Doradztwo turystyczne

Poradnictwo (doradztwo) – forma pomocy lub działania społeczne, polegające na dostarczeniu przez doradcę rad, porad, wskazówek radzącemu się w celu rozwiązania problemów, także interakcja międzyosobowa o charakterze pomocowym, jak również działalność zorganizowana, prowadzona w instytucjach (często niepłatne lub niskopłatne działanie).

Consulting – jest to rodzaj działalności usługowej, polegający na odpłatnym wspomaganiu decydentów fachową specjalistyczną wiedzą oraz poradą w sprawach technicznych i gospodarczych przez niezależnych ekspertów (rzeczoznawców) indywidualnych lub zatrudnionych w firmach konsultingowych i konsultingowo-inżynieryjnych.

Poradoznawstwo – wiedza o poradnictwie, teoria poradnictwa, nauka o poradnictwie, czyli poszukiwaniu, opracowywaniu, przekazywaniu i otrzymaniu porad, rad, informacji, instrukcji o radzeniu sumie z problemami, o uczestniczeniu w konsultacjach i negocjacjach. Nauka wielodyscyplinarna.

Przyczyny działalności doradczej

• Rozwój wiedzy jest z jednej strony ogromnym sukcesem cywilizacji ludzkiej, z drugiej strony powoduje bezradność jednostki wobec złożoności problemów codziennej egzystencji

• Specjalizacja (która dotyka każdej sfery życia) wymaga ciągłego uzupełniania wiedzy i własnych kompetencji nawet przez osoby wykwalifikowane i będące specjalistami w swojej dziedzinie

• Dynamicznie rozwijające się otoczenie przedsiębiorstwa, zwłaszcza ekonomiczne, wymusza od jego kierujących poszukiwania nowych kierunków rozwoju oraz wprowadzania innowacji

• Odpowiedzią na to są systemy doradztwa działające we wszystkich gospodarczo rozwiniętych krajach.

TYPY DORADZTWA

Doradztwo liberalne (nie występuje w doradztwie turystycznym) – zmierza nie tylko do rozwiązywania bieżącego problemu, ale stara się wywołać w jednostce zmiany, które umożliwiłyby jej w przyszłości podejmowanie trafnych decyzji, jak również zapewniałaby pokonanie bieżących trudności. Efekty wyrażają się w zmianie sposobu myślenia osoby radzącej się (klienta) na temat siebie i swego problemu niż w szybkim jego rozwiązaniu według wskazówek doradcy.

Coaching (mentoring) – opieka nad klientem, mająca wspierać uwalnianie potencjału uczestnika w procesie osiągania uzgodnionych i pożądanych zmian.

• Life coaching – wspieranie klienta prywatnego w celu uzyskania jak największej satysfakcji z życia.

• Coaching menadżerski – wspieranie klientów w osiągnięciu celów związanych z danym stanowiskiem pracy.

• Coaching korporacyjny – działanie zorientowane nie na pojedynczego klienta, lecz na całą firmę.

Doradztwo edukacyjne – opiera się na koncepcji poznawczej człowieka. Koncepcja takiego doradztwa, wyznaje zasadę indywidualności każdej jednostki i jej prawa do pewnej niekompetencji, traktuje partnerstwo doradca - radzący się jako układ dwóch badaczy problemu. Uczestnicy tego procesu są współautorami i współodpowiedzialni za wszystkie działania na poszczególnych etapach procesu decyzyjnego (wymaga często więcej czasu niż doradztwo dyrektywne).

Doradztwo dyrektywne – koncepcja doradztwa dyrektywnego zakłada asymetrię relacji doradca - radzący się, w której dominującą postacią jest osoba doradcy, dysponująca gotowymi receptami, umożliwiającymi bezdyskusyjne rozstrzygnięcie problemów stanowiących treść spotkania. Doradca przyjmuje postawę życzliwej dominacji wobec swego klienta. Osoba pragnąca skorzystać z porady traktowana jest bardzo instrumentalnie, jako mało samodzielna i wymagająca opieki podczas procesu rozwiązania problemów (doradztwo finansowe, jakościowe). Doradca ponosi odpowiedzialność za konsekwencje.

