SUPER04 (2) Nieznany

Rola uwagi w dzia�łaniu pamiêci

Sztuka pamiêtania to sztuka koncentracji.

Samuel Johnson

Przeczytaj bardzo uwa�żnie poni�ższ�ą historiê.

Prowadzisz samochód, w którym jedzie 50 ludzi. Na pierwszym przystanku wysiada 10 osób i wchodz�ą 3; na nastêpnym wysiada 7 i dochodz�ą 2. Na kolejnych 2 przystankach za ka�żdym razem wysiada 4 pasa�żerów i wchodzi 1. W tym miejscu trasy autobus staje, gdy�ż s�ą k�łopoty z silnikiem. Czêœ�Ś osób spieszy siê i woli iœ�Ś piechot�ą; wysiada wiêc 8 z nich. Autobus rusza dalej i dowozi do ko�ącowego przystanku resztê pasa�żerów.

Teraz, bez ulegania pokusie powtórnego czytania, spróbuj odpowiedzie�Ś na dwa pytania. Jestem niemal pewny, �że gdybym zapyta�ł, ile osób zosta�ło w autobusie poda�łbyœ od razu prawid�łow�ą odpowiedŸ, ale pytanie, które chcê zada�Ś, brzmi: ile by�ło przystanków?

Chyba niewielu z Was zwróci�ło na to uwagê. Wiêkszoœ�Ś uzna�ła, �że pytanie bêdzie dotyczy�Ś liczby pasa�żerów, wiêc pracowicie dodawa�ła i odejmowa�ła wszystkich wsiadaj�ących i wysiadaj�ących. Interesowa�ła Was liczba pasa�żerów, inaczej mówi�ąc, chcieliœcie wiedzie�Ś (a wiêc i zapamiêta�Ś), ile osób zosta�ło w autobusie. Nikt nie zak�łada�ł, �że wa�żna bêdzie iloœ�Ś przystanków, nikt wiêc nie zwraca�ł na przystanki uwagi, dlatego mózg nie znalaz�ł odpowiedzi na podstawowe pytanie, nie zapamiêta�ł jej.

Ale jeœli ktoœ za�ło�ży�ł, �że pytanie bêdzie dotyczy�Ś iloœci przystanków, z pewnoœci�ą poda�ł prawid�łow�ą odpowiedŸ, na tym bowiem skupi�ł swoj�ą uwagê, tym by�ł zainteresowany.

Jeœli rzeczywiœcie odpowiedzia�łeœ na pierwsze pytanie, nie b�ądŸ za bardzo szczêœliwy. W�ątpiê, czy odpowiesz na drugie, które brzmi: jak nazywa siê kierowca?

W istocie rzeczy ca�ła zagadka jest bardziej sprawdzianem obserwacji, uwagi, ni�ż testem pamiêci, a zacytowa�łem j�ą tu g�łównie dlatego, aby podkreœli�Ś rolê koncentracji w funkcjonowaniu pamiêci. Gdybym, zanim przeczyta�łeœ historyjkê z autobusem, powiedzia�ł, �że zapytam o nazwisko kierowcy, na tym skupi�łbyœ uwagê, to chcia�łbyœ zauwa�ży�Ś i zapamiêta�Ś.

Ale nawet wtedy móg�łbyœ mie�Ś pewne trudnoœci. Zagadka skonstruowana jest wed�ług zasady odwracania uwagi, co bardzo dobrze znaj�ą wszyscy zawodowi prestidigitatorzy. Kluczowy ruch w sztuczce, w�łaœciwe "modus operendi", jest niedostrzegalny albo przykryty innym, wyraŸniejszym, bardziej sugestywnym. Ten w�łaœnie ruch zauwa�żasz i zapamiêtujesz, cho�Ś jest bez znaczenia, a ten najistotniejszy gubisz i dlatego dajesz siê oszuka�Ś.

Wiêkszoœ�Ś ludzi opisuje w tak nieprawdopodobny sposób popisy magików, �że sam artysta powinien uzna�Ś siê za cudotwórcê, a wszystko dlatego, �że widz po prostu nie zauwa�ża w�łaœciwych ruchów. Pomijaj�ąc sztuczki z kapeluszem czy skrzyni�ą i generalnie wszystkie tricki mechaniczne, gdyby nie to wspomniane "mylenie uwagi" ka�żdy prestidigitator by�łby w du�żym k�łopocie.

Ja te�ż wprowadzi�łem Ciê w b�ł�ąd sugeruj�ąc nie to, co bêdzie wa�żne i na co w ogóle nie zwróci�łeœ uwagi. Chyba ju�ż wystarczaj�ąco d�ługo nadu�ży�łem Twojej cierpliwoœci. OdpowiedŸ na drugie pytanie przynosi pierwsze s�łowo zagadki – Ty prowadzisz autobus, a wiêc Ty sam jesteœ kierowc�ą. Chodzi o Twoje w�łasne nazwisko! Zaproponuj tê zabawê znajomym i przyjacio�łom i przekonaj siê, jak niewielu z nich nie da siê oszuka�Ś.

