Plenery plastyczne
Plenerowe zajęcia plastyczne prowadzone są w Centrum
Edukacji Ekologicznej i Krajoznawstwa  Salamandra w My-
śliborzu od roku 2000 w oparciu o autorski program pt.  Ku
naturze . Podczas zajęć pomocą służy autorka programu, bądz

też nauczyciel  opiekun grupy może przeprowadzić je samo-
dzielnie, korzystając z doskonale wyposażonej pracowni pla-
stycznej oraz szerokiej oferty gotowych scenariuszy zajęć.
ZWIERZAKI "CHEA
MIAKI" - KAMIEC

PRZEMIENIONY W.....
I. CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
- Trzy godziny zegarowe, po uprzednim zebraniu na ścieżkach dydaktycznych
niezbędnych materiałów.
- Zajęcia do realizacji w pracowni plastycznej bądz
w plenerze na terenie
Centrum Edukacji.
II. MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Kamienie różnej wielkości i kształtu,
Plastelina,
Farby plakatowe, akwarelowe, lakier bezbarwny- w spreju, klej polimerowy.
III. PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Spośród zebranych kamieni należy wybrać najciekawsze w kształcie , "dopatrzeć" się w nich czegoś
w co je przemienimy. Sam kształt często "podpowiada" w co chce się przemienić. Dzieci mogą swobodnie
fantazjować,
często płaski kamień staje się Salamandrą plamistą, a okrągły biedronką czy
żabą, kilka połączonych kamieni przeistacza się w uroczą stonogę itd.
Kamienie trzeba dobrze oczyścić, umyć i wysuszyć.
Do kamieni można dokleić z plasteliny brakujące elementy, całość malujemy farbami, części z plasteliny w
razie potrzeby też można pomalować farbami plakatowymi. Kamienie można również ze sobą dowolnie
sklejać klejem polimerowym. Dla uzyskania dodatkowego efektu i dla ewentualnego zabezpieczenia, po
uprzednim dokładnym wysuszeniu, przemieniony kamień można polakierować.
Zwierzaki "Chełmiaki" /również powszechnie występujące w Myśliborzu :)/, wykonane własnoręcz-
nie stanowią wspaniałą pamiątkę pobytu w Centrum Edukacji Ekologicznej. Ich różnorodność i bogactwo
formy, barwy zależy od fantazji i wyobraz
ni dzieci. Uczestników zajęć można inspirować opowieściami o
przedmiotach zaklętych w kamień. W załączeniu
przykłady prac wykonanych przez uczniów klasy II i
III szkoły podstawowej - uczestników jednodniowego
pleneru plastycznego
SOL
MALOWANE
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Dwie godziny zegarowe z przerwą na suszenie prac w trakcie realizacji.
Zajęcia do realizacji w plenerze w okolicach Centrum bądz
na ścieżkach dydaktycznych.
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Plenerowe deski malarskie.
Sól /gruba/, klej biurowy.
Kartka z bloku techniczna /format A3/.
Farby akwarelowe, pędzle, palety, woda.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Uczestnicy zajęć wybierają dowolny fragment krajobrazu i starają się go odtworzyć - " rysując" szybkimi
ruchami klejem biurowym obserwowany pejzaż.
Następnie klej posypujemy obficie solą, tak aby się dobrze przykleiła. Istotnym jest, aby czynności te wykony-
wać szybko, tak by klej nie zdążył wyschnąć przed pokryciem go solą.
Kompozycję można wielokrotnie uzupełniać i poprawiać, aż do całkowitego wyschnięcia solnego podkładu.
"Namalowany" solą pejzaż kolorujemy farbami akwarelowymi, uzyskane efekty struktury, można różnico-
wać, poprzez dodawanie większej ilości wody, rozpuszczając soli.
Na etapie kolorowania w dalszym ciągu można "dosalać" kompozycję.
Kolorystyka prac malowanych solą będzie różna w zależności od pory roku, przyroda winna być inspirująca
dla młodych artystów. Proponowany temat do realizacji zarówno dla dzieci młodszych jak i dla młodzieży.