RODZAJE DORADZTWA

Ekspertyza specjalistyczna – doradca zaangażowany jest w proces doradczy w stopniu minimalnym. Jego rola ogranicza się do sporządzenia na zlecenie radzącego się ekspertyzy np. opisu stanu przedsiębiorstwa ze wskazaniem możliwości i sposobów usprawnienia jego funkcjonowania (np. pisanie dokumentów, strategii rozwoju). Jest to raczej doradztwo dyrektywne, rzadko może przybrać formę doradztwa edukacyjnego.

Doradztwo operacyjne – ekspertyza stanowi wstępną fazę do dalszej współpracy pomiędzy doradcą a radzącym się. Doradca uczestniczy w realizacji złożonego programu. Doradca występuje tu w roli osoby rekomendującej różne sposoby realizacji zaleceń, lecz nie jest decydentem.

Doradztwo substytucyjne – doradca zastępuje w niektórych funkcjach właściciela i osobę podejmującą decyzje gospodarcze. Doradca (lub grupa specjalistów) pełni rolę wynajętego eksperta w celu usprawnienia funkcjonowania firmy lub jej określonego działu, poprzez czasowe zastąpienie dotychczasowego kierownictwa.

MIEJSCE DORADZTWA WŚRÓD NAUK ANDRAGOGICZNYCH

Andragogika pochodzi od greckiego słowa aner, andrus czyli mężczyzna, mąż, człowiek dorosły, ago – prowadzę.

Jest to nauka o przebiegu, warunkach, prawidłowościach i skutkach kształcenia i wychowania ludzi dorosłych oraz ich samokształcenia i samowychowania.

DORADZTWO TURYSTYCZNE

Doradztwo turystyczne – świadoma, zorganizowana pomoc w zakresie realizowania różnorakich przedsięwzięć turystycznych (takich jak: przygotowanie zagospodarowania turystycznego, tworzenie i funkcjonowanie biur podróży, gospodarstw agroturystycznych, turystycznej bazy noclegowej, organizacji ruchu turystycznego, kreowaniu produktu turystycznego itp.), realizowaną przez niezależnych ekspertów lub specjalistów zatrudnionych w firmach czy organizacjach funkcjonujących w branży turystycznej lub w jej otoczeniu (skierowane głównie do przedsiębiorstw turystycznych).

Doradztwo turystyczne – ogół działań umożliwiających klientowi wybór najodpowiedniejszej oferty turystycznej, spełniającej jego potrzeby i oczekiwania (skierowane zarówno do przedsiębiorstw turystycznych jak i samych turystów).

Cele doradztwa turystycznego

• pomoc w diagnozie i ocenie w konkretnych sprawach zawodowych, związanych z racjonalnym prowadzeniem działalności turystycznej;

• przekazywanie osobom niezbędnej wiedzy i umiejętności, informacji, niezbędnej do ciągłego ulepszania organizacji turystyki;

• maksymalne zaspokojenie potrzeb klientów (turystów).

Funkcje (cel działalności doradczej) doradztwa turystycznego (!!!)

• funkcja edukacyjna rozumiana jako przekazywanie wiedzy niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania podmiotów turystycznych w otoczeniu gospodarczym oraz kształtowanie umiejętności wykorzystywania tej wiedzy w działalności praktycznej (funkcję edukacyjną prowadzą także szkoły wyższe; doradztwo pośrednie; konferencje i seminaria, studia podyplomowe);

• funkcja upowszechnieniowa polegająca na przedstawieniu nowości w danej dziedzinie (innowacji) i pomocy w ich wdrażaniu.

• funkcja informacyjna, której realizacja zapewnia osobą podejmującym działalność gospodarczą w obszarze turystyki dostęp do informacji np. prawnych, organizacyjnych (Polska agencja rozwoju przedsiębiorczości).

funkcja dodatkowa – realizowana przed podmioty pośrednio związane z turystyką

Doradztwo turystyczne w Polsce (!!!)

