Wykład 4 29.11

T: Czynniki produkcji w rolnictwie

15. Właściwości ziemi: niewzruszalność (nierozpuszczalność), niepomnażalność (niepowiększalność), niezniszczalność, przestrzenność przestrzenność ograniczoność powierzchni

16. Określenie wartości rzutkowej ziemi:

a) zasobność gleb- sumaryczna zawartość składników mineralnych i organicznych

b) żyzność gleby- zespół właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych, które zapewniają roślinom optymalne warunki rozwoju

c) urodzajność gleby: pojęcie przyrodnicze oznaczające zdolność do planowania

d) produkcyjność ziemi- wydajność technologiczna (plon główny i uboczny w t/ha)

e) produktywność ziemi- wartość produkcji w gospodarstwie (globalnej, końcowej) w przeliczeniu na 1 ha WR

17. Kompleksy glebowo-rolnicze: przydatność gleby do uprawy poszczególnych grup roślin

18. Cena ziemi:

- renta gruntowa- dochód z posiadania użytkowanej ziemi rolniczej

- renta absolutna- czynsz dzierżawczy za użytkowanie nawet najgorszej ziemi rolniczej (wartość wyprodukowanych plonów minus koszty produkcji).Wyznaczają ja najsłabsze gleby.

- renta różniczkowa- nadwyżka wartości produkcji nad kosztami spowodowana korzystnymi warunkami produkcji.

- renta różniczkowa I- różnica przychodowości z 1 ha na różnych działach ziemi o różnej urodzajności przy identycznych nakładach środków produkcyjnych np.: renta położenia

- renta różniczkowa II- związana z dodatkowymi nakładami produkcyjnymi w gospodarstwie (drenowanie, nawożenie, nawadnianie itp.)

19. Podział zasobów ziemi gospodarstwa rolnego:

Ogólna powierzchnia gospodarstwa: użytki rolne, grunty orna GO, łąki i pastwiska (trwałe użytki zielone TUZ), sady i ogrody, lasy, nieużytki (w tym powierzchnia pod zabudowaniami).

20. Praca:

a) ze względu na formę zapłaty za pracę w rolnictwie możemy wyróżnić:

- właściciele i użytkownicy gospodarstw rolniczych

- członkowie spółdzielni produkcyjnych

- osoby pracujące za udział w uzyskanej produkcji

- członkowie rodzin wymienionych grup

- robotnicy (stali, sezonowi, dochodzący)

* osoba zawodowa czynna- 3 miesiące pracy w roku lub 504 godziny w roku

*pełnosprawna jednostka siły roboczej:

- 1,0- mężczyzna w wieku 18-65 lat lub kobieta 18-60 lat

- 0,5- młodzież w wieku 15-17 lat

- 0,4- kobiety powyżej 60 lat i mężczyźni powyżej 65 lat (pomijamy w obliczeniach osoby w wieku 75 lat i więcej lat)

* osoba pełnozatrudniona- osoba która przepracowała w gospodarstwie w ciągu roku 280 dni tj 2250 roboczogodzin lub odliczając wolne soboty 250 dni tj 2000 roboczogodzin

21. Kapitał/ środki trwałe i obrotowe

a) właściwości trwałych środków produkcji (Liczkowski):

- biorą udział w wielu procesach produkcji

- zużywają się stopniowo

- są odtwarzane nie po każdym cyklu produkcji, lecz po ich całkowitym zużyciu

- krążą nie w swojej materialnej postaci, lecz w postaci odpowiedniej części wartości w nowo wytworzonych produktach

- szybkość ich krążenia jest znacznie mniejsza od szybkości krążenia środków obrotowych

b) zużycie trwałych środków produkcji:

- techniczna i komiczne

c)amortyzacja trwałych środków produkcji:

- fundusz amortyzacyjny

- odpisy amortyzacyjne

- rata amortyzacyjna

- współczynnik odnowienia (reprodukcji)

d)amortyzacja środków produkcji:

