Astma
Choroba ta dotyka ludzi w różnym wieku. Jest to przewlekły proces zapalny dróg oddechowych. Komórki kładu oddechowego stają się bardzo reaktywne, co powoduje powstawanie duszności, gwiżdżącego oddechu, bólu i ucisku w klatce piersiowej oraz powstawanie uporczywego kaszlu. Ataki astmy występują najczęściej w godzinach rannych i w momencie ich wystąpienia istotne jest podanie odpowiedniego leku, gdyż dolegliwości mogą spowodować nawet uduszenie.
Liczba osób dotkniętych tym schorzeniem jest obecnie bardzo duża. Szacuje się ją na blisko 100 milionów ludzi na całym świecie.
Choroba rozpoczyna się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie. Ważne jest wówczas właściwe rozpoznanie tej choroby, gdyż nieprawidłowe leczenie, może być tragiczne w skutkach.
Na szczęście częściej występuje łagodny typ schorzenia, a odpowiednie leki i leczenie pozwala żyć ludziom w normalny sposób.
Zwiększona zapadalność na astmę powodowana jest zmianami w środowisku oraz otoczeniu.
Związana jest prawdopodobnie ze wzrostem liczby szkodliwych substancji, tzw. alergenów zawartych w powietrzu .Szczególnie niebezpieczne są roztocze występujące w kurzu domowym. Sądzi się , że istnieje powiązanie między alergią i astmą. Ciągła alergia może bowiem przejść w objawy świadczące o astmie.
Aby właściwie zdiagnozować astmę konieczne są odpowiednie badania kliniczne oraz wywiad lekarski z pacjentem.
Statystyki epidemiologiczne podają, że zachorowalność na astmę rośnie. Pojawia się zarówno u dzieci jak i dorosłych.
Przyczyny astmy:
Wśród czynników, które najczęściej wymienia się jako przyczynę astmy są alergeny, a dokładnie zetknięcie się z czynnikiem uczulającym. Uczulać mogą różne substancje, ale najczęściej wymienia się zarodniki grzybów, sierść zwierząt domowych, pyłki roślin ale przede wszystkim kurz domowy, w którym znajdują się roztocza. Do gatunków, które najczęściej są przyczyna alergii należą Dermatophagoides pteronysinus, D. farinae,
D. microceras a także Euroglyphus mainei.
Czynnikami, które sprzyjają wystąpieniu astmy są atopia oraz płeć. Atopia jest to skłonność organizmu uwarunkowana zazwyczaj genetycznie do tworzenia dużej ilości przeciwciał skierowanych przeciw różnym alergenom.
Istnieje wiele alergenów wywołujących astmę. Ogólnie możemy podzielić je pod względem pochodzenia. Wyróżniamy bowiem alergeny zwierzęce i roślinne, czasem wymienia się również alergeny pochodzenia antropogenicznego. Nawet w mieszkaniu jesteśmy narażeniu na kontakt ze szkodliwymi substancjami, gdyż mogą się tu znajdować roztocza, alergeny zwierzęce ( np. kocia sierść), alergeny karaluchów czy różnego rodzaju zarodniki grzybów.
Środowisko zewnętrzne obfituje w wiele potencjalnych źródeł alergii. Oprócz pyłków roślinnych i zarodników grzybów uczulać mogą niektóre substancje występujące w miejscu pracy a także substancje zawarte w niektórych lekach.
Pewne grupy ludzi są bardziej narażone na wystąpienie objawów choroby.
Zwiększoną wrażliwość wykazują ludzie u których nastąpiło zakażenie układu oddechowego. Zachorowaniu sprzyja również niewłaściwa dieta, palenie papierosów, przebywanie w zanieczyszczonych pomieszczeniach mieszkalnych. Prawdopodobieństwo choroby związane jest również ze zbyt niską wagą urodzeniową noworodka.
