Zaj cia 3
Porównywanie i prezentowanie
wyników
Agenda
" Pomiar zmiennych zale nych
" Podstawowe statystyki opisowe
" Wnioskowanie statystyczne
" Jak pisa raport z bada ?
Pomiar zmiennych
" Metody i techniki s u ce opisaniu,
porównywaniu i uogólnianiu interesuj cych
nas wyników (zmiennych) mo na nazwa
statystykami
Populacja Populacja
Próba
Statystyka
Ide statystyki jest to, e:
" pozwala ona lepiej zrozumie to co
zaobserwowano i zmierzono
" umo liwia porównanie uzyskanych wyników
" w ko cu pozwala stwierdzi , e s one
rzeczywi cie istotne
Dzi ki takiej analizie b dziemy dopiero mogli
wyci gn wnioski z przeprowadzonego
badania i spróbowa je uogólni na teori lub
rzeczywisto (przewidywanie)
Tabela (zbiór) danych surowych
" Aby mo na by o w jakikolwiek sposób
opisywa i porównywa uzyskane wyniki
(czyli stosowa statystyki) musz by one
przedstawione za pomoc liczb
" Przyporz dkowanie ka dej osobie badanej (1,
2, 3 ...) uzyskanego wyniku (liczby) na jakim
wymiarze  zmiennej (p e , wiek, IQ...)
Tabela danych surowych (np.w SPSS)
Statystyki opisowe
Opis i porównywanie zbiorów (grup)
wyników pod wzgl dem:
" Cz sto ci
" Warto ci centralnej
" Zmienno ci
" Wspó wyst powania (korelacji)
Skale pomiarowe
(poziomy pomiaru):
" Nominalne
" Porz dkowe
" Przedzia owe i ilorazowe
Skala nominalna:
" Najni szy poziom pomiaru, dostarcza najmniej informacji
" Przypisanie warto ci liczbowej s u y tylko odró nieniu jednej
osoby (grupy) od drugiej
" Osoby, przedmioty czy wydarzenia nale do ró nych,
wykluczaj cych si kategorii
" m czyzna  kobieta; Polak  Niemiec  Holender; pal cy 
niepal cy itd..
Skala nominalna  c.d.
" Wyniki prezentujemy tylko na poziomie cz sto ci
lub udzia u procentowego
Skala nominalna  c.d.
Zmienne porz dkowe
" Wyniki mo na uporz dkowa (ustawi ) w
kolejno ci
" Mo na wtedy mówi o pewnym miejscu w
szeregu (dana osoba posiada dan w a ciwo w
mniejszym lub wi kszym stopniu ni inna)
" Przyk ady:
 wykszta cenie podst.- rednie-wy sze
 Kolejno na mecie (1, 2 , 3...)
 brzydka- adna-pi kno
Zmienne porz dkowe c.d.
" Przedzia y nie maj równej wielko ci, nie mo emy zatem ustali
adnych proporcji ani powiedzie o ile dana grupa jest lepsza
(gorsza) od porównywanej
Skala przedzia owa i ilorazowa
" Skala(e) ta posiada przedzia y o równej wielko ci
" Skal przedzia owa ma wszystkie w a ciwo ci
poprzednich: mo emy odró ni zbiory, ustawi je w
kolejno ci i dodatkowo stwierdzi o ile dany wynik
jest mniejszy (wi kszy) od innego
Skala przedzia owa i ilorazowa c.d.
" W przypadku skali ilorazowej mo emy tak e
stwierdzi ile razy dana warto jest wi ksza
(mniejsza) od porównywanej
" Przedzia owa  nie ma 0 bezwzgl dnego (np.
temperatura oC  rzecz o temperaturze 15oC jest o
6 stopni zimniejsza ni ta o 21oC)
" Ilorazowa  jest 0 bezwzgl dne (przedmiot 10kg
jest 2x ci szy ni 5kg)
Skala ilorazowa c.d.
" Dane na skali ilorazowej (lub przedzia owej) mo emy
przedstawi nie tylko za pomoc cz sto ci wyst powania
i kolejno ci...
Porównywanie grup czyli jak stwierdzi ,
e grupy ró ni si od siebie?
