ĆWICZENIA

CZYNNIKI PRODUKCJI W GOSPODARSTWIE ROLNICZYM

1. Ziemia

1. Powierzchnia ogólna i struktura użytkowania ziemi;

2. Powierzchnia i struktura użytków rolnych;

3. Jakość gleb:

   • klasy bonitacyjne,

   • wskaźnik udziału gleb dobrych,

   • hektary przeliczeniowe,

   • wskaźnik bonitacji gleb;

4. Ukształtowanie rozłogu gospodarstwa;

5. Wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Literatura

1. Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne, Warszawa 1998, (str. 23 - 27)

2. Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, (str. 27 – 35)

3. Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa 1979, (str. 214 – 221, 305 – 307)

4. Reisch E., Zeddies J.: Wprowadzenie do ekonomiki i organizacji gospodarstw rolnych. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu. Poznań 1995, (str. 19 - 25)

5. Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i anowania w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986, (str. 15 - 27)

6. Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998, (str. 26 – 36)

Zadanie 1

Oblicz i ocenić strukturę użytkowania ziemi oraz strukturę użytków rolnych w przykładowych gospodarstwach

Wyszczególnienie	Gospodarstwo „A”	Gospodarstwo „B”
	Powie-rzchnia [ha]	Struktura powie-rzchni ogólnej [ %]
Grunty orne	32,5
Łąki trwałe	2,2
Pastwiska trwałe	3,0
Razem użytki rolne	37,7
Powierzchnia ośrod. gospodar.	0,40
Drogi	0,30
Rowy melioracyjne	0,20
Razem użytki pomocnicze	0,90
Lasy	5,0
Parki
Razem użytki nierolnicze	5,0
Kamieniste wzgórza	0,5
Bagna
Razem nieużytki	0,5
Razem powierzchnia ogólna gospodarstwa	44,1

Zadanie 2

Oblicz i oceń jakość gleb (liczbę hektarów przeliczeniowych, wskaźnik bonitacji gleb, wskaźnik udziału gleb dobrych) w przykładowych gospodarstwach położonych w II okresu podatkowym

Gospodarstwo „A”

Grunty orne	Trwałe użytki zielone
klasy gleb	hektary fizyczne
I
II	5,5
III a	4,3
III b	10,5
IV a	15,3
IV b
V
VI
Razem	32,5

Wskaźnik bonitacji GO = -------------------------------

Wskaźnik bonitacji TUZ =--------------------------------

Wskaźnik bonitacji UR =--------------------------------

Wskaźnik udziału gleb dobrych =--------------------------------

Gospodarstwo „B”

Grunty orne	Trwałe użytki zielone
klasy gleb	hektary fizyczne
I
II
III a	100,0
III b	360,0
IV a	210,0
IV b	150,0
V	230,0
VI	50,0
Razem	1100,0

Wskaźnik bonitacji GO = -------------------------------

Wskaźnik bonitacji TUZ =--------------------------------

Wskaźnik bonitacji UR =--------------------------------

Wskaźnik udziału gleb dobrych =--------------------------------

Tabele pomocnicze do zadania 2

1) Współczynniki do ustalania hektarów przeliczeniowych UR w okręgach przyrodniczo – ekonomicznych (podatkowych)

Klasy gleb	Okręgi podatkowe
	I
	Grunty orne
I	1,90
II	1,75
III	1,60
III	1,35
IV	1,10
IV	0,80
V	0,50
VI	0,20

2) Przedziały WBG określające jakość gleb w gospodarstwie

Jakość gleb Wartość wskaźnika bonitacji

Słabe do 0,80

Średnie 0,81 – 1,20

Dobre 1,21 – 1,60

Bardzo dobre powyżej 1,61

Zadanie 3

Przedstaw wpływ kształtu rozłogu gospodarstwa na jego organizację.

