TRUDNY SPACER przep"ywu i jego wzmoÅ»enie w obr´bie pra-
wej okolicy czo"owej i ciemieniowej w czasie,
Bardziej znajomÄ… gdy ch"opiec zaczyna" chodziç. Rozpocz´te
okaÅ»e si´ zapewne wia- leczenie przeciwpadaczkowe pozwoli"o na
domoĘç, Å»e ruch i sty- ograniczenie napadów, chociaÅ» chód ch"opca
mulacja somatosensoryczna takŻe prowokują nadal nie by" w pe"ni prawid"owy.
napady u chorych na padaczk´. Obserwowa- Autorzy tego doniesienia dla opisania
ne napady prowokowane ruchem to cz´sto przypadku zaproponowali nazw´  padaczka
mioklonie, ale takŻe napady toniczno-klo- prowokowana chodzeniem (ang. gait epilep-
niczne lub cz´Ä˜ciowe. Autorzy z kliniki neuro- sy), a w diagnostyce róŻnicowej wzi´li pod
logicznej hiszpał
skiej miejscowoĘci Navarra uwag´ zaburzenie o charakterze napadowej
podają doskona"y przyk"ad padaczki odru- dystonii. W rozwaŻaniach dotyczących me-
chowej, opisując przypadek pacjenta, którego chanizmu powstawania napadów odrucho-
ogniskowe napady padaczkowe prowokowa- wych podnoszą znaczenie z"oŻonoĘci danej
ne by"y wy"ącznie chodzeniem [Halika 2001; czynnoĘci, która sprawia, Że stopniowa re-
42 (8): 1087-1090 ]. krutacja coraz wi´kszej liczby neuronów koÅ‚
-
U 3,5-letniego ch"opca próby chodzenia czy si´ manifestacjÄ… klinicznÄ… w postaci na-
powodowa"y gwa"towne, krótkie szarpni´cia padu padaczkowego. KoniecznoĘç rekrutacji
w obr´bie lewego biodra i kolana, które koÅ‚
- wi´kszej liczby neuronów dla wywo"ania na-
czy"y si´ upadkiem. Nie towarzyszy"y temu padu potwierdzi" wynik oceniajÄ…cy latencj´
zaburzenia ĘwiadomoĘci lub nieprawid"owe, poczÄ…tku napadu wobec rozpocz´cia cho-
poprzedzajÄ…ce te zdarzenia odczucia. Bez dzenia. Kliniczna manifestacja pojawia"a si´
trudu natomiast móg" on jeÄ™dziç na rowerze, z opóęnieniem ponad 2 sekund, natomiast
poruszaç si´  na czworakach czy kopaç pi"- poczÄ…tek elektroencefalograficzny z opóę-
k´. Samo dotkni´cie lewej nogi lub dotkni´cie nieniem ok. 500 milisekund.
stopÄ… ziemi nie powodowa"y gwa"townego
ruchu. W wywiadzie zwraca" uwag´ przed"u- PLUSY I MINUSY
Żony poród powodujący krótkotrwa"e niedo- HIGIENY?
tlenienie, niewielkie opóęnienie rozwoju
mowy i rozwoju ruchowego ch"opca oraz Czy zbyt dok"adne
infekcja górnych dróg oddechowych zakoł
- szczotkowanie z´bów
czona pobytem w szpitalu z powodu przemi- moÅ»e byç niebezpieczne?
jającego niedow"adu w koł
czynach dolnych. Napady prowokowane myciem z´bów sÄ…
W rodzinie ch"opca na padaczk´ pierwotnie rzadkim zjawiskiem, ale w literaturze docze-
uogólnionÄ… z napadami toniczno-klonicznymi ka"y si´ juÅ» publikacji. Pierwszy opis pacjenta
chorowa" ojciec i babcia ze strony ojca. Wni- z takimi napadami pochodzi z 1982 roku, dru-
kliwa diagnostyka doprowadzi"a do wniosku, gi przypadek zosta" opisany kilkanaĘcie lat
Å»e wyst´pujÄ…ce u ch"opca incydenty mia"y póęniej. O kolejnym moÅ»emy przeczytaç na
charakter padaczkowy. Standardowe EEG stronach ubieg"orocznego numeru miesi´czni-
wykaza"o obecnoĘç fal ostrych w prawej oko- ka  Halika . Opis rodem z Londynu dotyczy
licy ciemieniowo-potylicznej, a badanie wyko- 28-letniej magister prawa, u której w tym
nane w czasie próby chodzenia pozwoli"o w"aĘnie wieku trzykrotnie wystąpi"y pierwsze
stwierdziç, Å»e szarpni´ciom lewej nogi ch"op- napady padaczkowe. Wszystkie mia"y miej-
ca towarzyszy"o w zapisie EEG rytmiczne wy- sce w podobnych okolicznoĘciach, tzn. pod-
"adowanie zespo"ów fali ostrej z falą wolną, czas d"ugo trwającego i energicznego mycia
ogniskujÄ…ce si´ w prawej okolicy centralnej z´bów. Napad rozpoczyna" si´ odogniskowo
i rozprzestrzeniajÄ…ce na okolic´ skroniowÄ… uczuciem dr´twienia w jamie ustnej i wraÅ»e-
prawej pó"kuli. Badanie EMG wykaza"o dysto- niem jakby wypadania z´bów jeden po dru-
niczny charakter zaburzeł
, a badanie soma- gim, nast´pnie pacjentka czu"a drgania g"owy
tosensorycznych potencja"ów wywo"anych i ramion, po czym nast´powa"o wtórne uogól-
ujawni"o ich wysokÄ… amplitud´. Bardzo nienie do toniczno-klonicznych drgawek.
istotne badanie SPECT wykaza"o asymetri´ Pacjentka do tego momentu by"a zupe"nie
zdrowa, w zebranym wywiadzie nie stwierdzo-
no jakichkolwiek obciąŻeł
, wykonane bada-
'
nia, w tym rezonans mózgu, badanie neuro-
logiczne, analiza krwi, by"y prawid"owe.
