DYSPLAZJA I ZWICHNIĘCIE STAWU BIODROWEGO

Zwichnięcie stawu - głowa kości udowej straciła całkowity kontakt z panewką wysunęła się ku górze i ku przodowi jest niedorozwinięta ,

a panewka płytka.

Podwichnięcie stawu - niezupełne zwichnięcie polegające na przesunięciu powierzchni stawowych względem siebie bez całkowitej utraty kontaktu ze sobą. Najczęściej torebka stawowa jest nadmiernie rozciągnięta.

Skręcenie - uraz polegający na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchu w stawie . Następuje naderwanie torebki stawowej i więzadeł łączących staw.

Niestabilność - to stan gdy połączone powierzchnie stawowe ulegają czasowemu rozciągnięciu co może prowadzić do zwichnięcia.

Staw zwarty- ścisła torebka stawu i więzadła stawu , zakres ruchów w normie

Staw wiotki - luźne i osłabione więzadła oraz torebka stawowa, powierzchnie stawowe luźno odstawione.

Prawidłowy stosunek pomiędzy kością udową a kością miedniczną poprzez powierzchnie stawowe (głowa k.udowej i panewka) jest najistotniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za prawidłowy rozwój stawu biodrowego.

Jesli wystąpi jakiś czynnik , który spowoduje zaburzenie to powstają patologiczne relacje pomiędzy powierzchniami stawowymi i ich obrębem co nazywamy dysplazją stawu biodrowego.

Dysplazja czyli nieprawidłowe kształtowanie się panewki głowy kości udowej, inaczej niedorozwój panewki stawu biodrowego (panewka stroma i płytka) oraz deformacja bliższego końca kości udowej (nadmierna koślawość i przodoskręcenie szyjki i rozciągnięcie torebki stawowej).

Dysplazja oraz rozwijające się na jej tle zwichnięcie stawu biodrowego może powstawać zarówno w okresie płodowym jak i okołoporodowym, i noworodkowym i niemowlęcym.

Dysplazja może mieć następujące stopnie nasilenia:

• Stopień najlżejszy - panewka jest nieznacznie wydłużona

• Stopień średni - panewka jest płytka a głowa kości udowej ustawiona w pozycji nadwichnięcia

• Stopień deformacji - dach panewki jest stożkowaty (stromy), głowa kości udowej mała i ku górze

Jest to najczęstsza wada wrodzona narządu ruchu i dotyczy głównie płci żeńskiej.

Wada może przyjąć różne postacie: dysplazja panewki, podwichnięcie i zwichnięcie.

Obraz kliniczny i RTG zalezy od liczby i ekspresji czynników wywołujących to zniekształcenie, czasu zadziałania i wieku dziecka w chwili postawienia rozpoznania.

Okresy ryzyka wady w wewnątrzmacicznego:

• 12 tydzień ciąży: elemantu stawu są rozwinięte ale te odpowiedzialne za stabilnośc zbyt słabe aby pojawiające się ruchy rotacji wewnętrznej.

• 18 tydzien ciąży : główne ryzyko to zwichnięcie . elementy mieśniowe i stawowe są bardzo dobrze rozwiniete i ruchomośc jest duża dlatego jest ryzyko zaczepienia kończyną o inne cześci ciała np podbródek , pępowina. Staw pozostaje w zgięciu co zmniejsza zwartość stawu w nastepstwie do spłycenia panewki.

