuacji pozostałe dzieci winny zaspokoić resztę usprawiedliwionych potrzeb.

Obowiązek alimentacyjny pomiędzy powinowatymi:

- Obowiązek ten może powstać, gdy żądanie alimentów odpowiada zasadom współżycia społecznego. I tak mąż matki (ojczym) lub żona ojca (macocha) mogą żądać od dziecka alimentów, jeżeli przyczynili się do jego wychowania i utrzymania.

Obowiązek alimentacyjny małżonków:

- obowiązek wzajemnego alimentowania się małżonków trwa także wtedy, gdy pozostają oni w faktycznej separacji. Małżonek, który nie był winny zerwania pożycia, może w czasie trwania choćby już tylko formalnego związku małżeńskiego żądać zaspokojenia swoich potrzeb na zasadzie równej stopy życiowej.

- Przy ustaleniu obowiązku alimentacyjnego między małżonkami obowiązuje zasada równej stopy życiowej. Oznacza to, że obowiązek jednego z małżonków wobec drugiego ma na celu zapewnienie małżonkowi domagającemu się alimentów takiego samego poziomu życia.

Obowiązek alimentacyjny małżonków w czasie trwania małżeństwa:

- w czasie małżeństwa oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny.

- pozyskane środki materialne przeznaczone są dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania nie tylko całej rodziny, ale każdego z jej członków ( a więc także współmałżonka) przy zachowaniu przez wszystkich równej stopy życiowej. Oznacza to, że każdy z małżonków może dochodzić przed sądem alimentów zarówno, gdy z małżeństwa urodziły się dzieci, jak i wtedy, gdy dzieci nie ma. Małżonkowie bezdzietni także tworzą rodzinę, której potrzeby muszą być zaspokojone.

Alimenty po rozwodzie:

- W określonych okolicznościach rozwodzeni małżonkowie mogą żądać od siebie alimentów. Obowiązek wygasa ostatecznie względem tylko tego małżonka, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia. Trwa jednak nadal, jeżeli żadne z nich nie ponosi winy za rozkład pożycia bądź też jeżeli rozwód został orzeczony bez orzekania o winie, a także, gdy orzeczono rozwód z winy obojga małżonków.

- Prawo do alimentów zachowuje małżonek nie ponoszący winy za rozkład pożycia. Małżonek, który został uznany za winnego ( bez orzekania o winie), ma prawo żądać alimentów od drugiego małżonka, jeśli znajduje się w niedostatku. Zakres tego obowiązku, uzależniony od potrzeb uprawnionego i możliwości zobowiązanego, trwa 5 lat, licząc od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. W wyjątkowych okolicznościach może zostać przedłużony.

- „Małżonek wyłącznie winny zobowiązany jest przyczynić się w odpowiednim zakresie do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku”. Obowiązek ten ma na celu wyrównanie stopy życiowej małżonka niewinnego, nawet jeśli rozwód nie pociągnął za sobą istotnego pogorszenia jego sytuacji materialnej i nie jest ograniczony w czasie. Trwa aż do śmierci małżonka niewinnego lub zawarcia nowego małżeństwa.

Unikanie płacenia alimentów:

- w praktyce ściągalność alimentów w Polsce jest bardzo niska (ok. 13%) przede wszystkim ze względu na zaniechania organów samorządowych w korzystaniu z dostępnych środków egzekucji.

Co zrobić, gdy nie znamy miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego?:

- jeżeli chcemy nowy adres ustalić we własnym zakresie, najprostszym sposobem jest zwrócenie się do Wydziały Spraw Obywatelskich w Urzędzie Miasta/ Gminy. W którym dłużnik poprzednio był zameldowany. Nowy adres poznamy, jeśli dłużnik zgłosił zmianę do Ewidencji Ludności. Z uwagi na ochronę danych osobowych, przed uzyskaniem tej informacji urzędnik może poprosić i wskazanie podstawy żądania- jest nią wyrok sądu zasądzający alimenty. Można tez zwrócić się z wnioskiem do Centralnego Biura Ewidencji Ludności- przeszukana zostanie baza z terenu całego kraju, a nie tylko gminy.

Co zrobić, gdy dłużnik nie płaci alimentów?:

- Istnieją dwie możliwości:

1. potrącenie kwoty alimentów z wynagrodzenia osoby zobowiązanej bez udziału komornika

2. postępowanie egzekucyjne przy udziale komornika

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego:

- O świadczeniu funduszu alimentacyjnego mogą ubiegać się osoby, których dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 725zł. Przy obliczeniu miesięcznych dochodów rodziny bierze się pod uwagę zarobki wszystkich osób prowadzących wspólne gospodarstwo. Jeżeli rodzic związał się z nowym partnerem, bierze się pod uwagę również jego zarobki.

- Świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje dziecku do ukończenia przez nie 18 rok życia lub do ukończenia przez nie 25 rok życia w czasie kontynuowania dalszej nauki.

- W przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności dziecku przysługują alimenty bezterminowo.

- Mogą się starać o nie:

* rodzic samotnie wychowujący dziecko,

* osoba pozostająca w związku małżeńskim z osobą , która przebywa w zakładzie karnym powyżej trzech miesięcy,

* osoba ucząca się , która ma zasądzone alimenty od jednego lub dwojga rodziców,

* osoba będąca w związku małżeńskim z osobą, która jest całkowicie ubezwłasnowolniona.

Komu przysługują świadczenia z funduszu?