W zapisie EEG na tle prawid"owej czynnoĘci
Konkur s Jubi l euszowy
podstawowej zarejestrowano wy"adowania
pojedynczych zespo"ów fali ostrej z falą wolną
Depakine Chrono to:
z najwyŻszą amplitudą nad lewą okolicą czo-
15 lat doĘwiadczenia klinicznego
R'
"ową. Próby sprowokowania napadu za pomo-
25 lat doĘwiadczenia klinicznego
R'
W zwiÄ…zku z jubileuszem Depakiny cÄ… innych bodÄ™ców, takich jak çwiczenia zwiÄ…-
35 lat doĘwiadczenia klinicznego
R'
proponujemy Pał
stwu wspólnÄ… zabaw´. zane z myĘleniem lub mówieniem, czynnoĘç
40 lat doĘwiadczenia klinicznego
R'
W trzech kolejnych numerach  Gazety
jedzenia lub picia, nie powiod"y si´, nie wywo-
o padaczce drukowaç b´dziemy kupony
"ujÄ…c klinicznych ani elektroencefalograficz-
Codziennie na Ęwiecie leczy si´ Depakine Chrono:
konkursowe z pytaniami dotyczÄ…cymi
nych zmian. Leczenie farmakologiczne oraz
1 000 000 pacjentów chorych na padaczk´
R'
Depakiny.
skrócenie czasu mycia z´bów przez pacjent-
2 000 000 pacjentów chorych na padaczk´
R'
Dla tych z Pał
stwa, którzy zbiorą ko-
2 500 000 pacjentów chorych na padaczk´ k´ spowodowa"y ustÄ…pienie napadów w dwu-
R'
lejne kupony i po zaznaczeniu w"aĘciwych
3 000 000 pacjentów chorych na padaczk´
R' letnim okresie obserwacji.
odpowiedzi przeĘlą je na adres Sanofi-
Autorzy podkreĘlają, Że wystąpienie napa-
-Synthelabo, przygotowaliĘmy atrakcyjne
Depakine Chrono jest lekiem:
dów prowokowanych myciem z´bów jest
jubileuszowe niespodzianki.
NR 1 w padaczce u dzieci i m"odzieŻy
R'
moŻliwe w wyniku pobudzenia za sprawą
najcz´Ä˜ciej przepisywanym lekiem w padaczce Odpowiedzi na pytania naleÅ»y szukaç
R'
szczególnych bodęców (rytmiczne draŻnienie
w Europie wewnÄ…trz wydania  Gazety o padaczce .
unerwiajÄ…cych obszar szcz´ki i Å»uchwy zakoÅ‚
-
lekiem I rzutu we wszystkich rodzajach padaczki
R'
czeł
nerwu trójdzielnego) odpowiedniej wiel-
wszystkie wyŻej wymienione
R'
koĘci nadmiernie pobudliwego obszaru w ob-
r´bie czuciowo-ruchowej kory ciemieniowej.
Kupon Konkursowy nr 1
Wydawca: Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
Redakcja: Redaguje zespó"
Adres redakcji: Gazeta o padaczce, Sanofi-Synthelabo Sp. z o.o.
ul. Domaniewska 41, 02-672 W-wa, tel. [phone], fax [phone]
www.padaczka.net
35 lat Depakine Chrono
www.padaczka.net
ISSN 1509 - 4782
G A Z E T A
Rozwiązywanie problemów w codziennej praktyce
Nr 13
o padaczce
styczeł
/ luty 2002
Szanowni Pał
stwo!
Mi"o nam poinformowaç, Å»e tak lubiana przez wszystkich Depakina wkracza w"aĘnie wciÄ…Å» lekiem pierwszego rzutu w terapii padaczki, pomimo pojawienia si´ wielu nowych
w pi´kny wiek dojrza"y i nied"ugo obchodziç b´dzie swoje urodziny. Jak dotÄ…d nie zawiod"a preparatów. Ten najcz´Ä˜ciej stosowany w Europie lek przeciwpadaczkowy otrzymuje ponad
pok"adanych w niej nadziei. Nie zaniedbujÄ…c prowadzonej od lat pracy w zakresie leczenia 2 miliony pacjentów na Ęwiecie. W Polsce jest najcz´Ä˜ciej stosowanym lekiem wykorzystywanym
chorych na padaczk´, a trzeba pami´taç, Å»e nie utraci"a tu roli pierwszoplanowej, podj´"a si´ w leczeniu padaczki u dzieci i m"odzieÅ»y. Depakina znajduje teÅ» inne zastosowania, zosta"a juÅ»
takŻe dzia"alnoĘci na rzecz innych chorych. zarejestrowana jako lek w chorobie afektywnej dwubiegunowej. Znane jest takŻe jej skuteczne
W tym roku minie 35-lecie istnienia preparatu Depakine firmy Sanofi-Synthelabo, znanego dzia"anie w profilaktyce migrenowych bólów g"owy i chociaŻ nie ma jeszcze oficjalnej rejestracji,
leku przeciwpadaczkowego. Sama substancja, czyli kwas walproinowy, odkryta zosta"a duŻo to bogate piĘmiennictwo potwierdza znaczenie tego preparatu w leczeniu migreny.
wczeĘniej, ale jej przeciwpadaczkowe dzia"anie stwierdzono w 1967 r. Od tego czasu pozostaje Redakcja
Inne typowe cechy drgawek gorączko- Na ogó" drgawki gorączkowe są typowe,
JANUSZ WENDORFF wych to: napad drgawkowy trwa krótko (1-3 minuty)
i samoistnie ust´puje.
cz´ste obciÄ…Å»enie rodzinne wĘród krew-
"
RóŻnicowanie jest na tyle proste, Że nie
nych I stopnia (30%),
DRGAWKI GORŃCZKOWE
ma bezwzgl´dnej koniecznoĘci hospitalizacji
najcz´Ä˜ciej uogólniona morfologia napa-
U DZIECI "
dziecka po kaŻdym kolejnym napadzie drga-
dów (napady kloniczne, kloniczno-toni-
wek gorączkowych, nie jest konieczna takŻe
czne, atoniczne),
w takich przypadkach konsultacja neurologa.