1. Doradztwo organizacji turystycznych (POT, ROT, LOT, PART)

2. Doradztwo prywatne (firmy consultingowe i doradcze)

3. Doradztwo samorządowe instytucji turystycznych (wszystkie izby, np. hotelowa)

4. Doradztwo przedsiębiorstw przemysłu turystycznego

5. (instytut turystyki) Doradztwo placówek naukowo-badawczych

6. Doradztwo uczelni i szkół turystycznych (uczelnie w zakresie szkół podyplomowych)

7. Doradztwo państwowe (ODR – ośrodki doradztwa rolniczego)

MODEL SYTUACJI DORADCZEJ W PORADNICTWIE

Potrzeba doradcza – stan, w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia jakiegoś braku związanego z samodzielnym rozwiązaniem istotnej dla niego sytuacji problemowej.

Rodzaje potrzeb (!!!)

1. Potrzeby strategiczne – związane z rozwojem długofalowym firmy

2. Potrzeby operacyjne – związane z problemami występującymi w danej chwili

3. Potrzeby związane z nieformalnymi układami, wszelkie problemy związane z zarządzaniem

4. Potrzeby osobiste – umiejętność prowadzenia negocjacji związane s osobą prowadzącą dane przedsiębiorstwo

SYTUACJA DORADCZA

Po raz pierwszy pojęcie użyte w 1978 roku przez M. Jerzaka jako zmienność i niejednorodność warunków środowiska pracy poradniczej.

Sytuacja doradcza – cały zespół okoliczności, który tworzony jest zarówno przez partnerów relacji jak i przez warunki zewnętrzne. Jej celem jest udzielanie różnego rodzaju pomocy osobie radzącej się. Może mieć ono formę dzielenia się informacjami i wiedzą, dawania instrukcji, wskazówek i porad, konsultacji.

Model sytuacji doradczej w poradnictwie – jest to system relacji zachodzących między pięcioma elementami: doradcą, radzącym, treściami porady, środowiskiem pracy i organizacją pracy.

Czy sytuacje doradcze są identyczne? NIE

Czy sytuacje doradcze są zmienne w czasie? TAK

Sytuacja doradcza charakteryzuje relację pomiędzy wszystkimi elementami, które ją tworzą. Jest układem dynamicznym zmiennym w czasie i przestrzeni nie ma w niej miejsca na zachowania rutynowe, schematyczne przebiegające w utarty sposób.

Sytuacja problemowa to taki układ pomiędzy poszczególnymi jednostkami a elementami ich otoczenia (środowiska), w którym osoby te nie wiedzą jak się mają zachować. Sytuacja ta charakteryzuje się zachowaniem proporcji pomiędzy dążeniem do rozwiązania zadania a możliwością jej rozwiązania. Rozbieżność ta wymaga sięgnięcia po pomoc do osoby o poziomie kompetencji przewyższającego radzącego się.

MODEL SYTUAJI DORADZCZEJ W PORADNICTWIE

Model racjonalny

1. Zdefiniowanie problemu;

   1. Zapisanie problemu w formie pytania

   2. Pytanie w formie otwartej

   3. Pytanie musi być szczegółowe

2. Zbadanie z zanalizowanie problemu (zbadanie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości);

3. Ustalenie listy kryteriów (mierzalnych, niezbędnych, pożądanych);

4. Ustalenie listy możliwych rozwiązań;

5. Ocena każdej możliwości według każdego kryterium;

6. Podjęcie optymalnej decyzji.

Założenia modelu

1. Zrozumiałość problemu – zakłada się, że osoba podejmująca decyzję na pełne informacje o sytuacji, w której dokonuje się wyboru

2. Znajomość opcji – zakłada się, że osoba podejmująca decyzję potrafi zidentyfikować wszystkie kryteria i wyliczyć wszystkie możliwe rozwiązania. Ponadto jest świadoma konsekwencji każdego wyboru.

3. Jednoznaczność preferencji – zakłada się, że możliwe jest ustalenie hierarchii kryteriów i rozwiązań alternatywnych

4. Stałość preferencji – zakłada się, że określone kryteria decyzji są stałe i że przepisywanie im wartości nie zmieniają się w czasie

Czym powinna charakteryzować się osoba podejmująca decyzję?

