Arkusz I
Nr Oczekiwana Maksymalna punkta-
zad. odpowiedÄ™ ucznia cja za zadania
1 2 3
1. Za podanie nazwy trÄ…bki s"uchowej  1 pkt 3
Za okreĘlenie miejsc po"oŻenia receptorów s"uchu i równowagi  po 1 pkt ("ącznie 2 pkt)
Przyk"adowa odpowiedÄ™:
Receptory s"uchu po"oÅ»one sÄ… w Ęlimaku (w urz´sionym nab"onku, czyli narzÄ…dzie Cortiego, znajdujÄ…cym si´ w Ęlimaku).
Receptory równowagi znajdujÄ… si´ w przewodach pó"kolistych (w baÅ‚
kach przewodów pó"kolistych, woreczku i "agiewce).
2. Za wskazanie trzech funkcji uk"adu krąŻenia  2 pkt 2
Za wskazanie dwóch funkcji uk"adu krąŻenia  1 pkt
Prawid"owa odpowiedÄ™: a), c), d)
Za przedstawienie argumentu niezaleŻnie od zajmowanego stanowiska  1 pkt 2
3.
Przyk"ady argumentów:
Wegetarianizm jest korzystny dla zdrowia cz"owieka, poniewaŻ organizm otrzymuje mniej cholesterolu z poŻywienia.
Skrajny wegetarianizm jest szkodliwy, poniewaŻ organizm nie otrzymuje wszystkich potrzebnych aminokwasów egzogennych.
4. Za wskazanie podpunktu d)  1 pkt 1
5. Za wyjaĘnienie, jak moÅ»e dojĘç do konfliktu serologicznego  2 pkt 2
Przyk"ad odpowiedzi: Przeciwcia"a anty-Rh+ tworzÄ… si´ u kobiet ci´Å»arnych, gdy matka ma krew Rh , a ojciec Rh+. U p"odu pojawi si´ czyn-
nik Rh+, poniewaŻ ma dominujący charakter w procesie dziedziczenia. Wówczas po"ączenie krwi matki z krwią p"odu powoduje wytworze-
nie si´ przeciwcia" anty-Rh+, których dzia"anie skierowane jest przeciwko erytrocytom p"odu.
Za prawid"owe podanie nazwy jednej choroby wirusowej i okreĘlenie drogi, którÄ… si´ szerzy  1 pkt 2
6.
Za prawid"owe podanie nazwy dwóch chorób wirusowych i okreĘlenie dróg, którymi si´ szerzÄ…  2 pkt
Przyk"ad odpowiedzi: Grypa szerzy si´ drogÄ… kropelkowÄ… lub przez kontakt z chorym, HAV  drogÄ… pokarmowÄ….
7. Za przedstawienie danych w postaci tabeli  1 pkt 2
Za podanie nazwy parku narodowego po"oŻonego najbliŻej miejsca zamieszkania ucznia  1 pkt
Lata 1980 1990 1996 1998 2000 2001
Liczba parków narodowych 13 17 22 22 22 23
125
Powierzchnia parków narodowych w tys. ha 165 301 305 305 315
8. Za podkreĘlenie jelita cienkiego  1 pkt 2
Za wyjaĘnienie, dlaczego sok Żo"ądkowy nie uszkadza Ęcian Żo"ądka  1 pkt
Prawid"owa odpowiedÄ™:
Âciany Å»o"Ä…dka pokryte sÄ… warstwÄ… b"ony Ęluzowej, która wydzielajÄ…c Ęluz, zapobiega samotrawieniu Ęcian Å»o"Ä…dka.
%
B I O L O G I A  Z A K R E S P O D S T A W O W Y
1
w w w . o p e r o n . p l
1 2 3
9. Za podanie witaminy C  1 pkt 2
Za podanie pokarmów b´dÄ…cych jej Ä™ród"em (np. ĘwieÅ»e owoce cytrusowe, aronia, truskawka, pomidor, kiszona kapusta i ogórki)  1 pkt
10. Za wskazanie odpowiedzi b)  1 pkt 2
Za uzasadnienie  1 pkt
Przyk"ad odpowiedzi: Do zap"odnienia komórki jajowej dochodzi w jajowodzie, nie zaĘ w macicy.
11. Za narysowanie wykresu  1 pkt 3
jajniki
p"uca
Za podanie nowotworu sutka  1 pkt
5,9
7,2
Za podanie dwóch zasad profilaktyki tego nowotworu  1 pkt
Żo"ądek
Przyk"adowa odpowiedÄ™:
5,6
Profilaktyka: polega na poddawaniu si´ badaniom kontrolnym (mammografii, USG, samobadaniu) i pra-
19,7
5
wid"owym odÅ»ywianiu si´. skóra
6,1
sutek
6,9
trzon
macicy
szyjka macicy
12. Za podanie nowotworów p"uc i gruczo"u krokowego  1 pkt 3
Za uzasadnienie stwierdzenia  2 pkt
Przyk"adowa odpowiedÄ™: Wczesne wykrycie nowotworu daje szanse na wyleczenie, gdyÅ» zmniejsza si´ ryzyko powstania przerzutów spo-
wodowane migracją komórek nowotworowych do innych organów.