brak wczeĘniejszych lub wspó"istnieją-
D
e
f
i
n
i
c
j
a
d
r
g
a
w
e
k
g
o
r
Ä…
c
z
k
o
w
y
c
h
p
o
d
k
r
e
-
Drgawki gorÄ…czkowe to najcz´stszy pro- Definicja drgawek gorÄ…czkowych podkre- " Schorzenie to jest tak cz´ste, Å»e kaÅ»dy le-
cych schorzeł
uk"adu nerwowego. Roz-
Ę
l
a
d
w
i
e
i
s
t
o
t
n
e
c
e
c
h
y
n
a
p
a
d
ó
w
d
r
g
a
w
k
o
w
y
c
h
blem neurologiczny u ma"ego dziecka, powo- Ęla dwie istotne cechy napadów drgawkowych karz, niezaleŻnie od swojej podstawowej spe-
poznanie nie prowokowanego gorÄ…czkÄ…
g
o
r
Ä…
c
z
k
o
w
y
c
h

p
r
z
e
d
e
w
s
z
y
s
t
k
i
m
Ę
c
i
Ę
l
e
dujÄ…cy zg"oszenie si´ rodziców do lekarza pe- gorÄ…czkowych  przede wszystkim ĘciĘle cjalnoĘci, moÅ»e spotkaç w swojej praktyce
napadu drgawkowego przed ujawnie-
o
k
r
e
Ę
l
o
n
y
w
i
e
k
i
c
h
u
j
a
w
n
i
a
n
i
a
s
i
´
(
6
m
i
e
s
i
´
c
y
diatry bÄ…dÄ™ neurologa dzieci´cego. Drgawki okreĘlony wiek ich ujawniania si´ (6 miesi´cy dziecko z drgawkami gorÄ…czkowymi. Fakt ten
niem si´ drgawek gorÄ…czkowych wyklu-

5
l
a
t
)
,
a
t
a
k
Å»
e
f
a
k
t
z
w
i
Ä…
z
k
u
d
r
g
a
w
e
k
z
p
o
d
-
gorÄ…czkowe wyst´pujÄ… bowiem u 2-5% dzieci  5 lat), a takÅ»e fakt zwiÄ…zku drgawek z pod- spowodowa", Å»e towarzystwa neurologiczne
cza ich rozpoznanie.
w
y
Å»
s
z
o
n
Ä…
t
e
m
p
e
r
a
t
u
r
Ä…
c
i
a
"
a
(
p
o
n
a
d
3
8
°
C
)
.
w wieku od 6 miesi´cy do 5 lat. wyÅ»szonÄ… temperaturÄ… cia"a (ponad 38°C). i pediatryczne opracowa"y szereg wytycznych
Drgawki gorÄ…czkowe wymagajÄ… róŻnico- czy nawet algorytmów typowego post´powa-
wania z napadami padaczkowymi prowo- nia w drgawkach gorÄ…czkowych (3,4,5).
kowanymi gorÄ…czkÄ…, a takÅ»e z szeregiem Na ogó" zaleca si´ hospitalizacj´ dziec-
schorzeł
napadowych niedrgawkowych wy- ka z napadem drgawek gorÄ…czkowych lub
st´pujÄ…cych we wczesnym dzieciÅ‚
stwie. podejrzanego o takie rozpoznanie jedynie
NaleŻą do nich: w przypadkach, gdy dziecko ma mniej niŻ
napady dreszczy, 12 miesi´cy, a takÅ»e kiedy stwierdza si´
"
napady afektywnego bezdechu, istotne trudnoĘci diagnostyczne.
"
objawy napadowe w przebiegu odp"ywów Dotyczy to takŻe wszystkich dzieci, u któ-
"
Å»o"Ä…dkowo-prze"ykowych, czyli zespó" rych nie moÅ»na ustaliç jednoznacznego roz-
Sandifera, poznania na podstawie badania lekarskiego
majaczenie gorÄ…czkowe, w domu chorego dziecka.
"
niektóre zaburzenia metaboliczne ujawnia- EwentualnoĘç ta zachodzi wówczas, gdy
"
jÄ…ce si´ tylko w gorÄ…czce i powodujÄ…ce nie moÅ»na wykluczyç innej przyczyny drga-
drgawki, np. niedobór transkarbamylazy, wek, przede wszystkim zapalenia opon
napady hipoksemiczne (1). mózgowo-rdzeniowych, a takŻe gdy badają-
"
cy w domu lekarz nie moÅ»e podjÄ…ç si´ dal-
Niektóre padaczki niemowl´ce lub zes- szej (24-48-godzinnej) obserwacji i kontroli
po"y padaczkowe wczesnego dziecił
stwa stanu zdrowia dziecka lub gdy rodzice nie sÄ…
rozpoczynajÄ… si´ napadami drgawkowymi w stanie zapewniç dziecku prawid"owej opie-
w czasie gorÄ…czki, co sugerowaç moÅ»e roz- ki i piel´gnacji. Ta ostatnia sytuacja moÅ»e
poznanie drgawek gorÄ…czkowych. Cz´ste byç spowodowana obawÄ… lub nawet panicz-
napady drgawek gorÄ…czkowych mogÄ… wyst´- nym l´kiem rodziców przed powtórzeniem
powaç u dzieci, u których w przysz"oĘci si´ kolejnego napadu.
wyst´pujÄ… napady uogólnione toniczno- U kilku procent dzieci napady powtarzajÄ…
-kloniczne w niemowl´cej padaczce z napa- si´ w ciÄ…gu nast´pnych 24 godzin, co obok
dami uogólnionymi. Drgawki gorączkowe ich ogniskowego charakteru i d"uŻszego niŻ
mogÄ… teÅ» poprzedzaç rozpoznanie ci´Å»kiej pa- typowy czasu trwania (15 minut lub d"uÅ»ej)
daczki mioklonicznej niemowląt, a takŻe przemawia za tzw. drgawkami gorączkowymi
zespo"u Lennoxa-Gastauta. PoczÄ…tkowo roz-
poznanie tych zespo"ów moÅ»e byç trudne lub
niemoÅ»liwe ze wzgl´du na brak typowych dla
W tym
nich napadów o róŻnej morfologii, a takÅ»e cz´-
sto nieobecnoĘç zmian elektroencefalogra- numerze:
ficznych. Brak zmian w zapisie EEG obserwu-
je si´ cz´sto w okresie mi´dzynapadowym Drgawki gorÄ…czkowe
u dzieci z drgawkami gorÄ…czkowymi. Tylko
Problem Grahama
u 35% z nich po tygodniu od napadu drgawek
Greene a
gorÄ…czkowych stwierdza si´ zmiany w badaniu
EEG i nie sÄ… one charakterystyczne (1).
RozmaitoĘç padaczek
Przypadki z cz´stymi lub mniej typowymi
odruchowych
napadami drgawek gorÄ…czkowych wymagajÄ…
Konkurs!
konsultacji i obserwacji (cz´sto wielomiesi´cz-
nej) neurologa dzieci´cego.
