Spistreści

WstępdoKsięgiJudyty

.4

Jdt1

.5

WojnaNabuchodonozoraprzeciwArfaksadowi

5

Jdt2

.7

HoloferneswyruszanawojnęprzeciwZachodowi

7

Jdt3

.10

Jdt4

.11

PowstanieIzraelitówprzeciwHolofernesowi

11

Jdt5

.13

AchiorprzestrzegaHolofernesa

.13

Jdt6

.15

WydanieAchioraIzraelitom

..15

Jdt7

.17

NatarcieHolofernesanaBetulię

.17

Jdt8

.20

PierwszewystąpienieJudyty

.20

Jdt9

.23

Jdt10

.25

JudytaprzedHolofernesem

..25

Jdt11

.27

Jdt12

.30

Judytaprzeducztą

.30

JudytazwyciężaHolofernesa

.32

Jdt13

.33

PowitanieJudytywBetulii

34

Jdt14

.36

PopłochwobozieHolofernesa

.37

Jdt15

.38

ArcykapłandziękujeJudycie

.39

PieśńdziękczynnaJudyty

.40

Jdt16

.41

KsięgaJudyty

BibliaTysiąclecia

WydanieV

zkomentarzamiBibliiJerozolimskiej

WydawnictwoPallotinum

2006

WstępdoKsięgiJudyty

Historycznetłoksięgistanowiwielkiplanpodbojuświata,jakipowziął

Nabuchodonozorprzedstawionyjakokrólasyryjski.Popokonaniuswego
rywala,Arfaksada,królaMedów,wysyładowódcęwojsk,Holofernesa,celem
zrealizowaniaswegoplanu.Serięjegowspaniałychzwycięstwipodbojów
przerywaopórJudejczyków;ichgórskatwierdzaBetuliastawianietylko
skutecznyopór,alegotujeHolofernesowihaniebnąśmierćzrękiJudyty,mężnej
niewiastyjudzkiej.

Wbrewpozoromniechodziwksiędzeohistoryczneopowiadaniejakiegoś

epizoduzdziejówŻydówpopowrociezniewolibabilońskiej.Liczneiwyraźne
niekonsekwencjehistoryczneigeograficznewskazująnato,żepostacieiwalki
mająsymbolizowaćogólnezmaganianaroduwybranegozsiłamizagrażającymi
jegobytowireligijnemuipolitycznemu.Ponieważhistorycznietakimisiłami
byliAsyryjczycyiBabilończycy(wznaczniemniejszymstopniuPersowie),
głównepostaciepochodząztychśrodowiskiokresówichhegemonii.Sąone
zestawionedośćdowolnie,tworzącrodzajliterackiparabolicznegoopowiadania
omotywachpopularnohistorycznych.

Analizaksięgiwskazujenadojrzałąmyślteologicznohistoryczną,zdradzającą

jużpewienwpływapokaliptyki.LudBożypotrafizwyciężyćwszystkiekolejne
atakisiłwrogich,dziękiufnościiwytrwałościwwierze.Wrealizacjiswoich
planówposługujesięBógtym,cowedługocenyludzkiejjestsłabe.Nadto
księgazawierawieleubocznychwątkówteologicznychlubetycznych:pochwałę
stanuwdowiego,wiernośćprzepisomopokarmach,skutecznośćmodlitwy,
postyitp.TradycjakościelnaupatrujeoddawnawJudycietypMaryi,
przedstawicielkinowegoluduBożego.Jakowiernawykonawczyniplanów
Bożych,JudytaprzygotowujewBibliipostaćtakważnąwdzieleodkupieniajak
Maryja.StądczytaniazJdtwystępująwformularzachświątmaryjnych.

Księganależydowtórnokanonicznych.Codojejpochodzeniainatchnionego

charakterutoczyłasięwpierwszychwiekachchrześcijańskichożywiona
dyskusja,zakończonazaliczeniemjejdozbiorupismnatchnionych.Choć
oryginałJdtbyłniewątpliwiesemicki(hebrajskilubaramejski),dodziś
zachowałasięksięgajedyniewopracowaniugreckim,itobynajmniejnie
jednolitym.Byćmożeistniałyjużwstarożytnościróżnewersjetego
popularnegoopowiadania(np.św.HieronimznałkrótszytekstaramejskiJdt),
pozostającewmniejlubwięcejścisłejzależnościodtekstuoryginalnego.

Biorącpoduwagęrodzajliteracki,spojrzenienahistorięnaroduorazidee

teologiczne,należałobyprzyjąćzaorientacyjnyczaspowstaniaksięgiokres

machabejski;potrzebowałonpilnietegorodzajuprzykładubohaterstwai
jednocześniezachętyreligijnej.Okolicznościopracowaniagreckiejformytekstu
(araczejkilkuform)niesąbliżejznane.

Jdt1

WojnaNabuchodonozoraprzeciwArfaksadowi

1

[Byłoto]wdwunastymrokupanowaniaNabuchodonozora,

którykrólowałnadAsyryjczykamiwwielkimmieścieNiniwie,zadni
Arfaksada,którykrólowałnadMedamiwEkbatanie.

1,1-"Nabuchodonozor"niebyłnigdykrólemasyryjskimwNiniwie.PrawdopodobniechodzituokrólaperskiegoArtakserksesaIII(358-338)iojegowyprawęwojennąprzeciwSyrii.

"Arfaksad"jakokrólMedówtakżeniejestznanywhistorii.MożechodzituoFraorta,założycielakrólestwamedyjskiego."Ekbatana"-dziśHamadan,leżywpołowiedrogimiędzyBagdadema
Teheranem.

2

ZbudowałondokołaEkbatanymuryzkamieniciosowych,

szerokichnatrzyłokcieidługichnasześćłokci,iuczyniłwysokość
murunasiedemdziesiątłokci,aszerokośćjegonałokcipięćdziesiąt.

3

Anajejbramachwzniósłwieżenastołokciwysokie,aszerokość

każdejupodstawywynosiłasześćdziesiątłokci.

4

Samezaśbramy

wznosiłysięnawysokośćsiedemdziesięciułokci,aszerokiebyłyna
czterdzieściłokci,takabymogłyprzechodzićjegowielkiesiły
wojskoweidefilowaćjegopiechota.

5

Wtymczasiekról

NabuchodonozorprowadziłwojnęzkrólemArfaksademnawielkiej
równinie,którależaławokolicachRagau.

1,5–Ragau.ByćmożeidentycznezRagawTb4,1.20;Tb9,2.5.

6

Idołączylidoniegowszyscyzamieszkującygórskąkrainę,jak

równieżwszyscymieszkającynadEufratem,TygrysemiHydaspem
oraznarówninachpodległychAriochowi,królowiElimajczyków.I
zeszłosięwielenarodównapolewalkisynówCheleuda.

1,6–Elimajczyków.DziśzachodniIran.PrawdopodobnieautormanamyśliprowincjęElimaidę(por.1Mch6,1)."Cheleud"-mowazChaldejczykach.

7

WtedyNabuchodonozor,królAsyryjczyków,wysłałposłówdo

wszystkichmieszkańcówPersjiidowszystkichmieszkającychna
zachodzie,domieszkańcówCylicji,Damaszku,LibanuiAntylibanu,i
dotychwszystkich,którzymieszkalinawybrzeżumorza,

8

doludów

naKarmelusiwGileadzies,iwgórnejGalilei,inawielkiejrówninie
Ezdrelon.

9

TakżedowszystkichwSamariiidojejmiast,ido

zamieszkującychzdrugiejstronyJordanuażdoJerozolimy,Batanei,
ChelusiKadesz,ipoRzekęEgipską,iTafnes,iRamses,ipocałą
ziemięGoszen,

10

henażpoTanisiMemfis,idowszystkich

mieszkańcówEgiptudalekoażpograniceEtiopii.

1,10-WyliczeniepodanychisprzymierzeńcówNabuchodonozoramawykazaćrozległośćipotęgęjegopaństwa.

11

Leczwszyscymieszkańcycałejziemizlekceważyliodezwę

Nabuchodonozora,królaAsyryjczyków,iniestawilisiędowalki,bo
sięgoniebali.Uważaligozaczłowiekaosamotnionegoidlatego
odesłalijegoposłówzniczym,nadtoichznieważając.

12

Wtedy

Nabuchodonozorbardzosięrozgniewałnacałątęziemięiprzysiągł
naswójtroniswojekrólestwo,żesięzemścinawszystkichkrajach
Cylicji,DamaszkuiSyriiimieczemjewyniszczy,atakżewszystkich
zamieszkującychziemięMoabu,synówAmmona,icałąJudeę,i
wszystkichwEgipciehendalekoażpograniceobumórz.

1,12-Autormanamyślipołudniowo-zachodniągranicępaństwa."Obamorza"-todwajeziora,zktórych-wedługpoglądówdawnychgeografów-wypływałNil.InniwidzątuMorze

CzerwoneiŚródziemne.

13

Potemzeswymisiłamizbrojnymistanąłdowalkiprzeciw

królowiArfaksadowiwsiedemnastymroku,izwyciężyłgowwalce,i
rozgromiłcałewojskoArfaksadaicałąjegokonnicę,iwszystkiejego
rydwany.

1,13-Zapewnerok586.

14

Objąłteżpanowanienadjegomiastamiidoszedłażdo

Ekbatany.Tamzdobyłwieże,spustoszyłplaceijejokazałośćzamienił
whańbę.

15

SamegoArfaksadaująłwgórachRagauiprzeszyłgo

swoimistrzałami,zadającmuostatecznąklęskęażpodziśdzień.

16

I

wrócilirazem,onsamicałajegozgraja,bardzowielkiemnóstwo
wojowników.Ipozostalitam,żyjącbeztroskoiucztując,onsami
jegowojsko,przezstodwadzieściadni.

Jdt2

HoloferneswyruszanawojnęprzeciwZachodowi

1

Wosiemnastymrokudwudziestegodrugiegodniapierwszego

miesiąca,wpałacuNabuchodonozora,królaAsyryjczyków,rozeszła
sięwiadomośćowywarciupomstynacałejziemi,takjakto
zapowiedział.

2,1-Rok587-datawyprawyprzeciwJerozolimie(por.Jr32,1).Autorpopełniatupewnenieścisłościhistorycznezewzględunacelpouczający,jakistaleprzyświecajegoopowiadaniu.

2

Zwołałwięcwszystkichurzędnikówiwszystkichswoich

dostojnikówiprzedłożyłimswójtajnyplan,izapowiedziałswoimi
ustamizupełnązagładęcałejziemi.

3

Takżeionipostanowilizgładzić

każdegożyjącego,ktobynieusłuchałmowyustjego.

4

Gdy

Nabuchodonozor,królAsyryjczyków,skończyłswojąnaradę,wezwał
Holofernesa,naczelnegodowódcęswoichsiłzbrojnych,który
zajmowałponimdrugiemiejsce,irzekłdoniego:

2,4-Holofernes-imięperskiedowódcywojskowegoArtakserksesaIII.Możliwe,żeautormyślioArtakserksesie,aukrywagopodimieniemNabuchodonozora.

