10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 50 • 23.06.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Porady eksperta

Świadczenie urlopowe w księgach rachunkowych

Nie tworzymy zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a zamie-

rzamy wypłacić pracownikom świadczenia urlopowe. Jak prawidłowo

rozliczyć pracowników z tego tytułu i ująć wypłatę świadczenia urlopowego

w ewidencji księgowej?

Wypłacać świadczenie urlopowe mogą pracodawcy spoza sfery budżetowej, za-

trudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników

w przeliczeniu na pełne etaty, którzy nie tworzą ZFŚS. Wynika to z art. 3 ust. 3 ustawy

o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.),

dalej ustawy o zfśs. Jeżeli pracodawca podejmie decyzję o wypłacaniu świadczenia

urlopowego, wówczas zobowiązany jest do jego wypłaty raz w roku każdemu pracow-

nikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego

w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.

W księgach rachunkowych wypłacone pracownikom świadczenie urlopowe

zalicza się do kosztów działalności operacyjnej jednostki. Naliczone świadczenie

urlopowe podlega ujęciu w księgach rachunkowych, zapisem:

–

Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (w analityce: Ubezpieczenia społeczne

i inne świadczenia) lub konto zespołu 5,

–

Ma konto 23 „Rozrachunki z pracownikami” (w analityce: Konto imienne

pracownika).

Od wartości przyznanego pracownikowi świadczenia należy pobrać zaliczkę

na podatek dochodowy od osób fizycznych. Świadczenia urlopowe nie są wymie-

nione w katalogu zwolnień z podatku, dlatego należy je traktować jako przychód

pracownika ze stosunku pracy. Potrącenie zaliczki na podatek dochodowy od osób

fizycznych księguje się zapisem:

–

Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami” (w analityce: Konto imienne

pracownika),

–

Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki

z urzędem skarbowym).

Natomiast świadczenie urlopowe wypłacane w wysokości nieprzekraczającej kwoty

odpisu podstawowego określonej w ustawie o zfśs nie stanowi podstawy wymiaru

składek na ubezpieczenia społeczne. Stanowi o tym art. 3 ust. 6 ustawy o zfśs. Wynika

to jednak również z § 2 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej

w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpiecze-

nia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. nr 161, poz. 1106 ze zm.). W konsekwencji

wypłacone świadczenie urlopowe nie jest również uwzględniane w podstawie ustalania

składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Wypłaty świadczenia urlopowego pracodawca powinien dokonać najpóźniej

w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego. Mówi o tym

art. 3 ust. 5a ustawy o zfśs. Ewidencja wypłaty świadczenia urlopowego w kwocie

netto, a więc po pobraniu zaliczki na podatek dochodowy, wygląda następująco:

–

Wn konto 23 „Rozrachunki z pracownikami” (w analityce: Konto imienne

pracownika),

–

Ma konto 10 „Kasa” lub konto 13-0 „Rachunek bieżący”.

Świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zfśs stanowią koszty

uzyskania przychodów. Pracodawca może więc wypłacone pracownikom świad-

czenia urlopowe – do wysokości kwot określonych w przepisach o zfśs – zaliczyć do

kosztów podatkowych.

Dorota Przybyszewska

Tryb podwyższenia kapitału zakładowego w spółce z o.o. uregulowany jest w art. 255–262

Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Ze wskazanych przepisów wynika, że jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego

następuje nie na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących

maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia, może

ono nastąpić jedynie przez zmianę umowy spółki (art. 257 § 1 K.s.h.). Wówczas zmianę

wysokości kapitału zarząd obowiązany jest zgłosić do sądu rejestrowego, dołączając:

– uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego,

– oświadczenie o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym,

– oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał

zakładowy zostały w całości wniesione.

Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej

udziałów istniejących lub ustanowienie nowych.

Oświadczenie nowego wspólnika powinno zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie

udziału lub udziałów o oznaczonej wartości nominalnej. Oświadczenie takie wymaga formy

aktu notarialnego. Wynika to z art. 259 K.s.h.

Zmiana wysokości kapitału zakładowego następuje z chwilą jej wpisania do rejestru

sądowego.

Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy

przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych utwo-

rzonych z zysku spółki – czyli ze środków własnych spółki.

Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o. może także nastąpić w drodze

konwersji wierzytelności na udziały. Polega to na tym, że dotychczasowy wierzyciel

spółki w zamian za swoją wierzytelność obejmuje udziały w tej spółce.

Na dzień zamiany wierzytelności na udziały wierzyciel uzyskuje udziały o wartości

odpowiadającej kwocie kapitału wierzytelności (np. z tytułu pożyczki) oraz odsetek na-

leżnych na dzień konwersji. W tym samym dniu wygasa:

– dług spółki wobec wierzyciela,

– należność spółki od wspólników z tytułu wkładu na podwyższenie kapitału zakła-

dowego.