"
z"oÅ»onymi. Wyst´pujÄ… one u kilkunastu pro- Mutacje genowe zlokalizowano w 8.,
cent dzieci z drgawkami gorączkowymi. 2. i 19. chromosomie. Sposób dziedzicze-
Zagadka z epikryzÄ…
Jest bardzo prawdopodobne, Å»e nast´pny nia u dzieci z typowymi drgawkami gorÄ…cz-
napad u dzieci z drgawkami gorÄ…czkowymi kowymi, kiedy to wystÄ…pi" tylko jeden na-
z"oÅ»onymi trwa" b´dzie równieÅ» d"uÅ»ej i ta pad (70% pacjentów), ma charakter z"oÅ»ony
w"aĘnie grupa dzieci powinna otrzymaç na po- (wieloczynnikowy), a u dzieci z cz´stymi Do poradni przeciw-
czÄ…tku ponownego napadu diazepam doraÄ™- nawrotami  autosomalnie dominujÄ…cy. padaczkowej zg"osi"a si´
nie (w postaci wlewki lub Żelu) lub midazolam Czynniki Ęrodowiskowe (oprócz gorączki) matka ze swoją 14-letnią
w kroplach do nosa (1). wp"ywajÄ…ce na ujawnienie si´ napadu drga- córkÄ…, poniewaÅ» lekarz
wek gorączkowych są s"abo poznane (rola rodzinny zasugerowa", Że
czynników immunologicznych, infekcji wiru- dziewczynka moÅ»e byç chora na padaczk´.
WielooĘrodkowe badania na ca"ym
sowej). Dotychczas nie ustalono, dlaczego Pierwszych kilka napadów wystąpi"o w szko-
Ęwiecie, w tym równieŻ w Polsce, przepro-
nawroty drgawek mimo wystÄ…pienia wysokiej le, jednak wezwane pogotowie przyjecha"o
wadzone w latach dziewi´çdziesiÄ…tych
gorÄ…czki nie ujawniajÄ… si´ we wszystkich juÅ» po zakoÅ‚
czeniu incydentu i lekarz nie
ubieg"ego wieku wykaza"y, Że diazepam
kolejnych chorobach infekcyjnych u dziecka. móg" zobaczyç jego przebiegu. Nauczycielka
w formie wlewki doodbytniczej podawany
Zainteresowanie neurologów i pediatrów twierdzi"a, Że napad trwa" prawie pó" godziny.
przez rodziców w czasie napadu drgawek
problematykÄ… drgawek gorÄ…czkowych prze- Kolejny napad zdarzy" si´ w domu w obecno-
gorączkowych istotnie wp"ywa na skróce-
Å»ywa obecnie swój renesans. InteresujÄ…ce sÄ… Ęci matki. Opisywa"a ona, Å»e córka krzykn´"a,
nie czasu trwania napadu. MoŻna zatem
przede wszystkim nowe badania genetyczne po czym upad"a na ziemi´ i wystÄ…pi"y drgaw-
przyjÄ…ç, Å»e jest to post´powanie z wyboru
wskazujÄ…ce na wzajemne zwiÄ…zki mi´dzy ki polegajÄ…ce na gwa"townych ruchach ca"ego
u dzieci z drgawkami gorÄ…czkowymi.
drgawkami gorączkowymi i padaczką (zespó" cia"a wraz z ruchami g"owy na boki. Chwilami
uogólnionej padaczki, drgawki gorÄ…czkowe wydawa"o si´, Å»e napad si´ koÅ‚
czy, bo
plus  Generalised Epilepsy Febrile Seizures drgawki s"ab"y, ale po krótkiej chwili znów po-
Rozpowszechnienie wyników tych badał
Plus, GEFS+), wzbogacajÄ…ce wiedz´ na te- wraca"y. Wszystko to trwa"o oko"o 20 minut,
wĘród lekarzy praktyków pierwszego kon- mat genetycznych mechanizmów prowadzą- ale jeszcze przez d"uŻszy czas po ustaniu
taktu i szkolenie rodziców spowodowa"o, cych do napadów padaczkowych (mutacje drgawek matka nie mog"a nawiÄ…zaç z córkÄ…
Å»e liczba dzieci z d"ugotrwa"ymi napadami w obr´bie kana"ów jonowych). kontaktu s"ownego. Dziewczynka nie potrafi"a
znacznie zmniejszy"a si´, co mia"o korzystny Wspó"istnienie drgawek gorÄ…czkowych opowiedzieç, jak wyglÄ…da" jej napad, ale za-
wp"yw na rzadsze obecnie wyst´powanie i padaczki dotyczy na ogó" niewielkiego pytana o ewentualne czynniki prowokujÄ…ce
powik"ał
drgawek gorÄ…czkowych spotyka- odsetka dzieci z typowymi drgawkami przyzna"a, Å»e takÄ… rol´ moÅ»e odgrywaç zde-
nych przed wprowadzeniem tego rodzaju te- gorÄ…czkowymi (ocenia si´ t´ grup´ na nerwowanie. Jej sytuacj´ rodzinnÄ… wyróŻnia"
rapii (obrz´k mózgu, zmiany podrgawkowe, 2 do 4%). Padaczka wyst´puje znacznie fakt, Å»e mieszka"a ona tylko z matkÄ…, ponie-
tzw. zespó" HHE). cz´Ä˜ciej u dzieci, u których drgawki w cza- waÅ» ojciec zmar" kilka lat wczeĘniej. W pew-
DoraÄ™ne stosowanie leków przeciwgo- sie gorÄ…czki nie by"y typowe (d"ugotrwa"e, nym momencie zacz´"a mieç k"opoty z naukÄ…
rÄ…czkowych w celu zapobiegania napadom ogniskowe), lub u dzieci, u których wcze- i cz´sto opuszcza"a lekcje. W koÅ‚
cu zdecy-
drgawek gorÄ…czkowych jest oczywiĘcie zale- Ęniej stwierdzano opóęnienie rozwoju dowa"a si´ na wizyt´ u psychologa, który
cane, jednakÅ»e pami´taç trzeba, Å»e moÅ»e psychoruchowego. zaproponowa", aby przychodzi"a do niego
byç ono nieskuteczne ze wzgl´du na stosun- Osobnym zagadnieniem sÄ… fascynujÄ…ce regularnie. Pacjentka nigdy dotÄ…d nie mia"a
kowo d"ugi czas od podania leku do uzyska- zwiÄ…zki zmian zanikowych przyĘrodkowej wykonywanego badania EEG i nie leczy"a si´
nia maksymalnego st´Å»enia w surowicy leku cz´Ä˜ci p"ata skroniowego i drgawek gorÄ…cz- u neurologa. Jej obecny zapis EEG wyglÄ…da"
przeciwgorÄ…czkowego. kowych. W selekcjonowanych grupach dzieci nast´pujÄ…co:
Kilka procent dzieci z drgawkami gorÄ…cz- z lekoopornÄ… padaczkÄ… przyĘrodkowej cz´Ä˜ci
kowymi wymaga profilaktyki d"ugotrwa"ej. p"ata skroniowego, z tzw. stwardnieniem hipo-
Dotyczy to dzieci, które majÄ… cz´ste napa- kampa cz´ste jest wczeĘniejsze wyst´powa-
dy i których drgawki wyprzedzają jednocze- nie drgawek gorączkowych, zw"aszcza nie-
Ęnie pojawienie si´ gorÄ…czki, a l´k rodziców typowych. Ich znaczenie dla ujawnienia
uniemoÅ»liwia im poprawne dzia"anie doraÄ™ne. si´ stwardnienia hipokampa i rozwoju tego
Dzieci te mogÄ… ewentualnie otrzymywaç dia- rodzaju padaczki stanowi jedno z najbar-
zepam w czasie gorączki (0,5 mg/kg) lub przy dziej interesujących zagadnieł
wspó"czes-
bardzo cz´stych drgawkach pochodne kwasu nej epileptologii.
