Arkusz II
Nr Oczekiwana Maksymalna punkta-
zad. odpowiedÄ™ ucznia cja za zadania
1 2 3
25. Za przedstawienie opinii  2 pkt 2
Przyk"adowa odpowiedę: Eskimosi są myĘliwymi, prowadzą aktywny ruchowo tryb Życia, przebywają duŻo w terenie (Żyją w ch"odnym kli-
macie), dlatego, mimo Å»e spoÅ»ywajÄ… pokarmy wysokokaloryczne, nie wyst´puje u nich ot"uszczenie (majÄ… prawid"owy wskaÄ™nik BMI).
Amerykanie dostarczajÄ… organizmowi wi´cej energii niÅ» jej wydatkujÄ… i prowadzÄ… ma"o aktywny ruchowo tryb Å»ycia, dlatego cz´sto majÄ… nadwag´.
26. Za kaŻdy przedstawiony argument, niezaleŻnie od reprezentowanego stanowiska  1 pkt 2
Przyk"ady argumentów: organizmy transgeniczne zagraŻają naturalnym ekosystemom, organizmy transgeniczne mogą pomóc w zaspoko-
jeniu potrzeb Å»ywieniowych ludzi, dzi´ki organizmom transgenicznym moÅ»na otrzymaç produkty ulepszone technologicznie (np. bardziej
elastyczne lniane ubrania)
%
B I O L O G I A  Z A K R E S R O Z S Z E R Z O N Y
1
w w w . o p e r o n . p l
1 2 3
27. Za podanie dwóch nazw elementów oznaczonych literami X  receptor i Y  mediator  1 pkt dendryt 3
Za wskazanie strza"kÄ… kierunku przewodzenia impulsu przez synaps´  1 pkt
Za wyjaĘnienie  1 pkt
Przyk"adowe wyjaĘnienie:
Mediator uwolniony z p´cherzyków synaptycznych pobudza receptory w dendrycie, wyzwa-
akson
lajÄ…c impuls nerwowy.
28. Za prawid"owe po"ączenie w pary lepkich koł
ców (2 5, 3 6)  1 pkt 2
Za podanie jednego przyk"adu zastosowania restryktaz  1 pkt
Prawid"owa odpowiedÄ™: Za pomocÄ… restryktaz moÅ»emy wyizolowaç Żądany gen.
29. Za podanie nazwy jelita cienkiego  1 pkt 3
Za podanie nazwy enzymu 2  lipaza  1 pkt
Za podanie nazwy substancji 1  kwasy Å»ó"ciowe (Å»ó"ç)  1 pkt
30. Za wszystkie prawid"owe oceny  2 pkt 2
Za trzy prawid"owe oceny  1 pkt
A  P, B  F, C  P, D  P, E  F
31. Za prawid"owÄ… odpowiedÄ™ z uwzgl´dnieniem zwiÄ…zku obecnoĘci tlenu w obecnej atmosferze Ziemi z ustaniem biogenezy z materii nieoÅ»y- 1
wionej  1 pkt
32. Za prawid"owe uporzÄ…dkowanie  1 pkt 2
1  populacja, 4  biom, 2  biocenoza, 3  ekosystem, 5  biosfera
Za zdefiniowanie wybranego poj´cia  1 pkt
Przyk"adowe odpowiedzi: Populacja to zespó" osobników jednego gatunku zamieszkujący jeden teren w okreĘlonym czasie (i mające jed-
nÄ… pul´ genowÄ…). Biom stanowi formacja roĘlinna wraz z zamieszkujÄ…cymi je zwierz´tami (zespo"y ekosystemów okreĘlonego obszaru geo-
graficznego). Biocenoza to zespó" organizmów (populacji) wyst´pujÄ…cych w okreĘlonym Ęrodowisku i powiÄ…zanych wzajemnymi zaleÅ»no-
Ęciami. Ekosystem to zespó" organizmów zamieszkujących dany teren (biocenoza) i czynników abiotycznych (biotop) oddzia"ujących na sie-
bie (w którym zachodzi obieg materii i przep"yw energii). Biosfer´ stanowi sfera Ziemi zamieszkiwana przez organizmy (sfera Å»ycia).