2. Organizacja siły roboczej w gospodarstwie

1. Zasoby siły roboczej

   • Rola człowieka w procesie produkcyjnym w gospodarstwie rolniczym

   • Przeciętny poziom zatrudnienia w rolnictwie polskim i gospodarstwach UE

   • Wykształcenie i kwalifikacje pracowników zatrudnionych w rolnictwie

2. Kategorie zatrudnionych

• Jednostki pełnozatrudnione

• Jednostki pełnosprawne

• Jednostki pełnosprawne – pełnozatrudnione

Literatura

1. Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne, Warszawa 1998 , (str. 27 - 29)

2. Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, , (str. 66 - 82)

3. Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa 1979 , (str. 232 - 241)

4. Rocznik statystyczny rolnictwa, Warszawa 2001, 1993

5. Rocznik statystyczny, GUS, Warszawa 2002

6. Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i anowania w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986, (str. 35 - 43)

7. Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998, (str. 42 - 43)

Zadanie 1

Obliczyć i oceń zasoby robocizny w gospodarstwie i w przeliczeniu na 100 ha UR posługując się następującymi kategoriami:

- liczba osób zawodowo czynnych

- liczba pełnosprawnych jednostek siły roboczej

- pełnosprawnych-pełnozatrudnionych jednostek siły roboczej.

Gospodarstwo rolnicze posiada 18 ha użytków rolnych a w gospodarstwie pracują osoby, których dane zawiera tabela

Lp.	Członkowie rodziny	Wiek	Liczba potencjalnych godzin pracy w gospodarstwie	Współczynnik przeliczeniowy
1.	Ojciec	68	650	0,4
2.	Matka	64	350	0,4
3.	Gospodarz	48	3200	1,0
4.	Gospodyni	46	1900	1,0
5.	Syn	19	2500	1,0
6.	Córka	15	250	0,5
7.	Syn	14	200

Rozwiązanie

liczba osób zawodowo czynnych = ------------------------------------------------------------------

liczba pełnosprawnych jednostek siły roboczej = --------------------------------------------------

pełnosprawnych-pełnozatrudnionych jednostek siły roboczej = ----------------------------------

3. Trwałe i obrotowe środki produkcji

1. Trwałe środki produkcji

   • rodzaje trwałych środków produkcji w gospodarstwie,

   • znaczenie środków trwałych w produkcji rolniczej,

   • zużycie środków trwałych w procesie produkcyjnym,

   • obliczanie wartości środków trwałych (wartość odtworzeniowa, wartość rynkowa, wartość księgowa)

2. Obrotowe środki do produkcji

   • rodzaje obrotowych środków produkcji w gospodarstwie,

   • znaczenie środków obrotowych w produkcji rolniczej,

   • metody wyceny nietowarowych produktów rolniczych.

Literatura

1. Klepacki B.: Ekonomika i Organizacja Rolnictwa. Wydawnictwo Szkolne i pedagogiczne, Warszawa 1998 , (str. 29 - 31)

2. Klepacki B.: Wybrane pojęcia z zakresu organizacji gospodarstw, produkcji i pracy w rolnictwie, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1998, (str. 82 - 95)

3. Manteuffel R.: „Ekonomika i organizacja gospodarstwa rolniczego”. PWRiL Warszawa 1979 (str. 221 - 232)

4. Ziętara W., Olko-Bagieńska T.: Zadania z analizy działalności gospodarczej i anowania w gospodarstwie rolniczym. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa 1986, (str. 43 - 49)

5. Ziętara W.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa rolniczego. Wydawnictwo FAPA, Warszawa 1998 , (str. 36 - 42)

Zadanie 1

Określić wartość netto i roczną ratę amortyzacji środków trwałych podanych w poniższej tabeli

Wyszczególnienie	Wartość odtworze-niowa [zł]	Liczba lat użytkowa- nia	Stopa amortyza-cji [%]	Suma umorzeń [zł]	Wartość netto [ zł]	Roczna rata amortyza-cji [zł]
Obora	90000,0	22
Garaż	20000,0	15
Stodoła	35000,0	25
R-m budynki
Ursus C - 360	58800,0	20
Ursus C - 330	55100,0	35
R-m śr. transportu
Pług do orek	1800,0	6
Brony średnie	1230,0	8
Agregat uprawowy	4530,0	2
Rozrzutnik do obornika	9500,0	3
Siewnik nawozowy	6410,0	4
Kosiarka rotacyjna	2480,0	15
Przetrząsaczo-zgrabiarka	2150,0	20
Dojarka	8200,0	8
R-m maszyny i urządz.
Razem środki trwałe