Leki przeciwdepresyjne

Neuroprzekaźniki OUN:

• Ach

• NA

• D

• 5HT

• A, H

-GABA

-glicyna

-kwas glutaminowy, kwas asparaginowy

-peptydy

Endogenne aminy katecholowe -metabolizm

Tyrozyna → Lewodopamina → Dopomina→Noradrenalina →→ Adrenalina

NA:

Sen, czuwanie ,koncentracja uwagi

w blonie postsynapytczne przeważają alfa 1

-receptory alfa 1 (postsynaptyczne) i alfa2 (głownie presynaptyczne) oraz postsynaptyczne.

- wychwyt zwrotny: NA jest zwrotne wchłanianie do błony postsynaptyczne.

-zwrotne pobudzenie receptorów: alfa2 presynaptyczne i zablokowanie przewodzenia.

DOPAMINA:

Regulacja procesów ruchowych -naped ruchowy, koordynacja, napiecie mięśniowe- i emocji, udział w procesie uczenia się.

Kilka szlaków przemian:

1. szlak migrostriatalny- ukl pozapiramidalny

2. szlak mezo…

receptory:

D1-aktywacja OUN

D2-zahamowanie OUN

D3,D4

Ogólnie:

-pobudzenie receptorow dopaminowergicznych powoduje: pobudzenie motoryczne i emocjonalne, zahamowanie stereotypowe.

5HT:

odpowiada za nieswoiste procesy: sen, emocje, pobudzenie ruchowe, poped seksualny, łaknienie, moduluje ból.

Receptory serotoniergiczne:

5HT1- autoreceptory- agonisci hamują aktywność neuronowa

np. buspiron- lek przeciwlękowy- agonista 5HT1 (BZD)

leki przeciwdepresyjne-zmniejszaja aktywność 5HT1

5HT2-antagonisci 5HT2 zmniejszaja uwalnianie D

5HT3- pobudza wiele neuronow

5HT 5A

5HT7

Ach:

Związane ze wszystkimi czynnościami: sen/czuwanie, emocje, ruch, pamiec.

Działa poprzez receptory muskarynowe i nikotynowe,

Ma wpływ ba układ pozapiramidowy -istenieje antagonizm pomiędzy Ach i D

(Ach wzrasta to D maleje)

W chorobie Parkinsona -anatgonisci rp.M

W chorobie Alzheimera-agonisci rp. M

Neuoleptyki leki przeciwdepresyjne -antagonisci rp.M

H:

Działa poprzez rp.H1i H2

Neuroleptyki; TLPD- blokuje rp H1=> działa uspokajająco

DEPRESJA:

-czestosc-kilka-kilkanascie %

-przewlekle i nawracająco

-może występować z innymi chorobami psychicznymi jak schizofrenia, czy somatycznymi jak zawal serca, nadciśnienie, udar mozgu, choroba Parkinsona.

Rozpoznanie depresji -zespol objawowo trwających przez odpowiedni długo czas w sposób nieprzerwany i w odpowiednim natężeniu.

Poza obnizniem ustroju i utrata zainteresowaniem i przyjemnościami, występują:

Zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, zahamowanie ruchowe, poczucie winy,myśli samobójcze, utrata energii, zaburzenia koncentracji i uwagi.

Patogeneza depresji:

Zmiany depresyjne w mozgu dotycza głownie ukaldu limnicznego-emocje, poped fizyczny i seksualny, odpowiada za stres.

W TYCH OBSZARACH NAJWIEKSZA ROLE ODPOWIADAJĄ:

Serotonina, dopomina, norepinefryna.

Ponieważ stwierdzono spadek tych związków w przestrzeni synaptycznej pojawiła się teza, ze depresja odpowiada obniżeniu stężenia tych neurotransmiterow w układzie limnicznym.

Mechanizm działania:

Modulacja przekaznictwa za pomoca neurotransmiterow - głownie 5HT, NA tj. głównie zwiększenie ich ilości w szczelinie synaptycznej.

LEKI:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

A.Nieselektywne inhibitory wychwytu amin:

Blokują wtórny wychwyt NA i serotoniny co powoduje nasilenie neurotransmisji . Mogą tez blokowac postsynaptyczne receptory dla NA i serotoniny. Końcowy efekt ich działan jest wypadkową wyzej wymienionych działan.

