Witamina E
Nazwa: tokoferole (co po grecku oznacza "wydać na świat młode") - istnieje kilka postaci wit. E
Najbogatsze źródła:
kiełki zbóż (pszenicy), roślinne oleje jadalne (na szczególną uwagę zasługuje olej słonecznikowy, sojowy, kukurydziany i z zarodków pszennych), warzywa liściaste/liściowe (sałata, szpinak), warzywa kapustne (kapusta, brokuły), warzywa strączkowe (groch, fasola biała, soja), produkty uzyskane z pełnego przemiału (grube kasze, pieczywo pełnoziarniste)
Witamina E występuje także, choć w znacznie mniejszych ilościach w produktach pochodzenia zwierzęcego m.in. w wątrobie, maśle, jajach.
Funkcje / wpływ:
1) przeciwutleniacz
Najważniejszą funkcją biologiczną witaminy E jest ochrona organizmu przed niszczącym wpływem wolnych rodników.
Wolne rodniki to niezwykle aktywne cząsteczki tlenu, które atakują prawie wszystkie składniki żywych tkanek. Cząteczka witaminy E reaguje z wolnymi rodnikami i przekształca je w obojętne, niegroźne substancje, które następnie zostają wydalone z organizmu wraz z moczem. Podczas tego procesu sama witamina E traci swą aktywność i dopiero dzięki reakcji z kwasem askorbinowym czyli witaminą C zostaje odtworzona aktywna postać tokoferolu.
Witamina E dzięki swym właściwościom antyutleniającym jest również pomocna w ochronie krwinek czerwonych (erytrocytów) transportujących tlen do każdej komórki ciała.
Czerwone krwinki również ulegają z czasem "starzeniu", a proces ten przyspieszony bywa pod wpływem światła i tlenu, powodując ich zniekształcenie. Jest to skutek utlenienia kwasów tłuszczowych budujących błony komórkowe erytrocytów. Procesowi temu zapobiegają dodatkowe dawki witaminy E. Badania wykazały, że taką optymalną dawką chroniącą krwinki czerwone przed zniszczeniem i deformacją jest 400 do 600 mg witaminy E dziennie. Tokoferol chroniąc krwinki czerwone jednocześnie wspomaga proces oddychania komórek i wpływa na prawidłowe funkcjonowanie i utrzymanie wysokiej wydolności mięśni. Dlatego m.in. zalecane jest aby sportowcy spożywali pożywienie zawierające dużo witaminy E.
2) Witamina E pobudza także produkcję substancji przeciwzakrzepowych, zmniejszając ryzyko rozwoju schorzeń naczyń krwionośnych.
Zdaniem naukowców, jeśli organizm otrzymuje regularnie zwiekszone dawki witamin o działaniu przeciwutleniajacym, do których należy witamina E, wówczas o 40% obniża się ryzyko chorób układu krążenia, takich jak miażdżyca, choroba niedokrwienna serca i zawał.
3) Witamina E jest także niezbędna u mężczyzn do prawidłowej produkcji plemników. Dlatego niedobór witaminy E może prowadzić do bezpłodności.
4) Wreszcie witamina E pomaga również w leczeniu dolegliwości skórnych.
Skutki niedoboru:
- przebarwienia skóry zwane plamami starczymi (jest to nic innego jak skupisko zniszczonych przez wolne rodniki ciał tłuszczowych)
- odwodnienie naskórka, wiotczejąca cera, wysuszenie naskórka, łuszczenie
- może prowadzić do niepłodności
- zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych
- gorsze gojenie się ran
- niedokrwistość
- zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
Organizm ludzi i zwierząt nie posiada zdolności syntezy witaminy E, dlatego niezwykle ważna jest jej odpowiednia podaż w codziennej diecie, bądź w przypadku żywieniowego niedoboru dodatkowa suplementacja.
Według obowiązujących norm zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę E waha się w granicach 10 - 30 mg na dobę.
2