Kreatywnością – która umożliwia ona lepsze zrozumienie problemu, czyli dostrzeganie tego, czego za zauważyli inni. W tym celu należy przezwyciężyć nawyki myślowe i nauczyć się analizować problem na różne sposoby. Twórcze rozwiązania – zwykle 4 pomysł jaki nam przyjdzie do głowy.

Sposoby pobudzania kreatywności

1. Bezpośrednia instrukcja poprzez stwierdzenie, że oczekuje się rozwiązań nietypowych i twórczych.

2. Zestawienie cech – wyodrębnia się główne cechy rozwiązań tradycyjnych. Każda ważna właściwość jest analizowana i przekształcana na wszelkie możliwe sposoby (nawet absurdalne). Kiedy obszerne zestawienie jest gotowe, wprowadza się ograniczenia aby pozostawić tylko realne możliwości.

3. Myślenie lateralne, kolejność rozwiązania problemu nie jest ważna, można go rozwiązać od końca.

Najczęstsze błędy podczas dokonywania wyboru

• Heurystyka dostępności – tendencja do formułowania sądów na podstawie informacji łatwo dostępnych;

• Heurystyka reprezentatywności – tendencja do klasyfikacji czegoś na podstawie częściowego podobieństwa do przypadku typowego, charakterystycznego, który już znamy;

• Eskalacja zaangażowania – oznacza przywiązanie do poprzedniej decyzji mimo informacji negatywnych, dotyczących naszej decyzji.

Style podejmowania decyzji (!!!)

• Analityczny (model racjonalny, wysoka tolerancja dla wieloznaczności)

• Koncepcyjny (model intuicyjny, wysoka tolerancja dla wieloznaczności)

• Behawioralny (poszukiwanie pozytywów jak i negatywów danego rozwiązania, sposób intuicyjny, niska tolerancja dla wieloznaczności – niewiele różnych rozwiązań)

• Dyrektywny (sposób racjonalny, niska tolerancja dla wieloznaczności)

METODY W PROCESIE DORADCZYM

Metoda pracy doradczej jest to sposób i środki oddziaływania doradcy na klienta w celu poinformowania go o innowacjach oraz nakłaniania do podejmowania optymalnych decyzji i efektywnego realizowania powziętych decyzji.

Metody pracy oświatowej – przez nie rozumiemy sposoby pracy nauczającego i uczących się zastosowane świadomie i planowo dla osiągnięcia określonych celów nauczania, doskonalenia kwalifikacji, rozwijania zdolności i zainteresowań, pobudzania aktywności intelektualnej i społeczno-zawodowej, a także wdrożenia do umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy.

ZASADY NAUCZANIA

Przez zasady nauczania rozumiemy określone normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie pozwoli doradcy zaznajomić klientów z podstawami usystematyzowanej wiedzy, wpajać naukowy pogląd na świat i wdrażać do samokształcenia.

Ogólne zasady nauczania

1. Zasada poglądowości (bezpośrednie poznanie rzeczy przez zetknięcie się z nimi)

2. Zasada przystępności nauczania (stopniowanie trudności)

3. Zasada świadomego i aktywnego uczestnictwa (poznanie indywidualnych zainteresowań ucznia i dopasowanie treści nauczania pod nie)

4. Zasada systematyczności (podsumowywanie i przypominanie treści, które były wcześniej)

5. Zasada trwałości wiedzy

6. Zasada operatywności (wykorzystywanie zdobytej wiedzy poprzez własną pomysłowość i inicjatywę)

7. Zasada wiązania wiedzy z praktyką (pokazywanie gdzie zdobytą wiedzą możemy praktycznie zastosować)

Zasady nauczania osób dorosłych

1. Zasadę wykorzystania doświadczeń osób dorosłych

   • W procesie dydaktycznym znaczne korzyści otrzymamy korzystając z doświadczeń osób dorosłych. Pamiętajmy, ze mogą one być różne: pozytywne (praca i praktyka, samokształcenie) i negatywne (fragmentaryczne przyswojenie wiedzy, nieaktualna wiedza).

