USTAWA WILCZKA,

UWŁASZCZENIE

NOMENKLATURY I PLAN

BALCEROWICZA

Natalia Warych

Wydział Bezpieczeństwa
Narodowego
Kierunek Bezpieczeństwo
narodowe, gr. F
Rok II, studia licencjackie

USTAWA WILCZKA



To potoczne określenie dotyczy Ustawy z dnia 23
grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej,
opracowanej według projektu ministra przemysłu
Mieczysława Wilczka i premiera Mieczysława
Rakowskiego, która umożliwiała każdemu
obywatelowi podejmowanie i prowadzenie
działalności gospodarczej na równych prawach.
Spowodowało to aktywizację drobnych
przedsiębiorców, którzy utworzyli wiele nowych
miejsc pracy.



W latach 1990–1992 przybywało średnio rocznie
ok. 250 tys. zarejestrowanych spółek cywilnych, a
w latach 1990–2004 powstało w sumie 3 mln
nowych przedsiębiorstw prywatnych

Okoliczności uchwalenia ustawy Wilczka



Sytuacja społeczno-gospodarcza pod koniec lat 80. wymagała
radykalnych i natychmiastowych zmian.



Patologicznie rozbudowana administracja i wszechobecna
biurokracja stanowiła kolejny czynnik wywołujący niechęć
wśród Polaków.



Prawo służyło nie obywatelom, a władzy, będąc głównym
elementem uprawiania polityki.



Pojawienie pomysłów zmian gospodarczych, które pomimo
umocowania w doktrynie komunistycznej, polegały na pewnej
liberalizacji prowadzenia działalności gospodarczej.



Władza w owym czasie nie starała się rozwiązywać problemów
obywateli, a jedynie odwracać od nich uwagę.

Art. 1 ustawy stanowi że:

„Podejmowanie i prowadzenie

działalności gospodarczej jest wolne i

dozwolone każdemu na równych

prawach z zachowaniem warunków

określonych przepisami prawa”.



W pierwszym roku od obowiązywania ustawy
powstało 2,5 mln prywatnych firm, w następnym 1
mln. Natomiast w kolejnych niespełna siedmiu
latach dalsze 6 mln.



Zmiany prowadzące do ograniczenia wolności
gospodarczej.



Ustawę Wilczka nowelizowano aż 40 razy.



Ustawa umożliwiła każdemu obywatelowi PRL
podejmowanie i prowadzenie działalności
gospodarczej na równych prawach, co m.in.
spowodowało aktywizację drobnych
przedsiębiorców. W połączeniu z zastąpieniem
gospodarki planowej centralnie sterowanej
systemem gospodarki wolnorynkowej w efekcie
zaowocowała dużą dynamiką gospodarczą na
samym początku lat 90.

Uwłaszczenie nomenklatury -

potoczne określenie

procesu prywatyzacji i przejmowania

majątku publicznego przez niektórych

działaczy nomenklatury partyjnej i

państwowej, które pojawiło się na fali
przemian ustrojowych w 1989 roku w

Polsce i innych krajach bloku

sowieckiego. 

Warstwa ludzi, zwana potocznie

nomenklaturą, miała szereg

niedostępnych dla innych przywilejów

– bardzo zresztą formalnie

zróżnicowanych, od nieznacznie

lepszych warunków wczasów, po

specjalne kliniki, sklepy i inne dobra.

Wśród osób usprawiedliwiających w różnym

stopniu proces "uwłaszczenia nomenklatury"

jako konieczny było wielu

uczestników Okrągłego Stołu . Swoje racje

przedstawiali oni m.in. na łamach Gazety

Wyborczej :

"Jeśli ludzie z nomenklatury wejdą do spółek

akcyjnych, jeśli staną się jednymi z właścicieli,

wówczas będą zainteresowani by tych akcyjnych

stowarzyszeń bronić, a system akcyjny niszczy

porządek stalinowski."

PLAN BALCEROWICZA

Plan Balcerowicza to potoczna

nazwa pakietu reform gospodarczo-

ustrojowych rozpoczętych w 1990 r.