walproinowego przez okres 1-2 lat. W zasa- Potwierdzeniem, Że problem drgawek
dzie nie zaleca si´ jednak w drgawkach gorÄ…czkowych jest istotnym aktualnie zagad-
gorÄ…czkowych przewlek"ego leczenia prze- nieniem dla lekarzy zajmujÄ…cych si´ dia-
ciwpadaczkowego. gnostykÄ… i leczeniem padaczki, jest fakt,
Å»e problem ten b´dzie jednym z g"ównych
Zasadniczo nie zaleca si´ w drgaw- tematów naukowych V Europejskiego Kon-
kach gorÄ…czkowych d"ugotrwa"ego lecze- gresu Epileptologii, który odb´dzie si´ w Ma-
nia lekami przeciwdrgawkowymi. drycie w paędzierniku 2002 roku.
Dziecko po drgawkach gorÄ…czkowych na
PiĘmiennictwo:
ogó" nie wymaga szczególnych badał
dia- 1. WENDORFF J.: Drgawki gorÄ…czkowe. 1-134, Bifolium.
Lublin. 2001.
gnostycznych, gdyÅ» brak jest jak dotÄ…d mar-
2. JOINT WORKING GROUP OF RESEARCH UNIT OF ROYAL
kera w badaniach dodatkowych potwierdzajÄ…-
COLLAGE OF PHYSICIAN AND BRITISH PAEDIATRIC
cego to rozpoznanie. UwaÅ»a si´ zatem, iÅ» ASSOCIATION. Guidelines for management of convulsions
with fever. BMJ 1991, 303, 634-636.
wykonywanie badał
biochemicznych, elektro-
3. AMERICAN ACADEMY OF PEDIATRICS. Practice parameter:
encefalograficznych czy obrazowych w typo-
the neurodiagnostic evaluation of child with first simple
wych drgawkach gorÄ…czkowych jest zb´dne. febrile seizure. Pediatrics 1996, 97, 769-772.
4. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neurologów Dzieci´-
Przeciwnie, w drgawkach nietypowych (z"o-
cych dotyczÄ…ce post´powania diagnostyczno-terapeutycz-
Żonych) wykonanie szeregu badał
diagno- 1/ Jakie podejrzenie b´dzie najbardziej
nego u dzieci z drgawkami gorÄ…czkowymi. Neurologia
stycznych u"atwia postawienie w"aĘciwego Dzieci´ca 1997, 12, 95-100. uzasadnione w opisanym przypadku?
rozpoznania.
W grupie dzieci z tego rodzaju napadami
Odwróç gazet´!
Odwróç gazet´!
rozpoznanie moŻe ulec zmianie po pewnym
Dr hab. n. med. Janusz Wendorff, docent
D
r
h
a
b
.
n
.
m
e
d
.
J
a
n
u
s
z
W
e
n
d
o
r
f
f
czasie i dlatego teÅ» wymagajÄ… one d"ugo- Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki, Kierownik
Kliniki Neurologii. Autor ponad 100 prac na-
trwa"ej obserwacji pediatry i neurologa dzie-
ukowych, redaktor 2 opracował
ksiąŻkowych
ci´cego.
z zakresu neurologii dzieci´cej i monografii
W ostatnich latach obserwuje si´ dyna-  Drgawki gorÄ…czkowe . G"ówna tematyka prac
poĘwi´cona jest padaczce u dzieci i ich matek,
miczny post´p wiedzy na temat patogenezy
d"ugotrwa"ej ocenie neurorozwojowej dzieci
drgawek gorÄ…czkowych. Stwierdzono gene-
urodzonych z ryzykiem pre- i perinatalnym oraz
tyczne pod"oŻe zaburzenia w wielu rodzi- bólom g"owy u dzieci. Wiceprzewodniczący Za-
rządu G"ównego Polskiego Towarzystwa Neuro-
nach, w których cz´sto wyst´pujÄ… u dzieci
logów Dzieci´cych, sekretarz Komisji Certy-
drgawki gorÄ…czkowe, badanych pod tym
fikatów Polskiego Towarzystwa Epileptologii.
kątem na ca"ym Ęwiecie.
"
si´
rejestruje
nie
zapisie
w
Że
dziç,
stwier
pozwoli
napadu
takiego
podczas
EEG
dania
ba-
Wykonanie
godzin.
kilku
do
nawet
minut
kilkunastu

kilku
od
d"uŻszy,
znacznie
nie
przewaÅ»-
on
jest
rzekomopadaczkowych
dów
napa-
rzypadku
p
w

apadu
n
rwania
t
czas
jest
róŻnicującym
czynnikiem
WaŻnym
przebiegu.
jego
pami´ta
nie
Że
twierdzi,
napadzie
po
juÅ»
cz´sto
i
kontaktu
nim
z
nawiÄ…zania
próby
na
reagowaç
nie
jednak
moŻe
obronne,
odruchy
zachowane
b´dÄ…
wyrazem
czego
ĘwiadomoĘci,
burzonej
za-
ma
nie
psychogennego
napadu
czasie
w
Chory
Ęwiat"o.
na
reakcjÄ…
zachowanÄ…
z
ale
szerokie,
prawda
co
byç
mogÄ…
renice
Ä™
a
go,
Babił
skie-
objawu
dodatniego
stwierdzimy
nie
OczywiĘcie,
moczu.
oddanie
nastÄ…piç
moŻe
rzadko
twarzy,
mi´Ä˜ni
skurczów
si´
obserwuje
nie
psychogennym
napadzie
W
toniczno-klonicznego.