2. Indywidualizacji i zespołowości

   • Podkreśla zwrócenie uwagi na indywidualne możliwości uczących się dorosłych oraz podkreśla znaczenie uczenia się w grupie (konsultacje).

3. Kształtowania umiejętności uczenia się oraz ustawiczności kształcenia

   • Jest podstawą wdrażania klientów do samodzielnego zdobywania wiedzy. Dotyczy zarówno umiejętności uczenia się i stosowania skutecznych metod nabywania wiedzy. Składają się one na umiejętności świadomego planowania i organizowania pracy umysłowej oraz doskonalenie metod: nabywania informacji, rozwijania obserwacji, korzystania z różnych komunikatorów.

(!!!) Formy pracy doradczej jest to organizacja określonych działań oświatowych, doradczych lub informacyjnych stanowiących pewną całość, wewnętrznie powiązanych i spójnych np. kursy, szkolenia, seminaria, konferencje.

Kursy – zarówno teoria jak i praktyka. Szybsza forma kształcenia.

Szkolenia – głównie praktyka. Mogą odbywać się na terenie zakładów pracy. Jeszcze krótsza forma niż kurs (np. 30 godzin).

Kryteria podziału metod w poradnictwie

1. Z uwagi na liczbę odbiorców przekazu wyróżnia się formy przekazu informacji:

   • Indywidualne

   • Grupowe

   • Masowe

2. Z uwagi na zastosowanie różnych sposobów i technik

   • Werbalne

   • Wizualne

   • Audiowizualne

   • Doświadczalne

3. Z uwagi na sposób kontaktu nadawcy z odbiorcą można wyróżnić formy

   • Metoda oddziaływania bezpośredniego

   • Metoda oddziaływania pośredniego

Funkcje środków masowego przekazu

• Przekazywanie informacji

• Uświadomienie o istnieniu problemu

• Uświadomienie o istnieniu nowej innowacji

Metody pracy oświatowej

1. Metody podające/z dominacją aktywności doradcy i raczej biernym udziałem klienta/: wykład, odczyt, pogadanka

2. Metody poszukujące /aktywizowany jest klient, a doradca wspiera aktywność klienta/ dyskusja

3. Metody aktywizujące / burza mózgów

Metody podające

Zalety:

• Doradca może dostosować treść do potrzeb i zainteresowań odbiorców.

• Można obserwować reakcje słuchaczy i odpowiednio modyfikować swoje podejście.

• Jest możliwość zadawania pytań i dogłębnego dyskutowania o danym zagadnieniu.

Wady:

• Słowo mówione jest zapominane szybciej niż pisane.

• Trudno jest utrzymać zainteresowanie słuchaczy tematem przez okres dłuższy niż 15 minut.

• Można szybko stracić wątek.

Metody poszukujące i aktywizujące

Zalety

• Ułatwiają zapamiętanie treści będącej przedmiotem tych metod a przez co poszerzają wiedzę klienta.

• Daje możliwość wniesienia nowych informacji nie tylko przez doradcę ale również przez klientów.

• Są najskuteczniejsze w pobudzaniu uwagi i zmianie postaw.

Wady

• Wymagają pracy w małych grupach tak aby wszyscy mieli szance na przedstawienie swoich poglądów.

Metody pracy doradczej

1. Pokaz

2. Wystawa

3. Wycieczka

4. Konkurs

5. Dzień otwartych drzwi

Oświatowych: wykład, pogadanka, metoda przypadku, burza mózgów

INNOWACJE

(!!!) Innowacja (łac. innovatio) zawsze oznacza zmianę, wprowadzenie czegoś nowego, wzbogacenie istniejącej rzeczywistości o nowe elementy. Jednakże nie każda zmiana zasługuje na to miano. Innowacjami są zmiany zamierzone i celowe, wprowadzone przez człowieka, doskonalsze pod pewnym względem od elementów już istniejących i składające się w sumie na postęp.