Technikę malowania solą można również wykorzystać do realizacji małych prac, typu "kartka z pozdrowie-
niami z Myśliborza" wykonana własnoręcznie przez uczestnika zajęć w Centrum.
TAJEMNICZA MAPA NA
STARYM PAPIERZE
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Dwa razy po dwie godziny, konieczna przerwa minimum godzinna.
Zajęcia do realizacji w pracowni plastycznej.
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Kartka papieru /format A4/
Kawa, herbata, piasek, ziemia, farby akwarelowe inne barwniki.
Zapałki ewentualnie świeczka.
Flamastry, cienkopisy.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Pierwsza faza zajęć polega na preparowaniu "starego papieru". W tym celu, kartkę papieru należy dokładnie
pognieść, wielokrotnie poskładać, poprzecierać w różnych miejscach, nadać jej zużytego wyglądu.
Sporządzić roztwór z naparu kawy, herbaty lub brązowej farby akwarelowej.
Wcześniej spreparowaną odpowiednio kartkę papieru zanóżamy w roztworze, pozwalając nasiąknąć barwni-
kiem.
Po wyjęciu kartki z roztworu, przecieramy w niektórych miejscach, piaskiem bądz
ziemią, przebarwiając dodat-
kowo papier. Dzięki wcześniejszemu gnieceniu, papier nie jest jednolicie przebarwiony
Papier pozostawiamy do całkowitego wyschnięcia - tu następuje przerwa w zajęciach, podczas której możemy po-
kazać uczestnikom zajęć przykłady różnych map geograficznych, historycznych, planów.
Po przerwie papier w dalszym ciągu poddawany jest procesowi niszczenia, można go przypalić, ponaddzierać itp.
Każdy uczestnik zajęć samodzielnie decyduje do czego posłuży mu spreparowany stary papier. Przy pomocy fla-
mastrów i cienkopisów rysuje na swoim papierze np. mapę, plan ukrytego skarbu, pisze życzenia itp.
Tak spreparowany papier można wykorzystać do stworzenia mapy terenu Parku Krajobrazowego "Chełmy"
gdzie młodzież właśnie przebywa, do tworzenia starych map, planów, jako papier dekoracyjny, podkład do gra-
fik itp.
W
ŻE MYŚLIBORSKIE
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Dwie godziny zegarowe, po uprzednim zebraniu podczas zajęć bądz
spaceru na ścieżce dydaktycznej
niezbędnych materiałów.
Temat polecany do realizacji w pracowni plastycznej, podczas złej pogody, bądz
wieczorem - w ramach
czasu wolnego od zajęć dydaktycznych z zakresy ekologii.
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Zebrane na ścieżkach dydaktycznych patyki o dowolnych kształtach o dł. 20 - 30 cm /im pa-
tyk bardziej powyginany tym lepiej/.
Farby plakatowe, cienkie pędzelki.
Flamastry, cienkopisy, korektor.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Patyki należy odkorować, w miarę możliwości oczyścić, wybrać
najciekawszy fragment, najbardziej przypominający swoim kształtem
węża, zaznaczyć część stanowiącą głowę, tak przygotowany patyk należy
pomalować np. w barwne paski, plamki czy inne dowolne wzorki. Do
tego celu należy używać czystych, żywych barw.
Po dokładnym wyschnięciu farby, namalowane uprzednio kształty należy
zakreślić kontrastowym kolorem flamastra kontury i domalować wzorki
/ w wypadku mniejszych elementów cienkopisem/, w ten sposób
powstanie dodatkowy atrakcyjny wzór. Szczególnie należy zwrócić
uwagę na głowę, domalowując wielkie oczy i białą farbą lub korektorem
zęby.