napadu
czasie
w
wystÄ…piÄ…
nie
nigdy
i
rzekomych
napadów
dla
charakterystyczne
sÄ…
które
miednicy,
unoszenia
ruchów
gwa"townych
t´powanie
toniczno-kloniczny, to cz´sto zdarza si´ wys-
napad
przypomina
rzekomopadaczkowy
napad
JeĘli
przerwami.
oddzielone
one
byç
mogÄ…
napadu,
jednego
czasie
w
kilkakrotnie
ruchowych
sekwencji
si´
powtarzanie
jest
zjawiskiem
Nierzadkim
korowÄ….
prezentacjÄ…
re-
takŻe rozprzestrzeniania ruchu zgodnie z
si´
obserwuje
nie
symetrii,
zachowujÄ…
nie
cz´sto
charakteru,
rytmicznego
ogó"
na
Ä…
j
ma-
nie
psychogennych
napadach
w
drgawki
naĘladujące
ruchy
padaczkowych,
napadów
do
rzeciwieł
stwie
p
w
ale
form,
bogactwo
duŻe
cz´sto
charakteryzuje
ruchowe
dy
Napa-
bezruch.
dominuje
których
w
takie,
si´
obserwuje
cz´Ä˜ciej
coraz
ruchowÄ…
ponentÄ…
kom-
si´
charakteryzujÄ…cymi
napadami
Poza
mioklonie.
imitowaç
nawet
one
mogÄ…
zety ,
 Ga-
numerów
poprzednich
z
jednym
w
Ęmy
pisali-
czym
o
piĘmiennictwa,
z
wynika
jak
i
rozmaita
bardzo
bywa
morfologia
Ich
znaczenia.
tu
majÄ…
nie
diagnostycznych.
trudnoĘci
"em
przeciwpadaczkowe
Leki
psychiatry.
lub
loga
ęród-
czasami
jednak
to
Bywa
nazwie.
ich
w
pomocÄ… psycho-
wych powinno przebiegaç z
odzwierciedlenie
znajduje
co
daczkowe,
rzekomopadaczko-
napadów
Leczenie
pa-
napady
przypominaç
mogÄ…
odpowiedÄ™,
emocjonalne.
prawid"owa
brzmi
w"aĘnie
tak
bo
,
daczkowe
problemy
nierozwiÄ…zane
sÄ…
wstawania
rzekomopa-
psychogenne
Napady
wego.
po-
ich
PrzyczynÄ…
dziewczÄ…t.
u
wyst´pujÄ…
padaczko-
harakteru
c
najprawdopodobniej
cz´Ä˜ciej
znacznie
psychogenne
daczkowe
majÄ…
nie
napady
pacjentki
u
Opisane
1/
rzekomopa-
Napady
napadowych.
zmian
wiÄ… one prawie 4 proc. wszystkich padaczek cz´Ä˜ciowe z"oÅ»one, u cz´Ä˜ci z nich dochodzi-
na tym terenie. "o takŻe do wtórnego uogólnienia. W opisywa-
Epitafia
Wi´cej informacji o tego rodzaju napa- nej grupie oĘmiu chorych mia"o napady wy-
dach dostarcza znane nam piĘmiennictwo "Ä…cznie w czasie kÄ…pieli, a u pozosta"ej cz´Ä˜ci
Wielkim lekarzom i wielkim chorym przesz"oĘci [Epilepsia 2001; 42 (9): 1180-1184]. Prezen- (62 proc.) wyst´powa"y takÅ»e napady sponta-
towana grupa to 21 pacjentów z padaczkÄ… niczne. BiorÄ…c jednak pod uwag´ przebieg
prowokowanÄ… kontaktem z gorÄ…cÄ… wodÄ…. Tym choroby, we wszystkich przypadkach napady
Graham Greene (1904-1991)
Graham Greene (1904-1991)
razem statystyka potwierdza rzadkie wyst´po- odruchowe wyprzedza"y o co najmniej rok po-
wanie tego zespo"u (0,6 proc. wszystkich jawienie si´ napadów spontanicznych. Sym-
padaczek). Trzykrotnie cz´Ä˜ciej wyst´puje on ptomatologia napadów cz´Ä˜ciowych, szczegól-
Dla choroby, jakÄ… jest pracy w redakcji, do której pisarz powróci" u chorych p"ci m´skiej, a napady w wi´kszoĘci nie poprzedzajÄ…ca je aura, mog"a wskazywaç
padaczka, równie uniwer- po operacji usuni´cia wyrostka robaczko- przypadków zaczynajÄ… wyst´powaç w pierw- na ich poczÄ…tek w p"acie skroniowym, kore-
salne jak jej wyst´powanie wego. Po kolejnej wizycie u pewnego neu- szej dekadzie Å»ycia. Istotne w ich prowokowa- spondowa"y z tym zmiany rejestrowane w mi´-
w róŻnych grupach wieko- rologa postawiono rozpoznanie padaczki, niu okaza"y si´ niektóre elementy rytua"u dzynapadowym zapisie EEG u 6 pacjentów.
wych i w kaŻdej szerokoĘci a poinformowany o tym 22-letni Graham kąpieli: polewanie g"owy wodą z prysznica, U Żadnego chorego natomiast nie stwierdzano
geograficznej by"y przez la- Greene musia" zmierzyç si´ nieoczekiwanie s"uchanie odg"osu spadajÄ…cej wody, moment zmian w badaniach neuroobrazujÄ…cych. W wy-
ta obawy i przesądy otaczające chorych z rzeczywistoĘcią, na którą nie by" przygo- zakoł
czenia kąpieli, polewanie wodą jakiejĘ wiadach samych pacjentów lub ich wywiadach
i tworzÄ…ce wokó" nich barier´ ca"kowitego towany i która g"´boko go dotkn´"a. Opieku- cz´Ä˜ci cia"a lub twarzy. Prawie po"owa pacjen- rodzinnych stwierdzano wyst´powanie drga-
niezrozumienia. Ujawnienie takiego rozpozna- jÄ…cy si´ nim lekarz przekaza" takÅ»e informa- tów odczuwa"a przyjemnoĘç w czasie napadu, wek gorÄ…czkowych, podobnie jednak jak ma to
nia stawia"o przed chorym trudne do podj´- cj´, Å»e choroba moÅ»e byç dziedziczona mog"a ona wiÄ…zaç si´ z przywo"anymi wspo- miejsce w innych zespo"ach idiopatycznych pa-
cia wyzwanie pogodzenia si´ z losem mogÄ…- i nakaza" ostroÅ»noĘç w podejmowaniu decy- mnieniami kÄ…pieli z dzieciÅ‚
stwa. Niektórzy po- daczek cz´Ä˜ciowych.