Sposób ujęcia w księgach rachunkowych operacji dotyczących konwersji pożyczki na

udziały uregulowany jest w art. 36 ust. 2c ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76,

poz. 694 ze zm.). Przepis ten określa, że kapitały (fundusze) własne powstałe z zamiany

pożyczek na udziały wykazuje się w wartości nominalnej tych pożyczek, po uwzględnieniu

odsetek naliczonych i niezapłaconych do dnia zamiany, które nie będą wypłacone oraz

niezrealizowanych różnic kursowych. W przypadku gdy pożyczki są wyrażone w walucie

obcej, to na dzień zamiany stosuje się do nich przepisy art. 30 ustawy o rachunkowości. Przy

wycenie wierzytelności wyrażonej w walucie obcej należy uwzględnić różnice kursowe od

dnia powstania wierzytelności do dnia jej zamiany na kapitał zakładowy.

W ewidencji księgowej zamianę wierzytelności z tytułu pożyczki na udziały w kapitale

zakładowym spółki z o.o. ujmuje się zapisami:

a) podjęcie przez wspólników uchwały w sprawie konwersji wierzytelności na udziały

– pod datą podjęcia uchwały:

–

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne udziałowców

– rozrachunki z tytułu pożyczki),

–

Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne udziałowców

– rozrachunki z tytułu wkładów na kapitał zakładowy),

b) konwersja wierzytelności na udziały – w dacie wpisu podwyższenia kapitału zakła-

dowego do rejestru sądowego:

–

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne udziałowców

– rozrachunki z tytułu wkładów na kapitał zakładowy),

–

Ma konto 80 „Kapitał zakładowy”.

W sytuacji gdy do dnia bilansowego nie nastąpi wpis podwyższenia kapitału zakłado-

wego do rejestru sądowego, wniesiony przez udziałowców kapitał podlegać będzie wyka-

zaniu w bilansie w pasywach w pozycji A.VI „Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe”.

Przykład

Założenia
1.

Zobowiązaniespółkizo.o.wobecwspólnikówztytułuudzielonejprzezwspólników

pożyczkinafinansowaniebieżącejdziałalnościspółkiwynosi145.000zł. Wumowie

pożyczkistronyzastrzegły,żewierzytelnościwspólnikówztytułuudzielonejspółce

zwrotnejpożyczkipieniężnejbędąmogłyzostaćzamienionenaudziaływkapitale

zakładowymspółki–jeżeliwspólnicypodejmąwtejsprawiestosownąuchwałę.

2. Odsetkinaliczoneodpożyczkiwyniosły5.000zł.

3. Nadzwyczajnezgromadzeniewspólnikówspółkizo.o.podjęłouchwałęopodwyż-

szeniukapitałuzakładowegookwotę150.000złwdrodzeobjęcia150udziałów

owartościnominalnejjednegoudziałuwynoszącej100złprzezjejdotychczasowych

wspólników.

4. Zarządspółkizawarłumowęzewspólnikamiokompensacieroszczeniaspółkiwobec

wspólnikówztytułuwkładównapodwyższeniekapitałuzakładowegozezobowiąza-

niemspółkiwobecwspólnikówztytułuudzielonejuprzedniospółcepożyczki.

5. Wspólnicyzłożylioświadczenieoobjęciunowychudziałówizarządspółkiniezwłocz-

niezgłosiłzmianęumowyspółkidosądurejestrowego.

Dekretacja

1. PK – zamiana pożyczki na udziały:

a) naliczenie należnych wspólnikom odsetek na dzień konwersji

5.000 zł

–

Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

–

Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne

udziałowców – rozrachunki z tytułu pożyczki),

b) przeksięgowanie zobowiązania z tytułu pożyczki wraz z naliczonymi

odsetkami na konto przeznaczone do ewidencji rozrachunków

ze wspólnikami z tytułu wkładów na kapitał zakładowy

150.000 zł

–

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne

wspólników – rozrachunki z tytułu pożyczki),

–

Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne

wspólników – rozrachunki z tytułu wkładów na kapitał zakładowy).

Ewidencja podwyższenia kapitału zakładowego

w drodze konwersji pożyczki na udziały

2. PK – podwyższenia kapitału zakładowego – pod datą wpisu

podwyższenia do rejestru sądowego:

150.000 zł

–

Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: Konta imienne

wspólników – rozrachunki z tytułu wkładów na kapitał zakładowy),

–

Ma konto 80 „Kapitał zakładowy”.

Księgowania

Konto 24 „Pozostałe rozra-

chunki” (w analityce: Konta

imienne wspólników – rozra-

chunki z tytułu pożyczki)

Konto 24 „Pozostałe rozra-

chunki” (w analityce: Konta

imienne wspólników – rozra-

chunki z tytułu wkładów na

kapitał zakładowy)

Konto 75-1 „Koszty finan-

sowe”

1b) 150.000 145.000 (S.p. 2) 150.000 150.000 (1b

1a) 5.000

5.000 (1a

150.000 150.000

Konto 80 „Kapitał zakła-

dowy”

50.000 (S.p.
150.000 (2
200.000 (S.k.

Uwaga: Przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odsetek należnych udzia-

łowcom należy uwzględnić art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o pdop (Dz. U. z 2000 r.

nr 54, poz. 654 ze zm.). Przepisy te regulują kiedy i w jakim zakresie odsetki od pożyczek

udzielonych spółkom kapitałowym przez wspólników tych spółek nie stanowią kosztów

uzyskania przychodów.

Ewa Gruchot