• 32 - 38 tydz : dysproporcja wielkości płodu a działajace na niego siły, stosunek ułożenia kkd a ułożenie płodu,

Przyczyny:

• Etiologia nie do końca poznana

• Wiotkość torebki stawowej- relaksyny, który rozluźnia przed porodem stawy miednicy kobiety ciężarnej. Chrząstki mającej się urodzić dziewczynki także nie są nań obojętne, jej stawy biodrowe robią się zbyt elastyczne i niestabilne;

• Nieprawidłowa pomoc podczas porodu

• położenie miednicowe

• płeć żeńska

• dodatni wywiad rodzinny

• deformacje kończyn KKD - stopa końsko szpotawa

• efekt cisnoty wewnątrzmacicznej

ETIOLOGIA:

- nieznana

- ok. 20% genetycznie uwarunkowana

Czynniki genetyczne, mechaniczne, hormonalne ( np. hormony matki , które powodują rozluźnienie połączeń stawowych miednicy)

- najprawdopodobniej przyczyna jest nadmierna wiotkość tkanek, co powoduje niestabilność stawów.

EPIDEMIOLOGIA:

Występowanie:

• jest zmienna w zależności od kraju, regionu i rasy

• różnica liczbowa obustronna czy jednostronna czy dwustronna nie rózni się , w jednostronnych częściej lewe biodro

• częściej dziewczynki

• 4 % - 10% występowanie w Szwecji i Alasce

• 4 % - 6% występowanie w Polsce

• Choruje co 20 dziecko

• 5 x częściej chorują dziewczynki , przeważnie lewostronnie

OBJAWY KLINICZNE:

Różni się w zależności od wieku pacjenta.

Najistotniejsze jest rozpoznanie wady w wieku noworodkowym.

Noworodki:

Objawem , który w tym czasie można przeoczyć jest niestabilośc stawu i w zależności od jej wielkości lekarz stwierdza poprzez objaw przeskakiwania i wyważania.

• asymetria fałdów pośladkowych, udowych i pachwinowych

• objaw niestabilności stawu - objaw Barlowa

• asymetria fałdów

• wiotkość biodra (odwiedzenie kończyny)

Niemowlęta:

• j.w

• ograniczenie ruchów , wiotkość, u niemowląt ok 5 tyg życia jedynym objawem może być tylko ograniczenie odwiedzenia.

• objaw Ortolaniego - zwichnięcie i charakterystyczny trzask

Dysplazja u noworodka:

Niestabilność stawów biodrowych u noworodków dotkniętych dysplazją umożliwia dowolne przemieszczenie głowy kości udowej poza obręb panewki jej ponowne nastawienie przez badającego.

Rozpoznanie: odbywa się na podstawie w/w testów oraz badania USG, tomografia komputerowa

Leczenie:

• pierwsze 3 miesiące stosuje się unieruchomienie stawów biodrowych w zgięciu 90 stopni i odwiedzeniu 70 stopni za pomocą poduszki Frejki lub szelek Pavlika, Koszli

Fot. Poduszka Frejki szelki Pawlika

Gdy metody powyższe nie przyniosą efektów kieruje się dziecko do leczenia szpitalnego.

• zakłada się wyciąg na ok. 4 tyg, który powinien scentrować i ustabilizować staw a następnie uzyskaną korekcje zabezpiecza się opatrunkiem gipsowym typu „żabka”

• doleczanie niekiedy wymaga szyny (Leczenie traw ok. 2 lat)

Dysplazja rozpoznana po 2 r.ż i później:

Późne rozpoznanie dysplazji stawu biodrowego:

• opisany wcześniej objaw ograniczenia odwiedzenia

• skrócenie kończyny

• poszerzenie obrysu stawu

• przemieszczenie krętarza większego ku górze

• brak głowy kości udowej w panewce

• nadmierna obracalność uda

Dziecko chodzące

w późniejszym wieku jeśli zwichnięcie nie zostanie rozpoznane

• hiperlordoza lędzwiowa (wada obustronna)

• utykanie i chód kaczkowaty świadczą o niewydolności mm pośladkowych (średni i mały) objaw Trendelenburga i Duchennea.