cym zniszczyç jego plany, postawiç pod zji o ma"Å»eÅ‚
stwie i posiadaniu potomstwa. trafili sami wywo"aç swoje napady, np. zwi´k- Padaczk´ prowokowanÄ… kontaktem z go-
znakiem zapytania karier´ czy naznaczyç WiadomoĘç ta nape"ni"a Greene a tak wiel- szajÄ…c temperatur´ wody lub jej iloĘç czy rÄ…cÄ… wodÄ… uznaç naleÅ»y za zespó" o "agod-
Å»ycie osobiste pi´tnem niepowodzenia. By"o kim l´kiem, Å»e planowa" pope"nienie samo- przypominajÄ…c sobie dzieci´ce zwyczaje. Pro- nym i samoograniczajÄ…cym si´ przebiegu.
to tym "atwiejsze w czasach, kiedy to w wie- bójstwa.  Pami´tam nast´pny dzieÅ‚
, kiedy wokowanie napadów przez samego pacjenta Niezb´dna w niektórych przypadkach, szcze-
lu krajach, takÅ»e w Wielkiej Brytanii, stwier- sta"em na peronie metra, próbujÄ…c zebraç mog"o przybieraç charakter przymusowy, gólnie w leczeniu spontanicznych napadów,
dzenie u kogoĘ padaczki dawa"o podstawy ca"Ä… wol´ i odwag´, aby skoczyç. To nie mój co potwierdza wspólnÄ… dla padaczek odru- monoterapia przynosi dobry efekt, nawet jeĘli
prawne do uniewaŻnienia ma"Żeł
stwa. katolicyzm mnie powstrzymywa". W tym, co chowych moÅ»liwoĘç zachowaÅ‚
kompul- lek stosowany jest w niskich dawkach.
W takim to momencie los umieĘci" w hi- czu"em, nie by"o teologicznej rozpaczy. By- syjnych. W odniesieniu do wspominanej Napady padaczkowe zaczynajÄ…ce si´
storii postaç Grahama Greene a. I chociaÅ» "em po prostu wyczerpany myĘlÄ… o koniecz- padaczki fotogennej powsta"o okreĘlenie w dzieciÅ‚
stwie, o symptomatologii napadów
powiemy dzisiaj, Å»e to wiek miniony, to prze- noĘci rozpocz´cia ca"kiem innego Å»ycia niÅ»  objawu s"onecznika , oddajÄ…ce zachowania cz´Ä˜ciowych prawdopodobnie skroniowych,
cieÅ» jeszcze tak niedawno... to, które planowa"em. Jednak samobójstwo pacjentów zwracajÄ…cych twarz w kierunku wyst´pujÄ…ce w odpowiedzi na z"oÅ»one sytu-
Nie tak dawno, bo w 1926 roku Å»ycie wymaga wi´kszej odwagi niÅ» gra w rosyjskÄ… s"oÅ‚
ca lub jasnego Ęwiat"a, w celu wywo"ania acje związane z kąpielą w gorącej wodzie,
nieznanego jeszcze wówczas m"odego pisa- ruletk´, pociÄ…gi przyjeÅ»dÅ»a"y i odjeÅ»dÅ»a"y, napadu. Nieco inaczej niÅ» w innych znanych przewaga pacjentów p"ci m´skiej, moÅ»liwoĘç
rza znalaz"o si´ na przys"owiowym zakr´cie. a ja wkrótce po ruchomych schodach wydo- napadach odruchowych, napady zwiÄ…zane wywo"ania napadu przez samego pacjenta
DziĘ Graham Greene, okrzykni´ty jednym sta"em si´ na wyÅ»szy poziom.  pisa". z kÄ…pielÄ… nie sÄ… natychmiastowÄ… reakcjÄ… na odczuwajÄ…cego niekiedy zwiÄ…zanÄ… z tym przy-
z najwi´kszych pisarzy brytyjskich dwudzie- Nie pociesza"a go wieĘç o tym, Å»e na pa- bodziec, od chwili jego zadzia"ania do poczÄ…t- jemnoĘç oraz "agodny przebieg choroby z do-
stego wieku, doczeka" si´ ekranizacji wielu daczk´ cierpia" równieÅ» jego wielki poprzed- ku napadu up"ywa pewien czas latencji. U nie- brym rokowaniem  to krótka charakterystyka
ze swych powieĘci. Ciekawi"a go niewÄ…tpli- nik, Fiodor Dostojewski. JuÅ» po wielu latach, mal wszystkich opisanych pacjentów wyst´- padaczki okreĘlanej w literaturze angloj´zycz-
wie filozofia dobra i z"a oraz pytanie w 1971 roku, piszÄ…c autobiografi´, umieĘci" powa"y napady cz´Ä˜ciowe, w wi´kszoĘci nej nazwÄ…  hot water epilepsy .
o wspó"istnienie i walk´ tych dwóch si" padaczk´ na równi z rozpoznaniem raka lub
w ludzkiej naturze. Dawa" temu wyraz trÄ…du jako chorob´ powodujÄ…cÄ… najwi´ksze
w swoich utworach, czyniÄ…c w nich wielo- obawy nic nie wiedzÄ…cego na jej temat spo-
krotnie miejsce dla postaci ze Ęwiata prze- "eczeł
stwa.
st´pczego. DziĘ wiemy, Å»e trud wydobycia choroby
W roku 1926 Greene pracowa" jako asy- z cienia zosta" juÅ» podj´ty i proces ten wciÄ…Å»
stent wydawcy pisma  The Times , mia" juÅ» trwa. JeĘli jednak zdamy sobie spraw´, Å»e
na swoim koncie dwie nieopublikowane wokó" rozpoznania padaczki u Grahama
jeszcze wówczas powieĘci. W tym teŻ cza- Greene a powsta"y po latach wątpliwoĘci
sie zosta" cz"onkiem KoĘcio"a katolickiego i uznamy, Że diagnoza ta od początku nie
i najwyraęniej planowa" ma"Żeł
stwo, wiado- by"a dostatecznie pewna, to pomyĘlmy
mo bowiem o jego ówczesnych zar´czy- o tym, jak w rozmowie z pacjentem stawiaç
nach. Kilka lat wczeĘniej u dorastajÄ…cego, kropk´ nad i oraz... czy zawsze warto.
uwik"anego w rozmaite emocjonalne kon-
flikty m"odzieł
ca wystąpi"o kilka epizodów
utraty przytomnoĘci, które on sam uzna"
za omdlenia. Pami´ç o tych zdarzeniach Opracowano na podstawie artyku"u  The
byç moÅ»e nie wróci"aby, gdyby nie fakt, Å»e Impact of Epilepsy on Graham Greene
podobny incydent powtórzy" si´ w czasie [Epilepsia 2001; 42 (8): 1091-1093].