TLDP-trójpierscieniowe leki przeciwdepresyjne:

• Imipramina

• Amitryptylina

• Doksepina

• Nortryptylina

• Dezipramina

• Opipramol

DZIAŁANIE NIEPOŻĄDANE TLPD:

1. działanie cholitolityczne- blokowanie receptorów muskarynowych układu przywspółczulnego=atropinopodobnych

1. wysychanie błon śluzowych

2. zaburzenia oddawania moczu

3. zaburzenia akomodacji

4. nasilenie jaskry- zaburzenia miesnia rzęskowego

5. tachykardia

6. zaburzenia świadomości

7. niekorzystny wpływ na funkcje poznawcze

1. działanie przeciwhistaminowe i alfa2-adrenergiczne

1. sedacja

2. senność

3. spadek cisnienienia

4. przyrost masy ciała -działanie przeciwhistaminowe

1. związane z wychwytem zwrotnym amin

1. zaburzenia erekcji i ejakulacji -NA,5HT

2. osłabienie łaknienia

3. biegunka, nudności, wymioty -5HT

4. pobudzenie psychoruchowe

5. drżenie mięśniowe

3. działanie kardiologiczne!!!

1. blok przedsionkowo-komorowy- wydluzenie przewodnictwa w miesniu sercowym

2. arytmia komorowa VT, VF

3. ryzyko nagłego zgonu

4. TLPD-wydluzenie odstępu QT- ryzyko częstoskurczu „torsade de pointes”

TLPD-MAJĄ WĄSKI INDEKS TERAPEUTYCZNY-czyli różnica między dawką terapeutyczna, a toksyczną.

BZD-trudno zatruc się

TLPD-bardzo łatwo zatruc się

DOKSEPINA- DOXEPIN tabl. 0,01; 0,025 dawka 3x10-25mg

Tez ma dzialanie przeciwlekowe i uspakajające

Amitryptylina-Amitryptylinum VP tabl 0,001 0,0025

Imipramina - imipraminum tabl. 0,01-0,025

PRZECIWSKAZANIA:

• Ostre stany majaczeniowe

• Zatrucia alkoholowem i srodkami nasennymi

• Jaskra-bo atropina zwieksza cisnienienie srodgalkowe

• Zaburzenia mikcji, przerost prostaty

• Ze względu na działanie kardiotoksyczne , tachykardi i spadku ciśnienia ostrożnie stosowac u pacjentów z chorobami układu krazenia np. po zawale

B.SELEKTYWNE INHIBITORY WYCHWYTU ZWROTNEGO SEROTONINY I NORADRENALINY - SNRI

* nie działają na receptory H1, M alfa1-adrenergiczne

*pozbawione działan niepożądanych TLPD(sedacyjnego, acetylocholinergicznego/cholinolitycznego)

* stosunkowo bezpieczny przy przedawkowaniu

Wenlafaksyna: Efectin ER 37,5; 75, 150 kaps (28)

C.SELEKTYWNE INHIBITORY WYCHWYTU ZWROTNEGO SEROTONINY- SSRI

• Bezpieczniejszy od TLPD

• Zdecydowanie słabszy wpływ na układ krazenia (można stosowac u pacjentów kardiologicznych)

• Słabe- brak działania sedacyjnego i cholinetycznego, acetylocholinergicznego

• Nie obniżają progu drgawkowego

• Bezpieczny przy przedawkowaniu -szeroki zakres terapeutyczny

Działanie niepożądane:

-nudnosci, wymioty , biegunki

-lęk

-bezsenność

NIE ŁĄCZYĆ Z INHIBITORAMI MAO-NIEBEZPIECZNY ZESPÓŁ SEROTONINOWY!!!

Zespół serotoninowy:

• Stan potencjalnego zagrozenia zycia bedacy skutkiem zwiekszonej neurotransmisji serotoninergicznej.