• ograniczenie odwiedzenia

• objaw Trendelenburga-Duchenne'a

Cel - test oceny miesnia posladkowego sredniego i małego

P.w. - stojaca

Ruch - uniesc 1 kd oraz zgiac ja w stawie biodrowym i kolanowym

Wynik - opadanie miednicy po stronie odcia_onej (objaw Trendelenburga) i pochylenie tułowia w kierunku kończyny podporowej (objaw Duchenne'a) świadczą o upośledzonej

funkcji tych mięśni

• nieleczona dysplazja powoduje opóźnienie chodzenia oraz odwodzenie nóżek

• przy zwichnięciu pojawia się chód kaczkowaty - niewydolność

mm. pośladkowych utrzymujących miednicę w poziomie

• pogorszeniu ulega sylwetka dziecka

• wada jednostronna powoduje skoliozę, wada obustronna

hiperlordozę

Leczenie:

• Nadal obowiązuje zachowawcze j.w ( wyciągowe) , kiedy nie ma efektów

• Zabieg operacyjny nastawienia głowy kości udowej do panewki

Profilaktyka

- od dnia narodzin starać się utrzymywać nóżki dziecka w pozycji zgięcia i odwiedzenia, odpowiednie pieluszkowanie i noszenie na rękach

- nie przyspieszać wstawania u dziecka

Leczenie

wczesne rozpoznanie dysplazji stawu biodrowego stwarza większe szanse na normalizacje rozwoju tego stawu . jednak nadal niektóre stawy dysplastyczne stawy nie zostaja rozpoznane.

Cel: uzyskanie koncentrycznej repozycji (centralizacji głowy kości udowej w panewce)

Dzieci noworodkowe - 6 miesiąc życia:

• szelki Pavlika

• technika zamknietej repozycji stawu biodrowego w znieczuleniu ogólnym czasami z miotonią przywodziciela długiego oraz opatrunek gipsowy "human position"

• orteza odwodząca

Dzieci 6 - 18 miesiąc życia:

leczenie wyciągowe ponad głową (over-head)

jw.

dodatkowo u dzeci starszych osteotomia k.biodrowej, oraz osteotomia detorsyjna k.udowej z jej skróceniem

RESZTKOWA DYSPLAZJA

- u dzieci nieleczonych lub bez cech niestabilności

- u dzieci z prawidłową aktywnościa do ok 2 roku życia nie stanowi wskazania do leczenia

- obserwacja do 6 roku zycia i ewentualnie decyzja o leczeniu operacyjnym

Dzieci powyżej 18 miesiąca zycia:

- późne rozpoznanie rozwojowego zwichnięcia stawu biodrowego

- leczenie operacyjne

ZWICHNIĘCIE STAWU BIODROWEGO

W schorzeniu tym jedno lub głowy kości udowej znajduje się częściowo lub całkowicie poza panewką stawu biodrowego.

PRZYCZYNA:

- niedostatecznie wykształcenie się panewki stawowej w okresie życia płodowego

ROZPOZNANIE:

Jest trudne i możliwe do rozpoznania i gdy rozpoczyna chodzić , ale na jego obecność może wskazywać :

- różnica poziomów fałdów skórnych

- fałdowanie skóry na wewnętrznej powierzchni ud

- poszerzenie i spłaszczenie pośladka

- uwypuklenie biodra do boku

- nierówność kolan

W przypadkach zwichnięcia jednostronnego występuje bardzo znaczne chromanie- dziecko pochyla miednice na stronę zdrową za każdym razem, kiedy obciąża kończynę chorą. Celem przeciwdziałania temu dziecko przechyla tułów w kierunku przeciwnym (na stronę chorą).
W przypadkach zwichnięcia obustronnego chód staje się kaczkowaty, miednica przechyla sie naprzemiennie, a tułów odpowiednio kołysze z boku na bok.

LECZENIE w 1 roku życia

Korzysta się ze sposobu powolnego wprowadzania zwichnięcia głowy do panewki za pomocą wyciągu.