5

Takmówiwielkikról,pancałejziemi:Ototyodejdzieszsprzed

obliczamegoizabierzeszzesobąmężówufnychwswesiły,pieszych
stodwadzieściatysięcyimnóstwokonizdwunastutysiącami
jeźdźców.

2,5-wielkikról,pancałejziemi.Oficjalnytytułkrólówperskich.

6

Iwyruszyszprzeciwwszystkimkrajomleżącymnazachód,

ponieważnieposłuchałyrozkazuzustmoich.

7

Iwydaszim

polecenie,abyprzygotowałyziemięiwodę,ponieważwmoim
gniewiechcęwyruszyćprzeciwkonimipokryjęcałąpowierzchnię
zieminogamimoichsiłzbrojnych,ioddamimjąnałup.

2,7-abyprzygotowałyziemięiwodę.Wyrażenieperskiesymbolizującecałkowitepoddaniesięzwycięzcy.

8

Aichranninapełniąichwąwozy,wszystkiezaśpotokiirzekitak

sięwypełniązabitymi,żeażwyleją.

9

Ipopędzęichjeńcóważna

krańceziemi.

10

Idźwięcipodbijmicałąichziemię,ajeślisamisię

tobiepoddadzą,zostawmiichdodniaichukarania.

11

Tychzaś,którzy

będąsięsprzeciwiać,niechtwojeokobezwzględnieskażena
wymordowanieizłupienienacałymtwoimobszarze.

12

Namojeżycie

ipotęgęmojegokrólestwa,powiedziałemiuczyniętomojąręką,

13

a

tyniewykroczyszprzeciwżadnemupoleceniuswegopana,ale
wypełniszdokładnie,jakcirozkazałem,inieodłożyszwykonania
tego.

14

AHolofernes,wychodzącodswegopana,zwołałwszystkich

książąt,wodzówidowódcówsiłzbrojnychAszszura,

15

iodliczył

dzielnychmężównawyprawęwojenną,stosowniedopolecenia
swegopana:okołostudwudziestutysięcy,akonnychłuczników
dwanaścietysięcy.

16

Irozstawiłichwszykubojowym,jaksięustawia

wojsko.

17

Zabrałteżwielbłądy,osłyimuływolbrzymiejliczbie,

celemnoszeniaciężarów,aowiec,wołówikózbezliku,na
utrzymanieich[wszystkich],

18

nadtodlakażdegoczłowiekamnóstwo

żywnościibardzowielezłotaisrebrazpałacukrólewskiego.

19

I

wyruszyłonsamwrazzewszystkimiswymisiłamizbrojnymina
wyprawę,wyprzedzająckrólaNabuchodonozora,abypokryćcałą
ziemiękuzachodowirydwanami,konnicąidoborowymipiechurami.

20

Arazemznimwyruszyłtłumolbrzymijakszarańczaijakpiasek

ziemi,iniemożnabyłopoliczyćtegomnóstwa.

2,20-Wyrażeniamającenacelupodkreślićpotęgęnajeźdźcy,bytymwiększastałasiępóźniejjegoklęska.

21

IopuściliNiniwę,idąctrzydniwkierunkurówninyBektilet.

PodBektiletrozbiłobózbliskogóryleżącejpolewejstronieGórnej
Cylicji.

2,21-równinyBektilet.Nazwanieznanawgeografii.Źródłosłówmówiomiejscu,wktórymzabijano.

22

Potem[Holofernes]zabrałwszystkieswojesiłyzbrojne:

piechotę,konnicęiswojerydwanyiodszedłstamtądwstronęgórskiej
krainy.

23

RozgromiłFudiLudizłupiłwszystkichRassytóworaztych

Izmaelitów,którzymieszkalinaskrajupustyninapołudnieod
Cheleonu.

2,23-Nazwyniepewneitrudnedoustalenia:RassismożejestTarsem,aCheleon-el-Challe.

24

PrzeprawiłsięprzezEufrat,przeszedłprzezMezopotamię,

zburzyłwszystkiewarownemiastanadpotokiemAbronasidotarłaż
domorza.

25

PotemzdobyłziemięCylicji,rozgromiłwszystkich,

którzymusięprzeciwstawili,idoszedłażpopołudniowegranice
Jafetu,naprzeciwkoArabii.

26

OtoczyłwszystkichMadianitów,spalił

ichnamiotyizagarnąłichstada.

27

Następniezszedłnarówninę

Damaszkupodczaszbiorówpszenicy,spaliłwszystkieichpola,owce
ibydłowydałnazniszczenie,miastaichzłupił,spustoszyłichziemię,
awszystkichichmłodzieńcówwyciąłostrzemmiecza.

2,27-podczaszbiorówpszenicy.Żydzizbieralipszenicępodkoniecmaja.

28

Strachidrżenieprzednimpadłynamieszkańcówwybrzeża,

którzybyliwTyrze,Sydonie,inamieszkańcówSur,Okiny,ina
wszystkichmieszkańcówJamnii.TakżemieszkańcyAszdodu,
Aszkelonu<iGazy>przelęklisiębardzo.

Jdt3

1

Wysłanodoniegoposłów,którzyprzemówilidoniego

pokojowo:

2

JesteśmysługamiwielkiegokrólaNabuchodonozora,

padamynatwarzprzedtobą.Uczyńznami,cocisiępodoba.

3

Oto

naszezagrodydlaowiec,wszystkienaszeosady,wszystkiełany
pszenicy,owceibydło,iwszystkieskupiskanaszychnamiotówleżą
przedtobą.Uczyńztym,cocisiępodoba.

4

Otonaszemiasta,aich

mieszkańcy–tosłudzytwoi.Przyjdźipostąpznimitak,jaksię
wydajesłusznewtwoichoczach.

5

Wtensposóbprzedstawilisięci

mężowieHolofernesowiitakiezłożylimuoświadczenie.

6

Awtedy

zszedłonnawybrzeże,onsamijegosiłyzbrojne,obsadziłzałogami
warownemiastaiwziąłsobieznichdoborowychmężówjako
oddziałypomocnicze.

7

Aonisamiiwszyscymieszkańcydokoła

przyjęligowieńcami,tańcamiibiciemwbębny.

8

Onzaśzburzył

wszystkieichwyżyny,wyrąbałichświętegaje,zgodniez
otrzymanymrozkazemwytraceniawszystkichbogówziemi,takaby
wszystkienarodysłużyłyjedynieNabuchodonozorowi,awszystkie
językiiichplemionatylkojegouznawałyzaboga.

3,8-Nabudochonozoriinnikrólowiebabilońscynieuważalisiebiezabogów.Przeciwnie,władcyperscyigreccyżądalidlasiebieczciboskiej.

9

ItakprzybyłnadEzdrelon,niedalekoDotaja,któreznajdujesię

naprzeciwkowielkiegopasmagórjudzkich.

3,9-Ezdrelon=Jizreel(2Krl9,10);"pasma"-tłum.przybliżone;innipopr.:"równina".

10

IrozbiłobózmiędzyGaibalaScytopolis,ipozostałtamprzez

jedenmiesiąc,ażebyuporządkowaćwszystkietaboryswoichsił
zbrojnych.

Jdt4

PowstanieIzraelitówprzeciwHolofernesowi

1

AIzraelicimieszkającywJudeiusłyszeliowszystkim,co

Holofernes,naczelnywódzasyryjskiegokróla,Nabuchodonozora,
uczyniłnarodomijakzłupiłwszystkieichświątynieiwydałjena
zniszczenie.

2

Ogarnąłichwięcbardzowielkistrachprzednim,i

przerazilisięzewzględunaJerozolimęiświątynięPana,ichBoga,

3

ponieważdopierocowrócilizniewoli,iostatniocałyludsię

zgromadziłwJudei,ipoświęconopozbezczeszczeniunaczynia,
ołtarziprzybytek.

4,3-Aluzjadopowrotuzniewolibabilońskiej.Niektórzy-abstrahującodczasu-odnoszątentekstdoprofanacjidokonanychprzezAntiochaIVEpifanesa(okołor.165).

4

IrozesłanoposłównacałyobszarSamarii,Kona,Bet-Choron,

BelmainidoJerycha,ChobyiEsora,idowąwozuSalem.

5

Następnie

pozajmowaliwszystkieszczytywysokichgóriumocnilipołożonena
nichosiedla.Zaopatrzylisięwżywnośćnawypadekwojny,ponieważ
niedawnobyłynaichpolachżniwa.

6

Anajwyższykapłan,Joakim,

którywowychdniachbyłwJerozolimie,napisałlistdomieszkańców
BetuliiiBaitomestaim,któreleżynaprzeciwEzdrelonuprzedrówniną
bliskoDotain,

4,6-BetuliiiBaitomestaim.Obiemiejscowościdodziśnieustalone.

7

nakazującimobsadzićprzełęczegórskie,ponieważtamtędy

wiodładrogadoJudeiiłatwobyłopowstrzymaćwrogówwczasie
natarcia,boprzejściebyłowąskie,tylkonadwóchludzi.

8

Iuczynili

Izraelicistosowniedorozkazunajwyższegokapłana,Joakima,iRady
Starszychcałegoluduizraelskiego,którzyzasiadaliwJerozolimie.

4,8-NajwyższykapłaniRadaStarszychjakowładzadecydującaosprawachzewnętrznychwystępowalidopierowczasachgreckich.

9

IwszyscymężowieizraelscybłagaliBogazwielką

wytrwałością,iumartwialisięsurowympostem.

10

Onisami,ichżony

idzieci,jakoteżbydło,ikażdyprzybysz,najemnikiniewolnik
kupionynałożyliworynabiodra.

11

Awszyscymężczyźniizraelscy,

kobietyidzieci,mieszkającywJeruzalem,upadlinatwarzprzed
świątynią,posypaligłowyswojepopiołem.Odzianiwworywyciągali
ręceprzedobliczemPana.

4,11-wyciągaliręce.Tekstpopr.;gr.:
-wory-gestnieznanywPiśmieśw.-coinnizatrzymują.

12

Takżeołtarzopasaliworemijednomyślniegorącowołalido

BogaIzraela,abyniewydawałichdziecinaporwanie,ichżonnałup,
miastichdziedzictwanazniszczenie,świątyninazbezczeszczenie,
zniewagęiszyderstwopogan.

13

APanwysłuchałichwołaniaiwejrzał

naichudrękę.LudpościłprzezwieledniwcałejJudeiiw
JerozolimieprzedświątyniąPanaWszechmogącego.

4,13-WlgprzytaczajeszczewJdt4,12-14tekstmodlitwyarcykapłanaEliakima(=Joakima).

14

Najwyższyzaśkapłan,Joakim,iwszyscystojącyprzedPanem

kapłaniiposługującyPanu,opasawszybiodrasweworami,składali
ustawicznecałopalenia,ślubyidobrowolnedaryludu.

15

Naich

zawojachbyłpopiół;wołalizewszystkichsiłdoPana,bynawiedził
całydomIzraela.