Za prawid"owe przyporządkowanie znaków  2 pkt 2
13.
Prawid"owa odpowiedÄ™: A +, B  , C +, D 
Za poprawne przyporządkowanie dwóch znaków  1 pkt
14. Za podanie diploidalnej liczby chromosomów  6  1 pkt 1
15. Za sformu"owanie wniosku  1 pkt 2
Za wyjaĘnienie poj´cia  1 pkt
Przyk"ad odpowiedzi: Wniosek: W parku miejskim porosty nie rosnÄ… na drzewach. Âwiadczy to o zanieczyszczeniu powietrza.
Bioindykatory to biologiczne wskaęniki zanieczyszczeł
Ęrodowiska.
16. Za podkreĘlenie afonii i pylicy p"uc  1 pkt 4
Za przyporządkowanie kaŻdej z chorób po jednym czynniku, który je wywo"uje  1 pkt ("ącznie 2 pkt)
Przyk"ad odpowiedzi: pylica  py"owe zanieczyszczenie powietrza, afonia  ha"as i zwiÄ…zane z nim g"oĘne porozumiewanie si´
Za wyjaĘnienie poj´cia choroby zawodowej (to choroba spowodowana wykonywanÄ… pracÄ…)  1 pkt
17. Za podanie prawdopodobieł
stwa 1:4  1 pkt 3
Za uzasadnienie odpowiedzi krzyŻówką  2 pkt
Przyk"ad odpowiedzi: Ojciec: IBi x IAi matka: F1: IAIB; IBi; IAi; ii  odpowiednie grupy krwi to: AB, B, A, 0
18. Za prawid"owe opisanie chromosomu X i Y  1 pkt 2
Za podanie uzasadnienia wyboru  1 pkt
Przyk"ad odpowiedzi: A  samiec (Y), B  samica (X)
Chromosomy róŻniÄ… si´ wyglÄ…dem i wielkoĘciÄ….
w w w . o p e r o n . p l
A R K U S Z I  M O D E L E O D P O W I E D Z I
%
2
1 2 3
19. Za wskazanie punktu b)  1 pkt 1
20. Za wybranie cytozyny, adeniny, guaniny, tyminy  1 pkt 2
Za po"Ä…czenie ich w pary z uwzgl´dnieniem trzech wiÄ…zaÅ‚
mi´dzy cytozynÄ… i guaninÄ… oraz dwóch wiÄ…zaÅ‚
mi´dzy tyminÄ…
i adeninÄ…  1 pkt
Prawid"owa odpowiedÄ™: cytozyna z guaninÄ…, adenina z tyminÄ…
21. Za wskazanie punktu d)  1 pkt 1
22. Za podanie przyk"adu pasoÅ»yta zewn´trznego lub wewn´trznego  1 pkt 2
Przyk"ady pasoÅ»ytów zewn´trznych: pch"a, wesz
Przyk"ady pasoÅ»ytów wewn´trznych: tasiemiec, glista
Za podanie dwóch cech przystosowujących konkretnego pasoŻyta do pasoŻytnictwa  1 pkt
Przyk"ad odpowiedzi: Pch"a  sp"aszczone bocznie cia"o, aparat g´bowy k"ujÄ…co-ssÄ…cy, brak skrzyde", cia"o pokryte oskórkiem ze szczecin-
kami, zÄ…bki skierowane do ty"u. Wesz  silnie sp"aszczone cia"o, odnóŻa przednie i Ęrodkowe wyspecjalizowane w poruszaniu si´ wzd"uÅ»
w"osa, zredukowane w"osy, zredukowane skrzyd"a, aparat g´bowy k"ujÄ…co-ssÄ…cy
Tasiemiec  cia"o pokryte oskórkiem, obojnactwo, duÅ»a rozrodczoĘç, brak uk"adu pokarmowego
Glista  cia"o pokryte oskórkiem, duÅ»a rozrodczoĘç, oddychanie beztlenowe
23. Za podanie przyczyn zamierania lasów w Górach Izerskich  2 pkt 2
Przyk"adowa odpowiedÄ™: Do przyczyn zamierania lasów w Górach Izerskich naleŻą: wysokie st´Å»enie dwutlenku siarki w powietrzu, kwa-
Ęne deszcze, elektrownie spalajÄ…ce w´giel brunatny zlokalizowane na zachód od Sudetów.
24. Za ustalenie wszystkich porównywanych cech  2 pkt 2
Za ustalenie dwóch cech tkanki poprzecznie prąŻkowanej szkieletowej i dwóch tkanki g"adkiej  1 pkt
Prawid"owa odpowiedę: A  cylindryczny, B  wiele jąder po"oŻonych przy b"onie komórkowej, C  regularny, D  wrzecionowaty, E  jedno
jądro po"oŻone centralnie, F  nieregularny
%
B I O L O G I A  Z A K R E S R O Z S Z E R Z O N Y
3
w w w . o p e r o n . p l