Etap I - NN dziecka wyciągane są w osi tułowia (łóżko uniesione jako przeciwwaga) 1 - 7 dni

Etap II - stopniowe unoszenie wyprostowanych nóżek do poziomu, NN w osi tułowia łóżko wyprostowane , obciążenie tak aby pośladki były lekko uniesione

Etap III - NN zawieszone nad głową , stopniowe odwodzenie NN w biodrach aż do pełnego rozwarcia. 15 - 28 dni.

Powyższy wyciąg rozciąga mm. co pozwala wprowadzić głowę kości udowej do panewki, poprawia się także ukrwienie głowy k. udowej

Uzyskanie nastawienie zabezpiecza się gipsem w pozycji „żabki” w znieczuleniu ogólnym, po kilku tygodniach zdejmuje się gips i zakłada gips ćwiczebny z rozpórką.

Leczenie po 2 roku życia :

U dzieci starszych (1-3 rok życia) nadwichnięcie czy zwichnięcie najczęściej nastawia się w znieczuleniu ogólnym,

kończyny unieruchamia się w opatrunku gipsowym, ustawiając je w zgięciu pod katem 100° - 110° w stawach biodrowych i w takim odwiedzeniu i skręceniu, w jakim głowa kości udowej utrzymuje się w panewce.

Po 3 miesiącach zmienia sie opatrunek gipsowy i kończyny ustawia się w odwiedzeniu do kąta 30° i w skręceniu do wewnątrz.

Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów kwalifikuje się dziecko do zabiegu operacyjnego

Rodzaje stosowanych zabiegów:
- otwarta prosta repozycja biodra
- osteotomia miednicy
- jednoczasowa rekonstrukcja biodra

Aby całkowity powrót do zdrowia był możliwy i przebiegał szybko należy po zabiegach operacyjnych przeprowadzać ćwiczenia.

Rodzaj i natężenie ćwiczenia są uzależnione od stanu, wieku i możliwości pacjenta.

Ćwiczenia wprowadza sie stopniowa, w miarę upływu czasu od operacji.
Podczas prowadzenia ćwiczeń należy uwzględnić:

- poprawne ułożenie dziecka z ustabilizowana miednicą
- liczbę powtórzeń
- tempo ćwiczeń
- stopniowanie natężenia wysiłku
- wiek dziecka, aby przyjąć formę zabawową lub ścisłą

- pierwszym okresie po ściągnięciu unieruchomienia stosujemy nadal wyciągi oraz ćwiczenia ograniczone tylko do jednej płaszczyzny (odwiedzenie, przywiedzenie) ok. 2 tyg

- następnie podejmuje się ruchy w stawie we wszystkich płaszczyznach , wzmacnianie mm. pośladkowych, w celu stabilizacji miednicy, zapobieganie przykurczom

- ok. 5-6 mieś. rozpoczyna się naukę prawidłowego chodu (oduczanie chodu kaczkowatego), ćwiczenia mm. pośladkowych, ćwiczenia równoważne

Fizykoterapii: ciepłolecznictwo, kąpiele wirowe lub masaż podwodny

KRĘCZ SZYJI

Choroba polegająca na przymusowym ustawieniu głowy pochylonej w bok ku jednemu z barków, natomiast twarz dziecka zwrócona jest w stronę przeciwną (zdrową) ku górze.

Rodzaje kręczu:

Pochodzenia mięśniowego:

Przyczyna:

- przykurcz lub zbliznowacenie mięśnia mostkowo - obojczykowo - sutkowego

- nieprawidłowe ułożenie główki płodu w macicy, ucisk m. M-O-S przez bark

co prowadzi do jego niedokrwienia i wtórnego zbliznowacenia

Objawy:

1. Skrócenie i napinanie m. M-O-S po stronie w którą pochylona jest głowa

2. Zmianom ulega także twarz dziecka, która traci symetryczność

3. w miarę upływu czasu czaszka ulega zniekształceniu

Kręgi szyjne w wyniku skręcenia ulegają sklinowaceniu i skrzywieniu bocznemu

Leczenie:

