POETYKA, PYTANIE NR 25

DIALOG A NARRACJA; DIALOG A JĘZYKI SPOŁECZNE.

1. Dialog a narracja.

Powyższe zagadnienia opracowałam na podstawie „Epickich form językowo-stylistycznych” i „Dialogu w powieści”.

W utworze epickim wyróżniamy dwie płaszczyzny językowe: narrację i wypowiedzi bohaterów (tu: dialog).

Narracja (oczywiście w formach epickich!) prezentuje dynamiczne elementy przedstawionego świata (zdarzenia). Autor posługuje się opowiadaniem, kiedy chce przedstawić następstwa zdarzeń rozwijających się w czasie, ukazać zmienność stanów rzeczy. Kiedy autor chce zaprezentować elementy statyczne (wygląd osób itp. ) posługuje się opisem.

Podział opowiadania:

1. unaoczniające – użycie cz. teraźniejszego w funkcji cz. przeszłego, dotyczy pokazania szybkich, dramatycznych scen, bezosobowość.

2. informacyjne – prezentuje aktualnie rozwijające się zdarzenia, uogólnioną wiedzę, ma charakter streszczenia, bezosobowość.

Podział opisu:

1. osób:

• zewnętrzny (wygląd), stopniowy w powieściach, od razu w nowelach

• psychologiczny (charakter, itp.), behawiorystyczny (przeżycia, reakcje po przeżyciach)

1. tła zdarzeń, obejmuje elementy świata przedstawionego

2. sytuacji (forma pośrednia między opisem a opowiadaniem)

Dialog, jest mową określoną przez sytuację, w przeciwieństwie do narracji, jest on formalnie i stylistycznie nacechowany, środki językowe są okazalsze niż w narracji, dopuszcza środki niedostępne dla narracji (np., gwara), mowa przylega do sytuacji i warunków („Szewcy” Witkacego), dialog jest oznaką, np. sam sposób wypowiedzi przynosi nam o bohaterze informacje.

Podział dialogu, ze względu na sposób przytoczenia przez narratora i stopień związania z narracją:

1. przytoczenia dramatyczne → dialog w mowie niezależnej

2. przytoczenia narracyjne → d. w mowie zależnej

3. przytoczenia narracyjno- dramatyczne → d. w mowie pozornie zależnej

Stosunek dialogu do narracji, narracji do dialogu :P ogólniej

1. Narracja jako wypowiedź metajęzykowa.

Język narracji jest językiem obowiązującym, tym, który narzuca nie tylko wizję rzeczy, o jakich się opowiada, jest także nośnikiem ich interpretacji. Stanowi przez to również interpretację dialogu, gdyż to opowiadanie tworzy warunki umożliwiające przytoczenie wypowiedzi bohaterów, powiadamia o tym jak mówią oraz kto aktualnie się wypowiada. Jest komentarzem do wypowiedzi bohaterów.

1. akompaniament narracyjny

Jest to narracyjny komentarz do przytaczanych wypowiedzi, powoduje włączenie przytoczeń w ogólny tok narracji, info kto daną kwestię wypowiada, metaforyczne określenia czynności mówienia (od czasu naturalizmu)

1. komentarz narracyjny

Nie dotyczy tylko sposobu mówienia, ukazuje w co czytelnik ma wierzyć w danej wypowiedzi.

1. Narracja jest raczej prawdomówna i bezbłędna, zaś osoba wypowiadająca się w dialogu może kłamać

2. Stosunek narracji i dialogu kształtuje się w zależności od poetyki obowiązującej w danym czasie i konstrukcji powieściowej

3. powieść w 3os – przytaczanie dialogów nie wymaga dodatkowej motywacji, jest następstwem przyjętej formy

4. powieść w 1os, wymagane są założenia dodatkowe by móc wprowadzić dialog, tu wchodzi do gry konwencja doskonałej pamięci, idealne przytaczanie wypowiedzi

PODSUMOWANIE.

W konkretnym dziele łączą się ze sobą rozmaite formy, elementem spajającym i nadrzędnym jest narracja, która stanowi podstawową tkankę językową utworów epickich. Dialog występuje wyłącznie w jej obrębie.