Jdt5

AchiorprzestrzegaHolofernesa

1

OznajmionoHolofernesowi,naczelnemuwodzowisiłzbrojnych

Aszszuras,żeIzraeliciprzygotowalisiędowojny:zamknęliprzełęcze
górskieiumocniliwszystkieszczytywysokichgór,anarówninach
poustawialiprzeszkody.

2

Aonwpadłwgwałtownygniewiwezwał

wszystkichksiążątMoabuidowódcówAmmonaorazwszystkich
satrapówwybrzeża.

5,2–satrapówwybrzeża.Chodzituowładcówrządzącychpięciomamiastamifilistyńskimi.

3

Iprzemówiłdonich:SynowieKanaanu,odpowiedzciemi,coto

zanaródmieszkawgórskiejkrainieicozamiastaonizamieszkują,
jakajestliczebnośćichsiłzbrojnych,wczymtkwiichmocisiła?Kto
stoinaichczelejakokróldowodzącyichwojskiem?

4

Dlaczego

wzgardzilimnąiniewyszliminaspotkanie,inaczejniżwszyscy
mieszkańcyzachodu?

5

NatoodpowiedziałAchior,wódzwszystkich

Ammonitów:Niechpanmójposłuchamowyzustswegosługi,a
opowiemciprawdęotymnarodzie,któryzamieszkujetęgórską
krainębliskociebie.Niewyjdziezusttwegosługiżadnekłamstwo.

5,5-ImięAchior(="Bratmójjestświatłością")niewystępujewinnychtekstachST.

6

NaródtentopotomkowieChaldejczyków.

5,6-Por.Rdz11,31.

7

NajpierwbyliprzybyszamiwMezopotamii,ponieważnie

chcieliiśćzabogamiswoichprzodków,którzymieszkaliwziemi
chaldejskiej.

8

Oniodstąpilioddrogiswoichprzodkówizaczęli

oddawaćcześćBogunieba,Bogu,któregouznali.Agdyich
wypędzonosprzedobliczaichbogów,ucieklidoMezopotamiii
mieszkalitamprzezwieledni.

5,8-Bogunieba.WyrażenieczystoperskienaokreślenieBogaIzraelitów.AluzjadoRdz12,1-4.

9

AichBógpoleciłimwyjśćztegomiejscazamieszkaniaiudać

siędoziemiKanaan.Iosiedlilisiętam,wzbogacilisięwzłoto,w
srebroiwbardzolicznetrzody.

10

PotemudalisiędoEgiptu,ponieważ

głódzapanowałwcałejziemiKanaan.Tambyliprzybyszami,jak
długobyliżywieni.Tamteżrozroślisięwwielkiemnóstwoi
niezliczonebyłoichplemię.

11

Alekrólegipskipowstałprzeciwkonim

ipodstępniegnębiłichpracąprzywyrabianiucegieł.Uciskanoichi
uczynionoichniewolnikami.

12

AoniwołalidoswegoBoga,Onzaś

poraziłcałąziemięegipskąplagami,naktóreniebyłolekarstwa.I
wyrzuciliichEgipcjaniezeswejziemi.

13

Bógzaśwysuszyłprzed

nimiMorzeCzerwone

14

ipoprowadziłichdrogąpodSynajido

Kadesz-Barnea.Aoniwypędziliwszystkichmieszkańcówpustyni.

15

SamiosiedlilisięwziemiAmorytówidziękiswejsilewytracili

wszystkichCheszbonitów.PotemprzekroczyliJordanizawładnęli
całągórskąkrainą.

16

WypędziliodsiebieKananejczyków,

Peryzzytów,JebusytówiSychemitów,atakżewszystkich
Girgaszytów,imieszkalitamprzezwieledni.

17

Dopókiniegrzeszyli

wobecswegoBoga,szczęścieimsprzyjało,ponieważznimijestBóg,
którynienawidzizła.

18

Leczkiedyodstąpilioddrogi,którąim

przykazał,wtedybardzowieluichwyginęłowlicznychwojnachi
uprowadzonoichwniewolędoobcejziemi.ŚwiątynięichBoga
zrównanozziemią,aichmiastazdobyliichprzeciwnicy.

19

Aleteraz

nawrócilisięznowudoswegoBoga,przyszlizmiejsca,gdziebyli
rozproszeni,izajęliJeruzalem,gdziesięznajdujeichświątynia,i
zamieszkaligórskąkrainę,ponieważbyłabezludna.

20

Ateraz,władco

ipanie,jeżelijestwtymnarodziejakaświnaijeślizgrzesząprzeciw
swemuBogu,tomydostrzeżemywnichtęprzyczynęupadku,a
wtedywstąpimynagóryibędziemywalczyliznimi.

21

Jeślijednakw

tymnarodzieniemanieprawości,toniechodstąpipanmójodnich,
byprzypadkiemichnieobroniłichPaniBógiabyśmysięniestali
pośmiewiskiemwobeccałejziemi.

22

AkiedyAchiorskończyłmówić

tesłowa,szemrałcałyludotaczającynamiotdokoła.Dostojnicyzaś
Holofernesaiwszyscyzamieszkującywybrzeżeoraz[ziemię]Moabu
powiedzieli,żebyposiekaćgowkawałki.

23

Czyżbędziemysiębali

synówIzraela?Przecieżtonaród,wktórymniemaanipotęgi,anisiły
dopoważnejwalki.

24

Dlategowstąpmynagóry,aonistanąsiępastwą

całegotwegowojska,owładcoHolofernesie!

Jdt6

WydanieAchioraIzraelitom

1

Agdysięuspokoiłowzburzeniemężówstojącychdokołarady,

Holofernes,wódznaczelnysiłzbrojnychAszszura,przemówiłdo
Achiorawobecnościcałegotłumucudzoziemcówiwszystkich
Moabitów.

6,1–cudzoziemców.Hebrajskiesłowo"Filistyni"LXXtłumaczyzwykleprzez"cudzoziemcy".

2

Kimtyjesteś,Achiorze,iwy,najemnicyEfraima,żewśródnas

dziśwystąpiłeśjakoprorokipowiedziałeś,byniewalczyćznarodem
Izraela,ponieważichBógbędzieichosłaniałtarczą?Aktóżjest
bogiem,jaknieNabuchodonozor?Onpośleswojąpotęgęiwytraci
ichzpowierzchniziemi,aichBógnieocaliich.

6,2-"Ammona"-tekstpopr.;LXX:"Efraima";"Nabuchodonozor"-zob.Jdt3,8.

3

My,jegosłudzy,pokonamyichjakjednegoczłowieka,inie

powstrzymająnaporunaszychkoni.

4

Spalimyichunich,agóry

nasiąknąichkrwią,arówninyichnapełniąsięichtrupami.Inieostoi
sięśladichstópprzednami,alewyginądoostatniegotomówikról
Nabuchodonozor,pancałejziemi.Takonpowiedział,ajegosłowanie
będądaremne.

5

Tyzaś,Achiorze,najemnikuAmmona,ty,który

wypowiedziałeśtesłowawdniutwojejnieprawości,niezobaczysz
mniejużwięcejodtegodnia,ażwywręzemstęnanarodzietym,
przybyłymzEgiptu.

6

Wtedymieczmojegowojskaidzidasługmoich

przeszyjątwojeboki,igdypowrócę,zginieszmiędzypobitymi.

6,6–dzida.Popr.wgWlg;LXXma:"naród"

7

Aterazmoisłudzyodprowadząciędogórskiejkrainyi

umieszcząwjednymzmiastmiędzyprzełęczami.

8

Tyniezginiesz,aż

razemznimiulegnieszzagładzie.

9

Ajeślispodziewaszsięwswoim

sercu,żeniezostanąpokonani,toniechtwojeobliczeniebędzie
przygnębione.Topowiedziałemianijednosłowomojeniezawiedzie.

10

PotemHolofernespoleciłswoimsługom,którzystaliobokniegow

namiocie,abyschwytaliAchiora,zaprowadziligodoBetuliiioddali
gowręceIzraelitów.

11

Ischwytaligojegosłudzy,iwyprowadzili

pozaobóznarówninę,azrówninyposzliwstronęgórskiejkrainyi
doszlidoźródełpołożonychponiżejBetulii.

12

Agdyichdostrzegli

ludziezmiastanaszczyciegóry,chwycilizabrońiwyszlizmiastana
szczytgóry.Wszyscyzaśprocarzezagrodziliimdojściedowąwozui
rzucalinanichkamienie.

13

Onizaś,czołgającsięupodnóżagóry,

związaliAchioraiporzuciwszygoustópgóry,odeszlidoswego
pana.

14

Izraelicizaśzeszlizeswegomiasta,zatrzymalisięprzynimi

rozwiązawszygo,zaprowadzilidoBetuliiipostawiliprzed
naczelnikamimiasta.

15

Abylinimiwowymczasie:Ozjasz,synMiki,

zpokoleniaSymeona,iChabris,synGotoniela,iCharmis,syn
Melchiela.

6,15-zpokoleniaSymeona.SymeonicinieodegraliwielkiejroliwhistoriiIzraela.Autorokazujesympatiętemupokoleniu

16

Onizaśzwołalicałąstarszyznęmiasta.Zbiegłasięteżcała

młodzieżikobietynazebranieipostawiliAchiorawśrodkucałego
ichludu,aOzjaszwypytywałgooto,cosięstało.

17

Onzaśw

odpowiedzipowtórzyłimsłowadoradcówHolofernesaiwszystkiete
słowa,którymionsamprzemawiałpośródksiążąt,synówAszszura,
orazte,którewypowiedziałbutnieHolofernesprzeciwdomowi
Izraela.

18

Aludrzuciłsięnaziemię,oddałpokłonBoguiwołał

słowami:

19

Panie,Bożenieba,zważnaichpychęizlitujsięnad

poniżeniemnaszegonarodu,spójrznatwarzetych,którzyTobie
dzisiajsąpoświęceni.

20

PotempocieszaliAchioraibardzogo

chwalili.

21

AOzjaszzabrałgozezgromadzeniadoswegodomui

wydałucztędlastarszyzny.PrzezcałąowąnocbłaganoBogaIzraela
opomoc.

Jdt7

NatarcieHolofernesanaBetulię

1

NastępnegodniaHoloferneswydałrozkazcałemuswojemu

wojskuiwszystkimtymludziom,którzyszliznimjako
sprzymierzeńcy,abyruszylinaBetulię,obsadzilinajpierwwejściana
góręirozpoczęliwalkęzsynamiIzraela.

2

Tegodniawyruszyłkażdy

mocnymężczyznaspośródnich.Aichsiłyzbrojneliczyłysto
siedemdziesiąttysięcywojownikówpieszychidwanaścietysięcy
konnych,oprócztaborui[innych]ludzipieszych,którzyszliznimi–
olbrzymiemnóstwo.

3

Rozbiliobóznarówninieobokźródłaprzed

BetuliąizajęliobszarszerokiodDotainażpoBelbaim,adługiod
BetuliiażpoKyamon,któreleżynaprzeciwEzdrelonu.

7,3–Kyamon.DziśTellQaimunwpobliżugóryKarmel.