PLAN BALCEROWICZA

Plan zakładał:



usprawnienie polityki monetarnej, polska waluta miała być stabilna



doprowadzenie do równowagi w budżecie państwowym co z kolei
przełożyć się miało na stabilizację państwa polskiego



uporanie się z inflacją (hiperinflacja została odziedziczona w
spadku po poprzednim ustroju)



gwałtowną prywatyzację (niewydolne i nieudolnie zarządzane
spółki państwowe miały zostać w części lub w całości
sprywatyzowane i przekazane prywatnym inwestorom)



utrzymanie równoważnego i stabilnego kursu wymienialności

walut.

KILKA USTAW, KTÓRE SKŁADAŁY

SIĘ NA PLAN BALCEROWICZA

Ustawa o gospodarce

finansowej przedsiębiorstw

państwowych (Dz.U. 1989 nr

74, poz 437) 

Likwidowała gwarancję finansowania

z budżetu deficytowych przedsiębiorstw

państwowych i  wprowadzała przepisy

o postępowaniu upadłościowym

przedsiębiorstw nieefektywnych.

Ustawa o podatku od wzrostu

wynagrodzeń (tzw.

popiwek) (Dz.U. 1989 nr 74,

poz. 438) 

Nowy podatek od ponadnormatywnego

wzrostu wynagrodzeń zmuszał

przedsiębiorstwa przekraczające

dopuszczalny wzrost płac (ustalany

poniżej wskaźnika inflacji), do zapłaty 2 zł

za każdą 1 złotówkę przekroczenia limitu.

Jeśli przekroczenie było większe niż 3

proc. – nawet 5 zł podatku.

Ustawa o nowych zasadach
opodatkowania (Dz.U. 1989

nr 74, poz. 443) 

Wprowadzała jednolity, 40-procentowy

podatek we wszystkich sektorach

gospodarki oraz podnosiła niektóre stawki

podatkowe, uwzględniając inflację.

Ustawa o zatrudnieniu (Dz.U.

1989 nr 75, poz. 446) 

Unieważniła ustawę o osobach

uchylających się od obowiązku pracy oraz

zmieniła zasady funkcjonowania biur

pośrednictwa pracy. Formalnie

sankcjonowała istnienie bezrobocia.

PLAN BALCEROWICZA - OCENA

PLUSY

MINUSY

- obniżenie inflacji i uporanie się

z deficytem budżetowym

- zmiana gospodarki, ustroju

gospodarczego

- prywatyzacja i rozwój

prywatnych przedsiębiorstw

- pojawienie się tzw. prywatnej

własności 

- polepszenie jakości towarów,

produktów i życia społecznego

- umocnienie waluty polskiego

złotego

- uruchomienie handlu

zagranicznego i pozyskanie w

Polsce kapitału zagranicznego

- ustabilizowanie budżetu Polski,

optymalizacja kosztów i

wydatków państwowych

- usprawnienie aparatu

urzędniczego

- likwidacja miejsc pracy,

gwałtowne zwolnienia i

niezadowolenie społeczne z

przeprowadzonych reform

- pojawiła się tzw. szara strefa

ekonomiczna i interesy

nielegalne

- spadek stopy stopy życiowej

części społeczeństwa, które nie

potrafiło się odnaleźć w nowym

ustroju

- nowe oprocentowanie kredytów,

które dotyczyło również umów

już zawartych

- recesja podczas realizacji planu

Balcerowicza, mimo usilnych

prób realizacji reform,

gospodarka nie szła do przodu

•

Ustawa Wilczka a obecne regulacje dotyczące wolności
gospodarczej – analiza prawno-historyczno porównawcza,
Szymon Migała, dostęp: (09.12.2016)

•

http://portalwiedzy.onet.pl/85578,,,,balcerowicza_plan,haslo.ht
ml, dostęp: (09.12.2016)

•

http://encyklopedia.naukowy.pl//Uw
%C5%82aszczenie_nomenklatury,vstrona_2, dostęp:
(09.12.2016)

•

https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia
/reformy-gospodarcze-w-polsce-2/, dostęp: (09.12.2016)

Bibliografia