"Węże Myśliborskie" /powszechnie występujące w My-
śliborzu J/, wykonane własnoręcznie stanowią wspa-
niałą pamiątkę pobytu w Centrum Edukacji Ekolo-
gicznej. Ich różnorodność i bogactwo formy, barwy zale-
ży od fantazji i wyobraz
ni dzieci. Uczestników zajęć
można inspirować opowieściami o dzikich, baśniowych
stworach. W załączeniu przykłady prac wykonanych
przez uczniów klasy IV - uczestników wiosennego ple-
neru plastycznego.
STUDIUM JEDNEGO LIŚCIA
RYSUNEK OA
ÓWKIEM
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Dwie godziny zegarowe, po uprzednim zebraniu podczas zajęć bądz
na spacerze na ścieżce dydaktycznej niezbęd-
nych materiałów, stanowiących model, wzór do rysowania.
Temat do realizacji zarówno w pracowni plastycznej jak i w plenerze, w zależności od pogody.
MATERIAA
Y I PRZYBORY
- Zebrane na ścieżkach dydaktycznych ciekawe okazy liści, różnych gatunków
drzew liściastych.
Dowolny format kartki technicznej.
Miękki ołówek / B6-B8/, gumka do mazania.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Każdy z uczestników zajęć, bardzo dokładnie analizuje "swój liść", stara się zbadać jego budowę, uwzględniając
swoją wiedzę z zakresu przyrody.
Wielkość kartki dobiera w zależności od wielkości, okazu liścia.
W pierwszej fazie studium liścia, rysuje bardzo ogólnie, schematycznie kształt liścia, a następnie przystępuję do
właściwego analizowania swojego "bohatera" rysunku.
Korzystając z wiedzy na temat światłocienia, z możliwości jakie daje w tej kwestii guma do mazania, zwykła
chusteczka higieniczna do rozcierania ołówka, przedstawiają liść z nieomal anatomiczną dokładnością.
Ołówek nie jest skomplikowanym narzędziem pracy, uczniowie chętnie do niego sięgają, nie zdając sobie sprawy,
że jest to jedna z trudniejszych technik. Dobrze wykonany rysunek ołówkiem wymaga wiele cierpliwości i kon-
centracji, wprawdzie pozwala na wszelkiego rodzaju poprawki i korekty w trakcie pracy ale ostatecznie to autor
musi zdecydować, czy już wszystko na temat swojego liścia powiedział. Tę samą technikę rysunku ołówkiem
wykorzystali uczniowie jednego z plenerów, rysując zwierzęta napotkane podczas zajęć terenowych na ścieżce przy-
rodniczej. Bohaterem rysunku jest rodzina jeży spacerująca w "Wąwozie Lipy". Przykład praca w załączeniu.
 BARWY JESIENI
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Czas do realizacji, w zasadzie dowolny, / minimum dwie godziny/ są to wybitnie zajęcia do realizacji w
plenerze, należy uwzględnić czas dojścia do wybranego miejsca, w okolicach CEEiK najkorzystniej-
szym miejscem jest "Słoneczna łąka", Wzgórze Rataj, ścieżka dydaktyczna "Wąwóz Myśliborski".
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Farby plakatowe, akwarelowe, pędzle różnej grubości, palety do farb, naczynia na wodę, woda.
Plenerowe deski malarskie.
Blok techniczny / format A3/
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Każdy z uczestników indywidualnie wybiera miejsce pracy, w danym rejonie np. na Słonecznej łące, indy-
widualnie określa fragment krajobrazu, który będzie malował.
Podczas pracy korzysta z szerokiej gamy barw ciepłych, typowej dla jesiennego pejzażu. Stara się oddać
bogactwo kolorów tej pory roku, prace można wzbogacić elementami architektury. Wskazane jest wy-
korzystanie zjawiska perspektywy barwnej.
Jesienne plenery plastyczne są szczególnie atrakcyjne, ze względu na fakt, iż na co dzień dzieci i młodzież
tworzą w klasach w szkole i prace ich nie są malowane z natury, a jedynie z wyobraz
ni. Otaczający kra-
jobraz działa bardzo inspirująco, jakoby podpowiada i co dalej, odpowiada na pytanie ...a co z tłem? W
plenerze takich pytań nikt nie zadaje, każdy uczestnik zajęć instynktownie wie, czuje kiedy praca jest
skończona. Podczas zajęć w plenerze bardzo często ujawniają się dotychczas nie odkryte talenty i pasje
malarskie, często jest to sposób na uspokojenie, wyciszenie dzieci czy młodzieży, która w takich chwilach
potrafi wsłuchać się w głosy natury, w głosy przyrody.