4

AkiedyIzraelicizobaczyliichmnóstwo,przerazilisiębardzoi

mówilijedendodrugiego:Terazogołocąonicałąpowierzchnięziemi,
ianiwysokiegóry,aniwąwozy,anipagórkinieutrzymająichciężaru.

5

Potemkażdywziąłdorękiorężwojennyizapaliwszyogniskana

swoichwieżach,trwalinastrażyprzezcałąowąnoc.

6

Nadrugizaś

dzieńHoloferneswyprowadziłcałąswojąkonnicęprzeciwko
Izraelitom,którzybyliwBetulii.

7

Zbadałwejściadoichmiasta,

przepatrzyłźródławodyiobsadziłje,ustawiającnadnimi
wartowników,samzaśodszedłdoswegowojska.

8

Potemprzyszlido

niegowszyscyzwierzchnicysynówEzawa,przywódcyludu
moabskiegoidowódcywybrzeżaipowiedzieli:

7,8-synówEzawa.Tj.Edomici,którzyrazemzMoabitaminiemalzawszeżyliwnieprzyjaźnizIzraelem.

9

Niechposłuchanaszwładcarady,abyporażkaniespotkała

twoichsiłzbrojnych.

10

TennaródIzraelitównieufaswoim

oszczepom,alewysokościomgór,naktórychmieszka.Niejest

bowiemłatwowejśćnaszczytyichgór.

11

Takwięc,owładco,nie

walczznimi,jaksięwalczywszykubojowym,awtedyanijeden
mążniezginieztwegoludu.

12

Zostańwswoimobozieioszczędzaj

każdegoczłowiekaztwoichsiłzbrojnych,atylkosłudzytwoiniech
opanująźródłowody,którewypływaupodnóżagóry.

13

Stamtąd

bowiemczerpiąwodęwszyscymieszkańcyBetulii.Zniszczyich
pragnienieipoddadząswojemiasto.Wtedymyinaszludwstąpimy
napobliskiewierzchołkigórirozbijemynanichobóz,ibędziemy
pilnować,abynieuszedłzmiastaanijedenmąż.

14

Izginąodgłodu

oni,ichżonyidzieci.Azanimdosięgnieichmiecz,jużbędąleżeć
powaleninaulicachmiejscaichzamieszkania.

15

Taksrogoodpłacisz

imzato,żezbuntowalisięiniewyszlinatwojespotkaniewpokoju.

16

IchsłowaspodobałysięHolofernesowi,jakrównieżwszystkimjego

sługom,irozkazałpostąpićtak,jakmówili.

17

Wyruszyłwięcobóz

synówAmmona,azanimpięćtysięcysynówAszszura.Rozłożylisię
obozemwdolinieiwpierwzajęliwodyorazźródławódIzraelitów.

7,17-synówAmmona.Wlg:"Moabitów"

18

AsynowieEzawaisynowieAmmonaodeszliirozbiliobózw

górskiejkrainienaprzeciwDotain.Posłaliswoichludzinapołudniei
nawschódnaprzeciwEgrebel,któreleżybliskoChusnadpotokiem
Mochmur.ResztawojskaAsyryjczykówzajęłapozycjenarówniniei
pokryłacałąpowierzchnięziemi.Ichnamiotyitaboryrozłożonow
olbrzymiejliczbie,byłotegobardzowielkiemnóstwo.

7,18–Mochmur.PrawdopodobniedzisiejszeWadi-el-Achmar.

19

WtedyIzraelicizawołalidoPana,Bogaswego,boupadlina

duchu,gdyżotoczyliichwszyscywrogowieiniebyłomożliwości
ucieczkispośródnich.

20

AotaczałichdokołacałyobózAszszura

przeztrzydzieściczterydni:piechota,rydwanyikonnica.I
wyczerpałysięwszystkimmieszkańcomBetuliiwszystkieich
zbiornikiwody.

21

Iopróżniałysięcysterny.Niemielitylewody,aby

ugasićpragnienienawetprzezjedendzień,dlategowydzielanoim

wodędopicia.

22

Straciływięcduchaichdzieci,akobietyi

młodzieńcymdlelizpragnieniaipadalinaulicachmiastaiprzy
wejściachdobram,iniebyłownichsiły.

23

Całylud,młodzieńcy,

kobietyidzieci,zebrałsiędokołaOzjaszainaczelnikówmiasta;
wołalionidonośnymgłosemprzeciwcałejstarszyźnie:

24

NiechBóg

rozsądzimiędzywamianami,bowyrządziliścienamwielką
krzywdę,nieukładającsięopokójzAsyryjczykami.

25

Aterazjużnie

madlanaspomocy:Bógsprzedałnaswichręce,abynaspowaliło
przednimipragnienieiwielkanędza.

26

Przywołajciewięcichterazi

wydajciecałemiastanałupludziomHolofernesaiwszystkichjegosił
zbrojnych.

27

Lepiejbowiembędziedlanasstaćsięichzdobyczą,bo

pójdziemydoniewoli,leczprzeżyjemy,iniebędąnaszeoczypatrzyły
naśmierćnaszychniemowląt,aninato,jaknaszeżonyidzieci
wydająostatnietchnienie.

28

Bierzemynaświadkówprzeciwkowam

nieboiziemię,iBoganaszego,iPanaojcównaszych,którynaskarze
zanaszegrzechyizaprzestępstwanaszychprzodków,abynie
postąpiłwdniudzisiejszymwedługtychsłów.

7,28-Zaprzestępstwanaszychprzodków-odpowiedzialnośćzbiorowazagrzechyosobisteicałegonarodu;
-niepostąpił-innipopr.:"obyściepostąpili".

29

Ipowstałwielki,jednogłośnylamentwśródwszystkich

zebranych,idonośniewołalidoPanaBoga.

7,29-WlgwJdt7,19-21podajetreśćmodlitwy:"Zgrzeszyliśmyrazemizojcaminaszymi,postępowaliśmyniesprawiedliwieipopełnialiśmyniegodziwości.Ty,któryjesteśmiłosierny,miej

litośćnadnami!RaczejTywywrzyjpomstęzanieprawościnaszeiniewydawajnas,którzyTobieufamy,narodowi,któryCiebieniezna,abyniemówionomiędzynarodami:gdziejestichBóg?..."

30

AOzjaszrzekłdonich:Bądźciemężni,bracia!Przetrwamy

jeszczepięćdni.WtychdniachPaniBógnaszokażenamswoje
miłosierdzie,Onbowiemnieopuścinasdokońca.

31

Jeżelidniowe

minąinieprzyjdzienampomoc,uczynięstosowniedowaszego
życzenia.

32

Potemrozesłałlud,każdegonaswojestanowisko.Iposzli

namuryinawieżeswegomiasta,akobietyidzieciodesłanodoich
domów.Awmieściepanowałowielkieprzygnębienie.

Jdt8

PierwszewystąpienieJudyty

1

WtychdniachusłyszałaotymJudyta,córkaMerariego,syna

Usa,synaJózefa,synaUzzjela,synaChilkiasza,synaAnaniasza,syna
Gedeona,synaRefaima,synaAchitoba,synaEliasza,syna
Chilkiasza,synaEliaba,synaNatanaela,synaSzelumiela,syna
Suriszaddaja,synaIzraela.

8,1-Judyta(tj.Żydówka;por.Rdz26,34)występujetujakobohaterkanarodowa.Zgenealogiiwynika,żepochodziłazpokoleniaSymeona,chociażjegoimięjesttuopuszczone,a

wspomnianewJdt9,2.Por.Lb1,6;Lb2,12;Lb7,36.

2

Amążjej,Manasses,ztegosamegopokoleniaiztegosamego

rodu,zmarłpodczasżniwjęczmiennych.

3

Stałbowiemprzy

wiążącychsnopynapoluisłońceporaziłomugłowę,iupadłnaswoje
łóżko,izakończyłżyciewswoimmieście,wBetulii,apogrzebanogo
razemzjegoprzodkaminapolumiędzyDotainiBalamon.

4

Wswoim

domuJudytabyławdowąprzeztrzylataiczterymiesiące.

5

Nadachu

swegodomupostawiłasobienamiot,nałożyławórnabiodrainosiła
nasobieswojewdowieszaty.

6

Pościłaprzezwszystkiedniswojego

wdowieństwa,opróczwigiliiprzedszabatamiisamychszabatów,
przededninowiuipodczasnowiuorazopróczuroczystościi
radosnychświątdomuizraelskiego.

7

Byłapięknaizwyglądubardzo

miła.Mążjej,Manasses,pozostawiłjejposobiezłoto,srebro,sługi,
służące,bydłoirolę.Aonatymzarządzała.

8

Iniebyłonikogo,ktoby

powiedziałoniejzłesłowo,ponieważbyłabardzobogobojna.

9

I

usłyszałazłesłowaluduprzeciwnaczelnikowi,ponieważbyli
przygnębienizpowodubrakuwody.UsłyszałateżJudytawszystkie
słowa,jakiewygłosiłdonichOzjasz,przysięgającim,żepopięciu
dniachwydamiastoAsyryjczykom.

10

Posłaławięcswojąniewolnicę,

zarządzającąwszystkimijejdobrami,ipoprosiłaChabrisaiCharmisa,
starszychwjejmieście.

11

Iprzyszlidoniej,aonaimrzekła:

Posłuchajciemnie,naczelnicymieszkańcówBetulii!Niesłusznajest

waszamowa,którądziśwygłosiliściedonarodu,składającprzysięgę,
którąwypowiedzieliście[jakowarunek]międzyBogiemawami,i
oświadczając,żewydaciemiastowręcenaszychwrogów,jeżeliw
tychdniachPannieprzyjdziewamzpomocą.

12

Kimwywłaściwie

jesteście,żewdniudzisiejszymwystawiliścieBoganapróbęi
postawiliściesiebieponadBogamiędzysynamiludzkimi?

13

Wyteraz

doświadczacieWszechmogącegoPanaidlategonigdynicnie
zrozumiecie.

14

Niezbadaciegłębisercaludzkiegoaninie

przeniknieciejegorozumowania,jakwięcwybadacieBoga,który
wszystkotostworzył,jakpoznacieJegomyśliipojmiecieJego
zamiary?Przenigdy,bracia,niepobudzajciedogniewuPana,Boga
naszego!

15

Gdybynawetniezechciałnampomócwtychpięciu

dniach,tomaOnmocobronićnaswtychdniach,wktórychzechce,
albozgubićnasnaoczachnaszychwrogów.

16

Wyzaśniewymagajcie

odPanaBoganaszegoporękizaJegozarządzenia,ponieważnicnie
możnauzyskaćodBogapogróżkamijakodczłowiekaanizNim
dojśćdozgodyjakzsynemczłowieczym.

17

OczekującodNiego

wybawienia,wzywajmypomocydlanasodNiego,aOnwysłucha
naszegogłosu,jeżeliMusiętospodoba.

8,17-Wezwaniedopokornej,alerównocześnieufnejmodlitwy.

18

Przecieżniebyłozadninaszychaniteżniemaobecnieżadnego

pokoleniaanirodu,aniokręgu,animiastamiędzynami,któreby
oddawałopokłonbogomrękąludzkąuczynionym,takjaktobywało
wdawnychczasach.