(zadzia a a manipulacja eksperymentalna ZN)
" Warto centralna ( rednia)
" Miara zmienno ci (rozproszenie)
Porównania rednich
" rednia  przeci tny, najbardziej
 reprezentatywny wynik dla grupy
X

X =
n
Porównania rednich c.d.
" Zasadnicze pytanie:
Czy porównywane grupy ró ni si od siebie pod
wzgl dem rednich?
Porównania rednich c.d.
A te grupy ró ni si od siebie?
4 4 4 3 4 5
X = 4 X = 4
" rednie s takie same
" Ró ne jest  u o enie wyników
" Zatem rednie nie zawsze  dobrze
reprezentuj grup
Porównania rednich ->
rozproszenie
Miara zmienno ci -
rozproszenia wyników w grupie
1. Rozst p wyników  czyli ró nica mi dzy
maksymaln i minimaln warto ci w grupie jako
miara zró nicowania wyników
14 5
23
?!
14 5
23
Miara zmienno ci c.d.
2. Odchylenie standardowe  rednia miara
rozproszenia wyników wokó redniej w
porównywanych grupach
2
x x
()

Wariancja:
s2 =
n 1
Odchylenie
=
standardowe:
s s2
Rozk ad normalny 
rozk ad zmiennych w populacji
Rozk ad zmiennych w  naszym badaniu?
Porównanie grup  c.d.
Zasada:
" Grupy musz ró ni si pod wzgl dem redniej
" Odchylenie standardowe wewn trz porównywanych grup
powinno by jak najmniejsze i podobne w obydwu grupach
Wnioskowanie statystyczne
" Na ile grupy musz ró ni si pod wzgl dem
redniej, aby by o to istotne statystycznie i
mo na by o odnie uzyskane wyniki do ca ej
populacji?
Populacja Populacja
Próba
Statystyka
Wnioskowanie statystyczne c.d.
Sensem statystyki jest wnioskowanie
(estymowanie) o parametrach populacji na
podstawie statystyk z próby
" Testy statystyczne (np. t-studenta, analiza
wariancji itd.)
" Poziom istotno ci (p<0,05)
W naszym badaniu rednie w porównywanych
grupach ( ciep a i  zimna ) nie ró ni si na
poziomie istotnym statystycznie (t = 1,384 p<0,17),
czyli zastosowana manipulacja nie odnios a skutku
Wspó zmienno (korelacja)
" Czy i w jaki sposób s ze sob powi zane dwie
ró ne zmienne?
" Pozwala okre li si , kierunek oraz kszta t
tego zwi zku ( -1<0<+1 )
" Nie mo na jednak mówi o przyczynowo ci a
jedynie o wspó zmienno ci
(wspó wyst powaniu)
Wspó zmienno (korelacja) c.d.
Korelacja idealnie dodatnia
Wspó zmienno (korelacja) c.d.
Korelacja idealnie ujemna
Wspó zmienno (korelacja) c.d.
Korelacja zerowa
Wspó zmienno (korelacja) c.d.
" Wspó czynnik korelacji
Korelacja ujemna (r = - 0,30)
Korelacja dodatnia (r = 0,60)
Wspó zmienno (korelacja)
w  naszym badaniu?
Pisanie raportów z bada
Tekst pracy powinien sk ada si z
wyra nie wyodr bnionych cz ci:
" Strony tytu owej
" Streszczenia (abstraktu)
" Rozdzia ów (i podrozdzia ów)
" Bibliografii
" Za czników (je li s )
Pisanie raportów z bada c.d.
Kolejne rozdzia y:
" Wprowadzenie
" Metoda
 Osoby badane
 Narz dzia
 Procedura
" Wyniki
" Dyskusja wyników (wnioski)
" Bibliografia
Literatura cytowana:
" Zimbardo, P.G., Ruch, F.L. (1997). Psychologia i ycie.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (s.650-660).
" Shaughnessy, J.J., Zechmeister, E.B. (2002). Metody
badawcze w psychologii. Gda sk: GWP.
" Piber-D browska, K., Cyprya ska, M., Wawrzyniak, M.
(2007). Standardy edytorskie dla naukowego tekstu
empirycznego z zakresu psychologii. Vademecum.
Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
Literatura na zaj cia 4:
" Kodeks etyczno - zawodowy psychologa
(1992). Warszawa: Polskie Towarzystwo
Psychologiczne.