M. Eliade „Brancusi i mitologia”
- Eliade zajmuje się problemem, jaki narósł wokół Brancusiego – co pozostało w nich chłopskiego i jak wpłynęło na jego twórczość życie w Paryżu (centrum nowinek estetyczno-kulturalnych)
- zwraca uwagę na chłopski piec w mieszkaniu Brancusiego – jego symbolikę jako paleniska
- arcydzieła Brancusiego są rozwinięciem świata rumuńskiej mitologii ludowej i jej form plastycznych
- spotkania Brancusiego z dziełami paryskiej awangardy i świata archaicznego (Afryka) uruchomiły proces uwewnętrznienia”, podróż powrotną w stronę świata, który był w równym stopniu tajemniczy i niezapomniany, ponieważ był to świat dzieciństwa i wyobraźni; Brancusi zrozumiał, że źródło wszystkich tych form – zarówno sztuki ludowej jego kraju, jak i sztuki Bałkanów, prehistorycznej sztuki śródziemnomorskiej, afrykańskiej czy sztuki Oceanii – jest bardzo głęboko ukryte w przeszłości; zrozumiał również, że to pierwotne źródło powstało bez związku z klasyczną historią rzeźby, w której tkwił jak wszyscy jemu współcześni
- poprzez uwewnętrznienie własnego doświadczenia życiowego udało mu się powtórnie odkryć „bycie-w-świecie” właściwe człowiekowi archaicznemu – dzięki temu udało się Brancusiemu zobaczenie świata w ten sposób jak widzieli go twórcy arcydzieł sztuki prehistorycznej, plemiennej i ludowej
- proces uwewnętrzniania Brancusiego pozwala nam zrozumieć zaskakującą oryginalność jego dzieł oraz wytłumaczyć dlaczego niektóre z jego prac wykazują strukturalne podobieństwo do prehistorycznych i ludowych produkcji artystycznych
- poprzez używanie do wytwarzania swoich dzieł materiału jakim jest kamień Brancusi był w stanie odnaleźć, czy też domyślić się odczuć i inspiracji artysty z czasów archaicznych
- Brancusi odkrył, że to nie same dzieła sztuki plemiennej cz ludowej, ale odkrycie ich źródeł pozwolą nam odnowić i wzbogacić sztukę współczesną (i zaczął ją wzbogacać aż do śmierci)
- Eliade analizuje „Kolumnę niebios” Brancusiego przyrównując ją do powszechnie występującej w wielu kulturach archaicznych axis mundi