Podział otoczenia wg Bielskiego
Możemy wyróżnić dwa kręgi otoczenia organizacji:
Otoczenie bezpośrednie (zadaniowe lub bliższe) - obejmuje te czynniki powstające poza organizacją, które mają bezpośredni wpływ na jej funkcjonowanie. Do otoczenia bezpośredniego możemy zaliczyć:
Dostawców - materiałów, półproduktów, informacji, usług, kredytów
Odbiorców - wyrobów lub usług
Konkurentów - inne organizacje zaspokajające podobne potrzeby lub mające podobne zapotrzebowanie na świadczenia ze strony otoczenia
Instytucje państwowe i samorządowe bezpośrednio wpływające na organizację - urzędy skarbowe, lokalne władze administracyjne
Lokalny rynek pracy - nadmiar, dostatek albo niedobór siły roboczej o określonych kwalifikacjach
Czynniki społeczne - partie polityczne, związki zawodowe, a także postawy społeczeństwa i jego oczekiwania w stosunku do organizacji
Czynniki techniczne bezpośrednio oddziałujące na organizację - postęp techniczny
Otoczenie ogólne (pośrednie lub dalsze) - warunki jakich przychodzi organizacji działać, wynikające zarówno z nadsystemu społecznego jak i środowiska naturalnego. Składają się na nią następujące elementy:
Otoczenie kulturowe - obejmuje tradycję kulturową i historyczną danego społeczeństwa, dominujący w nim system wartości, normy etyczne i obyczajowe, poglądy dotyczące stosunków między ludźmi
Otoczenie techniczno-technologiczne - wytwory techniki, maszyny, urządzenia, infrastruktura techniczna (drogi, linie energetyczne i telekomunikacyjne) oraz wiedza techniczna i technologiczna
Otoczenie polityczne - panujący system polityczny, sposób sprawowania władzy, stopień ingerencji czynników politycznych w inne dziedziny życia społecznego
Otoczenie prawne - zawierające panujący porządek prawny, stopień szczegółowości norm prawnych dotyczących powstawania i funkcjonowania organizacji, system rozstrzygania sporów na drodze prawnej
Otoczenie ekonomiczne - model gospodarki, tempo wzrostu gospodarczego, polityka monetarna i fiskalna
Otoczenie społeczne- można wyróżnić kilka aspektów:
Demograficzny - struktura społeczeństwa, tempo przyrostu naturalnego
Edukacyjny - poziom wykształcenia ogólnego i zawodowego, system kształcenia i dokształcania
Socjologiczny - ruchliwość społeczna, przedsiębiorczość
Otoczenie naturalne - zasoby naturalne, klimat, jakość gleby, system hydrologiczny, stopień zniszczenia lub skażenia środowiska naturalnego w wyniku działalności ludzi
Ponieważ organizacja nie dostosowuje się biernie do otoczenia zewnętrznego, lecz stara
się także kształtować je zgodnie z własnymi interesami, wyróżniamy:
Otoczenie sterowalne - obszary otoczenia zewnętrznego, które mają lub mogą mieć wpływ na organizację, na które organizacja także może wywierać wpływ.
Otoczenie niesterowalne - obszar otoczenia zewnętrznego, w którym występują zjawiska oddziałujące na organizacje, na który organizacja nie ma wpływu (zmiany partii, czy koalicji sprawujących władzę) regulacje prawne, zmiany klimatyczne czy demograficzne.