Jak wspomnia�łem, historyjka z autobusem jest bardziej sprawdzianem obserwacji, ni�ż testem pamiêci. Ale obserwacja i dobra pamiê�Ś id�ą w parze. W�ątpliwe, abyœ zapamiêta�ł coœ, czego nie spostrzeg�łeœ; z kolei bardzo trudno jest zauwa�ży�Ś coœ, czego nie chce siê zapamiêta�Ś lub czego zapamiêtanie nas nie ciekawi.

To oczywiœcie prowadzi do narzucaj�ącego siê wniosku: jeœli chcesz szybko polepszy�Ś swoj�ą pamiê�Ś, chciej zapamiêtywa�Ś. Zmuœ siê do postrzegania wszystkiego, co lub o czym chcesz pamiêta�Ś. Piszê: "zmuœ siê", poniewa�ż pocz�ątkowo pewien wysi�łek jest konieczny, ale po zadziwiaj�ąco krótkim czasie przekonasz siê, �że wola (chê�Ś) zapamiêtania nic nie kosztuje. Pierwszy krok na tej drodze ju�ż zrobi�łeœ. Czytasz tê ksi�ą�żkê. Gdybyœ nie chcia�ł usprawni�Ś swojej pamiêci, nie czyta�łbyœ jej. "Bez motywacji trudno mówi�Ś o dobrej pamiêci" – to dobre motto.

Równie pomocna jest wiara, zaufanie do w�łasnej pamiêci. Jeœli jesteœ pewien, �że coœ zapamiêtasz – w wiêkszoœci przypadków odniesiesz sukces. Myœl o swojej pamiêci jak o sicie. Za ka�żdym razem, kiedy czujesz lub mówisz: "Mam okropn�ą pamiê�Ś", albo: "Nigdy tego nie zapamiêtam", robisz w tym sicie kolejn�ą dziurê. I odwrotnie, jeœli mówisz "Mam wspania�ł�ą pamiê�Ś, z �łatwoœci�ą to zapamiêtam", itp. – zatykasz jedn�ą z nich.

Wielu z moich znajomych wczeœniej czy póŸniej pyta, dlaczego maj�ą k�łopoty z pamiêtaniem, bo przecie�ż zapisuj�ą dok�ładnie wszystko, co chc�ą zapamiêta�Ś. Odpowiadam, �że to jest tak, jakbym zapyta�ł, dlaczego Ÿle p�ływaj�ą, skoro uwi�ązali sobie kamie�ą do szyi. To, �że zapominaj�ą a mo�że raczej, �że nie zapamiêtuj�ą, spowodowane jest w�łaœnie tym, �że pisz�ą. Moim zdaniem s�łowo "zapomnia�łem" nale�ży wyrzuci�Ś ze s�łownika; z dwojga z�łego ju�ż lepiej powiedzie�Ś: nie zd�ą�ży�łem jeszcze zapamiêta�Ś.

Nigdy nie zapomnisz czegoœ, co naprawdê zapamiêta�łeœ. Jeœli piszesz, aby sobie pomóc w zapamiêtaniu ca�łoœci lub wa�żnych szczegó�łów – w porz�ądku. Ale jeœli papier i o�łówek maj�ą by�Ś substytutem pamiêci (a tak w�łaœnie wiele osób uwa�ża), pamiêci nie polepszysz. Charakter pisma, szybkoœ�Ś pisania mo�że tak, ale pamiêci nie, bo j�ą lekcewa�żysz i nie �Świczysz. Zazwyczaj piszesz tylko dlatego, �że jesteœ za leniwy, �że chronisz pamiê�Ś, aby jej bro�ą Bo�że nie przemêczy�Ś. Jak trafnie uj�ą�ł Oliver Wendell Holmes: "�Żeby zapomnie�Ś, najpierw trzeba zapamiêta�Ś".

Miej na uwadze, �że pamiê�Ś lubi, kiedy jej siê ufa. Im bardziej jej ufasz, tym bardziej mo�żesz na niej polega�Ś. Notowa�Ś bez próby zapamiêtania, to �łama�Ś wszelkie regu�ły �Świczenia pamiêci. Nie ufasz swojej pamiêci, nie chcesz na niej polega�Ś, nie �Świczysz jej, nie skupiasz uwagi na tym, co chcesz zapamiêta�Ś – dlatego piszesz. A przecie�ż zawsze mo�żesz zgubi�Ś kalendarz czy notes, a g�łowy nigdy. Jeœli mogê pozwoli�Ś sobie na szczyptê humoru: dopiero kiedy naprawdê tracisz g�łowê, nie ma znaczenia, czy coœ zapamiêta�łeœ, czy nie...