Wczesne rozpoznanie - leczenie fizjoterapeutyczne, gdy przykurcz jest nieduży

- ćwiczenia bierne rozciągające przykurcz m. M-O-S np. dziecko lezy na plecach jadna osoba stabilizuje barki, a druga głowę ku stronie zdrowej uchem do barku

 między 4 i 9 miesiącem życia u dziecka, które pewnie utrzymuje głowę w pozycji siedzącej, zasób ćwiczeń zwiększa się o ćwiczenia w pozycji siedzącej np.:

 pozycja wyjściowa - siad po turecku, osoba ćwicząca jedną ręką utrzymuje barki dziecka po stronie przykurczonego mięśnia, drugą zbliża zegarek lub inny przedmiot do ucha dziecka po stronie przeciwnej i stopniowo oddala go.

 pozycja wyjściowa - siad na kolanach osoby ćwiczącej, delikatne popychanie tułowia dziecka w stronę przykurczu powoduje, że dziecko dla utrzymania równowagi czynnie odchyla głowę w stronę przeciwną kierunkowi ruchu.

 pozycja wyjściowa jak wyżej, osoba ćwicząca przykładając rękę do potylicy dziecka usiłuje lekko zgiąć jego głowę, dziecko przeciwstawiając się oporowi ręki prostuje kręgosłup w odcinku szyjnym.

ćwiczenia dobrze jest wykonywać przed lustrem, aby móc kontrolować ułożenie dziecka oraz jego reakcje.

- przed ćwiczeniami można mięśnie rozgrzać ciepłymi żelkami, wykonywania masażu

- terapia ułożeniowa twarzy do ściany tak by dziecko odwracało główkę w stronę np. światła, okna , zabawki w łóżeczku

- kołnierze korekcyjne

Ćwiczenia w domu należy wykonywać 2-3 razy dziennie przez 5-10 minut, pamiętając aby nie wykonywać ich bezpośrednio po lub przed jedzeniem.

Leczenie operacyjne - który polega na odpowiednim przecięciu włókien przykurczonego mięśnia w celu jego wydłużenia.

Stosuje się go najczęściej pod koniec pierwszego roku życia.

Po wykonaniu zabiegu nadal potrzebne są ćwiczenia, które mają na celu utrzymanie uzyskanej korekty ustawienia głowy przez wzmacnianie mięśni strony przeciwnej do operowanej, zwiększenie zakresu ruchów szyjnego odcinka, zwłaszcza zginania bocznego i skrętu.

Pochodzenia kostnego

Przyczyna:

- nieprawidłowa budowa kręgów, kręgi klinowe , półkręgi , zrosty

Objawy:

- zniekształcenie bezbolesne

- podobne do mięśniowego

- brak jest także asymetii w napięciu mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych

Leczenie:

Obecnie stosuje się długotrwałe opatrunki korekcyjne lub aparaty w połączeniu z ćwiczeniami.

Leczenie operacyjne nie znalazło zastosowania ze względu na sąsiedztwo ośrodka oddechowego i krążeniowego w rdzeniu przedłużonym co wiąże się z bardzo dużym ryzykiem operacyjnym

Kręcz szyi ułożeniowy (torticollis habitualis)

Wynika z nawykowego nieprawidłowego ułożenia głowy bez zmian patologicznych w obrębie tkanek. W postaci wrodzone jest to wynik wadliwego ułożenia płodu w łonie matki. W przypadku kręczu ułożeniowego zazwyczaj następuje samowyleczenie (w postaci wrodzonej po porodzie, w postaci wynikającej z wady wzroku lub słuchu po odpowiednim skorygowaniu tych wad.

