10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
Inwestycje krótkoterminowe w bilansie
Inwestycje, to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikają-  Ma konto 14  Krótkoterminowe aktywa finansowe .
cych z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, Ewentualny póz
niejszy wzrost wartości tych akcji zwiększa ich wartość księgową, ale tylko
dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, również z transakcji handlowych, do wysokości ceny nabycia, a różnicę zalicza się do przychodów finansowych, zapisem:
w tym m.in. aktywa finansowe. Tak stanowi art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości  Wn konto 14  Krótkoterminowe aktywa finansowe ,
(Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Inwestycje krótkoterminowe wykazywane w bilansie w wierszu B.III obejmują:
Inne papiery wartościowe
 krótkoterminowe aktywa finansowe (wiersz B.III.1a-c),
 inne inwestycje krótkoterminowe (wiersz B.III.2). Inne papiery wartościowe wykazywane w bilansie w wierszu B.III.1 mogą obejmować
Aktywa finansowe zaliczane do inwestycji krótkoterminowych wycenia się na dzień w szczególności:
bilansowy w sposób określony w art. 28 ust. 1 pkt 5 ustawy o rachunkowości, tj.:  obligacje, bony pieniężne i skarbowe, certyfikaty inwestycyjne i inne papiery wartościowe
 według ceny (wartości) rynkowej albo o dacie wykupu dłuższej niż 3 miesiące, ale krótszej niż rok od dnia bilansowego, prze-
 według ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest znaczone do obrotu albo utrzymywane do dnia wykupu, np. dla uzyskania odsetek,
niższa; krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje aktywny rynek wycenia  inne papiery wartościowe o terminie wymagalności dłuższym niż rok  o ile prze-
się w inny sposób określonej wartości godziwej (w rozumieniu art. 28 ust. 6). znaczone są do obrotu.
Krótkoterminowe aktywa finansowe wyrażone w walutach obcych wycenia się na Wycena tych papierów wartościowych może odbywać się na zasadach określonych
dzień bilansowy według kursu średniego NBP ustalonego na ten dzień (art. 30 ust. 1 pkt 1 w ustawie o rachunkowości (art. 28 ust. 1 pkt 5 ustawy o rachunkowości).
powołanej ustawy). Różnice wynikające z przeliczenia w celu aktualizacji wartości tych
Udzielone pożyczki krótkoterminowe
aktywów zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych.
Pożyczki krótkoterminowe wycenia się zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachun-
Krótkoterminowe aktywa finansowe
kowości, tj. w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności. Oznacza
Do krótkoterminowych aktywów finansowych można zaliczyć: to, że kwotę udzielonej pożyczki w wartości nominalnej zwiększa się  zgodnie z zawartą
 udziały lub akcje, umową  o wymagalne na dzień bilansowy odsetki. Zastosowanie zasady ostrożności
 inne papiery wartościowe, wyrażać się będzie dokonaniem ewentualnego odpisu aktualizującego wartość należności
 udzielone pożyczki, z tytułu pożyczek.
 inne krótkoterminowe aktywa finansowe Udzielone pożyczki wykazuje się w bilansie w wierszu B.III.1 wówczas, jeżeli są wy-
o terminie wykupu lub spłaty krótszym niż rok od dnia bilansowego. magalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Wymienione aktywa wykazuje się w bilansie w podziale na aktywa finansowe w jed-
Inne krótkoterminowe aktywa finansowe
nostkach powiązanych (wiersz B.III.1a) i w pozostałych jednostkach (wiersz B.III.1b).
Przy czym przez jednostki powiązane rozumie się grupę jednostek obejmującą jednostkę Inne krótkoterminowe aktywa finansowe wykazywane w wierszu B. III.1 obejmują m.in.
dominującą lub znaczącego inwestora, jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone lokaty terminowe o terminie zapadalności krótszym niż rok od dnia bilansowego. Lokaty
(art. 3 ust. 1 pkt 43 ustawy o rachunkowości). terminowe wycenia się na dzień bilansowy według wartości nominalnej powiększonej
o odsetki dopisane przez bank lub naliczone przez jednostkę. Odsetki dopisane przez bank
Udziały i akcje
na dzień bilansowy zalicza się do przychodów finansowych, zapisem:
Udziały i akcje zalicza się do inwestycji krótkoterminowych i wykazuje w bilansie  Wn konto 13-4  Rachunek lokat terminowych ,
w wierszu B.III.1a, jeżeli są przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilanso-  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
wego (tj. w 2008 r.). Nie wykazuje się w tej pozycji udziałów i akcji własnych nabytych przez Należne do dnia bilansowego naliczone przez jednostkę odsetki od lokat bankowych,
jednostkę w celu odsprzedaży czy umorzenia  te udziały i akcje wykazuje się w pasywach których termin jeszcze nie upłynął można ująć na koncie 65  Pozostałe rozliczenia mię-
w wierszu A.III. (w wielkości ujemnej). dzyokresowe , zapisem:
Udziały na dzień bilansowy wycenia się według ceny nabycia (art. 28 ust. 1 pkt 9a ustawy  Wn konto 65  Pozostałe rozliczenia międzyokresowe (w analityce: Nienotyfikowane
o rachunkowości)  nie są one dostępne na aktywnym rynku. przez bank odsetki od lokat),
Jeżeli akcje wyceniane są według cen rynkowych, w takim przypadku różnice spowo-  Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
dowane zmianą ceny rynkowej na dzień bilansowy zalicza się do przychodów finansowych Nienotyfikowane odsetki należy ująć w bilansie w wierszu B.III.1  zwiększają one
lub kosztów finansowych, zapisem: również wartość lokat wykazywanych w tej pozycji bilansu.