Za prawid"owe podanie szerokoĘci geograficznej  oko"o 25° szerokoĘci geograficznej pó"nocnej i oko"o 25° szerokoĘci geograficznej po"u- 3
33.
dniowej  1 pkt
Za podanie skóry jako miejsca syntezy witaminy D  1 pkt
Za podanie przeciwkrzywicznej roli witaminy D  1 pkt
34. Za kaŻdy podany dowód  1 pkt 2
Przyk"ady dowodów:
 wyst´powanie mitochondrialnego DNA i rybosomów,
 wyst´powanie w chloroplastach DNA i rybosomów,
 wielkoĘç organelli autonomicznych jest zbliÅ»ona do wielkoĘci komórek prokariotycznych,
 rybosomy mitochondrialne i chloroplastów przypominają rybosomy prokariotyczne,
 mitochondria i chloroplasty rozmnaÅ»ajÄ… si´ przez przew´Å»anie i podzia" w sposób typowy dla prokariontów
w w w . o p e r o n . p l
A R K U S Z I I  M O D E L E O D P O W I E D Z I
%
2
1 2 3
35. Za zaznaczenie i nazwanie okresu S interfazy  1 pkt 2
Za podanie interfazy jako najd"uŻszej fazy cyklu komórkowego  1 pkt
36. Za podanie nazwy podzia"u X  mitoza  1 pkt 3
Za wskazanie podzia"u Y  1 pkt
Za wyjaĘnienie biologicznego sensu zjawiska crossing-over  1 pkt
Przyk"adowe odpowiedzi: Crossing-over prowadzi do zróŻnicowania potomstwa organizmów rozmnaÅ»ajÄ…cych si´ p"ciowo.
Crossing-over prowadzi do rekombinacji cech.
37. Za prawid"owe przyporządkowanie trzech związków  2 pkt 3
A B C
Za prawid"owe przyporządkowanie dwóch związków  1 pkt
Za podanie nazwy wiÄ…zania estrowego  1 pkt
II I IV
38. Za prawid"owÄ… interpretacj´ wykresu  1 pkt 3
Interpretacja: Wzrost temperatury zwi´ksza aktywnoĘç enzymów. AktywnoĘç enzymów wzrasta do poziomu temperatury powodujÄ…cego
denaturacj´ bia"ka, po czym aktywnoĘç gwa"townie spada i ustaje.
Za uwzgl´dnienie w wypowiedzi zwiÄ…zku denaturacji ze zniszczeniem struktury trzeciorz´dowej bia"ek  1 pkt
Za wymienienie dwóch czynników powodujÄ…cych denaturacj´ bia"ek  1 pkt
Przyk"ady czynników: napromieniowanie, znaczne zmiany pH, detergenty, jony metali ci´Å»kich
39. Za prawid"owo podane cechy fermentacji mleczanowej  1 pkt 2
Prawid"owe uzupe"nienie tabeli: A  glukoza, D  cytozol (cytoplazma), E  2 ATP
Za prawid"owo podane cechy oddychania tlenowego  1 pkt
Prawid"owe uzupe"nienie tabeli: B  glukoza i tlen, C  dwutlenek w´gla i woda, F  36 ATP
40. Za prawid"owo opisanÄ… prób´ badawczÄ…  1 pkt 3
Za prawid"owo opisanÄ… prób´ kontrolnÄ…  1 pkt
Próba badawcza: Pi´ciu m"odym roĘlinom obcinamy sekatorem pÄ…czki szczytowe.
Próba kontrolna: Pi´ciu m"odym roĘlinom pozostawiamy pÄ…czki szczytowe.
Za sformu"owanie hipotezy  1 pkt
Prawid"owa hipoteza: PÄ…czki szczytowe p´dów roĘliny wp"ywajÄ… na aktywnoĘç pÄ…czków bocznych.
41. Za wskazanie punktu c)  1 pkt 1
42. Za prawid"owÄ… kolejnoĘç cyfr  1, 3, 2  1 pkt 1
43. Za sformu"owanie hipotezy badawczej  1 pkt 2
Za podanie wniosku  1 pkt
Przyk"adowa odpowiedę: Problem: Czy jądro komórkowe jest noĘnikiem informacji genetycznej? Czy jądro komórkowe decyduje o dzie-
dziczeniu?
Wniosek: W jądrze komórkowym zawarta jest informacja genetyczna.
Za prawid"owe opisanie ca"ego schematu  2 pkt 3
44.
Za prawid"owe przyporządkowanie przynajmniej trzech opisów  1 pkt
Za podanie nazwy procesu  fotosynteza  1 pkt
%
B I O L O G I A  Z A K R E S R O Z S Z E R Z O N Y
3
w w w . o p e r o n . p l
1 2 3
Prawid"owa odpowiedÄ™:
1  faza jasna
2  fotofosforylacja
3  faza ciemna
4  cykl Calvina
5  redukcja
45. Za prawid"owe wykonanie schematu z uwzgl´dnieniem wszystkich substancji  2
ÂWIAT¸O
2 pkt
R O D O P S Y N A
rozk"ad
OPSYNA RETINEN
RETINEN
46. Za obliczenie prawdopodobieł
stwa  2 pkt, w tym: 3
 za zapis  1 pkt
p = 0,407 x 0,407
 za podanie prawdopodobieł
stwa  1 pkt
p = 0,166
Za okreĘlenie, Å»e sÄ… to geny sprz´Å»one  1 pkt
w w w . o p e r o n . p l
A R K U S Z I I  M O D E L E O D P O W I E D Z I
%
4
resynteza