Kręcz szyi nabyty (torticollis acquisitius)

Stanowi wynik różnych zmian chorobowych, takich jak:

• urazowe uszkodzenie kręgosłupa w wyniku którego dochodzi do wadliwego ustawienia głowy

• jednostronne zmiany bliznowate tkanek miękkich

• zmiany zapalne, przykładowo w przebiegu gruźlicy

• choroby układowe, np. fibromialgia

• jednostronny niedowład lub porażenie wiotkie (kręcz powstaje po stronie przeciwnej do porażonej)

• kompensacja wady wzroku (torticollis ocularis) - zaliczany też do kręczu ułożeniowego

• kompensacja wady słuchu - zaliczany też do kręczu ułożeniowego

Kręcz szyi spastyczny (torticollis spasticus, torticollis spasmodica syn. torticollis neurogenes)

Stosunkowo rzadkie schorzenie neurologiczne pojawiające się około 30-50 roku życia i przebiegające z okresami remisji i nawrotów, zaliczane do dystonii ogniskowych.

Etiologia

• postać samoistna (najczęstsza, etiologia nieznana)

• polekowa, jako element ostrej dystonii

• jako jeden objawów dystonii uogólnionej

• w przebiegu choroby Wilsona

• w drżeniu samoistnym

Patogeneza

Patogeneza nie jest jasna. Obecnie, wbrew wcześniejszym poglądom wszystkie postaci kręczu spastycznego, bez względu na etiologię, uznaje się za schorzenie organiczne. Niektórzy autorzy wiążą te objawy ze zmianami w jądrach podkorowych.

Leczenie

Leczenie farmakologiczne zasadniczo uznaje się obecnie za nieskuteczne^[5]. Obecnie jako jedyną skuteczną metodę poleca się miejscowe iniekcje botuliny

Kręcz szyi reumatyczny (torticollis rheumatica)

Dość częsta choroba o niepewnej etiologii. Jest to bolesny przykurcz mięśnia mostkowo-obojczykowo sutkowego wyzwolony zazwyczaj niewygodną pozycją podczas snu.

Przyczynę upatrywano w zmianach reumatycznych tkanek miękkich, nadwichnięciu stawu międzykręgowego C₂-C₃ lub w tzw. zablokowaniu segmentu ruchowego. W leczeniu stosuje się NLPZ, rokowanie pomyślne.

WADY STÓP

Stopa w naszym organizmie spełnia 2 podstawowe funkcje:

• Statyczną - utrzymanie ciężaru ciała

• Dynamiczną - chód

26 kości stopy (niewielkich) o dużych powierzchniach stawowych . prawidłowe ustawienie i utrzymanie stopy jest możliwe dzięki prawidłowemu , sprawnemu funkcjonowaniu układu mięśniowo - więzadłowego.

Kości stopy tworzą 3 łuk, które zapewniają właściwą elastyczność podczas chodzenia

Łuk wewnętrzny - sklepienie podłużne

Łuk przedni - sklepienie poprzeczne

Łuk zewnętrzny

Stopa posiada 3 punkty podparcia: pieta, I i V głowa kości śródstopia

Przyczyną wad stóp może być:

- Asymetria wyżej położonych części ciała

- Dysproporcja między wytrzymałością mięśniową stóp a ich obciążaniem

- Wada wrodzona

Niekorzystny wpływ na stopy mają:

-zbyt częste noszenie twardego i zbyt wąskiego w palcach obuwia,

-noszenie zbyt wąskich skarpet, rajstop,

-noszenie zbyt wysokich obcasów,

-długie przebywanie w pozycji stojącej lub siedzącej.

Obok tych podstawowych czynników mogą zaistnieć okoliczności szczególnie

niekorzystne z punktu widzenia rozwoju stopy. Są to:

-powiększenie ciężaru ciała lub stałe noszenie ciężarów,

-przewlekłe choroby sprzyjające ogólnemu osłabieniu mięśni np. krzywica,

-okresy szybkiego wzrostu -okres dojrzewania, kiedy zmniejsza lub zwiększa się

- dysproporcja między rozwojem układu kostnego i mięśniowego.