19

Ztegotopowodunasiprzodkowiezostali

wydanipodmieczinałup,iwobecnaszychwrogówdoznaliwielkiej
klęski.

20

LeczmynieuznajemyinnegoBogaopróczNiego.Dlatego

spodziewamysię,żeOnniewzgardzinamianinikimznaszego
narodu.

8,20-Judytajestpewnazwycięstwa,ponieważnaródteraznieoddajeczcibożkompogańskim.Przemawiawimieniucałegonarodu.

21

Ajeślizaśnaszwyciężą,towtedyzwyciężątakżecałąJudeęi

spustosząnasząświątynię.Zajejzbezczeszczenie[Bóg]jakozapłaty

zażądanaszejkrwi.

22

Aodpowiedzialnośćzazagładęnaszychbraci,

zaujarzmieniekrajuispustoszenienaszegodziedzictwaBógzrzuci
nanaszegłowywśródpogan,gdzie–jeżelisięstaniemy
niewolnikami–będziemyzgorszeniemihańbąwoczachtych,którzy
naszdobędą.

23

Ponieważnaszaniewolaniezjednanamłaskawości,

leczPanBógnaszsprawi,żebędziedlanasniesławą.

24

Ateraz,

bracia,pokażmynaszymbraciom,żeodnaszależyichżycieiże
wszystko,coświęte,świątyniaiołtarzwnasznalazłyoparcie.

25

Zato

wszystkobędziemydziękowaćPanuBogunaszemu,który
doświadczanas,jakinaszychprzodków.

26

Przypomnijciesobieto

wszystko,coOnuczyniłzAbrahamem,ijakdoświadczyłIzaaka,ico
spotkałoJakubawMezopotamiiSyryjskiej,gdypasłtrzodyLabana,
bratajegomatki.

8,26-Zob.Aram-Naharaim.

27

Albowiemjakniegdyśdoświadczyłichwogniu,wystawiającna

próbęichserca,takiteraznasnieukarał,leczchłoszczePantych,
którzyzbliżająsiędoNiego,abysięopamiętali.

28

AOzjaszjej

odpowiedział:Wszystko,copowiedziałaś,wygłosiłaśzeszlachetnego
serca,iniemanikogo,ktobysprzeciwiłsiętwoimsłowom.

29

Ponieważniedopierooddziśujawniłasiętwojamądrość,leczod

początkudnitwoichcałynaródpoznałtwojąroztropność,aszlachetne
jesttwojeserce.

30

Jednakżeludodczuwałwielkiepragnienieizmusił

nas,abyśmyuczynilito,coimprzyrzekliśmy,iwymógłnanas
przysięgę,przeciwktórejniemożemywykroczyć.

31

Aterazmódlsię

zanas,ponieważjesteśkobietąpobożną,aPanześledeszczinapełni
naszecysternyiniebędziemymdlelizpragnienia.

32

Iodpowiedziała

imJudyta:Posłuchajciemnie,adokonamczynu,któryprzejdziedo
pamięci[dziecinaszegonarodu]nawszystkiepokolenia.

33

Stańcietej

nocyprzybramie,ajawyjdęzmojąniewolnicą;awtychdniach,po
którychobiecaliściewydaćmiastonaszymwrogom,Panzamoim
pośrednictwemnawiedziIzraela.

34

Wyjednakniedopytujciesięomój

czyn,albowiemniepowiemwam,dopókiniedokonamtego,cochcę

uczynić.

35

WtedyodezwalisiędoniejOzjaszinaczelnicy:Idźw

pokoju,aPanBógniechcięprowadzi,abywywrzećzemstęna
naszychwrogach.

36

Iopuściwszynamiot,udalisięnaswoje

stanowiska.

Jdt9

1

Judytazaśupadłanatwarz,posypałagłowępopiołemiodsłoniła

wór,któryprzedtemprzywdziała.Wtedytegowieczoruskładano
Boguwświątyni,wJeruzalem,ofiarękadzenia.AJudytadonośnym
głosemzaczęławołaćdoPanatymisłowami:

9,1-Wór-noszonynasamymciele-towłosiennica.
-Kadzielną-czaswieczornejofiaryuważanozanajbardziejodpowiedninamodlitwę(por.Wj30,8).

2

Panie,Bożemegopraojca,Symeona,Tymudałeśwrękęmiecz,

abydokonałpomstynacudzoziemcach,którzyodkryliłonodziewicy,
abyjesplugawić,iobnażylijejbiodra,abyjązawstydzić,oraz
zbezcześcilijejłono,abyjązhańbić.Typowiedziałeś:Takbyćnie
może,aonitakuczynili.

3

Dlategowydałeśichstarszyznęnazabicie,

aichłoże,któresplugawiliprzezswojeoszustwo,takżenaskutekich
oszustwanapełniłeśkrwią.Zgładziłeśichniewolnikówrazemz
książętami,aksiążątrazemzichtronami.

9,3-któresplugawili.Tekstniepewny;tłum.przybliżone.

4

Żonyichwydałeśnałupicórkiichdoniewoli,acałyich

dobytekdopodziałumiędzyumiłowanychprzezCiebiesynów,którzy
odznaczylisięgorliwościądlaCiebieimającwnienawiści
splugawieniekrwiswojej,Ciebiewzywalinapomoc.Boże,Bożemój
–wysłuchajmnie,wdowy!

9,2-4-Por.Rdzrozdz.34[->Rdz34,1].

5

Tyśuczyniłrzeczywcześniejszeodtamtychitamte,ite

późniejsze,takżeiteraźniejsze,ite,którenastąpią,ułożyłeś,astały
sięte,któremiałeśwswoimzamyśle.

6

Skoroukazałysięte,które

postanowiłeś,powiedziały:Otojesteśmy.WszystkiebowiemTwoje
drogisąprzygotowane,iprzewidzianyTwójwyrok.

7

Oto

Asyryjczycyzwiększyliswesiłyzbrojne,dumnisięstalizeswych
koniijeźdźców,szczycąsięsiłąpiechoty,ufajątarczyioszczepowi,

łukowiiprocy;aniepoznaliwTobiePana,któryniweczywojny.

8

PanjestimięTwoje.Ichpotęgęrozbijswojąmocąirozgromichsiłę

wswymgniewie!PonieważpostanowilizbezcześcićTwojeświętości,
splugawićnamiot,gdziemieszkasławaTwegoimienia,iodciąć
mieczemrogiTwegoołtarza.

9

Spojrzyjnaichpychę,ześlijswój

gniewnaichgłowy,dajmojejręcewdowiejsiłędotego,co
zamierzyłam.

10

Uderzpodstępemwargmoichniewolnikaobokwodza

iwodzaobokjegosługi.Skruszichzarozumiałośćrękąniewiasty!

11

AlbowiemniewilościjestTwojasiłaanipanowanieTwojenie

zależyodmocnych,leczTyjesteśBogiempokornych,
wspomożycielemponiżonych,opiekunemsłabych,obrońcą
odrzuconychiwybawcątych,coutracilinadzieję.

12

Tak,tak,Boże

ojcamego,BożedziedzictwaIzraela,Władconiebaiziemi,Stwórco
wódiKróluwszelkiegostworzenia,wysłuchajmodlitwymojej!

13

Daj

mimowępodstępną,byzadałaimranęisiniec,onibowiemokrutne
uknulizamysłyprzeciwkoTwojemuprzymierzuiświętemudomowi
Twemu,iprzeciwkowysokiejgórzeSyjon,idomowinależącemudo
Twoichsynów.

14

Spraw,abycałynaródikażdepokoleniepoznałoi

wiedziało,żeTyjesteśBogiem,Bogiemwszelkiejpotęgiimocy,iże
niemanikogoinnegopróczCiebie,ktobytarcząosłoniłludizraelski.

9,14-Por.Wj6,7;Wj7,17;Wj10,2;Wj16,12;Pwt4,38.

Jdt10

JudytaprzedHolofernesem

1

GdyprzestaławołaćdoBogaIzraelaidokończyławszystkich

tychsłów,

2

podniosłasięzziemi,zawołałaswojąniewolnicęizeszła

dokomnaty,wktórejprzebywałapodczasszabatówiświąt.

3

Tam

zdjęławór,któryprzedtemnosiła,izrzuciłazsiebieubraniewdowie,
obmyłaciałowwodzieinamaściłacennymolejkiem,uczesaławłosy
nagłowie,włożyłananiązawójiprzywdziałaswójstrójradosny,w
któryubierałasięwczasach,gdyżyłjejmąż,Manasses.

4

Włożyłateż

sandałynanogi,ustroiłasięwłańcuszki,bransolety,pierścieniei
kolczykiorazwewszystkieswojeozdoby.Aukazałasiętakbardzo
pięknapoto,abyściągnąćnasiebieoczywszystkichmężczyzn,
którzyjązobaczą.

10,4–ściągnąć.-wniektórychrkp:"zwieść",Wlgdodaje:"Panpowiększyłjeszczetenjejwdzięk,ponieważcałyjejubiórwypływałniezlubieżności,alezcnoty".

5

Potemdałaniewolnicybukłakzwineminaczyniezoliwą,

napełniłatorbękasząjęczmienną,ciastemfigowym,chlebemiserem,
azawiązawszywszystkietezapasy,nałożyłajenanią.

10,5-iserem.Popr.wgprzekł.staroż.;gr.:"czystym".Judytazabierazesobążywność,abynieprzekroczyćprzepisóworytualnejczystości(por.Kpł19,19;Pwt22,9).

6

PotemwyszływkierunkubramymiastaBetuliiispotkały

stojącegoprzyniejOzjaszaistarszychmiasta,ChabrisaiCharmisa.

7

Agdyujrzelijąijejodmienionywygląd,izmienionejejszaty,

zdumielisiębardzojejpięknością.Ipowiedzielidoniej:

8

NiechBóg

ojcównaszychuczynicięnarzędziemłaski,niechspełnitwoje
zamiarykuchwalesynówIzraelaidlawywyższeniaJeruzalem!

9

A

onaoddałapokłonBoguirzekładonich:Rozkażcieotworzyćdla
mniebramęmiasta,awyjdę,abyspełnićzamiary,októrych
mówiliściezemną.Wtedypoleconomłodzieńcom,abyotwarlijej
bramę,jakpowiedziała.

10

Takteżuczynili.IwyszłaJudyta–onaijej

służącarazemznią.Amężowiemiastapatrzylizanią,ażzeszłaz
góryiprzeszłaprzezdolinę,ijużwięcejjejniewidzieli.

11

Iszły

dolinąprosto,ażjąspotkałaprzedniastrażAsyryjczyków.

12

Zatrzymalijąizapytali:Dokogonależysz,skądprzychodziszi

dokądidziesz?Aonaodpowiedziała:JestemcórkąHebrajczyków,
uciekamodnich,ponieważwydanibędąwamnałup.

13

Dlategojaidę

doHolofernesa,naczelnegowodzawaszegowojska,abymu
zwiastowaćsłowaprawdy.Pokażęmudrogę,którąidąc,zawładnie
całągórskąkrainą,azjegoludziniezaginieanijednociało,aniżywa
dusza.