Wykonane prace można zaprezentować w GALERII NA PA
OCIE pod grzybkiem, najciekawsze z
nich wzbogacą bogate już zbiory CEEiK i stanowić będą element dekoracyjny budynku Centrum.
DESZCZEM WYSZYWANE -
MOKRE W MOKRYM -
MOZAIKA ZE STRUGI
DESZCZOWEJ
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Dwie godziny zegarowe, najlepiej podczas deszczowego dnia, realizacja tematu wymaga szczególnej uwagi ze
strony opiekuna, ponieważ, używana będzie duża ilość wody, a prace wykonywane będą w pracowni pla-
stycznej.
Temat polecany do realizacji dla młodzieży gimnazjum.
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Kartki papieru (format A3).
Farby akwarelowe, pędzle, woda, woda jeszcze raz woda.
Deski malarskie, duże naczynia na wodę np. miski.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Kartki obficie zmoczyć, najlepiej przez całkowite zanurzenie w misce z wodą.
Mokrą kartkę rozłożyć na desce malarskiej, farbę akwarelową nanosić swobodnymi plamami, pozwalając
"rozlewać" się pod wpływem wody.
Widok za oknem, będzie doskonałym motywem przewodnim do pracy, padający deszcz, strugi wody na szy-
bach, "zapłakany świat".
Las w deszczu, drzewa w deszczu, niebo w deszczu, cała przyroda w deszczu. Na mokrej kartce, mokry
pejzaż, po wyschnięciu, prace są pozwijane i należy je wyprostować układając pod czymś ciężkim (mogą
to być książki). Często dużym zaskoczeniem dla samego autora jest wygląd pracy po wyschnięciu, po-
wstaje wiele dodatkowych, nie przewidzianych efektów plastycznych, typu zacieki, przebarwienia po od-
parowaniu wody itp.
Mozaiki w strugach deszczu, są pracą dla cierpliwych bowiem często trzeba wykonać wiele prób, dla uzyska-
nia zamierzonego efektu, pracy plastycznej może towarzyszyć nastrojowa, cicha muzyka. Po zakończeniu
zajęć, można młodzież poprosić o refleksje na temat wykonanych przez siebie prac. Autorzy najciekaw-
szych prac mogą pozostawić swoje dzieła w Centrum jako ekspozycję, stanowiącą element dekoracyjny
NAJPI
KNIEJSZY MOTYL
ŚWIATA
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Trzy godziny zegarowe z 15 min przerwą na suszenie prac po pierwszej fazie realizacji.
Temat do realizacji o każdej porze roku, dowolnie w pracowni bądz
w plenerze.
Zajęcia szczególnie polecane dla dzieci młodszych (uczniowie szkoły podstawowej).
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Kolorowe tusze kreślarskie, farby plakatowe, akwarelowe.
Pędzle, naczynia na wodę.
Kartki papieru (format A3).
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Tuszem kreślarskim na środku kartki należ zrobić 2-3 kleksy, dowolnej wielkości i w dowolnym kolorze.
Zanim tusz wyschnie, kartkę należy złożyć wzdłuż osi poziomej na pół, następnie dokładnie odcisnąć
kleksy, powstanie symetryczne odbicie, stanowiące brzuch motyla.
Kartkę pozostawić do dokładnego wyschnięcia (przerwa).
Po przerwie każdy z uczestników zajęć "domalowuje" farbami plakatowymi, swojemu motylowi skrzydła,
na nich bogate - fantazyjne wzory, czułka, oczy. Dzieci winny postarać się aby to ich motyl był
"najpiękniejszym motylem świata".