Innowacje dotyczą:

• wszystkich sfer życia społecznego i gospodarczego,

• mogą pojawiać się w projekcie, produkcie, technice, organizacji lub w metodach zarządzania,

• polityki społecznej, systemu wartości itp.,

• zatem innowacje mogą być materialne i niematerialne.

(!!!) Rodzaje innowacji i kryteria ich wyodrębniania

1. Ze względu na zakres skutków powodowanych przez innowacje

   • strategiczne (wielkie zmiany, które dotyczą przedsięwzięć długofalowych i o dużym znaczeniu dla firmy / kolej, rezerwacje internetowe, Internet, wielkie wynalazki)

   • taktyczne (bieżące zmiany w technice, produkcie, technologii, metodach wytwarzania i organizacji, celem jest podniesienie sprawności funkcjonowania firmy i lepsze zaspokajanie potrzeb społeczeństwa)

2. Ze względu na oryginalność innowacji

   • innowacje kreatywne

   • innowacje imitujące

3. Ze względu na dziedzinę wiedzy czy praktyki jakiej dotyczy wyodrębnia się:

   • innowacje techniczne

   • innowacje artystyczne

   • innowacje naukowe

   • innowacje technologiczne

   • innowacje społeczne, itp

4. Zależne od dziedziny działalności, której dotyczą

   • innowacje funkcyjne (zaspokajanie nowych, dotychczas nieujawnionych potrzeb społecznych, a więc służą nowym funkcjom np. Internet)

   • innowacje przedmiotowe (nowe przedmioty, maszyny i urządzenia oraz udoskonalenia przedmiotów już wytworzonych np. komputer)

   • innowacje technologiczne (nowe metody wytwarzania)

   • (!!!) innowacje ekologiczne (zmniejszające lub eliminujące negatywne skutki działania firmy dla środowiska naturalnego)

     • żarówki energooszczędne

     • rzucanie ręcznika na podłogę gdy pożądane jest jego wypranie (oszczędzanie wody, prądu)

     • dozownik mydła zamiast jednorazowych małych mydeł

     • pojazdy akumulatorowe

5. Zależne od liczby osób zaangażowanych w ich realizację

   • innowacje sprzężone (rezultat wspólnego wysiłku i współdziałania wielu osób, zespołów a nawet całych instytucji)

   • innowacje niesprzężone (są rezultatem zarówno działalności twórczej jak i naśladowczej wykonanej przez pojedynczych racjonalizatorów, którzy sami je wprowadzają wykorzystując jedynie własną wiedzę i kapitał.

6. Przedmiot innowacji (!!!)

   • innowacje produktowe (tworzenie nowych wyrobów i usług lub zmiana istniejących / nowe materiały, funkcje, połączenia istniejących produktów w jeden)

   • innowacje procesowe (nowy sposób wytwarzania danego produktu lub nowe prowadzenie usługi czy dystrybucji / sprzedaż online, sprzedaż grupowa)

   • innowacje organizacyjne (zmiany organizacji przedsiębiorstwa / nowe metody zarządzania, organizacja czasu pracy, dogodny czas na przerwę, ruchomy czas pracy, praca w domu, outsourcing [zewnętrzni pracownicy, np. sezonowi])

   • innowacje marketingowe (zmiany na etapie marketingu produktu, np. zmiany w wyglądzie produktu (opakowanie), zmiany strategii marketingowej, logo, nazwy, reklamy [działające na zmysły, doznania], lokowanie produktu, konkurowanie ceną, "marketing wrażeń")

7. Ze względu na miejsce powstania

   • innowacje krajowe

   • innowacje zagraniczne

8. Ze względu na przyczyny powstawania innowacji

   • innowacje popytowe (stymulowane przez potrzeby ujawniające się na rynku)

   • innowacje podażowe (są następstwem odkryć, wynalazków i pomysłów)

INNOWACJA POPYTOWA

User-Driven Innovation (UDI)

Innowacja popytowa opiera się na lepszym zrozumieniu i poznaniu jawnych i ukrytych wymagań (potrzeb), oczekiwań konsumentów, poprzez wykorzystanie informacji płynących od konsumentów, a także bardzo często przez wykorzystanie ich pomysłów i gotowych rozwiązań.