10,13-słowaprawdy.TuzaczynasiępodstępJudyty.Niebyłongrzechem,jeśligorozważymynatleepokiiwświetleprzepisówwojennych,obowiązującychwstarożytności.

14

Gdymężowieciusłyszelijejsłowaispojrzelinajejtwarz–a

byłaonawichoczachgodnapodziwuzpowoduwielkiejpiękności–
wtedyrzeklidoniej:

15

Ocaliłaśswojeżycie,śpieszącsię,abyprzybyć

przedobliczenaszegopana.Idźterazdojegonamiotu,aniektórzyz
nasbędącitowarzyszyć,ażprzekażącięwjegoręce.

16

Gdyzaś

stanieszprzednim,nielękajsięwswoimsercu,alepowtórztesame
twojesłowa,aondobrzesięztobąobejdzie.

17

Potemwybralispośród

siebiestumężów,bytowarzyszylijejijejniewolnicy,izaprowadzili
jedonamiotuHolofernesa.

18

Ipowstałozbiegowiskowcałymobozie,

bowiadomośćojejprzybyciurozgłoszonownamiotach.A
przychodzącyotoczyliją,ponieważstałanazewnątrznamiotu
Holofernesa,dopókimuoniejniedoniesiono.

19

Podziwialionijej

piękność,aprzezniąpodziwialiIzraelitów.Mówilijedendo
drugiego:Któżmożegardzićtymnarodem,którymausiebietakie
kobiety?Naprawdęniebędziedobrze,jeślipozostanieznichchoćby
jedenmąż.Gdybowiempozostanąprzyżyciu,będąmoglisprytnie
oszukaćcałyświat.

20

WtedywyszłaprzybocznastrażHolofernesai

wszyscyjegosłudzy,ająwprowadzonodonamiotu.

21

AHolofernes

odpoczywałnaswoimłożupodzasłoną,którabyłazpurpury,
przetykanazłotem,szmaragdamiidrogimikamieniami.

22

Gdywięc

mudonieślioniej,wyszedłdoprzedsionkanamiotu,aprzednim

niesionosrebrnelampy.

23

AgdyJudytastanęłaprzednimiprzedjego

otoczeniem,zdumielisięwszyscyzpowodupięknościjejoblicza.
Onazaś,padłszynatwarz,oddałamupokłon,alesłudzyjegoją
podnieśli.

Jdt11

1

AHolofernesrzekłdoniej:Odwagi,niewiasto!Niechsięnie

lękatwojeserce!Janigdynieuczyniłemniczłegoczłowiekowi,który
postanowiłsłużyćNabuchodonozorowi,królowicałejziemi.

2

A

gdybytwójludzamieszkującygórskąkrainęniewzgardziłmną,nie
podniósłbymwłóczniprzeciwniemu.Leczonisamitonasiebie
sprowadzili.

3

Aterazpowiedzmi,dlaczegozbiegłaśodnichi

przyszłaśdonas?Przybyłaśistotniedlaocalenia[swego].Ufaj,
zachowaszsweżycietejnocyinaprzyszłość.

4

Niemabowiem

nikogo,ktobycięskrzywdził,leczwszyscybędąciżyczliwi,jakto
siędziejesługompanamego,królaNabuchodonozora.

5

AJudytamu

odpowiedziała:Przyjmijsłowaswojejniewolnicyipozwólswojej
służebnicymówićdosiebie,ajatejnocyniebędęokłamywaćpana
mego.

11,5-MowaJudytyjestdwuznaczna.MyślioprawdziwymBogu,gdytymczasemHolofernesodnositowszystkodoNabuchodonozoralubsiebie(por.Jdt11,16).

6

Jeśliposłuchaszsłówtwejsłużebnicy,toBógszczęśliwie

doprowadziztobądziełodokońca;apanmójniezawiedziesięw
swoichzamysłach.

7

NażycieNabuchodonozora,królacałejziemi,i

natrwaniejegopotęgi–tego,którycięposłał,abyśsprowadziłna
prawedrogiwszelkąistotężyjącą!Dziękitobiebowiemsłużąmunie
tylkoludzie,aletakżedzikiezwierzętawpolu,bydłoiptaki
podniebne.DziękitwejmocyżyćbędądlaNabuchodonozoraicałego
jegodomu.

8

Słyszeliśmybowiemotwejmądrościiprzemyślności

twegoducha.Rozgłoszonozaśpocałejziemi,żewcałymkrólestwie
tylkotyjedenjesteśdobry,bogatywdoświadczenieigodnypodziwu
wprowadzeniuwojny.

9

Acosiętyczymowy,którąmiałAchiorna

naradzieuciebie,toznamyjegosłowa,ponieważludziezBetulii
zachowaligoprzyżyciu,onzaśopowiedziałimwszystko,comówiłu
ciebie.

10

Dlatego,władcoipanie,nielekceważjegomowy,lecz

zachowajjąwswoimsercu,ponieważjestprawdziwa.Naródnasz

bowiemnieotrzymakaryanimieczichniezwycięży,jeślinie
zgrzesząprzeciwswemuBogu.

11,10-HoloferneswujęciuJudytywystępujetujakonarzędziesprawiedliwościBożej.

11

Ateraz,abypanmójniezostałodrzucony,niedokonawszy

niczego,śmierćspadnienaichgłowy,ponieważopanowałichjuż
grzech,przezktóryrozgniewająswegoBoga,ilekroćpopełnią
wykroczenie.

12

Skorowyczerpałysięichzapasyżywnościizabrakło

wogólewody,postanowilirzucićsięnaswojebydłoiuradzili
spożywaćtowszystko,coBógswoimiprawamizakazałimspożywać.

11,12-Wlgmówiwyraźniej:"Zarządzilinawet,bypozabijaćbydłoswojeiwypićkrewjego".

13

Nawetuchwalili,żebędąspożywaćwcałościpierwocinyzbóżi

dziesięcinyzwinaioliwy,którepoświęconeprzechowywalidla
kapłanówpełniącychsłużbęprzedobliczemBoganaszegow
Jeruzalem,atychrzeczynikomuzluduniewolnobyłonawetdotykać
rękami.

11,13-wJeruzalem.Por.Kpł22,10-16;Kpł24,9.

14

PotemwysłaliposłówdoJeruzalem,ponieważitam

mieszkającyczynilitosamo,abyimprzyniesionozwolnienieodRady
Starszych.

15

Istaniesię–jaktylkoimotymdoniosą,aoninadalto

czynićbędą–żezostanątegodniawydanitobienazagładę.

16

Dlatego

ja,twojaniewolnica,gdypoznałamdokładnietowszystko,uciekłam
odnich.Bógmnieposłał,abymrazemztobądokonałaczynów,które
wprawiąwzdumieniecałąziemię,każdego,ktokolwiekonich
usłyszy.

17

Ponieważtwojaniewolnicajestbogobojnaisłużydniemi

nocąBogunieba,dlategoterazpozostanęprzytobie,paniemój,a
nocąniewolnicatwojawychodzićbędziedowąwozu.Imodlićsię
będędoBoga.AOnmipowie,kiedyonipopełniąswojegrzechy.

11,17-anocą.NocnamodlitwaniebyłaprzezPrawonakazana,aleczęstobyłapraktykowanaprzezpobożnychŻydów.TutenzwyczajmadopomócJudyciewjejplanach.

18

Wtedywrócęioznajmięci,atywyruszyszzewszystkimi

twoimisiłamizbrojnymi,iniebędzienikogowśródnich,ktobysię
tobieprzeciwstawił.

19

JazaśpoprowadzęcięprzezśrodekJudei,aż

dojdziemydoJeruzalem.Tamumieszczętwójtronwśrodkumiasta.
Tyzaśpoprowadziszichjakowce,któreniemająpasterza,inawet
piesniezawarczynaciebie.Tozostałomipowiedzianezgodniez
moimprzewidywaniemioznajmionemi;jazaśzostałamposłana,aby
cidonieść.

20

SpodobałysięjejsłowaHolofernesowiiwszystkimjego

sługom.Zdumienijejmądrością,powiedzieli:

21

Niemapodobnejdo

niejkobietyodkrańcadokrańcaziemi,otakpięknymobliczuitak
rozumnejmowie.

22

AHolofernespowiedziałdoniej:Dobrzeuczynił

Bóg,wysyłająccięprzedtwoimludem,abyrękomnaszymdostałosię
zwycięstwo,atym,którzywzgardzilimoimpanem–klęska.

23

Naprawdępięknajesttwojapostaćidobretwojesłowa.Jeśli

uczynisztak,jakmówiłaś,totwójBógstaniesięmoimBogiem,aty
zamieszkaszwdomukrólaNabuchodonozoraibędzieszsławnana
całejziemi.

Jdt12

Judytaprzeducztą

1

Potempoleciłwprowadzićjątam,gdzierozstawionojego

srebrnenaczynia,irozkazał,abypodanojejdojedzeniajego
wspaniałepotrawy,adopiciajegowino.

2

AleJudytapowiedziała:

Niebędęjadłatego,abytosięniestałosposobnościądozłego,lecz
niechpodadząmito,cosobieprzyniosłam.

3

Iodpowiedziałjej

Holofernes:Jeślisięwyczerpiątwojezapasy,toskądweźmiemy,aby
cidaćpodobnedonich?Niemabowiemmiędzynaminikogoztwego
narodu.

4

NatoJudytamuodpowiedziała:Nażycietwojejduszy,

paniemój,twojaniewolnicaniespożyjetego,cozsobąwzięła,aż
Panniespełnirękąmojątego,copostanowił.

12,4-Nowepowiedzeniedwuznaczne,wyrażającewielkąufnośćJudytywobecBoga.

5

PotemodprowadzilijąsłudzyHolofernesadonamiotu,aona

spałaażdopółnocy.Awstałaokołostrażyporannej.

6

Iprzesłałado

Holofernesaprośbę:Niechpanmójrozkaże,abypozwolonotwojej
niewolnicywyjśćnamodlitwę.

7

Holofernespoleciłwięcstraży

przybocznej,abyjejnieprzeszkadzano.Aonaprzebywałatrzydniw
obozie,nocązaśwychodziładowąwozukołoBetuliiimyłasięw
obrębieobozuprzyźródlewody.

8

Popowrociezaśmodliłasiędo

Pana,BogaIzraela,abypokierowałjejdrogąkuwywyższeniusynów
swojegoludu.

9

Iwróciwszyoczyszczona,pozostawaławnamiocieaż

dochwili,kiedyjejwieczoremprzynoszonojejwłasnepożywienie.

10

CzwartegodniaHoloferneswydałucztęjedyniedlaswoichsług,a

niezaprosiłdostołunikogozdowódców.

11

Potempowiedziałdo

eunuchaBagoasa,zarządzającegowszystkimijegomajętnościami:Idź
inakłońtękobietęhebrajską,którauciebieprzebywa,abyprzyszła
donasiznamijadłaipiła.

12

Naprawdębyłobytohańbądlanas,

gdybyśmytakąkobietępuścili,nieobcującznią.Jeślijejbowiemnie

zwabimydosiebie,będziesobieznasdrwiła.