Tło należy wykonać farbami akwarelowymi, motyl najpiękniej będzie wyglądał na tle błękitnego nieba.
Najpiękniejsze motyle żyją oczywiście w Myśliborzu i w wyobraz
ni dzieci, należy pozwolić im puścić wodze
fantazji. W ten sposób namalowane motyle można wyciąć, zagiąć ponownie wzdłuż osi i na nitkach podwie-
sić pod sufitem (po powrocie z Centrum) w swoich klasach, będą stanowiły bardzo ciekawy element dekora-
cyjny np. na powitanie wiosny.
JESIENNA, LETNIA
DZIEWCZYNA,
PANI WIOSNA,
KRÓLOWA ZIMY
CZAS TRWANIA ZAJ
Ć:
Trzy godziny zegarowe, po uprzednim zebraniu niezbędnych materiałów podczas zajęć lub spacerów na
ścieżkach dydaktycznych.
W zależności od pory roku realizowany jest temat: "Jesienna, letnia dziewczyna", "Pani wiosna",
"Królowa Zimy".
Zalecana praca w zespołach 4-6 osobowych, w pracowni plastycznej, przy sprzyjających warunkach
atmosferycznych, temat można realizować w plenerze /szczególnie temat: "Letnia dziewczyna"/.
MATERIAA
Y I PRZYBORY:
Zebrane na ścieżkach dydaktycznych liście, pióra ptasie, suche owoce, nasiona, szyszki, kolorowe płat-
ki kwiatów itp.- te materiały uzależnione są od pory roku.
Biała bibuła, białe chusteczki higieniczne, dowolny biały papier o różnym odcieniu bieli, srebrna folia
aluminiowa, folia przez
roczysta /temat: Królowa Zima".
Farby plakatowe, akwarelowe, pędzle, nożyczki, klej.
Karton /format A0/.
PRZEBIEG ZAJ
Ć:
Zgromadzone materiały należy posegregować, oczyścić i przesuszyć, proces suszenia można
przyspieszyć, prasując liście żelazkiem / koniecznie przez papier/.
Każda grupa wykona jeden portret damy odpowiednio do pory roku, w jakiej zajęcia odbywają się.
Na kartonie należy zrobić szkic całej postaci, rysunek twarzy można pominąć, zaznaczając ją jedynie
schematycznie, najważniejszym elementem jest strój w jaki zostanie przyodziana.
Podczas pracy należy zwrócić uwagę, aby postać odpowiadała porze roku, szczególnie ważnym elemen-
tem są odpowiednie barwy, charakterystyczne dla danej pory roku: jesień- barwy złota, brązu, żół-
Najnowszą propozycją są zajęcia
czerpania papieru
Zajęcia prowadzone z grupą ok.20 osób z podziałem 5 stanowisk pracy,
Czas trwania zajęć  ok. 2 godz. zegarowe.
Grupa wiekowa  dowolna
I. PRZYGOTOWANIE MASY PAPIEROWEJ (PULPY)
Stare gazety, kartki, kartonowe pudełka, różnego rodzaju papierki należy podrzeć na jak naj-
mniejsze kawałki, w razie potrzeby dodatkowo mikserem je rozdrobnić, dodając tyle wody, ( najlepiej go-
rącej, by proces rozpuszczania masy przebiegał szybciej) aby masa osiągnęła konsystencję gęstej papki. W
tym przypadku surowcem do produkcji papieru jest papier, zatem mamy do czynienia z powtórnym uży-
ciem tego samego materiału  z recyklingiem.
Masę papierową możemy uzyskać również z waty celulozowej (ligniny), do wyprodukowania
20 kartek papieru czerpanego w formacie A 4 należy przygotować ok. 200 g waty celulozowej po-
ciętej na drobne kawałki i zamoczone w gorącej wodzie. Roztwór jest gotowy do czerpania po min.
2 godz. ( tak więc należy go przygotować przed rozpoczęciem właściwych zajęć. Do masy papierniczej
należy dolać tyle wody, aby powstała rzadka zawiesina, która w trakcie czerpania należy uzupełniać.
