Wykład V: Organizacja sprawozdawczości finansowej

Sprawozdanie finansowe jest uporządkowanym zbiorem liczb obrazujących sytua­cję majątkową i finansową jednostki gospodarczej oraz efekty jej działalności w pewnym okresie. Zgodnie z ustawą o rachunkowości do podstawowych elementów sprawo­zdania finansowego należą:

• bilans,

• rachunek zysków i strat,

• informacja dodatkowa,

• zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym,

• rachunek przepływów pieniężnych.

Dwa ostatnie elementy sprawozdania sporządzają tylko jednostki, których roczne sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowi badania. Ponadto spółki z o.o., spółki akcyjne, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie, przed­siębiorstwa państwowe i inne jednostki zobligowane specjalnymi przepisami sporządzają sprawozdanie z działalności.

Sprawozdawczość finansową powinny charaktery­zować następujące cechy:

1. prawdziwość,

2. sprawdzalność,

3. kompletność,

4. przejrzystość i zrozumiałość,

5. istotność,

6. ciągłość,

7. porównywalność,

8. terminowość (aktualność).

Sprawozdania, które mają charakter obligatoryjny, muszą być sporządzone zgodnie z zasadami określonymi przez odnośne przepisy. W wypadku sprawo­zdania finansowego będącego zamknięciem rocznym są to przepisy UoR. Postać sprawozdania musi być zgodna ze wzorami zawartymi w załącznikach do ustawy.

Ustawa dopuszcza uproszczoną postać sprawozdań, których struktura jest ograniczona do wyodrębnienia działów oznaczonych dużymi literami i rozdziałów opisanych cyframi rzymskimi. Takie uproszczenie mogą zastosować jedynie małe jednostki gospodarcze.

Jeżeli w danej jednostce jakieś pozycje sprawozdania nie wystąpiły w roku obrotowym i w roku poprzednim, wówczas można je w sprawozdaniu pominąć.

Sprawozdanie finansowe należy opracować w języku polskim i w walucie polskiej. Każde sprawozdanie musi mieć swoją nazwę.

W nagłówku sprawozdania musi być podana nazwa jednostki, dla której jest ono sporządzane, i data albo okres, za który jest sporządza­ne. Podstawową część sprawozdania tworzą dane liczbowe i ewentualne dane opisowe.

Sprawozdanie finansowe musi być sporządzone najpóźniej w ciągu 3 miesię­cy od dnia bilansowego, natomiast nie później niż w ciągu 6 miesięcy od tego dnia powinno zostać zatwierdzone przez organ zatwierdzający. Za terminowe sporządzenie sprawozdania i przekazanie go właściwym organom odpowiada kierownik jednostki. Sprawozdanie finansowe podpisują kierownik jednostki i główny księgowy (z poda­niem daty podpisu).

W ramach prac sprawozdawczych można wyodrębnić:

1. etap prac przygotowawczych,

2. etap właściwych czynności sprawozdawczych,

3. etap kończący zamknięcie roku obrotowego.

Do prac bezpośrednio przygotowujących do sporządzenia sprawozdania finansowego należą:

1. inwentaryzacja,

2. zapewnienie kompletności zapisów i analiza sald,

3. wycena na dzień bilansowy,

4. księgowania na koniec roku.

Po zakończeniu czynności przygotowawczych przystępuje się do sporzą­dzenia sprawozdania finansowego, przy czym:

1. wszystkie jednostki prowadzące księgi rachunkowe sporządzają bilans, rachu­nek zysków i strat oraz informację dodatkową,

2. jednostki, których sprawozdanie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania, sporządzają ponadto zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych.

Jeżeli po sporządzeniu sprawozdania finansowego jednostka otrzyma informacje o zdarze­niach mających istotny wpływ na sprawozdanie i ocenę sytuacji jednostki, to w wypadku, gdy:

a) sprawozdanie nie zostało jeszcze zatwierdzone, należy dokonać odpowied­nich zmian w sprawozdaniu oraz odnośnych zapisów w księgach roku obrotowego objętego sprawozdaniem, powiadamiając o tym biegłego rewidenta, który bada to sprawozdanie lub je badał,

b) sprawozdanie zostało zatwierdzone, wówczas nie dokonuje się w nim żad­nych zmian, a ujawnione informacje ujmuje się w księgach roku obrotowego, w którym je uzyskano.

Jeżeli po sporządzeniu sprawozdania uzyska się informacje o zdarzeniach, które wystąpiły po dniu bilansowym, lecz nie wpływają na stan wykazany na ten dzień, to ich skutki zamieszcza się w informacji dodatkowej.

Końcowym etapem prac sprawozdawczych są procedury związane z:

• badaniem sprawozdania finansowego, jeżeli podlega ono takiemu obo­wiązkowi,

• zatwierdzeniem sprawozdania finansowego przez uprawniony organ,

• złożeniem sprawozdania we właściwych organach.

Badanie sprawozdania finansowego polega na:

• ocenie jego prawidłowości i rzetelności,

• ustaleniu, czy jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy danej jednostki.

Pisemną opinię w tym zakresie wystawia biegły rewident, który na podstawie umowy z kierownikiem jednostki i na jej koszt przeprowadza badanie sprawozdania.

Po badaniu sprawozdanie finansowe zostaje poddane procedurze zatwier­dzenia. Musi to nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego. Organem zatwierdzającym sprawozdanie finansowe jest organ uprawniony do tego na mocy prawa, statutu, umowy lub prawa własności.

Jeden egzemplarz zatwierdzonego sprawozdania rocznego podlega trwałemu przechowywaniu w jednostce. Zatwierdzone sprawozdanie roczne wraz z opinią biegłego rewidenta kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym. Powinno to nastąpić w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania.

12

---