DOCHÓD NARODOWY
Dochód narodowy (Produkt Narodowy Netto), jest to suma dochodów wszystkich obywateli danego kraju, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał), równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i usług pomniejszona o koszty amortyzacji, (czyli koszty zużycia czynników produkcyjnych).
PNN (dochód narodowy) = PNB (produkt narodowy brutto) - amortyzacja
Pojęcie pomocnicze:
Dochód - suma pieniędzy uzyskana przez osobę lub gospodarstwo domowe w danym okresie(tydzień, miesiąc, rok). Dochód jest, więc strumieniem pieniężnym przypadającym na dany okres.
Amortyzacja - zużywanie się istniejącego zasobu kapitału trwałego
Składniki dochodu narodowego:
Dochód z tytułu czynszów + zyski + dochody + wynagrodzenie i płaca
DN = PNB - Am - podatki pośrednie (VAT, akcyza)
Podział dochodu narodowego:
Podział pierwotny - polega na podziale nowo wytworzonej wartości między pracowników przedsiębiorstwa w postaci wynagrodzeń i na akumulację finansową przedsiębiorstwa. Dokonuje się on w miejscu wytworzenia dochodu narodowego, np. w przedsiębiorstwie. W wyniku tego podziału pracownicy otrzymują pensje, a przedsiębiorstwo zysk.
Podział wtórny - dochody pierwotne pracowników i przedsiębiorstw podlegają, za pośrednictwem rynku i budżetu państwa, dalszemu podziałowi, który nazywa się podziałem wtórnym dochodu narodowego. Podział ten dokonuje się poprzez system cen i system podatkowy, dzięki zakupom dóbr i usług. W wyniku tego podziału powstają dochody właścicieli przedsiębiorstw i punktów usługowych, dochody państwa oraz pracowników sfery nieprodukcyjnej.
Podział ostateczny - wyraża proces jego podziału na konsumpcję ( zaspakaja bieżące potrzeby społeczeństwa)dzielimy ją na:konsumpcję indywidualną i zbiorową oraz na akumulację ( decyduje o możliwościach rozwoju społeczeństwa i tym samym o zaspokojeniu przyszłych potrzeb społeczeństwa). Do tego podziału dochodzi przez podział pierwotny i wtórny.
Zalety i wady dochodu narodowego:
Zalety:
- sumowanie wszystkich wydatków i dochodów obywateli, co jest podstawą polityki gospodarczej i społecznej rządu
Wady:
- nie wartościuje poszczególnych składników (produkcja broni czy alkoholu wchodzi do wskaźnika dochodu tak samo jak produkcja żywności)
- nie rejestruje pracy „zrób to sam”
- nie ujmuje zniszczenia środowiska
Metody liczenia dochodu narodowego:
Do obliczenia dochodu narodowego niezbędne są dane pochodzące z różnych przedsiębiorstw, każde przedsiębiorstwo prowadzi dokładną ewidencje nakładów i wyników na podstawie, której oblicza wielkość wytworzonej produkcji globalnej.
Dwa systemy obliczania dochodu narodowego:
1. Metoda MPS (MATERIAL PRODUKT SYSTEM -system produkcji materialnej)- zajmuje się produkcją materialną .
2. Metoda SNA (SYSTEM OF NATIONAL ACCOWNTS system rachunkowości narodowej)- występuje zarówno w sferze dóbr materialnych, jak i usług, dziś stosuje się ją już na całym świecie.
Dochód narodowy w praktyce ( polska):
Dochód narodowy przypadający na mieszkańca Polski z uwzględnieniem siły nabywczej złotego w 2001 roku wynosił 41 proc. średniej Unii Europejskiej.
W 2001 roku Polska osiągnęła 204,1 mld euro dochodu narodowego.
W 2008 dochód narodowy Polski w ujęciu kursu złotego wobec euro wyniósł 362 mld euro, w 2009 roku 309 mld euro.