Stopa u małego dziecka ma obfita podściółkę tłuszczową a mm. wysklepiające stopę są słabe.

Stabilizacja stopy jest jeszcze niedostateczna , a sklepienie nieznaczne.

Aby zwiększyć równowagę ciała i płaszczyznę podparcia dziecko chodzi w szerokim rozkroku i obciążą wewnętrzne krawędzie stóp (3-4 r.ż)

6-8 r.ż uchwytne jest koślawe lub szpotawe ustawienie kości piętowej ( powyżej 5 stopni już patologia)

Najczęstsze wady stóp:

- stopa płaska

- stopa płasko - koślawa

- stopa koślawa

- stopa wydrążona

- stopa piętowa i końska - rzadko

Stopa płaska (statycznie)

jest to wada nabyta , którą poprzedza stan określany jako płaskostopie czynnościowe

( proces stopniowego obniżania się podłużnego i poprzecznego łuku stopy w skutek niewydolności statyczno - dynamicznej).

Przeciążenie związane z niewydolnością mięśni i więzadeł prowadzi do zniekształcenia , bolesności, zaburzeń funkcji. Występują 2 odmiany płaskostopia : podłużne (częstsze) i poprzeczne.

Inne przyczyny:

- niewłaściwe obuwie

- urazy

- zapalenie stawu I palca i kaletki maziowej

Płaskostopie podłużne charakteryzuje się:

- obniżeniem łuków podłużnych lub jego brakiem

- koślawością kości piętowej

- szybkim męczeniem stopy oraz bolesnością stóp i łydek

- pojawia się nawyk nieprawidłowego ustawiania stopy

Stopa płaska poprzecznie charakteryzuje się :

- obniżeniem głowy II i v kości śródstopia

- spłaszczenie łuku poprzecznego przedniego

- bolesność, może pojawić się odcisk modzele

Fizjoterapia:

W przypadku nie wystąpienia koślawości kości piętowej , stopa jest wydolna i posiada właściwy zakres ruchów to nie wymaga specjalnego leczenia. Stosuje się właściwą higienę dobierając odpowiednie obuwie oraz ćwiczenia stóp.

W pozostałych przypadkach prowadzi się kinezyterapie korekcyjną.

- ćwiczenia wzmacniające mm. krótkich i długich stopy (piszczelowy tylny, strzałkowy długi)

- ćwiczenia rozciągające w/w mięśni oraz Achillesa, trójgłowego łydki

- terapia manualna - tylko w przypadku stopy płaskiej podłużnie gdy doszło do czynnościowego ograniczenia ruchu biernego

- masaż rozluźniający mm. przykurczonych

- właściwe obuwie , wkładki ortopedyczne ( maja działanie profilaktyczne, zapobieganie dalszej deformacji)

- pływanie korekcyjne, masaż wirowy KKD

Stopa płasko - koślawa

charakteryzującej się obniżeniem lub zanikiem łuku podłużnego i poprzecznego stopy, koślawością tyłostopia, odwiedzeniem przodostopia. Początkowo choroba przebiega bezboleśnie, z czasem rozwijają się zmiany zwyrodnieniowe w obrębie układu kostno stawowego i pojawiają się związane z tym dolegliwości bólowe.

Dziecko zdziera obcas po stronie wewnętrznej a wadzie towarzysza kolana koślawe.

Leczenie (fizjoterapia):

- Ćwiczenia wzmacniające mm. niewydolne mięśnie stopy, dużą rolę odgrywają ćwiczenia wzmacniające niewydolny mięsień piszczelowy tylny: chodzenie na palcach, na zewnętrznych krawędziach stóp, podnoszenie palcami stóp różnych przedmiotów z ziemi, jazdę na rowerze.