1) cena rynkowa wyższa od ceny nabycia W wierszu B.III.1 wykazuje się także należności od korzystającego (leasingobiorcy)
 Wn konto 14  Krótkoterminowe aktywa finansowe , w przypadku leasingu finansowego, jeżeli są one płatne w następnym roku obrotowym.
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe , Należności od leasingobiorcy wycenia się analogicznie jak inne należności, w kwocie wyma-
2) cena rynkowa niższa od ceny nabycia ganej zapłaty z zachowaniem ostrożności (art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości).
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne
 Ma konto 14  Krótkoterminowe aktywa finansowe .
Jeżeli wycena akcji następuje według cen nabycia (zakupu) nie wyższych od cen Środki pieniężne obejmują: środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych
rynkowych  wówczas mogą wystąpić dwie sytuacje: (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunku lokat terminowych), inne środki pieniężne, inne
1) cena nabycia (zakupu) akcji jest niższa od ich ceny rynkowej  w takim przypadku aktywa pieniężne. Wykazuje się je w wierszu B.III.1c aktywów bilansu.
w bilansie wykazuje się je w cenie nabycia (zakupu)  nie uwzględnia się wzrostu Stan środków pieniężnych w kasie powinien być potwierdzony inwentaryzacją przepro-
wartości tych akcji, wadzoną na dzień 31 grudnia 2007 r. w drodze spisu z natury. Stan środków pieniężnych
2) cena rynkowa na dzień bilansowy jest niższa od ceny nabycia  wówczas skutki tej znajdujących się na rachunkach bankowych powinien być na dzień bilansowy zinwentary-
wyceny na dzień bilansowy odpisywane są w koszty finansowe, zapisem: zowany drogą uzyskania od banku potwierdzenia stanu (wyciąg bankowy).
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe , W bilansie stan środków pieniężnych w walucie krajowej wykazuje się w wartości nomi-
 Ma konto 14  Krótkoterminowe aktywa finansowe . nalnej. Natomiast środki pieniężne w walucie obcej znajdujące się na dzień bilansowy w kasie
Jeżeli posiadane przez jednostkę akcje nie są notowane na rynku, to w takim przypad- i na rachunkach bankowych wykazuje się w bilansie w wartości przeliczonej na walutę
ku wycena następuje według cen nabycia (zakupu). Należy wówczas ocenić czy na dzień polską, po kursie średnim ustalonym dla danej waluty obcej przez NBP na ten dzień.
bilansowy nie nastąpiła utrata wartości, o czym mogą świadczyć np. straty poniesione Powstałe w wyniku tej wyceny ujemne różnice kursowe zalicza się do kosztów finan-
przez spółkę w ostatnich latach. W takim przypadku dokonuje się odpisu aktualizującego sowych, zapisem:
wartość udziałów i różnicę między wyższą ceną nabycia a niższą wartością godziwą akcji  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
zalicza się do kosztów finansowych, zapisem:  Ma konto 10  Kasa (w analityce: Kasa walutowa) lub konto 13-1  Rachunek walu-
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe , towy .
Dodatnie różnice kursowe zalicza się do przychodów finansowych, zapisem:
 Wn konto 10  Kasa (w analityce: Kasa walutowa) lub konto 13-1  Rachunek wa-
lutowy ,
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Inne środki pieniężne  w tej pozycji należy wykazać środki pieniężne znajdujące się
w banku na rachunkach lokat terminowych o terminie zapadalności krótszym niż 3 mie-
siące. Wycenia się je na dzień bilansowy w wartości nominalnej powiększonej o odsetki
dopisane przez bank lub naliczone przez jednostkę.
Ponadto inne środki pieniężne obejmują m.in.
 środki pieniężne w drodze  wycenia się je w wartości nominalnej,
 dokumenty płatnicze, takie jak np. weksle i czeki obce o terminie płatności do 3 mie-
sięcy od dnia wystawienia  wycenia się w wartości wynikającej z tych dokumentów
płatniczych.
W pozycji tej należy wykazać także należności z tytułu nieotrzymanych dywidend.
Wycenia się je w wartości nominalnej powiększonej o ewentualne odsetki za zwłokę od
niewypłaconych w terminie dywidend, które zalicza się w księgach rachunkowych do
przychodów finansowych i ujmuje zapisem:
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: np. Spółka z o.o.  dywidenda),
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe .
Inne inwestycje krótkoterminowe
Do innych inwestycji krótkoterminowych wykazywanych w wierszu B.III.2 zalicza się
składniki majątku, które nie stanowią krótkoterminowych aktywów finansowych (omó-
wionych wcześniej) jeżeli są przeznaczone są do zbycia w okresie 12 miesięcy od dnia
bilansowego. Można w tej pozycji wykazać przykładowo: dzieła sztuki, metale szlachetne,
które zostaną zbyte w 2008 r. Wycenia się je według zasad określonych w art. 28 ust. 1
pkt 5 ustawy o rachunkowości.
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 100 " 13.12.2007 r.