II. PRZYGOTOWANIE STANOWISK PRACY
Każdy z 5-ciu zespołów ma do dyspozycji masę papierniczą (pulpę), sita do czerpania masy pa-
pierowej, płótna do przekładania poszczególnych kartek. Dodatkowym wspólnym dla wszystkich sta-
nowiskiem pracy jest prasa śrubowa.
III. CZERPANIE PAPIERU
W naczyniu zawierającym roztwór makulaturowy lub celulozowy należy zanurzyć sito i równo-
miernie zaczerpnąć masę, po jej wstępnym odsączeniu z wody, przekładamy między płótno i odciskamy
wodę. W przypadku nie udanego zaczerpnięcia masy (powstaną np. dziury w papierze, na każdym etapie
można papier ponownie wrzucić do roztworu i zamieszać z pozostałą zawiesiną i czynność powtarzać
dowolnie wiele razy, aż do uzyskania właściwego efektu). Im cieńszą warstwę zaczerpniemy tym kartka
Prowadzący zajęcia wraz z uczestnikami omawia korzyści płynące z takiego sposobu zagospoda-
rowania odpadów  papieru.
Cel plenerowych zajęć plastycznych:
Rozbudzanie wyobraz
ni i fantazji poprzez wchodzenie dzieci w role osób i przedmiotów.
Rozbudzanie wrażliwości na estetykę, rozwijanie wrażliwości na piękno przyrody, kształtowanie emocjonal-
nej więzi dziecka z przyrodą.
Rozwijanie wyobraz
ni i twórczej inwencji uczniów.
Rozbudzanie werbalnych i niewerbalnych środków porozumiewania się, umiejętność dostosowania tych środ-
ków do charakterystyki i nastroju pory roku.
Nabywanie umiejętności obserwowania zjawisk przyrody.
Osiągnięcie umiejętności dostrzegania przykładów związków przyczynowo-skutkowych w przyrodzie.
Uwrażliwienie na ochronę przyrody ( myślenie ekologiczne ), wdrażanie do ochrony naturalnego środowiska.
Rozbudzanie zainteresowań dzieci i młodzieży życiem zwierząt w środowisku naturalnym.
Wyrabianie przekonania o nieuchronności ponoszenia odpowiedzialności za własne postępowanie w dziedzi-
nie degradacji środowiska naturalnego.
Wdrażanie do pracy w zespołach.
Dostarczenie uczniom przeżyć natury estetycznej.
Kształtowanie umiejętności wyrażania uczuć wywołanych pięknem świata ( otoczenia ).
Utrwalenie umiejętności rozpoznawani i trafnego stosowania środków wyrazów artystycznych.
Zajęcia plastyczne w CEEiK  Salamandra w Myśliborzu można prowadzić przez cały rok, na ścież-
kach dydaktycznych bądz
w pracowni plastycznej. Istnieje możliwość organizowania zajęć zarówno jedno
jak i kilku dniowych, podczas weekendów, ferii zimowych czy wakacji letnich. Procedura rezerwacji zajęć
jest taka sama, jaka obowiązuje przy zajęciach z zakresu edukacji ekologicznej prowadzonej w CEEiK w
Myśliborzu.
Wszystkich uczestników plenerów plastycznych, zajęć z zakresu edukacji ekologicznej, miłośników przyro-
dy i sztuk pięknych a także gości odwiedzających CEEIK zapraszamy do udziału w stałym konkursie
plastycznym pt.  PI
KNO PARKU KRAJOBRAZOWEGO CHEA
MY , gdzie raz w roku
wybierane i nagradzane będą prace plastyczne realizowane w Centrum w Myśliborzu. Najlepszym pracom
kapituła konkursu nada tytuł  NAJPI
KNIEJSZE CHEA
MY . Autorzy nagrodzonych prac,
otrzymają honorowy tytuł  PRZYJACIEL PARKU KRAJOBRAZOWEGO CHEA
MY
Opr. Regina Kuz
micka