Epicentrum wiadomoĘci
Terminem  padaczki odruchowe (ang. W GORŃCEJ WODZIE
reflex epilepsy) okreĘla si´ grup´ róŻnych KŃPANI
Kiedy klasyczny lek  bloker kana"u sodowego zawodzi,
zespo"ów padaczkowych, mających jedną Kto by pomyĘla", Że
moÅ»e warto dodaç lek o zupe"nie innym mechanizmie dzia"ania.
wspólnÄ… cech´  napady sÄ… wywo"ywane sÄ… osoby, które siedzÄ…c
Gabitril jest wybiórczym inhibitorem wychwytu GABA,
dzia"a zatem w inny sposób niŻ blokery kana"u sodowego.
przez bodÄ™ce zewn´trzne. Rol´ róŻnych w wannie pe"nej gorÄ…-
Badania udowodni"y wysokÄ… skutecznoĘç Gabitrilu w terapii dodanej.
czynników w prowokowaniu napadów od- cej wody i wspominajÄ…c dzieci´ce kÄ…piele,
Nast´pnym razem, gdy pacjent potrzebuje terapii dodanej,
warto dodaç coĘ rzeczywiĘcie innego.
kryto juÅ» w po"owie XIX wieku. MogÄ… to byç w czasie których mama szorowa"a im plecy,
proste bodÄ™ce wzrokowe, s"uchowe, sma- mogÄ… w"aĘnie w takiej chwili mieç napad Jest wiele leków przeciwpadaczkowych&
& jeden selektywny inhibitor wychwytu GABA
kowe lub bardziej z"oŻone czynnoĘci w ro- padaczkowy.
dzaju czytania, jedzenia, Ępiewania, s"u- Czynnikiem prowokujÄ…cym napady pa- Sk"ad: Tabletki powlekane zawierajÄ… substancj´ czynnÄ…: odpowiednio 5 mg, 10 mg lub 15 mg tiagabiny (w postaci chlorowodorku). Wskazania: Leczenie skojarzone z innymi lekami
przeciwpadaczkowymi napadów cz´Ä˜ciowych lub cz´Ä˜ciowych wtórnie uogólnionych, które nie poddawa"y si´ leczeniu po zastosowaniu innych leków przeciwpadaczkowych.
Przeciwwskazania: Nie stosowaç w nadwraÅ»liwoĘci na tiagabin´, ci´Å»kiej niewydolnoĘci wÄ…troby, w napadach uogólnionych, szczególnie w padaczce idiopatycznej z napadami typu
chania muzyki. W pierwszym numerze daczkowe moÅ»e byç kÄ…piel w gorÄ…cej wodzie.
absence, w zespo"ach specyficznych np. Lennoxa-Gastauta, u dzieci do lat 12. Ârodki ostroÅ»noĘci: Przy odstawianiu leku zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki w ciÄ…gu
2-3 tygodni. OstroÅ»noĘç nakazuje nie stosowaç tiagabiny w okresie ciÄ…Å»y i karmienia piersiÄ…. Tiagabina moÅ»e wp"ynÄ…ç na zdolnoĘç prowadzenia pojazdów i obs"ugiwania urzÄ…dzeÅ‚

 Gazety o padaczce , od chwili ukazania Pierwszy Ęlad na ten temat w literaturze znaj- mechanicznych. Interakcje: Fenytoina, karbamazepina, fenobarbital i prymidon, indukujÄ…c enzymy wÄ…trobowe, przyspieszajÄ… metabolizm tiagabiny. Dawkowanie: Podawaç doustnie,
razem z posi"kami, trzy razy dziennie. Zazwyczaj dawka poczÄ…tkowa wynosi 7,5-15 mg/dob´, zwi´kszana co tydzieÅ‚
o 5-15 mg/dob´. Dawka podtrzymujÄ…ca wynosi zwykle
30-50 mg/dob´ u chorych przyjmujÄ…cych leki indukujÄ…ce enzymy wÄ…trobowe. Dawki do 70 mg/dob´ sÄ… dobrze tolerowane. U chorych nie przyjmujÄ…cych leków indukujÄ…cych enzymy
którego up"ywa w"aĘnie druga rocznica, dujemy w 1945 roku, w artykule M. Allena,
wÄ…trobowe dawk´ podtrzymujÄ…cÄ… naleÅ»y wst´pnie zmniejszyç do 15-30 mg/dob´. W przypadku upoĘledzenia czynnoĘci wÄ…troby, dawk´ naleÅ»y zmniejszyç. Przedawkowanie:
Zaleca si´ leczenie objawowe. Dzia"ania niepoŻądane: SÄ… "agodne lub umiarkowanie nasilone. Wi´kszoĘç dzia"aÅ‚
niepoŻądanych pojawia si´ w okresie leczenia poczÄ…tkowego
i zwykle przemija. Najcz´Ä˜ciej obserwowanymi dzia"aniami niepoŻądanymi sÄ…: zawroty g"owy, uczucie zm´czenia i nadmierna sennoĘç. Rzadziej wyst´pujÄ…: niepokój, drÅ»enia,
pisaliĘmy o padaczce fotogennej i napa- który opisa" napady podczas kąpieli u 10-let-
zaburzenia koncentracji, biegunka, obniÅ»enie nastroju i labilnoĘç emocjonalna oraz wybroczyny. Opakowanie: 1 opakowanie zawiera 100 tabletek po 5 mg, 10 mg lub 15 mg
tiagabiny. Tabletki preparatu Gabitril sÄ… podzielne. Informacji udziela: Sanofi~Synthelabo Sp. z o.o.; ul. Domaniewska 41, 02-672 Warszawa; tel. [phone], fax [phone].
dach prowokowanych bodÄ™cami Ęwietlny- niego ch"opca. Jak dotÄ…d, najliczniejszÄ… grup´
mi, np. oglądaniem telewizji lub zabawą pacjentów z takimi napadami zgromadzono
w gry komputerowe. w po"udniowych Indiach, oceniając, Że stano-