Umowa ubezpieczenia

© Piotr Manikowski

Źródła prawa ubezpieczeń

gospodarczych

© Piotr Manikowski

Źródła prawa ubezpieczeń

gospodarczych

• Kodeks cywilny
• Kodeks morski
• Ustawa o działalności ubezpieczeniowej
• Ustawa o nadzorze
• Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych
• Ustawa o pośrednictwie
• Ustawa o gwarantowanych przez Skarb Państwa

ubezpieczeniach eksportowych

• Ustawy okołoubezpieczeniowe

© Piotr Manikowski

Kodeks cywilny

• USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS

CYWILNY (tj. Dz.U. 2014 poz. 121)

• Art. 805-834 Umowa Ubezpieczenia

© Piotr Manikowski

Umowa ubezpieczenia

Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel
zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie
w razie zajścia przewidzianego w umowie
wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się
zapłacić składkę.

art. 805 §1

© Piotr Manikowski

Umowa ubezpieczenia

Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel
zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie
w razie zajścia przewidzianego w umowie
wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się
zapłacić składkę.

art. 805 §1

© Piotr Manikowski

Strony umowy ubezpieczenia

Strony umowy ubezpieczenia są

dwie

:

Ubezpieczyciel

Ubezpieczający

© Piotr Manikowski

Strony stosunku ubezpieczenia

• Ubezpieczyciel
• Ubezpieczający
• Ubezpieczony
• Uposażony

© Piotr Manikowski

Zawarcie umowy ubezpieczenia

Czy umowa ubezpieczenia musi zostać zawarta
na piśmie?

Ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić

zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia.

Art. 809. § 1

© Piotr Manikowski

Nieważność umowy

§ 1. Umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli
zajście przewidzianego w umowie wypadku nie jest
możliwe.
§ 2. Objęcie ubezpieczeniem okresu
poprzedzającego zawarcie umowy jest
bezskuteczne, jeżeli w chwili zawarcia umowy
którakolwiek ze stron wiedziała lub przy zachowaniu
należytej staranności mogła się dowiedzieć, że
wypadek zaszedł lub że odpadła możliwość jego
zajścia w tym okresie.

Art. 806.

© Piotr Manikowski

Odstąpienie od umowy

Jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres
dłuższy niż sześć miesięcy ubezpieczający ma prawo
odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni,
a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą w
terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy. Odstąpienie od
umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z
obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim
ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

Art. 812 §4

© Piotr Manikowski

Odstąpienie od umowy

Jeżeli umowa zawarta jest na czas określony,

ubezpieczyciel może ją wypowiedzieć jedynie w
przypadkach wskazanych w ustawie, a także z ważnych
powodów określonych w umowie lub ogólnych
warunkach ubezpieczenia.

Art. 812 §5

© Piotr Manikowski

Umowa ubezpieczenia

Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel
zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie
w razie zajścia przewidzianego w umowie
wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się
zapłacić składkę.

art. 805 §1

© Piotr Manikowski

Składka ubezpieczeniowa

§ 1. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności

ubezpieczyciela. W przypadku wygaśnięcia stosunku

ubezpieczenia przed upływem okresu na jaki została

zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot

składki za okres niewykorzystanej ochrony

ubezpieczeniowej.

§ 2. Jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być

zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy

ubezpieczenia, a jeżeli umowa doszła do skutku przed

doręczeniem dokumentu ubezpieczenia – w ciągu

czternastu dni od jego doręczenia.

Art. 813

© Piotr Manikowski

Odpowiedzialność ubezpieczyciela

Jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność
ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia
następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej
jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu
składki lub jej pierwszej raty.

Art. 814 §1

© Piotr Manikowski

Składka ubezpieczeniowa

Jeżeli ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność

jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej

raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została

zapłacona w terminie, ubezpieczyciel może

wypowiedzieć umowę ze skutkiem

natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres,

przez który ponosił odpowiedzialność. W braku

wypowiedzenia umowy wygasa ona z końcem

okresu, za który przypadała niezapłacona składka.