Coraz częstsze pojawianie się choroby związane jest przede wszystkim ze znacznym zanieczyszczeniem środowiska.
Astma należy do schorzeń przewlekłych w związku z czym jej pojawienie się i ataki związane są z pewnymi sytuacjami. Atak choroby może mieć miejsce w momencie kontaktu układu oddechowego z alergenem, na pojawienie się ataku może mieć wpływ wysiłek fizyczny a przede wszystkim związane z tym przyspieszenie oddechu. Chorzy skarżą się również na aurę, dodatkowo ataki wzmagać mogą zakażenia układu oddechowego a także substancje szkodliwe i żrące zawieszone w powietrzu.
Do głównych objawów astmy należą duszności, świsty pojawiające się w momencie oddechu, gwałtowny kaszel oraz ucisk w klatce piersiowej.
Występowanie wyżej wymienionych objawów wiążę się ze specyfiką chorego .Nie musi on odczuwać wszystkich wymienionych objawów, a stopień nasilenia ich może być różny.
Alergeny drażnią zakończenia nerwowe, następuje wytwarzanie substancji wywołujących gwałtowny kaszel. Taka sytuacja występuje najczęściej u małych dzieci- alergików.
Przewody oddechowe pod wpływem szkodliwych substancji zwężają się, powoduje to utrudnienie dostawania się powietrza do płuc i pojawienie się świstów. Duszność, która jest odczuwana przez astmatyka związana jest z szybka praca mięśni oddechowych.
Aby właściwie prowadzić proces leczenia niezbędna jest właściwa konsultacja medyczna.
Należy wykonać niezbędne badania, które pozwolą oszacować pojemność płuc i stopień odwracalności uszkodzenia oskrzeli. Jeśli astma wywołana jest przez alergeny należy je określić i w miarę możliwości usunąć ze środowiska. W niektórych przypadkach stosuje się tzw. test prowokacyjny, dokonując specjalnej ekspozycji na źródła alergii.
Najczęściej pojawia się astma wywołana przez roztocze, bytujące w kurzu domowym.
Ważna jest codzienna obserwacja chorego. Wykrycie ataku przed momentem jego wystąpienia umożliwia badanie nazywane w skrócie PEF. Pozwala ono na oszacowanie przepływu powietrza, a tym samym na wychwycenie wszelkich zaburzeń.
Jednakże najkorzystniejsze jest wykonywanie systematycznie badania spirometrycznego.
Często celem oszacowania stopnia szkodliwości danego alergenu stosuje się testy skórne.
Przeprowadza się je w większości gabinetów lekarskich, gdyż są w miarę tanie i bardzo czułe dając przeważnie właściwy wynik. Do testów skórnych stosowanych najczęściej należą testy Soluprick SQ.
Wspomniane wcześniej testy prowokowane wiążą się z ryzykiem, gdyż mogą być niebezpieczne dla astmatyka.
Leczenie astmy:
Astma jest chorobą, której nie da się wyleczyć „do końca”.
Jednakże jej objawy można bardzo skutecznie niwelować. Obecnie astmę zaliczamy do przewlekłych chorób układu oddechowego.
Pojawienie się jej objawów takich jak świsty w czasie oddychania czy uczucie ucisku w klatce piersiowej można łagodzić przez odpowiednie leczenie farmakologiczne, ale w momencie, gdy nie nastąpi podanie prawidłowego leku, objawy te mogą prowadzić do uduszenia.
Niektóre przypadki astmy są śmiertelne. Dzieje się tak głównie ze względu na niewłaściwe rozpoznanie tej choroby i brak odpowiedniego leczenia.
Właściwe leczenie polega przede wszystkim na ograniczeniu kontaktu z czynnikami wywołującymi duszności i kaszel, przyjmowaniu leków działających przeciwzapalnie, obserwacja reakcji organizmu i szybkie reagowanie w momencie pojawiania się zaburzeń.