- Nauka prawidłowego obciążania stopy

- Zwalczanie nadwagi jeśli istnieje

- Obuwie korekcyjne, wkładki suponujące

- Masaż stóp

- zabiegi fizykalne zmniejszające dolegliwości bólowe np. laseroterapia, jonoforeza oraz masaże wirowe KKD

- leczenie operacyjne w przypadku stopy płasko - koślawej statycznej oraz progresji wady

Stopa szpotawa

Stopa szpotawa, inaczej przywiedziona, to bardzo częsty problem wśród dzieci. przypadku stopy szpotawej nieprawidłowa jest budowa tylko i wyłącznie przedniej części stopy.

Charakteryzuje się skręceniem pięty do wewnątrz i oparciem jej na krawędzi zewnętrznej.

Deformacja polega na obniżeniu kości śródstopia i spłaszczeniu łuku poprzecznego przedniego. Towarzyszy często niedomodze mięśniowej lub więzadłowej stopy. Często ze stopą poprzecznie płaską, zwłaszcza w przypadku szpotawego ustawienia pierwszej kości śródstopia, występuje paluch koślawy (tzw. hallux valgus), zniekształcenie polegające na odchyleniu na zewnątrz palucha, który podkłada się lub nakłada na palec drugi.

Stopa wydrążona

Zniekształcenie polega na pogłębieniu wydrążenia stopy w odcinku między guzem piętowym a głowami kości śródstopia i równoczesnym skróceniu tego odcinka. Wada ta charakteryzuje się tzw. wysokim podbiciem.

Stopa końsko - szpotawa

Jest to wada wrodzona, polegająca na utrwalonym zgięciu podeszwowym stopy i przywiedzeniu przodostopia. Jest to wada o charakterze deformacji, w około 50% przypadków spowodowana przez malformacje kostne. Nie do końca jasna jest etiologia zmian.

Stopa końsko-szpotawą to wynik obrazu kilku nakładających się na siebie wad i dopiero ich wspólne wystąpienie świadczy o rozpoznaniu.

• ustawienie końskie

• szpotawe ustawienie i odwrócenie (głównie okolicy pięty)

• przywiedzenie przodostopia

• nadmierne wydrążenie łuku podłużnego stopy

• ewentualnie: wewnętrzna torsja goleni

Leczenie:

- obejmuje ćwiczenia

- redresje w opatrunkach gipsowych lub aparatach ortopedycznych

- gdy jest to stopa końsko szpotawa sztywna - zabieg operacyjny.

- terapia manualna

- na noc zakłada się szyny i wkładki

- Met Vojty, Bobath

- przyuczenie rodziców

Fizykoterapia: ciepłolecznictwo na przykurcze

Leczenie operacyjne: przecięcie ścięgna Achillesa

Zniekształcenia palców stóp:

Paluch koślawy - charakteryzuje się odchyleniem tego palca ku stronie bocznej

( zewnętrznej )Zniekształcenie powstaje najczęściej na tle niedomogi statycznej stopy, zaburzeń równowagi mięśniowej , zmian gośćcowych, rzadziej z powodu uszkodzeń ścięgien czy innych przyczyn.

Paluch sztywny - jest to sztywność stawu śródstopnopaliczkowego

palucha ,najczęściej w zgięciu podeszwowym. Przyczyną choroby są zmiany

zniekształcające, prowadzące stopniowo do bolesnego ograniczenia ruchów w stawie

śródstopnopaliczkowym palucha. Zmiany te mogą powstawać na tle przebytych urazów oraz zapaleń, które zniszczyły część pokrywy chrzestnej na powierzchniach stawowych.

Palce młoteczkowate - wada polega na kątowym zgięciu stawu międzypaliczkowego. Etiologia może być różna. Dużą grupę stanowią zniekształcenia o nieznanych przy czynach. Wśród pozostałych można wyróżnić:

12

---