Jeden
1.choroby noowopojawiajace się(emerging)-nowo zidentyfikowane, poprzednio nieznane zakazenia w których wyniku powstawaly lokalne lub miedzynarodowe problemy zdrowia publicznego:WZW typu C, WZW typu B, goraczki krwotoczne, borelioza, hemolityczny zespol nerkowy
choroby nawracajace (re-emerging)-choroby, które po okresie zacisza epidemicznego kiedy powstaly być problemem zdrowia publicznego uwidocznily się ponownie:gruzlica,cholera,blonica,dzuma,zolta goraczka, meningokokowe zapalenie opon mozgowo-rdzeniowych.
2.Przyczyny wzrostu zachorowan na nowotwory zalosliwe w pl:
-zwiekszenie liczby ludnosci polski
-zmiany w strukturze a przede wszystkim zwiekszenie liczby ludnosci po 65 rż
-zwiekszenie ekspozycji na czynniki rakotworcze i rozpowszechnienie zachorowan sprzyjajacych rozwojowi raka
-opoznienie we wprowadzaniu populacyjnych programow wczesnej diagnostyki i leczenie nowotworow szyjki macicy, pierso, jelita grubego, a także ich niska skutecznosc.
3.10 faktow WHO na temat zdrowia psychicznego:
1.polowa zaburzen psychicznych ma swój poczatek w okresie rozwojowym przed 14rż. Na swiecie około 20% dzieci cierpu z powodu zaburzen/chorob psychicznych. W wiekszosci krajach przypada jeden psychiatra dzieciecy na 1-4 mln.obywateli.
2.deoresje można zdefiniowac jako staly smutek oraz utrate zainteresowan wraz z symptomami psychologicznymi, behawioralnymi oraz fizycznymi. Jest ona uwazana za jedna z najczestszych przyczyn niepelnosprawnosci na swiecie.
3.samobojstwo popelnia sednio 800tys osob rocznie, polowa z nich w krajach o srednim/niskim dochodzie. Ponad polowa samobojcow jest w wieku 15-44 lata.
4.wojny i inne katastrofy maja wplyw na zdrowie psychiczne
5.zaburzenia psychiczne sa w grupie ryzyka wystepowania chorob zakaznych i niezakaznych.
6.dyskryminacja pacjentow psychiatrycznych i ich rodzin zniecheca ludzi do poszukiwania pomocy
7.w wiekszosci krajow regularnie zglasza się nieprzestrzeganie praw pacjentow psychiatrycznych-od krepowania fizycznego do pozbawienia podstawowych potrzeb i prywatnosci. Niewiele krajow posiada uregulowania odpowiednio chroniace prawa pacjentow psychiatrycznych.
8.malo pieniedzy
9malo kadr
10.istnieja trudnosci w dostepie do specjalistów.
4.Kryteria zespolu metabolicznego:
Kryteria według amerykańskiego Narodowego Programu Edukacyjnego dotyczącego Cholesterolu (2001) 3 lub więcej spośród 5 kryteriów: ∑ ciśnienie tętnicze > 130/85 mm Hg ∑ stężenie triglicerydów we krwi > 1,7 mmol/l (150 mg/dl) ∑ stężenie cholesterolu frakcji HDL: < 1,0 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn < 1,3 mmol/l (50 mg/dl) u kobiet ∑ obwód talii: > 102 cm u mężczyzn > 88 cm u kobiet ∑ stężenie glukozy na czczo > 6,1 mmol/l (110 mg/dl)
Kryteria według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (2005) Otyłość brzuszna definiowana jako obwód talii w zależności od pochodzenia etnicznego: dla Europejczyków obwód talii > 94 cm dla mężczyzn i > 80 cm dla kobiet oraz 2 spośród pozostałych 4 kryteriów: ∑ ciśnienie tętnicze > 130/85 mm Hg ∑ stężenie triglicerydów we krwi > 1,7 mmol/l (150 mg/dl) ∑ stężenie cholesterolu frakcji HDL: < 1,0 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn < 1,3 mmol/l (50 mg/dl) u kobiet ∑ stężenie glukozy na czczo > 5,6 mmol/l (100 mg/dl)
5.Dodatkowe subst. W zywnosci:
-barwniki-naturalne,toksyczne,syntetyczne
-subst.konserwujace-kw.benzoesowy,azotan sodu i potasu
-przeciutleniacze
-subst.wzbogacajace-weglan wapnia, zelazo, wit. Z gr.b, karoten, jod, kw.foliowy
-subst.slodzace-intensywne srodki sodzace, acesulfam K,aspartam; polsyntetyczne wypelniacze-surbital
-subst.aromatyczne i wzbogacajace zapach i smak-glutaminian sodu.
6.Nadzor biezacy PISU:
*kontrolowanie przestrzegania przepisów okreslajacych wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczegolnosci dotyczacych:
-wody do spozycia, czystosci powietrza, gleby, wod i innych elementow srodowiska
-stanu higienicznego nieruchomosci, zakladow pracy, instytucji, obiektow i urzadzen uzytku publicznego, drog, ulic i osobowego i towarowego transportu
-przechowywania i sprzedazy zywnosci i jej produkcji
-warunkow zdrowotnych srodowiska pracy,a zwlaszcza zapobieganie powstaniu chorob zawodowych
-higieny pomieszczen i wymagan w stosunku do sprzetu uzywanego w szkolach
-higieny procesow nauczania
7.Zakazenie szpitalne/zakladowe:zakazenie, które wystapilo w okresie 48-72h od udzielenia swiadczenia zdrowotnego. Dla zakazenia o dlugim okresie wylegania -wzw typu b, wzw typu c, hiv, gruzlica, przyjmuje się okres od 2tyg do wielu lat. Zakazenie to Może wystapic zarówno w szpitalu jak i w innej placowce opieki zdrowotnej.