- osobom, które ukończyły 18 r, życia i posiadają własne dziecko nie zostanie przyznana zaliczka alimentacyjna

- osobom, które zawarły związek małżeński

- w przypadku, gdy dziecko zostanie umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej

* Aby uzyskać alimenty należy wykazać bezskuteczność egzekucji tzn. że w okresie ostatnich 2 miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych w kwocie aktualnie zasądzonych alimentów lub nie istnieje możliwość wszczęcia egzekucji wobec osoby mającej obowiązek ich płacenia

7.01.2014

Temat: Władza rodzicielska

- prawa i obowiązki, jakie ma względem osoby małoletniej jej rodzic, związane z wychowaniem, pieczą nad jego majątkiem, z przedstawicielstwem ustawowym

- Władza rodzicielska co do zasady przysługuje obojgu rodzicom

- dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winne jest rodzicom posłuszeństwo. WR powinna być wykonywana tak, jak wymaga tego dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą i kierują nim. Mają obowiązek troszczyć się o jego fizyczny i duchowy rozwój oraz przygotować je do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Osobie wychowującej dziecko nie wolno stosować wobec niego kar cielesnych (at. 961 k.r.o)

- w Polsce władzę rodzicielską regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 92-112 k.r.o)

Władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu z rodziców gdy:

1. jedno z rodziców nie żyje

2. jedno z rodziców nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych

3. jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej

4. władza rodz. jednego z rodziców została zawieszona

Wygaśnięcie i pozbawienie władzy rodzicielskiej:

- wygasa, gdy dziecko osiągnie pełnoletniość (art.92 k.r.o)

- rodzice tracą władzę w przypadku pozbawienia jej orzeczeniem sądu rodzinnego

Sąd rodzinny może postanowić o pozbawieniu władzy rodzicielskiej (art. 111), gdy:

- nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody ( całkowitego ubezwłasnowolnienia czy skazania na karę pozbawienia wolności)

- rodzice nadużywają władzy rodzicielskie

- rodzice w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka

- rodzice trwale nie interesują się dzieckiem

Ograniczenie i zawieszenie władzy rodzicielskiej:

- Sąd rodzinny może ograniczyć wykonywanie władzy, jak również zawiesić jej wykonywanie, jeżeli wystąpi przemijająca przeszkoda w jej sprawowaniu (art.110) lub, gdy dobro dziecka jest zagrożone (art.109)

- Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy może w szczególności:

-- zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinna, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;

-- określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, podać rodziców innym ograniczeniom jakim podlega opiekun

-- poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego

-- skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi

-- zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub w instytucjonalnej pieczy zastępczej, albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Sąd opiekuńczy może powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi (art. 109)

Sąd w wyroku rozwodowym zawsze rozstrzyga kwestie władzy rodzicielskiej, może on:

1. powierzyć ją obojgu rodzicom

2. powierzyć wykonywanie jej tylko jednemu z rodziców, drugiemu ograniczyć ją do określonych praw i obowiązków względem dziecka

3. pozbawić, ograniczyć lub zawiesić władzę, jeżeli jest to uzasadnione konkretną sytuacją dziecka

Sąd powierzy wspólne wykonywanie władzy obojgu rodzicom:

- jeżeli przedstawią oni wspólne porozumienie wychowawcze; powinno ono określać szereg informacji na temat praw i obowiązków rodziców wobec dziecka oraz sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, a w szczególności zawierać:

1. podział opieki nad dzieckiem w poszczególnych okresach roku

2. zasady kontaktowania się z dzieckiem

3. sposób podejmowania istotnych decyzji dla dziecka

4. koszty utrzymania dziecka

Plan wychowawczy:

- może być sporządzony w dowolnej formie, jednak ze względu na to, że w sporządzaniu planu często bierze udział mediator jest on zazwyczaj składany na specjalnym kwestionariuszu

- jeżeli rodzice dziecka nie mogą dojść do porozumienia, tym samym nie chcą sporządzić wspólnego planu wychowawczego, sąd powierza władzę rodzicielską jednemu z rodziców z jednoczesnym ograniczeniem władzy drugiego rodzica do określonych praw i obowiązków względem dziecka

Władza po rozwodzie:

- sąd ustalając miejsce pobytu dziecka, kieruje się jego dobrem. Dziecko zamieszkuje z tym rodzicem, który gwarantuje lepsze warunki do rozwoju osobowego dziecka i jego egzystencji materialnej. Drugi z rodziców, który jest ograniczony we władzy traci uprawnienie do współdecydowania o niektórych kwestiach dotyczących wychowania dziecka (sąd obligatoryjnie i precyzyjnie określa obowiązki i uprawnienia rodzica w stosunku do dziecka)

Ważne!!!

- Sądy, które zajmują się sprawami dotyczącymi odpowiedzialności (władzy) rodzicielskiej, to sądy państwa, w którym dziecko zamieszkuje. Zgodnie z rozporządzeniem unijnym regulującym te kwestie sądami zajmującymi się sprawami legalnego przemieszczania się dziecka, bezprawnego uprowadzenie lub zatrzymania dziecka, są sądy miejsca zamieszkania dziecka.

Kurator sądowy:

- w myśl ustawy Kodeks karny (art. 115) funkcjonariusz publiczny, pełniący swoje obowiązki w jednym zespole kuratorskiej służby sądowej i realizujący określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, które są związane z wykonywaniem orzeczeń sądu. Kuratorzy sądowi wykonują swoje zadania zarówno w środowisku osób których dotyczy postępowanie, czyli podopiecznych, w miejscu ich zamieszkania, jak i na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo –rehabilitacyjnych

Kuratorów sądowych można podzielić na:

- zawodowych

- dla dorosłych- wykonujący orzeczenia w sprawach karnych, którzy zgodnie z art. 2 6kkw są organami postępowania wykonawczego

- rodzinnych- wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych i nieletnich

- społecznych- orzeczenia w jednym z dwóch powyższych zespołów, lecz pełniący swoje zadanie społecznie