Rodzaje UDI

• głos konsumenta - jest nakierowany na identyfikację ukrytych potrzeb konsumenta oraz ich kreatywnego myślenia w celu ulepszenia wyglądu lub innych elementów produktów już istniejących na rynku

• przewodnictwo konsumenta - poszukiwanie, identyfikacja i rozwój nowych rozwiązań, które pochodzą od konsumentów

Źródła innowacji w polskiej turystyce

• sugestie klientów

• pomysły właściciela

• badania rynku

• targi branżowe

• pomysły pracowników

• literatura fachowa

• informacje zaczerpnięte od konkurencji

PROCES INNOWACYJNO-DECYZYJNY

Przyswajanie innowacji jest procesem innowacyjno-decyzyjnym przebiegającym w psychice potencjalnego użytkownika innowacji. Wyjaśnienie tego procesu ma pierwszorzędne znaczenie zwłaszcza w doradztwie. Jak wiadomo większość potencjalnych użytkowników innowacji nie decyduje się od razu na jej wprowadzenie, szczególnie w sytuacji, gdy innowacje te odznaczają się dużym stopniem złożoności i radykalności.

Jest to proces, w czasie którego klient przechodzi od pierwszej wiadomości o innowacji, formułuje postawę wobec innowacji, decyduje się na jej przyjęcie lub odrzucenie, wprowadza w życie nowe wartości i szuka potwierdzenia słuszności decyzji .

Etapy procesu:

1. Poznawanie innowacji. Klient dowiaduje się o istnieniu innowacji i zdobywa dodatkowe informacje o sposobach jej funkcjonowania oraz korzyściach jakie daje jej wprowadzenie.

2. Kształtowanie się przekonań. W tym stadium formułuje się przychylna bądź nieprzychylna postawa wobec innowacji. Istnieją dwa poziomy postaw:

   • specyficzna postawa klienta wobec konkretnej innowacji,

   • ogólna postawa wobec wszelkich zmian.

3. Podejmowanie decyzji. Potencjalny użytkownik postanawia zastosować innowację w swojej firmie lub ją odrzucić. Zastosowanie innowacji może być trwałe lub nietrwałe, a odrzucenie trwałe lub czasowe.

4. Uprawomocnienie. W tym stadium innowacja zostaje urzeczywistniona w dotychczasowym działaniu.

5. Potwierdzenie wyboru. Klient poszukuje potwierdzenia słuszności podjętej decyzji o przyswojeniu bądź odrzuceniu innowacji.

Uwagi do procesu

• Proces przyswajania innowacji rozłożony jest w czasie.

• Kolejne stadia mogą się nakładać bądź przebiegać znacznie wolniej.

• Zależy to od wielu czynników, m.in. od charakteru innowacji czy cech podmiotu przyswajającego.

• Na etapie poznawania innowacji szczególna rola przypada doradztwu masowemu realizowanemu przez środki komunikowania masowego.

• Na etapie kształtowania się przekonań i podejmowania decyzji. Na pierwsze miejsce wysuwa się otoczenie firmy: konkurenci, klienci, kontrahenci, bezpośrednie kontakty z doradcą.

W stadium podejmowania decyzji większego znaczenia nabierają więc bezpośrednie kontakty personalne potencjalnych użytkowników innowacji z doradcami. W kontaktach personalnych możliwe jest bowiem korygowanie błędnych ocen, poszerzanie i uszczegółowianie informacji, dostosowanie ich do specyficznych warunków i potrzeb odbiorcy.

Motywy przyswajania innowacji

• motywy ekonomiczne,

• motywy ergonomiczne,

• możliwość eksperymentowania i sprawdzania własnych umiejętności

Według psychologów:

• podejmując działania twórcze i innowacyjne człowiek dąży do samorealizacji,

• do zaspokojenia własnej ciekawości, poznania świata i zachodzących w nim procesów ekonomicznych, społecznych itp.