13

OdszedłwięcBagoas

odHolofernesa,przyszedłdoniejirzekł:Piękna,młodakobieto,nie
wahajsięstanąćprzedmoimpanem!Będzieszuczczonawjego
obecnościibędzieszpiłaznamirozweselającewino,istanieszsięw
tymdniujakjednazcóreksynówAszszura,przebywającychwdomu
Nabuchodonozora.

14

AJudytapowiedziałamunato:Kimżejajestem,

abymsięmogłasprzeciwiaćmemupanu?Wszystko,cobędziemiłew
jegooczach,pośpiesznieuczynięibędzietodlamnienajwiększą
przyjemnościąażdodniamojejśmierci.

15

Iwstała,ubrałasięwstrój

uroczysty,zwszelkimiozdobamikobiecymi.Ajejniewolnica
przyszłairozłożyłaprzedniąnapodłodzenaprzeciwHolofernesa
dywany,któredostałaodBagoasadoswegocodziennegoużytku,aby
nanichodpoczywałaijadła.

12,15-LosyIzraelitówważąsiępodobniejakwEstpodczasuczty.

JudytazwyciężaHolofernesa

16

AJudytaweszłaizajęłaswojemiejsce.Izachwyciłsię

Holoferneswswoimsercujejwidokiem,aduszadoznaławnim
gwałtownegowzruszenia.Zapragnąłbardzoobcowaćznią,ponieważ
oddnia,kiedyjązobaczył,szukałsposobności,abyjąuwieść.

17

I

odezwałsiędoniejHolofernes:Pijteraziweselsięrazemznami!

18

A

Judytaodpowiedziałamu:Pijęwięc,panie,albowiemnigdyoddnia
megourodzeniażyciemojenieosiągnęłotakiegoszczytujakdziś.

19

I

wzięła,cojejprzygotowałaniewolnica,ijadłaorazpiławjego
obecności.

20

AHoloferneszachwycałsięniąipiłbardzowielewina,

tyle,ilewjednymdniunigdyniewypił,odkądsięurodził.

12,20-AutorwyraźniepodkreślapijaństwoHolofernesa,bytymłatwiejodsunąćwszelkiepodejrzenieodJudyty(por.Jdt13,2.16).

Jdt13

1

Gdynastałapóźnapora,jegosłudzyśpieszylisię,abyodejść.

Bagoaszamknąłnamiotodzewnątrzioddzieliłobecnychodswego
pana.Aoniodeszlinaswojeposłania.Wszyscybowiembyli
zmęczeni,gdyżucztatrwaładługo.

2

Wnamiociepozostałatylkosama

JudytaiHolofernesleżącynaswoimposłaniu.Upiłsiębowiem
winem.

3

AJudytapowiedziałaswojejniewolnicy,abystałana

zewnątrzprzyjejsypialniipilnowałajejwyjściatak,jakkażdego
dnia;powiedziałabowiem,żewyjdzienamodlitwę.TakżeBagoasowi
powiedziałatosamo.

4

Iodeszliwszyscysprzedoblicza[Holofernesa],

awsypialniniepozostałnikt–odnajmniejszegodonajwiększego.
WtedyJudytaprzystąpiładojegołożaipowiedziaławswymsercu:
Panie,BożeWszechmogący,spójrzłaskawiewtejgodzinienadzieło
rąkmoichwceluwywyższeniaJeruzalem!

5

Ototerazjest

odpowiedniachwila,abyodzyskaćTwojedziedzictwoispełnićmój
planzgładzeniawrogów,którzyprzeciwkonampowstali.

6

Ipodeszła

dosłupanadłożemprzygłowieHolofernesa,zdjęłajegomieczze
słupa,

7

azbliżywszysiędołoża,chwyciłagozawłosyirzekła:Daj

misiłęwtymdniu,Panie,BożeIzraela!

8

Iuderzyłagodwukrotniez

całejsiływkark,iodcięłamugłowę.

13,8-odcięłamugłowę.WświetleetykiwojennejIzraelitówniemożnategoczynuuznaćzaniemoralny.

9

Potemzsunęłajegociałozposłania,zdjęłakotaręzesłupów

namiotuiwchwilępóźniejwyszła,podającswojejniewolnicygłowę
Holofernesa.

10

Tazaśwłożyłajądoswojejtorbynażywnośćiwyszły

razemjakzazwyczajpozaterenobozunamodlitwę.Przeszedłszyzaś
przezobóz,okrążyływąwózgórski,podeszłypodgóręBetulii,itak
doszłydojejbram.

PowitanieJudytywBetulii

11

AJudytajużzdalekawołaładostróżującychprzybramach:

Otwórzcie,otwórzciebramę!ZnamijestBóg,naszBóg,abyznowu
okazaćmocwIzraeluipotęgęprzeciwwrogom,jaktoidziśuczynił.

12

Gdyludziezjejmiastausłyszelijejgłos,śpieszylisię,abyzejśćdo

bramymiasta,atakżezawołalijegostarszyznę.

13

Izbieglisięwszyscy

odnajmniejszegoażdonajwiększego,ponieważwydawałoimsięnie
dowiary,żewróciła.Otworzylibramęiprzyjęlije,azapaliwszy
ogień,abybyłowidno,otoczylijekołem.

14

Aonadonośnymgłosem

odezwałasiędonich:WysławiajcieBoga,wysławiajcie!
WysławiajcieGo,ponieważniecofnąłmiłosierdziaswegodomowi
Izraela,aletejnocymojąrękąpokonałnieprzyjaciół.

15

Potemwyjęłaz

torbygłowę,pokazałająipowiedziaładonich:Otogłowa
Holofernesa,naczelnegowodzasiłzbrojnychAszszura,aotokotara,
podktórąleżałpijany.ZabiłgoPanrękąkobiety.

16

NażyciePana,

którymniestrzegłnadrodze,wktórąsięwybrałam:uwiodłotamtego
obliczemojenajegozgubę,aleniepopełniłzemnągrzechu,aby
mniesplugawićizhańbić.

13,16–abymniesplugawićizhańbić.WWlg13,20myśltawyrażonajestjeszczewyraźniej:"Jakojestprawdą,żeBógżyje,takstrzegłmnieaniołJegoodmojegowyjściapodczaspobytui

przymoimpowrocie,aPanniedopuścił,abysłużebnicaJegozostałazhańbiona,leczbezżadnejskazygrzechu,przywróciłmniewam,weselącąsięzeswegozwycięstwa".

17

Zdumiałsiębardzocałynaród,aupadłszynaziemię,oddali

pokłonBogu;zawołalijednogłośnie:Bądźuwielbiony,Bożenasz,
którywdniudzisiejszymrozgromiłeśnieprzyjaciółswegoludu.

18

A

Ozjaszpowiedziałdoniej:Błogosławionajesteś,córko,przezBoga
Najwyższego,spomiędzywszystkichniewiastnaziemi,iniechbędzie
błogosławionyPanBóg,Stwórcaniebaiziemi,którycięprowadził,
abyśodcięłagłowęwodzanaszychnieprzyjaciół.

19

Twojaufność[w

Bogu]niezatrzesięażnawiekiwsercachludzkichwspominających
mocBoga.

20

NiechtosprawitobieBóg,abyśbyławywyższonana

wiekiiubogaconawdobra,bonieszczędziłaśswegożycia,gdynaród
naszbyłupokorzony,aleprzeciwstawiłaśsięnaszejzagładzie,

postępującprawądrogąprzedBogiemnaszym.Acałynaród
odpowiedział:Niechtakbędzie,niechtakbędzie!

13,20-przedBogiemnaszym.WlgtęsamąscenęopisujewinnychsłowachpodkreślającwyraźniedziałanieOpatrznościBożejwżyciuJudyty.

Jdt14

1

AJudytaodpowiedziałaim:Posłuchajciemnie,bracia!Weźcie

tęgłowęiwywieściejąnaszczyciewaszychmurów.

2

Apotem,gdy

zabłyśniezorzaporannaisłońceukażesięnadziemią,niechkażdy
weźmieswojąbrońiwszyscyzdolnidowalkimężowieniechwyjdąz
miasta!Ustanówciewodzanadnimi,takjakbyściemielischodzićw
dolinęwkierunkuprzedniejstrażysynówAszszura.Aleniebędziecie
schodzić.

3

Aoniwezmąpełneswojeuzbrojenie,udadząsiędoswego

obozuizbudządowódcówsiłzbrojnychAszszura.Acizkolei
zbiegnąsiędonamiotuHolofernesa,alegonieznajdą.Wtedyogarnie
ichstrachizacznąuciekaćprzedwami.

4

Awyiwszyscymieszkańcy

całejziemiIzraela,ścigającich,będziecieichkładlipokotemnaich
drogach.

5

Leczzanimtouczynicie,zawołajciedomnieAmmonitę

Achiora,abyzobaczyłirozpoznałtego,którypogardziłdomem
Izraela,ajegosamegowysłałdonasnaśmierć.

6

IzawołaliAchioraz

domuOzjasza.Aten,gdyprzyszedłizobaczyłgłowęHolofernesaw
rękujednegomężazezgromadzenialudu,upadłnatwarzistracił
przytomność.

7

Agdygopodniesiono,upadłdonógJudyty,oddałjej

pokłonizawołał:BłogosławionaśtywewszystkichnamiotachJudyi
międzywszystkiminarodami,które,gdyusłyszątwojeimię,zatrwożą
się.

8

Aterazopowiedzmiwszystko,couczyniłaśwtychdniach.

Judytawięcopowiedziałamuwśródluduwszystko,couczyniła,
poczynającoddnia,wktórymwyszła,ażdochwili,wktórejznim
rozmawiała.

9

Agdyonaprzestałamówić,ludzawołałdonośnym

głosemicałemiastozaczęłorozbrzmiewaćradosnymiokrzykami.

10

Achiorzaś,widząctowszystko,couczyniłBógIzraela,uwierzył

bardzomocnowNiego,poddałsięobrzezaniuizostałprzyłączonydo
domuIzraelaażpodzieńdzisiejszy.

PopłochwobozieHolofernesa

11

SkorotylkoukazałasięzorzaiwywieszonogłowęHolofernesa

namurach,wszyscymężczyźnichwycilizabrońiruszylioddziałami
pogórskichścieżkach.

12

GdyichspostrzeglisynowieAszszura,

rozesłaligońcówdoswychdowódców.Cizaśposzlidoswych
wodzówitysiączników,idowszystkichswoichzwierzchników.

13

A

oniprzybylidonamiotuHolofernesaipowiedzielizarządcycałego
jegomienia:Zbudźnaszegopana,boniewolnicyodważylisię
wystąpićprzeciwkonamdowalki,abywyginąćdoszczętnie.

14,13-Wlgmawiersz:"Wnijdźcie,obudźciego,bomyszywyszedłszyzjamswoichśmiejąnaswyzwaćdobitwy".

14

WtedywszedłBagoasiuderzyłwzasłonęnamiotu,sądząc,że

HolofernesśpizJudytą.