Od strony rachunkowej- dokonywanie odpisów amortyzacyjnych jako działalność rachunkowa; jako element kalkulacyjny w toku podejmowania decyzji produkcyjnych. Rola amortyzacji w nie dopuszczeniu do dekapitalizacji majątku gospodarstwa (inwestycje i remonty)

e) majątek trwały będący własnością gospodarstwa obciąża go określonymi kosztami stałymi:

amortyzacja, remonty (kapitalne i bieżące), przechowywania, konserwacji, procent od kapitału (zaliczany przez niektórych ekonomistów)

f) Rola amortyzacji: dzięki niej możemy ustalić rzeczywiste wartości majątku gospodarstwa, poziom amortyzacji wpływa na wysokość wyniku finansowego firmy- zmniejszenie wartości środków- nakład, zwiększenie-dochód, jako pieniężny wyraz zużycia środków trwałych jest elementem kosztów produkcji gospodarstwa- należy uwzględniać w rachunkach kalkulacyjnych, jest instrumentem polityki finansowej państwa poprzez zmianę stóp amortyzacji może ona zachęcić firmy do wymiany zużytych środków.

22. Wartość majątku trwałego trwałego gospodarstwie może być następującego rodzaju:

- wartość początkowa, odtwarzeniowa, bieżąca, końcowa

23. Terminy:

a) fundusz amortyzacyjny- pochodzi z odpisów amortyzacyjnych amortyzacyjnych służy do odnawiania środków trwałych (kapitalny remont lub zakup nowego-inwestycja)

b) odpisy amortyzacyjne- rachunkowe zużycie środka trwałego wliczone do kosztów produkcji

c) rata amortyzacyjna(stawka amortyzacyjna)- wyrażenie zużycia środka trwałego w pieniądzu na jednostkę czasu lub jednostkę produkcji

d) współczynnik odnowienia WRP (reprodukcji środków trwałych)

e) współczynnik amortyzacji- klucz podziałowy waha się od 0 do 1. Może być:

- amortyzacja czasowa (proporcje dotyczące amortyzacji środka w poszczególnych latach użytkowania)

- amortyzacja ekspresowa- zużycie w stosunku do liczby jednostek produkcji

f) stopa amortyzacji- procentowa norma zużycia wartości środka trwałego w ciągu roku lub na jednostkę produkcji. Może być: prostoliniowa, progresywna, degresywna, mieszana

Stopa_amortyzacja_prostoliniowa= 100

Okres_trwałości_obiektów wlatach

g) stawki amortyzacyjne wg rozporządzenia ministra finansów:

- budynki mieszkalne 1,5, inne budynki 2,5 , budowle 4,0, melioracje 2,5 , silniki elektryczne i spalinowe- 10,0-12,5, ciągniki i przyczepy samochody ciężarowe 12,5-14,0

24. Metody amortyzacji:

- prostoliniowa (równomierna)- środki produkcji zużycia się proporcjonalnie do czasu ich użytkowania, może zawierać koszty remontów i likwidacji:

A- amortyzacja Wo- wartość początkowa X-liczba lat użytkowania środka trwałego

T- okres trwałości w latach

- metody krzywoliniowe (nierównomierne).

Metoda średnia progresywna- Abx (budynki). Rola amortyzacyjna i stopa amortyzacji wzrasta wraz z każdym rokiem użytkowania (wartość środka maleje bardziej niż proporcjonalnie wraz z upływem czasu)

- metoda degresywna- Ast (maszyny rolnicze dla tych środków, które zużywa się bardzo szybko pod względem moralnym- w pierwszych latach duże obciążenie po czym stopniowo maleje: gdy chcemy uwzględnić końcowe (likwidacyjne)

gdy wartość końcowej nie uwzględnia

D- dochód netto uzyskany z likwidacji środka trwałego

- metoda progresywna- metoda kwadratów (żywe środki produkcji (z punkt startowy przyjmuje się okres największej zdolności produkcyjnej)

Auzx= wartość amortyzacji w roku x użytkowania

*rola amortyzacyjna

Ra- rata amortyzacyjna Pt- liczba jednostek produkcji które powinny być uzyskane

Stopa amortyzacji:

Uwaga: wyposażenie gospodarstwa rolniczego w środki produkcji: ułatwia jego prowadzenie ale tez wiąże się z koniecznością ponoszenia kosztów

*środki obrotowe: pasze treściwe, lekarstwa, inne materiały używane do produkcji, środki ochrony roślin, nawozy mineralne, zużywają się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym, przenosząc całą swoja wartość na wytwarzany produkt.

---