Wiec powtórzê: jeœli koncentrujesz siê na zapamiêtaniu, jeœli wierzysz, �że zapamiêtasz, naprawdê nie musisz niczego zapisywa�Ś. Ilu rodziców narzeka, �że ich dzieci ci�ągle zapominaj�ą, co by�ło zadane, jakie maj�ą lekcje w czwartek, itd., a przecie�ż te same dzieci potrafi�ą powiedzie�Ś, kto strzeli�ł bramkê w kilku kolejnych meczach ekstraklasy albo opisa�Ś wszystkie regu�ły gry w koszykówkê i powiedzie�Ś, kto z kim wygra�ł i kiedy w ubieg�łorocznej rundzie jesiennej. Jeœli z �łatwoœci�ą pamiêtaj�ą takie fakty i liczby, w takim razie dlaczego maj�ą k�łopoty w szkole? Otó�ż tylko dlatego, �że bardziej ich ciekawi kosz czy pi�łka no�żna ni�ż algebra, historia czy geografia.

Problem nie tkwi w z�łej pamiêci, a w braku zainteresowania. Potwierdza to równie�ż fakt, �że wiêkszoœ�Ś uczniów jest dobra lub bardzo dobra w jednym szczególnym przedmiocie, cho�Ś w pozosta�łych zupe�łnie nie b�łyszczy. Jeœli ucze�ą pamiêta lekcje z danego przedmiotu – jest z tego przedmiotu dobry, jeœli nie – nie daje sobie rady. Tak to po prostu jest. I jest to równie�ż dowód na to, �że ucze�ą ma pamiê�Ś do rzeczy, które lubi lub którymi siê interesuje.

Wielu z Was mia�ło w szkole œredniej jêzyk obcy, nawet dwa. I co? Ci�ągle je pamiêtasz? W�ątpiê. Podró�żujesz teraz po œwiecie i odwiedzasz miejsca, gdzie mówi siê tymi jêzykami, i nieraz plujesz sobie w brodê, �żeœ nie uwa�ża�ł na lekcjach. Oczywiœcie, gdybyœ wiedzia�ł, �że bêdziesz podró�żowa�ł, uczy�łbyœ siê jêzyka pilniej, po prostu chcia�łbyœ siê go uczy�Ś i by�łbyœ zdziwiony swoimi stopniami. W moim przypadku tak niestety nie by�ło. Nie wiedzia�łem, �że przyda mi siê znajomoœ�Ś jêzyków obcych, no i nie mia�łem jeszcze wtedy wy�Świczonej pamiêci.

Równie�ż wiele kobiet skar�ży siê na okropn�ą pamiê�Ś, pono�Ś niczego nie mog�ą zapamiêta�Ś. Ale te same panie potrafi�ą opisa�Ś w szczegó�łach, co mia�ła na sobie przyjació�łka, któr�ą widzia�ły kilka tygodni wczeœniej, wiêcej – zauwa�ż�ą inn�ą kobietê za kierownic�ą samochodu jad�ącego prawie 80 km/h i powiedz�ą, jak by�ła ubrana, opisz�ą kolor �żakietu, rodzaj uczesania, czy w�łosy by�ły naturalne, czy tlenione i, oczywiœcie, ile lat mia�ła ta baba! By�Ś mo�że okreœl�ą nawet zawartoœ�Ś portfela kobiety-kierowcy, co oczywiœcie wykracza poza sferê pamiêci, a dotyka raczej obserwacji psychologicznych.

W ka�żdym razie podkreœlam raz jeszcze ogromn�ą wagê zainteresowania w dzia�łaniu pamiêci. Jeœli potrafisz zapamiêta�Ś rzeczy, które Ciê pasjonuj�ą, to znaczy, �że naprawdê masz œwietn�ą pamiê�Ś. To znaczy równie�ż, �że gdybyœ interesowa�ł siê w podobny sposób czym innym, zapamiêta�łbyœ to równie dobrze.

A wiêc podejmij decyzjê, �że od dziœ chcesz zapamiêtywa�Ś nazwiska, twarze, daty, cyfry, fakty – po prostu wszystko i �że z wiar�ą i zaufaniem potraktujesz swoje mo�żliwoœci w tym wzglêdzie. Ju�ż samo to, bez odwo�ływania siê do systemów i metod skojarze�ą, bardzo pomo�że Twojej pamiêci; natomiast systemy i metody, jako œrodki wspomagaj�ące, wprowadz�ą Ciê na drogê ku pamiêci niezwyk�łej. Co udowodniê ju�ż w nastêpnym rozdziale.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SUPER03 (2) Nieznany
SUPER02 (4) Nieznany
Super09 Nieznany
SUPER08 (2) Nieznany
SUPER07 (2) Nieznany
Super01 Nieznany
UMOWA SPOLKI Nieznany
00110 9942b2b7d9e35565ed35e862c Nieznany
CISAX01GBD id 2064757 Nieznany

więcej podobnych podstron