Niezwykle istotna jest rola właściwego poinformowania chorego i nauka w jaki sposób należy żyć z ta chorobą.
Jak wcześniej wspomniano istotna rolę w pojawieniu się choroby odgrywają uwarunkowania genetyczne, czyli tzw. atopia. Według lekarzy istotna jest również rola czynników środowiskowych.
Chory z nie leczoną astmą napotyka na różnego rodzaju utrudnienia w codziennym życiu.
Właściwe leczenie pozwala na zmniejszenie ilości występowania objawów i ataków astmy, a za tym idzie również zmniejszenie potrzeby hospitalizacji. Osoba leczona właściwie może prowadzić normalne życie, uprawiać gimnastykę i sport.
Nie należy poddawać się chorobie, gdyż współczesna medycyna jest w stanie skutecznie niwelować dolegliwości astmatyczne.
Farmakologia astmy:
Leki wykorzystywane w czasie leczenia astmy należą do dwóch grup:
Pierwsza grupa leków to farmaceutyki zapobiegające pojawianiu się ataków i duszności.
Druga grupę stanowią natomiast leki przynoszące natychmiastowa pomoc w czasie ataku.
Drogi podawania leków mogą być bardzo różne. Najczęściej stosowane są leki wziewne i tradycyjne przyjmowane doustnie. W przypadku silnych ataków, niezbędne są leki mocniejsze pod względem funkcji i takie podaje się często w postaci zastrzyków.
Do pierwszej grupy leków zaliczamy przede wszystkim sterydy, które mają głównie formę wziewną. Ich rolą jest łagodzenie zapalenia toczącego się w drogach oddechowych.
Ważna jest systematyczność w przyjmowaniu takich leków, gdyż nie występują wówczas objawy astmy. Wadą tych leków jest to , że nie pomagają w czasie napadu duszności.
Do tej grupy zaliczamy również leki przeciwzapalne i przeciwalergiczne niesteroidowe.
Zażywane regularnie mogą zapobiegać powstawaniu uczucia duszności, która jest wynikiem
Lekami działającymi zapobiegawczo są również beta-2-sympatykomimetyki. Leki te powodują, rozkurczenie przewodów oddechowych, co pozwala na swobodne oddychanie. Nie należy przyjmować ich w czasie ataku duszności.
Lekiem wziewnym mającymi również role rozkurczową jest teofilina. Powoduje ona rozkurczenie się oskrzeli. Dodatkowo może ona działać przeciwzapalnie.
Podobna rolę spełniają leki antyleukotrienowe. Oprócz rozszerzania oskrzeli, hamują zapalenia dróg oddechowych.
W zależności od przebiegu choroby, stosuje się różne zestawy leków. Niemniej jednak chorzy zawsze powinni przyjmować leki przeciwzapalne, do których zaliczamy wziewne sterydy.
Drugą grupą leków stosowana przez astmatyków są leki stosowane w momencie ataku duszności. Pozwalają one na bardzo szybką ulgę i przywracają zdolność oddechu.
Nalezą tu wspomniane uprzednio leki z grupy beta-sympatykomimetyków. Leki te wykazują bardzo silne działanie rozkurczowe. W niektórych przypadkach astmy, kiedy ataki nie są bardzo nasilone można podać choremu leki antycholinergiczne.
Najrzadziej stosowane są kortykosteroidy. Ich podawanie wymaga nadzoru lekarza.
Leki te są bardzo skuteczne w hamowaniu silnego zapalenia.
Istotną rolę odgrywa częsty kontakt chorego z pacjentem, rolą medyka jest poinstruowanie astmatyka w jaki sposób przyjmować leki szczególnie wziewne, gdyż ich przyjmowanie jest bardzo skomplikowane.
W najczęstszych przypadkach astmy, konieczna jest immunoterapia. Polega ona na odczulaniu, jednak u niektórych pacjentów takie leczenie nie jest skuteczne.
Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.