Art. 814 §2

© Piotr Manikowski

Składka ubezpieczeniowa

W razie opłacania składki w ratach niezapłacenie w

terminie kolejnej raty składki może powodować

ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela, tylko

wtedy, gdy skutek taki przewidywała umowa lub

ogólne warunki ubezpieczenia, a ubezpieczyciel po

upływie terminu wezwał ubezpieczającego do

zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7

dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje

ustanie odpowiedzialności

Art. 814 §3

© Piotr Manikowski

Świadczenia ubezpieczyciela

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności

na zapłacie:

– 1) przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego

odszkodowania za szkodę powstałą wskutek
przewidzianego w umowie wypadku;

– 2) przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy

pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie
zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu
osoby ubezpieczonej.

Art. 805 § 2

© Piotr Manikowski

Termin spełnienia świadczenia

§ 1. Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie
trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.
§ 2. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności
koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo
wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno
być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu
należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.
Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić
w terminie przewidzianym w §1
§ 3. Umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą
zawierać postanowienia korzystniejsze dla uprawnionego niż określone
w paragrafach poprzedzających.

Art. 817

© Piotr Manikowski

Cechy umowy ubezpieczenia

• Nazwana
• Zobowiązaniowa
• Dwustronnie zobowiązująca
• Wzajemna
• Konsensualna
• Kwalifikowana (jednostronnie)
• Odpłatna
• Gospodarcza / konsumencka
• Adhezyjna

© Piotr Manikowski

Tryby zawarcia umowy

• Ofertowy

– Prosty

• Oferent , oblat
• Milczący akcept

– Złożony

• Kontroferta

• Negocjacyjny

(rokowaniowy)

• Przetargowy

ubezpieczający

ubezpieczyciel

OFER

TA

oferent

oblat

© Piotr Manikowski

Czynniki kształtujące

stosunek ubezpieczenia

• zgodne oświadczenia woli
• przepisy prawa
• ogólne warunki ubezpieczeń (OWU)
• zasady współżycia społecznego (dobre

zwyczaje)

© Piotr Manikowski

OWU

Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności:

1) rodzaj ubezpieczenia i jego przedmiot;
2) warunki zmiany sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjnej, jeżeli ogólne

warunki ubezpieczenia taką zmianę przewidują;

3) prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia;
4) zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń;
5) przy ubezpieczeniach majątkowych – sposób ustalania rozmiaru szkody;
6) sposób określania sumy odszkodowania lub innego świadczenia, jeżeli

ogólne warunki ubezpieczenia przewidują odstępstwa od zasad ogólnych;

7) sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej;
8) metodę i sposób indeksacji składek, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia

indeksację przewidują;

9) tryb i warunki dokonania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas

nieokreślony;

10) przesłanki i terminy wypowiedzenia umowy przez każdą ze stron, a także

tryb i warunki wypowiedzenia, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia prze-

widują taką możliwość.

(Art. 12a ustawy o działalności ubezp.)

© Piotr Manikowski

Regres ubezpieczeniowy

Rodzaje regresu ubezpieczeniowego:

– Regres typowy
– Regres szczególny (nietypowy)

• Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów
• Obowiązkowe ubezpieczenie OC rolników
• Pozostałe obowiązkowe ubezpieczenia OC

© Piotr Manikowski

Regres ubezpieczeniowy (typowy)

ubezpieczyciel

sprawca

poszkodowany

(ubezpieczony)

regres

odszkodowanie

(droga cywilna)

odszkodowanie

(droga ubezpieczeniowa)

© Piotr Manikowski

Regres ubezpieczeniowy (nietypowy)

ubezpieczyciel

sprawca

(ubezpieczony)

poszkodowany

regres

odszkodowanie

(droga cywilna)

odszkodowanie

(droga ubezpieczeniowa;

actio directa)

© Piotr Manikowski