15

Ponieważjednaknikt[gostamtąd]nie

usłyszał,odsunął[zasłonę],wszedłdosypialniiznalazłgomartwego,
rzuconegonapodnóżku;agłowabyłaodcięta.

16

Wtedydonośnie

zawołał;zpłaczem,jękiemigłośnymkrzykiemrozdarłswojeszaty.

17

Następniewszedłdonamiotu,gdziemieszkałaJudyta,alejejnie

znalazł.Wtedywybiegłprzedzgromadzonychizawołał:

18

Przewrotniepostąpiliniewolnicy,hańbąokryładomkróla

Nabuchodonozorajednahebrajskakobieta.Holofernesleżynaziemi,
itobezgłowy.

19

Usłyszawszytesłowa,dowódcysiłzbrojnych

Aszszura,przerażeni,rozdarliswojeszaty.Ipowstałmiędzynimiw
oboziewielkikrzykinawoływania.

Jdt15

1

Agdytousłyszelici,którzybylijeszczewnamiotach,zdumieli

sięwobectego,cozaszło.

2

Ogarnąłichlękidrżenie,iniebyło

człowieka,którybystałobokswegosąsiada,aleuciekaliwszyscypo
wszystkichdrogachwdolinieiwkrainiegórskiej.

3

Takżeici,którzy

obozowalinawzgórzachwokołoBetulii.WtedyIzraelici–każdyz
nichmążzdolnydowalki–ruszylinanich.

4

AOzjaszwysłałposłów

doBaitomestaim,doBebai,ChobaiiKola,inacałyobszarIzraela,
abyzawiadomiliotym,cosięstało,iabywszyscyruszylina
nieprzyjaciółirozgromiliich.

15,4–Baitomestaim.Zob.przypisdoJdt4,6.

5

SkorotylkoIzraelicitousłyszeli,wszyscyjednomyślnieuderzyli

nanichiścigaliichażpoChobę.Przybylitakżemieszkańcy
Jeruzalemiwszyscyzkrainygórskiej,ponieważichteż
powiadomionootym,cosięstałowobozieichwrogów.Także
GileadczycyiGalilejczycyuderzylinanichzwielkąsiłązbokui
ścigaliich,ażdotarlidoDamaszkuiwjegookolice.

15,5-Choba-identycznezmiastemwzmiankowanymzRdz14,15.PrawdopodobnieleżałonapółnocodDamaszku.
-Zkrainygórskiej...,tj.zJudei.

6

PozostalimieszkańcyBetuliinapadlinaobózAszszura,zabraliz

niegołupyibardzosięwzbogacili.

7

CizaśIzraelici,którzypowrócili

zpogromu,zawładnęlitym,cojeszczepozostało.Wioskiiosiedlaw
górskiejinizinnejkrainiezdobyływielkiełupy.Byłoichbowiem
ogromnemnóstwo.

ArcykapłandziękujeJudycie

8

ArcykapłanJoakimiRadaStarszychIzraela,którzymieszkaliw

Jeruzalem,przybyliobejrzećdobrodziejstwa,którePanwyświadczył
Izraelowi,orazzobaczyćJudytęizłożyćjejżyczeniapokoju.

9

Agdy

przyszlidoniej,wszyscyjednomyślniewysławialijąimówili:Tyś
wywyższeniemJeruzalem,tyśchlubąwielkąIzraela,tyświelkądumą
naszegonarodu.

15,9-LiturgiastosujetesłowadoMatkiZbawiciela.

10

Tyśwszystkotorękąswojąuczyniła,dobrzezasłużyłaśsię

Izraelowi,ispodobałosiętoBogu.NiechcięPanWszechmogący
błogosławinawieczneczasy!Acałyludodpowiedział:Niechtak
będzie!

15,10-Wlgdodaje:"Ponieważokazałaśsiędzielną,asercetwojejestpełnemęstwa.Dochowałaśteżczystościinieznałaśinnegomężczyznypośmiercitwegomęża,dlategoumocniłacię

rękaBożaibędzieszbłogosławionanawieki".

11

Całyludłupiłjeszczeobózprzeztrzydzieścidni.Judyciedali

namiotHolofernesa,wszystkiejegosrebra,łoża,misyiwszystkie
jegosprzęty.Aonaprzyjęłato,nałożyłanaswegomuła,przygotowała
zaprzęgzeswoichwozówizaładowałananietowszystko.

12

Zgromadziłysięteżwszystkiekobietyizraelskie,abyjązobaczyć,

błogosławiłyjąitańczyływokółniej,aonawzięławręcegałązkii
podałakobietom,którejejtowarzyszyły.

13

Potemplotłysobiewieńce

oliwne,onaijejtowarzyszki.Itańcząc,szłaprzedcałymludem,
prowadzączasobąwszystkiekobiety.Przyłączylisięteżdonich
wszyscyuzbrojenimężowieizraelscy,zwieńcaminagłowach,i
śpiewaligłośnohymny.

PieśńdziękczynnaJudyty

14

JudytarozpoczęłaprzedcałymIzraelemtępieśńpochwalną,a

całyludwtórowałjejwtymwychwalaniu.

Jdt16

1

ImówiłaJudyta:UderzciewbębnynacześćmojegoBoga,

zagrajciePanunacymbałach,zanućcieMupsalmipieśńuwielbienia,
wysławiajcieiwzywajcieJegoimię!

16,1-HymnJudytyjestułożonynawzórpsalmówpochwalnych.

2

PonieważPanjestBogiem,któryniweczywojny,doswego

obozupośródludu[prowadząc],wyrwałmniezrąkmych
prześladowców.

3

Aszszurprzybyłzgór,odpółnocy,przyszedłz

miriadamiswoichsiłzbrojnych,mnóstwoichobsadziłopotoki,a
konnicaichpokryławzgórza.

4

Mówił,żewypaligórymoje,a

młodzieńcówmoichmieczemwytnie,niemowlętamojeoziemię
rozbije,mojedzieciwydanałup,adziewicemojenagrabież.

5

Lecz

PanWszechmogącypokrzyżowałimszykirękąkobiety.

6

Albowiem

mocarzichniezginąłzrękimłodzieńców,aninieuderzylinaniego
synowietytanów,aninienapadlinaniegowysocygiganci,aleJudyta,
córkaMerariego,obezwładniłagopięknościąswojegooblicza.

7

Zdjęłabowiemswojeszatywdowie,abywywyższyćuciśnionychw

Izraelu,namaściłaswojątwarzolejkami.

8

Włosyswojezwiązałapod

zawojemiubrałasięwszatylniane,abygooszukać.

9

Sandałyjej

przykułyjegooko,jejpięknośćusidliłajegoduszę,amieczprzeciął
karkjego.

10

ZlęklisięPersowiejejodwagi,aMedówprzeraziłaswoją

śmiałością.

11

Niedawnopodnieślikrzykuciśnienimoi[rodacy]i

słabychmoichogarnąłlękiprzerażenie:podnieśli[jednak]swójgłos,
a[tamci]uciekli.

12

Dziecimłodychmatekichpoprzebijały,przekłuły

ichjakdziecizbiegów.ZginęliwbitwiezPanemmoim.

13

Bogumemu

zaśpiewampieśńnową:Panie,jesteświelkiiprzesławny,przedziwny
wsileswojejiniezwyciężony.

14

NiechCisłużywszelkieTwoje

stworzenie,boTyrzekłeśistałosię.TyśposłałTwegoducha,aon
zbudował[wszystko],iniemanikogo,ktobysięsprzeciwiłTwemu
głosowi.

16,14-Por.Ps33[32],6.9;Ps104[103],30.

15

Górybowiemtrzęsąsięodpodstawrazemzwodami,askałyjak

wosksiętopiąprzedTobą,aledlabojącychsięCiebieTybędziesz
łaskawy.

16

Chociażzamałajestwszelkaofiara,bywoniąmiłąbyładla

Ciebie,izamałowszelkiegotłuszczunacałopaleniedlaCiebie,lecz
ten,któryboisięPana,wielkijestwkażdymczasie.

17

Biada

poganom,którzypowstająprzeciwmemunarodowi:Pan
Wszechmocnyukarzeichwdzieńsądu,ześlewichciałoogieńi
robactwo,ijęczećbędązbólunawieki.

18

GdyprzybylidoJeruzalemi

oddalipokłonBogu,aludsięoczyścił,złożyliswojecałopalenia,
ofiarydobrowolneidary.

19

Judytazaśofiarowaławszystkiesprzęty

Holofernesa,którejejpodarowałlud.Takżekotarę,którąsamawzięła
zjegosypialni,ofiarowałaBogu.

20

Ludradowałsięprzedświątyniąw

Jeruzalemprzeztrzymiesiące,aJudytapozostałarazemznimi.

21

Po

tychdniachkażdywróciłdoswegodziedzictwa.Judytarównieżudała
siędoBetuliiipozostałatam,zarządzającswoimmajątkiem.Ibyła
sławnazażyciawcałymkraju.

22

Wielupragnęłoją[wziąćzażonę],

ależadenmężczyznaniezbliżyłsiędoniejprzezwszystkiednijej
życia,począwszyoddnia,wktórymzmarłjejmąż,Manasses,i
połączyłsięzeswymiprzodkami.

23

Byłaonabardzopodeszław

latachidożyławdomuswegomężastupięciulat.Niewolnicęswoją
obdarzyławolnością.ZmarławBetuliiipochowanojąwpieczarze
grobowejjejmęża,Manassesa.

24

DomIzraelaopłakiwałjąprzez

siedemdni.Przedśmierciąrozdałaonacałyswójmajątekkrewnym
swegomęża,Manassesa,ikrewnymzeswojejrodziny.

25

Iniebyło

więcejnikogo,ktobyniepokoiłsynówIzraelaanizażyciaJudyty,ani
teżprzezdługiczaspojejśmierci.

16,25-Wlgdodajejeszczejedenwiersz:"Dzieńświęty,ustanowionynapamiątkętegozwycięstwa.Hebrajczycyzaliczylidodniświątecznych.Żydziświętowaliwtendzieńodtegoczasu

ażdodziś".

TableofContents

WstępdoKsięgiJudyty.4
Jdt1.5
WojnaNabuchodonozoraprzeciwArfaksadowi5
Jdt2.7
HoloferneswyruszanawojnęprzeciwZachodowi7
Jdt3.10
Jdt4.11
PowstanieIzraelitówprzeciwHolofernesowi11
Jdt5.13
AchiorprzestrzegaHolofernesa.13
Jdt6.15
WydanieAchioraIzraelitom..15
Jdt7.17
NatarcieHolofernesanaBetulię.17
Jdt8.20
PierwszewystąpienieJudyty.20
Jdt9.23
Jdt10.25
JudytaprzedHolofernesem..25
Jdt11.27
Jdt12.30
Judytaprzeducztą.30
JudytazwyciężaHolofernesa.32
Jdt13.33
PowitanieJudytywBetulii34
Jdt14.36
PopłochwobozieHolofernesa.37
Jdt15.38
ArcykapłandziękujeJudycie.39
PieśńdziękczynnaJudyty.40
Jdt16.41