• Zespół z odstawienia- spowodowany odstawieniem SSRI, ale także interakcjami, leków zwiększających stężenie serotoniny w mózgu np. SSRI + inhibitory MAO+…

FLUSH:

Flu-like-zmęczenie, ból miesni, wolne stolce

Lightheadness-zawroty głowy

Uneasiness-niepokój

Sleep-zaburzenia snu

Headacha-ból głowy

Fluoksetyna- Prozac, Fluoksetyna 0,01; 0,02 tabl (30)

Bioxetin 0,02 tabl (30)

Dawkowanie 1x20mg

Paroksetyna- Serotax 0,2 tabl (30)

Sertalina -Zoloft 0,05 ; 0,1 tabl (28)

Citalopram- Cital 0,02 tabl (30)

Antagoniści receptora alfa2-adrenergicznegi i serotonicznego( presynaptyczne- zablokowanie pobudzenia neuronów)

Mianseryna:

-nie wpływa na wyrzut amin

-nasila przewodnictwo NA i serotonicznego

-działanie podobne do TLPD, ale słabsze działanie antycholinergiczne i kardiotoksyczne.

Leviron 0,01; 0,03; 0,06 -tabl

Deprexolet 0,01; 0,03 -tabl

Dawka - początek 1x30 mg

- po tygodniu: 2x30mg

Działanie niepożądane:

• Sedacja

• Suchość w jamie ustnej

• Hepatotoksycznosc

• Zaburzenia hematologiczne -agranulocytoza, anemia aplastyczna.

INHIBITORY MAO:

MAO- enzymy rozkładające monoaminy (NA,D, 5HT) w szczelinie synaptycznej

Inhibitory MAO-hamuja rozklad monoamin,zwiększaja ich stężenie w pęcherzykach neurocytów.

1.Nieselektywne -wycofane (interakcje z pokarmem zawierajacym tyrammine np. ser żółty)

Tyramina-poodbna strukturalnie do serotoniny tez stanowi substrat dla MAO. MAO powoduje kumulacje tyraminy (wzrost RR)

2.Selektywne

Moklobemid:

• Selektywnie odwraca inhibitory MAO

• Nie wchodzi w interakcje z tyramina

• Nie ma dzialania kardiotoksycznego

• Nie powoduje wzrostu masy ciała

Inhibitory zwrotnego wychwytu NA i D:

Bupropion:

-selektywny antagonista wychwytu neuronalnego NA

-działa aktywizująco

-stosowana w uzależnieniach od papierosów.

Wellbutrin

-Zyban -palenie

POZOSTAŁE LEKI PRZECIWDEPRESYJNE:

Tianeptyna:

• Nieznany mechanizm działania

• Zwiększa !!!!! wychwyt zwrotny serotoniny w neuronach kory mózgowej i hipokampa (osłania ośrodek układu limniczno-podwzgorzo-przysadki-nadnercza-podczas reakcji na stres)

Coaxil 0,0125 tabl. 3x1 tabl

Dobrze tolerowany (ewentualnie zaparcia, bóle brzucha, bóle głowy) Bepzosrednio u pacjentów po zawale.

Działanie przeciwdepresyjne ma wyciag z dziurawca

Środki ostrożności

-uczulenie na światło

-liczne interakcje -indukuje cytochromu p450

Zasady stosowania leków przeciwdepresyjnych:

-indywidulany dobor preparatu

-koniecznosc stosowania dawek terapeutycznych

-optymalna dawke terapeutyczna stosowac stopniowo 7-10 dni

-istotny efekt terapeutyczny po 2-4 tyg

czas trwania terapii -co najmniej 6mm

-leki odstawiac powoli

LEKI PRZECIWDEPRESYJNE NIE UZALEŻNIAJĄ!!!

Inne zastosowanie lekow przeciwdepresyjnych

-stosowane jako koanialgetyki

-nasilaja dzialanie przeciwbolowe opoidow

TLPD>SSRI

Leki przeciwdepresyjne

Doksepina, Doxepin, tabl. 0.01; 0.025g

Fluoksetyna, Prozac, Fluoksetyna tabl. 0.01; 0.02 g, Bioxetin tabl. 0.02g

Mianseryna, Lerivon tabl. 0.01; 0.03; 0.06g , Deprexolet 0.01; 0.03g

Tianeptyna, Coaxil tabl. 0.0125 g

NA

1

reuptake

Enzymy

MOA

A2

---